Kulturë

Petro Marko, shkrimtari rebel i “brezit të humbur”

Published

on

33 vjet më parë, u nda nga jeta poeti, prozatori dhe përkthyesi Petro Marko (25 nëntor 1913 – 27 dhjetor 1991), një figurë e shquar e letërsisë shqiptare dhe një zë rebel i “brezit të humbur”.

Petro Marko lindi më 25 nëntor 1913, në fshatin Dhërmi të Himarës. Karrierën e tij letrare e nisi me botimin e së përdyjavshmes letrare “ABC” më 1 mars 1936, një hap i rëndësishëm që tregonte angazhimin e tij në zhvillimet intelektuale të kohës. Në vitin 1936, ai mori pjesë në Luftën Civile të Spanjës si pjesë e Brigadave Internacionale, ku hyri në repartin Garibaldi. Atje, së bashku me Skënder Luarasin, nisi botimin e një reviste në gjuhën shqipe me titullin “Vullnetari i Lirisë”, që për shkak të kushteve të luftës doli vetëm në dy numra.

Përvoja e tij ndërkombëtare nuk mbaroi me Luftën Civile të Spanjës. Në vitin 1940, ai u detyrua të kthehej në Shqipëri nga mërgimi në Francë dhe më pas, u arrestua nga pushtuesit italianë, duke kaluar një periudhë të gjatë internimi në ishullin Ustika në detin Tirren. Megjithatë, shpirti i tij i papërkulur i qëndroi besnik kauzës së lirisë dhe më 1944, ai u rikthye në Shqipëri si partizan.

Si një intelektual i shquar dhe gazetar, Petro Marko u angazhua në botimin e gazetës “Bashkimi”, ku shërbeu si kryeredaktor. Pavarësisht angazhimit të tij patriotik, ai u arrestua nga regjimi komunist më 1947 dhe u burgos në Tiranë. Pasi u lirua, pas rënies së Koçi Xoxes, Marko u lejua të punonte si mësues. Por periudha e ndalimeve të lirisë krijuese vazhdoi, dhe romanin e tij më të njohur, “Një emër në katër rrugë”, e pa të ndaluar për tetë vjet.

Përkundër pengesave, Petro Marko vazhdoi të mbijetonte si një ndër shkrimtarët më të rëndësishëm të letërsisë shqipe, duke lënë pas një trashëgimi letrare të pasur. Disa nga veprat e tij më të njohura përfshijnë: “Hasta la vista” (1958), “Qyteti i fundit” (1960), “Rrugë pa rrugë” (1964), dhe “Nata e Ustikës” (1989).

Marko, i cili kishte kaluar shumë periudha të vështira të jetës, mbeti një shkrimtar i fortë dhe rebel, një figurë që nuk mund të mbyllej kurrë nga regjimet që kërkonin të kontrollonin mendimin e tij. Ai mbeti një zë i pavarur dhe i guximshëm, që edhe pas vdekjes së tij vazhdon të ndriçojë dhe frymëzojë brezat e rinj të lexuesve./UBTNews/

 

Kulturë

Filmat më të mirë të PriFest shfaqen në Podujevë në kuadër të MOVING CINEMA

Published

on

PriFest vijon traditën e tij vjetore me programin MOVING CINEMA, duke udhëtuar në qytete të ndryshme të Kosovës me filmat fitues të metrazhit të mesëm.

Stacioni i radhës është Podujeva, ku në bashkëpunim me Teatrin “Avdush Hasani”, më 11 dhjetor, në ora 18:00, publiku do të ketë mundësinë të shohë dy filma të regjisorës Aulona Selmani.

Filmat që do të shfaqen:

SI NË VAJ (Zvicër/Kosovë)

Fitues i edicionit të 15-të të PriFest në kategorinë e filmave të metrazhit të mesëm. Filmi ndjek historinë e Nadies, luajtur nga Ilire Vinca, një vejushë e re e cila gjendet nën vëzhgimin dhe kontrollin e kunatave të saj. Një autoportret nga e kaluara vë në pikëpyetje jetën që ajo ka ndërtuar dhe zgjedhjet e saj.

AND THE WIND WEEPS (Zvicër/Kosovë)

Fitues i edicionit të 16-të të PriFest në të njëjtën kategori. Historia fokusohet te Dauti, i mbijetuari i një masakre ku ka humbur djalin. Pas dy dekadash përgatitje për të dëshmuar në Hagë, e kaluara i lëkundet kur vëllai i tij ndërron jetë, duke e lënë atë të vetmin dëshmitar. Filmi ngre dilema të thella mbi drejtësinë, kujtesën dhe përballjen me traumën.

Përmes programit MOVING CINEMA, PriFest vazhdon të promovojë kinemanë kosovare dhe t’i sjellë publikut në qytete të ndryshme filmat më të vlerësuar të festivalit, duke e bërë artin filmik më të afërt, më të qasshëm dhe më të gjallë në mbarë vendin. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Valbona Lola dhe aktorët e Teatrit të Korçës sjellin poezinë në skenë

Published

on

Në teatrin “Andon Zako Çajupi” u zhvillua mbrëmja poetike “Fajet e Zemrës”, një udhëtim artistik përmes vargjeve të autores Valbona Lola.

Poezitë e përzgjedhura nga vëllimi i saj i fundit, që flasin për jetën, dashurinë, prindërit dhe natyrën, u interpretuan nga aktorët Luiza Xhuvani, Alfred Trebicka, Zamira Kita, Violeta Banushi dhe Blerta Belliu.

Valbona Lola e përshkroi mbrëmjen si “një takim i zemrave”, ku poezia arrin tek publiku përmes zërit të aktorëve.

Ajo theksoi se dominonin lirikat e dashurisë, peizazhet, por edhe temat sociale dhe rebelimi ndaj padrejtësive, përfshirë edhe disa poezi kushtuar Korçës.

Aktorit Alfred Trebicka i pëlqeu sinqeriteti i poezisë së Lolës, duke e cilësuar atë si “poezi qytetare, e ngrohtë dhe e brishtë, që prek elementet bazike të shoqërisë dhe qenies njerëzore”.

Mbrëmja poetike u zhvillua për publikun korçar si pjesë e kalendarit festiv të fundvitit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Gjilani rikthen një pasuri kulturore, restaurimi në fazën e fundit

Published

on

Punimet restauruese në ish-objektin e Teknikës Popullore në Gjilan po i afrohen fundit, duke shënuar një hap të rëndësishëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe arkitekturore të qytetit.

Me një investim prej rreth 200 mijë eurosh nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, objekti po restaurohet plotësisht sipas standardeve profesionale, me qëllim që të ruhet autenticiteti i tij arkitekturor dhe vlerat historike.

Ky projekt jo vetëm që siguron mbrojtjen e këtij monumenti, por edhe i jep mundësi gjeneratave të ardhshme ta përdorin dhe ta vlerësojnë si pjesë të identitetit kulturor të Gjilanit dhe Kosovës.

Ministria ka theksuar po ashtu se investime të tilla janë të domosdoshme për promovimin dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në jetën publike dhe kulturore të komunitetit.

/A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Teatri Kombëtar i Kosovës prezanton repertorin për muajin dhjetor

Published

on

Teatri Kombëtar i Kosovës ka publikuar sot listën e shfaqjeve që do të jenë pjesë e repertorit gjatë muajit dhjetor, duke ofruar një përzgjedhje të pasur me drama, komedi, balet dhe shfaqje për fëmijë.

Për publikun e gjerë, në skenën e Teatrit Kombëtar do të jepen shfaqjet:

Hope – një dramë që fton për reflektim mbi sfidat e shpresës dhe jetës njerëzore.

A Jingle of Memories – një produksion i ngrohtë dhe nostalgjik që sjell kujtime të dashura të fëmijërisë dhe festave.

Fluturim mbi Teatrin e Kosovës – një vepër që eksploron historinë dhe rolin e teatrit në kulturën e vendit tonë.

Një vit i mirë – një shfaqje e dedikuar fëmijëve, e cila përmes tregimeve dhe lojës sjell mësime mbi miqësinë dhe vlerat e jetës.

Bouncers – një dramë energjike dhe dinamike që trajton marrëdhëniet dhe tensionet në shoqëri.

Balet për fëmijë – performancë artistike për më të vegjëlit, e cila kombinon muzikën dhe lëvizjen në një histori tërheqëse.

Litari – një vepër që fton për të reflektuar mbi temat sociale dhe individuale të kohës tonë.

Art – një produksion i njohur ndërkombëtarisht që eksploron raportin midis artit dhe jetës së përditshme.

Repertori i dhjetorit synon të ofrojë përvojë të pasur kulturore për të gjitha moshat, duke kombinuar dramat moderne me vepra klasike dhe programe edukative për fëmijë.

TKK i fton të gjithë vizitorët të shijojnë këto shfaqje e të bëhen pjesë e jetës kulturore aktive të vendit. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Të kërkuara