Lajmet

Plan i ri për paqe midis Izraelit dhe palestinezëve

Plani përfshin disa propozime kontroverse dhe është e paqartë nëse ka mbështetjen e udhëheqësve në të dyja anët.

Published

on

Associated Press

Ish-negociatorët e paqes, izraelitë dhe palestinezë, kanë hartuar një propozim të ri për një konfederatë me dy shtete, që ata shpresojnë se do të ofrojë një zgjidhje për përpjekjet për paqe në Lindjen e Mesme.

Plani përfshin disa propozime kontroverse dhe është e paqartë nëse ka mbështetjen e udhëheqësve në të dyja anët. Por, ky plan mund të ndihmojë në formësimin e debatit mbi konfliktin dhe pritet t’i prezantohet gjatë kësaj zyrtarëve amerikanë dhe të Kombeve të Bashkuara.

Ky plan bën thirrje për një shtet të pavarur të Palestinës në pjesën më të madhe të Bregut Perëndimor, Gazës dhe Jerusalemit lindor, territore që Izraeli i ka marrë nën kontroll gjatë luftës së Lindjes së Mesme të vitit 1967. Izraeli dhe palestinezët, sipas planit, do të kishin qeveri të ndara, por do të koordinoheshin në nivele shumë të larta për çështje të sigurisë, infrastrukturës dhe çështje të tjera që prekin qytetarët e të dy palëve.

Po ashtu, sipas planit, do të lejohej që afro 500,000 hebrenj që jetojnë në vendbanime në Bregun Perëndimor të okupuar, të qëndronin atje në vendbanime të mëdha pranë kufirit me Izraelin, pas një shkëmbimi territoresh.

Ndërkaq, hebrenjve që jetojnë në thellësi të Bregut Perëndimor do t’u jepej mundësia që të zhvendoseshin apo të bëheshin banorë të përhershëm të shtetit të Palestinës. Numri i njëjtë i palestinezëve – me gjasë refugjatët nga lufta e vitit 1948 – do të lejoheshin që të zhvendoseshin në Izrael si qytetarë të Palestinës me qëndrim të përhershëm në Izrael.

Kjo nismë është gjerësisht e bazuar në Marrëveshjen e Gjenevës, një plan i detajuar dhe gjithëpërfshirës i paqes, që është hartuar më 2003 nga figura të shquara izraelite e palestineze, përfshirë edhe ish-zyrtarë. Plani, pothuajse 100-faqe për krijimin e konfederatës, përfshin rekomandime të reja dhe të detajuara se si do të duhej të adresoheshin çështjet thelbësore.

Yossi Beilin, ish-zyrtar i lartë izraelit dhe negociator i paqes, që ka bashkëthemeluar Iniciativën e Gjenevës, tha se duke hequr nga tavolina e bisedimeve çështjen e evakuimit masiv të qytetarëve që jetojnë në vendbanime, plani mund të jetë më bindës për ta.

Sistemi politik i Izraelit dominohet nga personat që jetojnë në vendbanime, por edhe mbështetësit e tyre, të cilët e shohin Bregun Perëndimor si qendër biblike dhe historike të popullit hebre dhe si pjesë integrale të Izraelit.

Qëndrimi palestinez për këto vendbanime ka qenë pengesa kryesore për paqe dhe shumë në komunitetin ndërkombëtar i shohin këto vendbanime si joligjore. Personat që jetojnë në vendbanimet thellë në Bregun Perëndimor – të cilët ka të ngjarë të përfundojnë brenda kufijve të një shteti të ardhshëm palestinez – janë ndër më radikalët dhe priren të kundërshtojnë çdo ndarje territoriale.

“Ne besojmë se nuk ka asnjë kërcënim për konfrontim me banorët e vendbanimeve dhe do të ishte më e lehtë për ata që duan zgjidhje sipas modelit me dy shtete”, tha Beilin. Kjo ide është diskutuar edhe më parë, por ai tha se konfederata do ta bënte këtë ide “më të realizueshme”.

Shumë pika të tjera që pengojnë procesin e paqes ende mbeten të pazgjidhura, përfshirë edhe sigurinë, lirinë e lëvizjes dhe pika ndoshta më e rëndësishmja, mungesa e besimit, pasi për shumë vite izraelitët dhe palestinezët janë përballur me dhunë dhe me negociata të dështuara.

Ministria e Jashtme e Izraelit dhe Autoriteti Palestinez nuk pranuan që të komentojnë për këtë çështje.

Figura kryesore palestineze që qëndron pas kësaj nisme është Hiba Husseini, një ish-këshilltare ligjore e ekipit negociues palestinez që nga viti 1994, e cila rrjedh nga një familje e shquar në Jerusalem. Kontribuues të tjetër të kësaj nisme janë edhe profesorë izraelitë e palestinezë si dhe dy gjeneralë të pensionuar izraelitë.

Husseini e pranoi se propozimi, sa i përket banorëve në vendbanimet në Bregun Perëndimor, është “mjaft kontrovers”, por tha se plani i propozuar, në përgjithësi përmbush aspiratën thelbësore të palestinezëve, që ata të kenë shtetin e tyre.

“Nuk do të jetë e lehtë”, tha ajo. “Për të arritur shtetësinë dhe për të arritur të drejtën e dëshiruar të vetëvendosjes për të cilën ne kemi punuar – realisht, që nga viti 1948 – ne duhet të bëjmë disa kompromise”.

Çështjet që kanë të bëjmë me pretendimet për Jerusalemin, kufijtë dhe fatin e refugjatëve palestinezë mund të jetë më lehtë të trajtohen nga dy shtete në kontekstin e një konfederate, sesa përmes qasjes tradicionale që të përpunohen të gjitha detajet përpara arritjes së një marrëveshjeje përfundimtare.

“Ne po e kthejmë procesin mbrapsht dhe po nisim me njohjen”, tha Husseini.

Kanë kaluar pothuajse tri dekada që prej se udhëheqësit izraelitë dhe palestinezë u mblodhën në Shtëpinë e Bardhë për të nënshkruar Marrëveshjet e Oslos, duke iniciuar procesin e paqes.

Dhjetëra runde bisedimesh të mbajtura përgjatë viteve, të shoqëruara me shpërthime të dhunës, nuk arritën që të nxirrnin një marrëveshje përfundimtare. Po ashtu, nuk ka pasur negociata serioze apo thelbësore për më shumë se një dekadë.

Kryeministri aktual i Izraelit, Naftali Bennett, kundërshton shtetësinë palestineze. Ministri i Jashtëm, Yair Lapid, i cili pritet ta marrë postin e kryeministrit më 2023 në bazë të marrëveshjes qeverisëse, mbështet zgjidhjen eventuale përmes modelit me dy shtete.

Por, asnjëri prej tyre nuk ka të ngjarë që të jetë në gjendje të nisë ndonjë nismë të madhe, sepse ata kanë një koalicion të brishtë qeverisës që përfshin spektrin politik nga fraksionet nacionaliste të linjës së ashpër e deri te një parti e vogël arabe.

Në palën palestineze, presidenti i Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas, është i kufizuar në pjesën e Bregut Perëndimor të okupuar me grupin militant islamik Hamas, – që nuk e pranon ekzistencën e Izraelit – grup që udhëheq në Gaza. Mandati presidencial i Abbasit ka skaduar në vitin 2009 dhe popullariteti i tij ka rënë viteve të fundit, që do të thotë se ai nuk ka të ngjarë që do të jetë në gjendje të bëjë ndonjë kompromis historik.

Ideja e zgjidhjes përmes modelit me dy shtete ishte prezantuar në mënyrë që palestinezët të kishin një shtet të pavarur, duke lejuar që Izraeli të ekzistonte si një demokraci me një shumicë të fortë hebreje. Zgjerimi i vazhdueshëm i vendbanimeve nga Izraeli, mungesa e ndonjë procesi të paqes dhe përsëritja e episodeve të dhunës, megjithatë kanë komplikuar edhe më shumë shpresat që mund të ketë ndarje të territorit.

Komuniteti ndërkombëtar ende e sheh modelin e dy shteteve si mundësinë e vetme reale për zgjidhjen e konfliktit.

Por, situata po ndryshon, veçanërisht në mesin e të rinjve palestinezë, të cilët gjithnjë e më shumë po e shohin konfliktin si një luftë për të drejta të barabarta nën atë që ata – dhe tre grupe të shquara të të drejtave të njeriut – thonë se është një regjim aparteidi.

Izraeli i hedh poshtë këto akuza dhe i vlerëson ato si sulm antisemitik ndaj të drejtës së tij për të ekzistuar. Lapid ka sugjeruar se ringjallja e një procesi politik me palestinezët do të ndihmonte Izraelin që t’i rezistonte çdo përpjekjeje për ta cilësuar atë si një shtet aparteidi nga organet botërore.

Javën e ardhshme, Beilin dhe Husseini do t’ia prezantojnë planin e tyre nënsekretares amerikane të Shtetit, Wendy Sherman dhe sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Antonio Guterres. Beilini tha se ata tashmë ua kanë dërguar kopjet e këtij plani zyrtarëve izraelitë dhe palestinezë.

Beilin tha se ua dërgoi këtë plan personave që ai e dinte se nuk do ta refuzonin menjëherë. “Askush nuk e refuzoi. Por, kjo nuk do të thotë se ata pajtohen me këtë plan”.

“Nuk ia kam dërguar planin Hamasit”, tha ai duke bërë shaka. “Nuk ia di adresën”.RFE

Continue Reading

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara