Kulturë

Petro Marko i “brezit të humbur”: Një histori shkrimi dhe luftërash që mbijetoi në letër!

Published

on

Në këtë datë, më 25 nëntor 1913, në Dhërmi, lindi një nga shkrimtarët më të shquar të letërsisë moderne shqiptare, Petro Marko. Ai mbetet një figurë e pazëvendësueshme për zhvillimin e prozës shqiptare dhe kontribuoi në krijimin e një rryme të re letrare, të cilën e bëri të njohur si proza moderniste. Nëpërmjet veprës së tij, Marko shpërtheu kufizimet dhe ndalimet e asaj kohe, duke i kundërshtuar me forcë tendencat uniformizuese të realizmit socialist. Shkrimtari shqiptar, me një stil të theksuar dhe një ide të fuqishme, ngeli gjithmonë një zë i pavarur dhe kundërshtar i sistemit të kohës.

Petro Marko është nderuar si një shkrimtar i brezit të humbur, një term që përdoret për shkrimtarët që iu përkisnin periudhës pas Luftës së Parë Botërore, që ndanin përvojat e tyre të hidhura dhe të vështira me luftën dhe humbjet personale. Ai i takon kësaj vale shkrimtarësh të mëdhenj ndërkombëtarë si Ernest Heminguejn dhe Erik Maria Remark, që portretizuan jetën pas lufte dhe humbjen e besimit te shoqëria.

Përveç dimensioneve letrare, jeta e Petro Markos është ngarkuar gjithashtu me ngjarje historike dhe politike që kanë ndikuar thellë në shpirtin dhe veprat e tij. Në vitin 1936, Marko iu bashkua Luftës Civile të Spanjës, ku luftoi për ideale të lirisë dhe drejtësisë bashkë me një grup prej 40 shqiptarësh. Pasi Lufta Nacional-Çlirimtare përfundoi dhe Marko u kthye në atdhe, ai ra në duar të italianëve dhe u internua në ishullin e Ustikës, ku qëndroi për një periudhë të gjatë, duke shijuar gjithë dhimbjen dhe vështirësinë e jetës nën shtypjen fashiste.

Kjo periudhë e errët ndikoi fuqishëm në krijimtarinë e Markos, i cili më vonë solli disa prej veprave më të njohura të tij, si “Nata e Ustikës”, “Hasta la vista” dhe “Qyteti i fundit”. Ato janë një pasqyrë e luftës dhe pasojave të saj, një përpjekje për të portretizuar vuajtjet dhe shkatërrimin, por gjithashtu edhe një himn për paqen dhe humanizmin që duhej të ringrihej nga shkatërrimi.

Për shumë vite, Petro Marko u bë simbol i një shkrimtari që refuzoi të ndahej nga shpirti i tij i lirë dhe pavarur. Pas botimit të romanit të tij të famshëm “Një emër në katër rrugë” në vitin 1972, Marko do të ndalonte së botuari. Kritika e indoktrinuar e kohës e kishte sulmuar për “gabime ideore”, dhe kështu, për një dekadë, Marko u detyrua të përballej me censurën dhe represionin që i ishte imponuar. Megjithatë, edhe në këtë periudhë të vështirë, veprat e tij vazhduan të jetonin në kujtesën kolektive, duke i ofruar lexuesit një pasqyrë të pasur të jetës, luftës dhe ideve të tij të pandalshme.

Petro Marko është një nga figurat më të shquara të letërsisë shqiptare dhe një ndër ata që ka formësuar prozën moderne. Ai është një shkrimtar që arriti të shpërthente kufijtë e kohës dhe të krijonte një botë letrare ku individualiteti dhe vlera e njeriut ishin në qendër. Veprat e tij vazhdojnë të lexohen dhe të studiohen, pasi ato ofrojnë një pasqyrë të vërtetë dhe të thellë të jetës shqiptare dhe botës në periudhën që ai jetoi dhe krijoi./UBTNews/

 

 

Kulturë

Filmat më të mirë të PriFest shfaqen në Podujevë në kuadër të MOVING CINEMA

Published

on

PriFest vijon traditën e tij vjetore me programin MOVING CINEMA, duke udhëtuar në qytete të ndryshme të Kosovës me filmat fitues të metrazhit të mesëm.

Stacioni i radhës është Podujeva, ku në bashkëpunim me Teatrin “Avdush Hasani”, më 11 dhjetor, në ora 18:00, publiku do të ketë mundësinë të shohë dy filma të regjisorës Aulona Selmani.

Filmat që do të shfaqen:

SI NË VAJ (Zvicër/Kosovë)

Fitues i edicionit të 15-të të PriFest në kategorinë e filmave të metrazhit të mesëm. Filmi ndjek historinë e Nadies, luajtur nga Ilire Vinca, një vejushë e re e cila gjendet nën vëzhgimin dhe kontrollin e kunatave të saj. Një autoportret nga e kaluara vë në pikëpyetje jetën që ajo ka ndërtuar dhe zgjedhjet e saj.

AND THE WIND WEEPS (Zvicër/Kosovë)

Fitues i edicionit të 16-të të PriFest në të njëjtën kategori. Historia fokusohet te Dauti, i mbijetuari i një masakre ku ka humbur djalin. Pas dy dekadash përgatitje për të dëshmuar në Hagë, e kaluara i lëkundet kur vëllai i tij ndërron jetë, duke e lënë atë të vetmin dëshmitar. Filmi ngre dilema të thella mbi drejtësinë, kujtesën dhe përballjen me traumën.

Përmes programit MOVING CINEMA, PriFest vazhdon të promovojë kinemanë kosovare dhe t’i sjellë publikut në qytete të ndryshme filmat më të vlerësuar të festivalit, duke e bërë artin filmik më të afërt, më të qasshëm dhe më të gjallë në mbarë vendin. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Valbona Lola dhe aktorët e Teatrit të Korçës sjellin poezinë në skenë

Published

on

Në teatrin “Andon Zako Çajupi” u zhvillua mbrëmja poetike “Fajet e Zemrës”, një udhëtim artistik përmes vargjeve të autores Valbona Lola.

Poezitë e përzgjedhura nga vëllimi i saj i fundit, që flasin për jetën, dashurinë, prindërit dhe natyrën, u interpretuan nga aktorët Luiza Xhuvani, Alfred Trebicka, Zamira Kita, Violeta Banushi dhe Blerta Belliu.

Valbona Lola e përshkroi mbrëmjen si “një takim i zemrave”, ku poezia arrin tek publiku përmes zërit të aktorëve.

Ajo theksoi se dominonin lirikat e dashurisë, peizazhet, por edhe temat sociale dhe rebelimi ndaj padrejtësive, përfshirë edhe disa poezi kushtuar Korçës.

Aktorit Alfred Trebicka i pëlqeu sinqeriteti i poezisë së Lolës, duke e cilësuar atë si “poezi qytetare, e ngrohtë dhe e brishtë, që prek elementet bazike të shoqërisë dhe qenies njerëzore”.

Mbrëmja poetike u zhvillua për publikun korçar si pjesë e kalendarit festiv të fundvitit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Gjilani rikthen një pasuri kulturore, restaurimi në fazën e fundit

Published

on

Punimet restauruese në ish-objektin e Teknikës Popullore në Gjilan po i afrohen fundit, duke shënuar një hap të rëndësishëm në ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe arkitekturore të qytetit.

Me një investim prej rreth 200 mijë eurosh nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, objekti po restaurohet plotësisht sipas standardeve profesionale, me qëllim që të ruhet autenticiteti i tij arkitekturor dhe vlerat historike.

Ky projekt jo vetëm që siguron mbrojtjen e këtij monumenti, por edhe i jep mundësi gjeneratave të ardhshme ta përdorin dhe ta vlerësojnë si pjesë të identitetit kulturor të Gjilanit dhe Kosovës.

Ministria ka theksuar po ashtu se investime të tilla janë të domosdoshme për promovimin dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në jetën publike dhe kulturore të komunitetit.

/A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Teatri Kombëtar i Kosovës prezanton repertorin për muajin dhjetor

Published

on

Teatri Kombëtar i Kosovës ka publikuar sot listën e shfaqjeve që do të jenë pjesë e repertorit gjatë muajit dhjetor, duke ofruar një përzgjedhje të pasur me drama, komedi, balet dhe shfaqje për fëmijë.

Për publikun e gjerë, në skenën e Teatrit Kombëtar do të jepen shfaqjet:

Hope – një dramë që fton për reflektim mbi sfidat e shpresës dhe jetës njerëzore.

A Jingle of Memories – një produksion i ngrohtë dhe nostalgjik që sjell kujtime të dashura të fëmijërisë dhe festave.

Fluturim mbi Teatrin e Kosovës – një vepër që eksploron historinë dhe rolin e teatrit në kulturën e vendit tonë.

Një vit i mirë – një shfaqje e dedikuar fëmijëve, e cila përmes tregimeve dhe lojës sjell mësime mbi miqësinë dhe vlerat e jetës.

Bouncers – një dramë energjike dhe dinamike që trajton marrëdhëniet dhe tensionet në shoqëri.

Balet për fëmijë – performancë artistike për më të vegjëlit, e cila kombinon muzikën dhe lëvizjen në një histori tërheqëse.

Litari – një vepër që fton për të reflektuar mbi temat sociale dhe individuale të kohës tonë.

Art – një produksion i njohur ndërkombëtarisht që eksploron raportin midis artit dhe jetës së përditshme.

Repertori i dhjetorit synon të ofrojë përvojë të pasur kulturore për të gjitha moshat, duke kombinuar dramat moderne me vepra klasike dhe programe edukative për fëmijë.

TKK i fton të gjithë vizitorët të shijojnë këto shfaqje e të bëhen pjesë e jetës kulturore aktive të vendit. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Të kërkuara