Aktualitet
Pluhuri i imët: Cilësi më e mirë e ajrit në Evropë
Lajme të mira nga Agjencia e BE për Mjedisin: Numri i vdekjeve nga grimcat në atmosferë po bie. Megjithatë, sipas zyrës në Kopenhagë, ka ende vend për përmirësim.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNumri i njerëzve, që vdesin para kohe për shkak të ajrit të ndotur me pluhur të imët, është ulur ndjeshëm në Bashkimin Evropian. Agjencia e BE për Mjedisin (EEA) në Kopenhagë regjistroi një rënie prej më shumë se dhjetë për qind në periudhën e studimit në vitin 2019 krahasuar me një vit më parë. Në fakt edhe kushtet e favorshme të motit luanin rol, por arsyeja kryesore ishte përmirësimi i vazhdueshëm i cilësisë së ajrit në Evropë.
Shifra absolute e viktimave nga grimcat atmosferike mbetet e lartë. Sipas raportit, rreth 307.000 qytetarë të BE-së humbën jetën në vitin 2019 si rezultat i kësaj ndotjeje. Por një vështrim në vitet e mëparshme tregon se situata është duke u përmirësuar. Numri i vdekjeve i shënuar nga auoriteti për vitin 2018 ishte 346,000. Në fillim të viteve 1990 në vendet e BE vdisnin para kohe çdo vit gati një milion njerëz. Deri në vitin 2005 ky numër kishte rënë në 450,000.
Cilësia e ajrit si problemi kryesor për shëndetin
Megjithatë cilësia e dobët e ajrit mbetet problemi më i madh ambiental për shëndetin e njerëzve në Evropë. Përveç pluhurit të imët problematik është edhe ekspozimi ndaj ozonit dhe oksidit të azotit. Por edhe këtu agjencia në Kopenhagë tregon një tendencë pozitive.
Në rastin e ozonit EEA supozon për vitin 2019 një ulje të numrit të vdekjeve me 13 përqind në 16.800. Numri i vdekjeve nga oksidi i azotit, i cili emetohet kryesisht nga makinat dhe termocentralet, u ul me një të katërtën në 40.400.
Dhe Agjencia e BE për Mjedisin paralajmëron: Më shumë se gjysma e vdekjeve të parakohshme të regjistruara në Bashkimin Evropian në 2019 – rreth 17.000 ose 58 për qind – teorikisht mund të ishin parandaluar, sikur të gjitha vendet anëtare të BE të kishin respektuar udhëzimet e reja të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.
Në shtator OBSH ka bërë një përcaktim më të rreptë të vlerave limit të rekomanduara për substancat e dëmshme në ajër. Ajo që organizata e konsideron të pranueshme për shëndetin, është dukshëm poshtë vlerave udhëzuese të BE-së, që zbatohen aktualisht në Gjermani.
Objektivat e BE nuk po përmbushen
Megjithëse situata vazhdon të përmirësohet, EEA paralajmëroi në shtator, se cilësia e ajrit në shumicën e vendeve evropiane nuk është ende në përputhje me udhëzimet e BE. Bashkimi Evropian i ka vendosur vetes synimin që deri në vitin 2030 të reduktojë numrin e vdekjeve nga cilësia e dobët e ajrit me të paktën 55 për qind krahasuar me vitin 2005. Nëse numri i viktimave do të binte me të njëjtin ritëm si deri tani, ky synim nuk do të arrihej para vitit 2032.
Grimcat mund të lindin natyrshëm, por shpesh krijohen nga njeriu: përmes makinave, termocentraleve, impianteve të djegies së mbeturinave ose ngrohjes. Sipas Agjencisë gjermane të Mjedisit trafiku rrugor është një nga burimet kryesore të pluhurit të imët në zonat urbane. Papastërtitë krijohen jo vetëm nga emetimet e atuomjeteve, por edhe nga frenimi, nga fërkimi i gomave me rrugën grimcat kalojnë në atmosferë. Kantieret e ndërtimit shkaktojnë gjithashtu pluhur të imët në ajër.
Sipas EEA në vitin 2019 afro 54.000 vetë vdiqën në Gjermani për shkak të përqendrimit të lartë të pluhurit të imët në ajër – numri më i lartë në Evropë në shifra absolute. Në raport me numrin e popullsisë Polonia ka numrin më të madh të vdekjeve nga grimcat atmosferike, 39.300.
You may like
Bota
Pushoi 29 punonjës për abuzim seksual, McDonald’s në Britani përballet me pretendime të reja për ngacmim
Published
16 hours agoon
January 8, 2025By
UBT NEWSMcDonald’s UK ka pushuar nga puna 29 punonjës vitin e kaluar pas akuzave për ngacmime seksuale, sipas shefit ekzekutiv Alistair Macrow, i cili dënoi incidentet si “të neveritshme”. Hetime të brendshme dhe masa disiplinore janë ndërmarrë pas raportimeve për 75 raste të ngacmimeve, ndërsa BBC ka zbuluar se ngacmimet ende vazhdojnë, me mbi 300 incidente të reja të raportuara.
Një punëtor 19-vjeçar ka pohuar se menaxherët prekin stafin, ndërsa një punonjëse tjetër ka treguar për ngacmime nga klientët dhe menaxherët, që nuk u adresuan seriozisht nga drejtuesit. Në këtë kontekst, 700 ish-punonjës dhe punonjës të McDonald’s kanë nisur veprime ligjore përmes firmës Leigh Day, duke përfshirë më shumë se 450 restorante.
Macrow ka kundërshtuar pretendimet për një kulturë të përhapur toksike në vendin e punës dhe ndikimin e kontratave zero-orëshe në fuqinë e punonjësve. Megjithatë, këto ngjarje vënë në pikëpyetje përpjekjet e kompanisë për të siguruar një mjedis të sigurt dhe të barabartë për stafin e saj./UBTNews/
Bota
Evropa nis monitorimin e mungesës së ilaçeve në vitin 2025
Published
16 hours agoon
January 8, 2025By
UBT NEWSNjë platformë e re monitorimi e zhvilluar nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) pritet të ndryshojë mënyrën se si raportohen dhe menaxhohen mungesat e ilaçeve në Bashkimin Evropian, duke synuar përmirësimin e efikasitetit dhe transparencës në mbledhjen dhe ndarjen e të dhënave mbi furnizimin dhe kërkesën.
BE-ja ka hasur prej kohësh vështirësi në menaxhimin e mungesave të ilaçeve, ku ndërprerjet shpesh raportohen vonë ose janë të kufizuara në informacion. Pavarësisht ndikimit të këtyre mungesave tek pacientët, raportimet e paorganizuara dhe shqetësimet për konfidencialitetin konkurrues kanë penguar rregullatorët kombëtarë dhe të BE-së të ndërhyjnë në kohë.
Platforma e re, e quajtur Platforma Evropiane për Monitorimin e Mungesave (ESMP), nisi raportimet rutinë në nëntor 2024 dhe do të bëhet plotësisht funksionale në shkurt 2025. Ajo do të sigurojë një sistem të centralizuar dhe të automatizuar për mbledhjen dhe analizimin e të dhënave, duke mundësuar veprime më të shpejta dhe të koordinuara nga të gjitha palët e interesuara.
Sipas Sofia Zastavnik, pronare e produktit të ESMP-së, platforma do të ndihmojë në përmirësimin e vendimmarrjes, veçanërisht në rastet kur shfaqen mungesa që prekin shumë vende. “Të kesh njohuri më të mira do të thotë të veprosh më shpejt, dhe kur flasim për mungesa ilaçesh, koha është jetike”, tha ajo.
Platforma do të përfshijë një ndërfaqe që i lejon prodhuesit, rregullatorët dhe agjencitë kombëtare të ndajnë të dhëna në kohë reale. Përveç kësaj, do të ketë një hapësirë të hapur për publikun për të marrë informacion mbi mungesat e ilaçeve.
ESMP është dizajnuar për të adresuar situata të ndryshme, nga raportimet rutinë deri te emergjencat shëndetësore, si mungesa e antibiotikëve gjatë dimrit të vitit 2023. Sistemi është gjithashtu fleksibël për të ofruar detaje më të thella në raste kritike, duke siguruar koordinim më të mirë midis vendeve dhe rregullatorëve.
Sipas zyrtares së Komisionit Evropian, Laura Geslin, përdorimi i platformës nuk është fakultativ. “Ka një detyrim ligjor për të dorëzuar të dhënat,” theksoi ajo, duke paralajmëruar se industria duhet të jetë e vetëdijshme për përgjegjësitë e saj të reja. Platforma është zhvilluar në partneritet me përfaqësues nga industria farmaceutike dhe agjencitë kombëtare të barnave, duke siguruar që ajo të përmbushë nevojat e sektorit të shëndetësisë. Sofia Zastavnik e përshkroi ESMP-në si “një fener për harmonizimin”, duke shprehur besimin se platforma do të forcojë menaxhimin e mungesave dhe do të rrisë besimin e qytetarëve në sistemin shëndetësor evropian.
Me implementimin e ESMP-së në vitin 2025, BE-ja shpreson të minimizojë ndikimet e mungesave të ilaçeve, duke siguruar që pacientët të mos përballen më me ndërprerje të panevojshme në trajtimin e tyre./UBTNews/
Bota
SHBA sanksionon liderin e RSF të Sudanit: Po kryen gjenocid
Published
17 hours agoon
January 8, 2025By
UBT NEWSShtetet e Bashkuara kanë vendosur sanksione ndaj liderit të Forcave të Mbështetjes së Shpejtë paraushtarake të Sudanit (RSF), Mohamed Hamdan Dagalo (i njohur si Hemedti), duke e akuzuar për kryerjen e gjenocidit në luftën civile të vendit.
Sekretari i Shtetit, Antony Blinken, deklaroi se RSF ka kryer krime të rënda kundër njerëzimit, duke përfshirë vrasjen dhe përdhunimin sistematik të anëtarëve të grupeve të caktuara etnike, si pjesë e një fushate të qëllimshme dhe brutale dhune në rajonin e Darfurit.
RSF, që përbëhet kryesisht nga luftëtarë arabë etnikë, është përfshirë në një seri mizorish ndaj grupeve joarabe, përfshirë komunitetin Massalit. Blinken theksoi se “RSF dhe milicitë e lidhura me të kanë vrarë burra dhe djem, madje edhe foshnja, mbi baza etnike, duke shënjestruar gra dhe vajza për dhunë seksuale brutale”.
Për më tepër, grupi ka bllokuar ndihmat humanitare në territorin e tij dhe ka vrarë njerëz të pafajshëm që përpiqeshin t’i shpëtonin konfliktit.
Sanksione të ashpra kundër liderit dhe aleatëve
Sanksionet e SHBA-ve përfshijnë ngrirjen e aseteve dhe ndalimin e transaksioneve për Hemedti dhe shtatë kompani të lidhura me RSF në Emiratet e Bashkuara Arabe. Një individ tjetër, i cili ndihmoi në blerjen e armëve për RSF, u përfshi gjithashtu në listën e sanksioneve. Emiratet e Bashkuara Arabe, të akuzuara për mbështetje ndaj RSF-së nga raportet e OKB-së, kanë mohuar vazhdimisht përfshirjen e tyre.
Lufta civile në Sudan shpërtheu më 15 prill 2023, pas përplasjeve mes Hemedtit dhe gjeneralit Abdel Fattah al-Burhan, lideri i Forcave të Armatosura Sudaneze (SAF). Konflikti ka shkaktuar një krizë humanitare masive: Pothuajse 650,000 njerëz përballen me zi buke, mbi 30 milionë persona kanë nevojë për ndihmë humanitare, dhjetëra mijëra janë vrarë nga dhuna.
Organizatat ndërkombëtare paralajmërojnë për përkeqësim të situatës në vitin 2025, me rritje të zhvendosjeve, urisë dhe shpërthimeve të sëmundjeve. Blinken deklaroi se sanksionet kundër RSF-së nuk nënkuptojnë mbështetje për SAF, duke theksuar se të dyja palët janë përgjegjëse për dhunën. SAF është akuzuar për sulme ajrore vdekjeprurëse në territoret e kontrolluara nga RSF.
John Prendergast, bashkëthemelues i organizatës mbikëqyrëse “The Sentry”, e quajti veprimin e administratës Biden si një hap të rëndësishëm për të mbajtur përgjegjës ata që janë pas mizorive më të rënda në botë. Sanksionet e SHBA-ve ndaj RSF pasojnë përcaktimin e gjenocidit të kryer nga milicitë Janjaweed në Darfur 21 vite më parë, një tragjedi që ngjalli ndërgjegjen ndërkombëtare. /Euronews/
Rajoni
Ulet çmimi i energjisë në Shqipëri, 8.5 lekë deri në 700 kw orë
Published
17 hours agoon
January 8, 2025By
UBTNewsTë gjithë familjarët që konsumojnë deri në 700 kw/orë do të paguajnë 1 lek më pak deri më 31 dhjetor 2025.
Vendimi i miratuar nga Bordi i Entit Rregullator të Energjisë nis zbatimin nga data 1 shkurt 2025.
Ulja e çmimit do të prekë vetëm kategorinë e konsumatorëve familjarë, duke përjashtuar kategoritë e tjera si bizneset, institucionet buxhetore dhe jobuxhetore. Ndryshime nuk do të ketë as për furrat e bukës.
Sipas vendimit, për konsumimin e mbi 700 kw/orë vijon tarifa 9.5 lekë.
Aktualisht çmimi i energjisë për abonentët familjarë është 9.5 lekë për kilovat pa TVSH, ndërsa me TVSH arrin në 11.4 lekë./tch/
Pushoi 29 punonjës për abuzim seksual, McDonald’s në Britani përballet me pretendime të reja për ngacmim
Aplikimi i vaksinës kundër HPV-së për djemtë nis në shkurt
Leverkuseni shqetësohet për dëmtimin e Granit Xhakës
Yamal pret rinovimin e kontratës: Barcelona është klubi i jetës sime
”Amazon” investon 11 miliardë dollarë në infrastrukturën e IA
Evropa nis monitorimin e mungesës së ilaçeve në vitin 2025
SHBA sanksionon liderin e RSF të Sudanit: Po kryen gjenocid
Suspendohen tre zyrtarë policorë, dyshime se morën pjesë në tubime partiake
Doli nga shtypi libri “Etika, mburojë e gazetarisë profesionale”, i gazetarit, publicistit dhe profesorit të UBT-së, Musa Sabedini
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!