Kulturë

Petro Marko i “brezit të humbur”: Një histori shkrimi dhe luftërash që mbijetoi në letër!

Published

on

Në këtë datë, më 25 nëntor 1913, në Dhërmi, lindi një nga shkrimtarët më të shquar të letërsisë moderne shqiptare, Petro Marko. Ai mbetet një figurë e pazëvendësueshme për zhvillimin e prozës shqiptare dhe kontribuoi në krijimin e një rryme të re letrare, të cilën e bëri të njohur si proza moderniste. Nëpërmjet veprës së tij, Marko shpërtheu kufizimet dhe ndalimet e asaj kohe, duke i kundërshtuar me forcë tendencat uniformizuese të realizmit socialist. Shkrimtari shqiptar, me një stil të theksuar dhe një ide të fuqishme, ngeli gjithmonë një zë i pavarur dhe kundërshtar i sistemit të kohës.

Petro Marko është nderuar si një shkrimtar i brezit të humbur, një term që përdoret për shkrimtarët që iu përkisnin periudhës pas Luftës së Parë Botërore, që ndanin përvojat e tyre të hidhura dhe të vështira me luftën dhe humbjet personale. Ai i takon kësaj vale shkrimtarësh të mëdhenj ndërkombëtarë si Ernest Heminguejn dhe Erik Maria Remark, që portretizuan jetën pas lufte dhe humbjen e besimit te shoqëria.

Përveç dimensioneve letrare, jeta e Petro Markos është ngarkuar gjithashtu me ngjarje historike dhe politike që kanë ndikuar thellë në shpirtin dhe veprat e tij. Në vitin 1936, Marko iu bashkua Luftës Civile të Spanjës, ku luftoi për ideale të lirisë dhe drejtësisë bashkë me një grup prej 40 shqiptarësh. Pasi Lufta Nacional-Çlirimtare përfundoi dhe Marko u kthye në atdhe, ai ra në duar të italianëve dhe u internua në ishullin e Ustikës, ku qëndroi për një periudhë të gjatë, duke shijuar gjithë dhimbjen dhe vështirësinë e jetës nën shtypjen fashiste.

Kjo periudhë e errët ndikoi fuqishëm në krijimtarinë e Markos, i cili më vonë solli disa prej veprave më të njohura të tij, si “Nata e Ustikës”, “Hasta la vista” dhe “Qyteti i fundit”. Ato janë një pasqyrë e luftës dhe pasojave të saj, një përpjekje për të portretizuar vuajtjet dhe shkatërrimin, por gjithashtu edhe një himn për paqen dhe humanizmin që duhej të ringrihej nga shkatërrimi.

Për shumë vite, Petro Marko u bë simbol i një shkrimtari që refuzoi të ndahej nga shpirti i tij i lirë dhe pavarur. Pas botimit të romanit të tij të famshëm “Një emër në katër rrugë” në vitin 1972, Marko do të ndalonte së botuari. Kritika e indoktrinuar e kohës e kishte sulmuar për “gabime ideore”, dhe kështu, për një dekadë, Marko u detyrua të përballej me censurën dhe represionin që i ishte imponuar. Megjithatë, edhe në këtë periudhë të vështirë, veprat e tij vazhduan të jetonin në kujtesën kolektive, duke i ofruar lexuesit një pasqyrë të pasur të jetës, luftës dhe ideve të tij të pandalshme.

Petro Marko është një nga figurat më të shquara të letërsisë shqiptare dhe një ndër ata që ka formësuar prozën moderne. Ai është një shkrimtar që arriti të shpërthente kufijtë e kohës dhe të krijonte një botë letrare ku individualiteti dhe vlera e njeriut ishin në qendër. Veprat e tij vazhdojnë të lexohen dhe të studiohen, pasi ato ofrojnë një pasqyrë të vërtetë dhe të thellë të jetës shqiptare dhe botës në periudhën që ai jetoi dhe krijoi./UBTNews/

 

 

Magazinë

Çorapja e ndotur e Michael Jacksonit shitet në ankand për një shifër të çmendur

Published

on

Një çorape e veshur nga Michael Jackson gjatë koncertit të tij në vitin 1997 në Nisë është shitur në ankand në Nîmes për 6,200 euro – më shumë se dyfishi i vlerës së saj të vlerësuar prej 3,000-4,000 eurosh. Ofertat filluan nga 2,500 euro.

Çorapja, e mbuluar me kristale të vogla, u mor nga një teknik zëri pas shfaqjes më 27 qershor 1997. Ankandi u zhvillua në Hôtel des Ventes de Nîmes, megjithëse blerësi mbetet anonim.

Sendet e Jacksonit kanë qenë prej kohësh të shtrenjta. Xhaketa e tij ikonike Thriller u shit për 1.8 milionë dollarë në vitin 2011, ndërsa doreza e tij prej kristali Swarovski u shit për 350,000 dollarë në vitin 2009.

Edhe këpucët e përdorura gjatë provës së tij të parë të ecjes ‘moonwalk’ u shitën për 75,000 dollarë.

Edhe një herë, trashëgimia e Jacksonit dëshmon se është e përjetshme – edhe një çorape e vetme mund të bëhet një pjesë e historisë së muzikës.

Continue Reading

Lifestyle

Këshilla për nënat e reja që mëngjesi të jetë më pak stresues

Published

on

Për nënat e reja mëngjesi është mjaft stresues.

Rreth ¼ e nënave të anketuara e shohin mëngjesin dhe vrapin për të çuar fëmijët në shkollë më stresuese se vizita nga prindërit ose të afërmit në mbrëmje.

Ne jemi të gjithë në të njëjtën barkë duke qenë se askush nuk ka nevojë të ndjehet i dështuar si prind.

Këshilla kryesore është të filloni përgatitjet një natë më parë. Ju mund të reduktoni ndjeshëm kaosin në mëngjes duke filluar me përgatitjen e disa gjërave si p.sh: të bëni drekën, të të bëni gati çantat e fëmijëve, të nxirrni dhe të bëni gati rrobat e fëmijëve. Kjo duhet të jetë pjesë e rutinës së përditshme të secilit.

Për nënat ndihmon gjithashtu të shkojnë për të fjetur me kokën më të lehtë nga problemet, duke menduar të paktën që mund ta marrin shtruar të nesërmen.

Gjëja e dytë, që duhet bërë është të ngrihesh më herët se të tjerët për të bërë kafen, mëngjesin.

Continue Reading

Magazinë

Filmi “Heldin” me aktorin shqiptar Ridvan Murati bëhet pjesë e platformës Netflix

Published

on

Një tjetër sukses i kinematografisë evropiane që përfshin talent shqiptar tashmë është pjesë e gjigantit të transmetimit online, Netflix.

Filmi “Heldin” (titulli në anglisht: Late Shift), ku rolin e njërit prej personazheve e luan aktori i njohur shqiptar Ridvan Murati, është bërë zyrtarisht pjesë e katalogut të kësaj platforme. Ridvan Murati, një emër i njohur i skenës teatrore dhe kinematografisë në Zvicër, sjell në këtë projekt tjetër interpretim të fuqishëm, duke përforcuar praninë dhe ndikimin e aktorëve shqiptarë në produksionet ndërkombëtare me peshë.

Filmi është dramë intensive e 2025, me regji të Petra Volpe, dhe përqendrohet në personazhin Floria, një infermiere kirurgjie në një spital zviceran, e cila përballet me sfida gjatë një ndërrimi të vonë.

Teksa ndihmon një nënë në gjendje kritike, një paciente të moshuar e pacient privat kërkues, një gabim i rëndë kërcënon t’i rrëzojë të gjithë përpjekjet e saj.

“Heldin” është bashkëprodhim mes Zvicrës dhe Gjermanisë dhe pati premierën botërore në seksionin Berlinale Special Gala të edicionit të 75-të të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Berlin, më 17 shkurt 2025. Pas premierës, filmi u lansua edhe në kinematë zvicerane më 27 shkurt.

Për Ridvan Murati, i cili jeton e vepron prej vitesh në Zvicër, përfshirja në projekt të tillë ndërkombëtar, është dëshmi e vlerësimit të talentit në kinemanë europiane. Ai vazhdon të përfaqësojë me dinjitet artistët shqiptarë në skenën ndërkombëtare dhe t’u japë zë rrëfimeve me dimension njerëzor dhe emocional.

Për publikun shqiptar, prania e “Heldin” në Netflix është mundësi për të parë një prodhim cilësor, që sjell në vëmendje jo vetëm sfidat e sistemit shëndetësor, por fuqinë e individit për të përballuar situata të jashtëzakonshme — dhe këtë herë, me një emër shqiptar në kastin e tij.

 

Continue Reading

Kulturë

Promovohet vepra monumentale “Mapping Ethnic Albania”

Published

on

U promovua vepra monumentale “Mapping Ethnic Albania”, të autorit dhe diplomatit të shquar, Bejtullah Destani.

Ky libër përmbledh mbi 200 harta historike të trojeve shqiptare dhe dokumente të rralla nga arkivat më të mëdha evropiane, duke dokumentuar rrënjët tona.

Një botim i rëndësishëm që sjell në fokus hartëzimin historik, etnik dhe gjeopolitik të trojeve shqiptare ndër shekuj.

Libri paraqet një përmbledhje të pasur me harta, dokumente historike dhe analiza shkencore që dëshmojnë për shtrirjen e popullsisë shqiptare në hapësirat ballkanike, duke sfiduar shpeshherë narrativat zyrtare dhe historitë e manipuluara.

Continue Reading

Të kërkuara