Kulturë

Petro Marko i “brezit të humbur”: Një histori shkrimi dhe luftërash që mbijetoi në letër!

Published

on

Në këtë datë, më 25 nëntor 1913, në Dhërmi, lindi një nga shkrimtarët më të shquar të letërsisë moderne shqiptare, Petro Marko. Ai mbetet një figurë e pazëvendësueshme për zhvillimin e prozës shqiptare dhe kontribuoi në krijimin e një rryme të re letrare, të cilën e bëri të njohur si proza moderniste. Nëpërmjet veprës së tij, Marko shpërtheu kufizimet dhe ndalimet e asaj kohe, duke i kundërshtuar me forcë tendencat uniformizuese të realizmit socialist. Shkrimtari shqiptar, me një stil të theksuar dhe një ide të fuqishme, ngeli gjithmonë një zë i pavarur dhe kundërshtar i sistemit të kohës.

Petro Marko është nderuar si një shkrimtar i brezit të humbur, një term që përdoret për shkrimtarët që iu përkisnin periudhës pas Luftës së Parë Botërore, që ndanin përvojat e tyre të hidhura dhe të vështira me luftën dhe humbjet personale. Ai i takon kësaj vale shkrimtarësh të mëdhenj ndërkombëtarë si Ernest Heminguejn dhe Erik Maria Remark, që portretizuan jetën pas lufte dhe humbjen e besimit te shoqëria.

Përveç dimensioneve letrare, jeta e Petro Markos është ngarkuar gjithashtu me ngjarje historike dhe politike që kanë ndikuar thellë në shpirtin dhe veprat e tij. Në vitin 1936, Marko iu bashkua Luftës Civile të Spanjës, ku luftoi për ideale të lirisë dhe drejtësisë bashkë me një grup prej 40 shqiptarësh. Pasi Lufta Nacional-Çlirimtare përfundoi dhe Marko u kthye në atdhe, ai ra në duar të italianëve dhe u internua në ishullin e Ustikës, ku qëndroi për një periudhë të gjatë, duke shijuar gjithë dhimbjen dhe vështirësinë e jetës nën shtypjen fashiste.

Kjo periudhë e errët ndikoi fuqishëm në krijimtarinë e Markos, i cili më vonë solli disa prej veprave më të njohura të tij, si “Nata e Ustikës”, “Hasta la vista” dhe “Qyteti i fundit”. Ato janë një pasqyrë e luftës dhe pasojave të saj, një përpjekje për të portretizuar vuajtjet dhe shkatërrimin, por gjithashtu edhe një himn për paqen dhe humanizmin që duhej të ringrihej nga shkatërrimi.

Për shumë vite, Petro Marko u bë simbol i një shkrimtari që refuzoi të ndahej nga shpirti i tij i lirë dhe pavarur. Pas botimit të romanit të tij të famshëm “Një emër në katër rrugë” në vitin 1972, Marko do të ndalonte së botuari. Kritika e indoktrinuar e kohës e kishte sulmuar për “gabime ideore”, dhe kështu, për një dekadë, Marko u detyrua të përballej me censurën dhe represionin që i ishte imponuar. Megjithatë, edhe në këtë periudhë të vështirë, veprat e tij vazhduan të jetonin në kujtesën kolektive, duke i ofruar lexuesit një pasqyrë të pasur të jetës, luftës dhe ideve të tij të pandalshme.

Petro Marko është një nga figurat më të shquara të letërsisë shqiptare dhe një ndër ata që ka formësuar prozën moderne. Ai është një shkrimtar që arriti të shpërthente kufijtë e kohës dhe të krijonte një botë letrare ku individualiteti dhe vlera e njeriut ishin në qendër. Veprat e tij vazhdojnë të lexohen dhe të studiohen, pasi ato ofrojnë një pasqyrë të vërtetë dhe të thellë të jetës shqiptare dhe botës në periudhën që ai jetoi dhe krijoi./UBTNews/

 

 

Magazinë

Ish-partnerja e Liam Payne, Cheryl, trashëgon pasurinë e tij me vlerë 32.3 milionë dollarë

Published

on

Liam Payne mund të ketë qenë i ndarë nga partnerja e tij, Cheryl, me të cilën pati një djalë, Bear 8-vjeçar, në kohën e vdekjes së tij, por nëna e fëmijës së tij po trashëgon pasurinë e tij, me vlerë 32.3 milionë dollarë, pasi këngëtari i One Direction nuk la testament kur ndërroi jetë.

Për momentin, anëtarja e Girls Aloud (e njohur më parë si Cheryl Cole) e cila po punon me avokatin Richard Mark Bray, ka qasje të kufizuar në pasuri.

Payne vdiq në tetor në moshën 31 vjeç, kur ra nga kati i tretë i një hoteli në Argjentinë. Shkaku i vdekjes së tij, sipas ekzaminimit mjeko-ligjor, ishin lëndime të shumta me gjakderdhje të brendshme dhe të jashtme. Një test toksikologjik tregoi narkotikë në trupin e tij në kohën e rënies.

Në atë kohë, ai po dilte me influencuesen Kate Cassidy, e cila e kishte shoqëruar në pushimet e tij në Amerikën e Jugut, por ishte larguar disa ditë më parë.

“Liam ishte në humor shumë të mirë kur u largova nga Argjentina”, do t’i thoshte më vonë 26-vjeçarja gazetës “The Sun”. “Ishim shumë mirë, plot dashuri.” Ai ishte i lumtur dhe optimist. Nuk mund ta besoj që ka mbaruar vërtet.”

Continue Reading

Magazinë

Trump habit me veprimin: Punësoi yllin e reality show-t në muzeun e Holokaustit

Published

on

Donald Trump ka bërë një tjetër veprim që mund të shkaktojë reagime.

Në muzeun kushtuar viktimave të Holokaustit, ai punësoi yllin e reality show-t Siggy Flicker, e njohur për pjesëmarrjen e saj në shfaqjen The Real Housewives of New Jersey.

Siggy është një nga 11 personat e emëruar nga Trumpi për të shërbyer në bordin e muzeut.

Trump komentoi në platformën Truth Social: “Ata të gjithë e mbështesin Izraelin dhe do të sigurohen që ne të mos harrojmë kurrë. Urime të gjithëve”! Flicker njoftoi gjithçka në Instagram, duke falënderuar Trumpin “për privilegjin”.

Continue Reading

Magazinë

Cardi B i përgjigjet komenteve negative për paraqitjen e saj në Met: Isha e lodhur

Published

on

Cardi B nuk mund të mungonte në Met Gala 2025, ku u shfaq me një krijim mbresëlënës të Burberry, duke tërhequr edhe një herë vëmendjen mbi veten. Edhe pse shumica e njerëzve e lavdëruan për zgjedhjen e veshjeve, shumë komentuan qëndrimin dhe deklaratat e saj para kamerave.

Gjatë një interviste për Vogue, ndërsa përgatitej për eventin, reperja foli hapur për presionin që ndjen për ta tejkaluar veten çdo herë:

“Është më stresuese tani sepse po konkurroj me veten”, tha ajo, duke shtuar: “Të gjithë presin shumë nga unë. Sidomos këtu, sepse e dinë se kjo është fusha ime. Është e frikshme, por më pëlqen.” Ajo shtoi: “ Kjo më bën të kuptoj se jam vërtet një superyll.” “Sepse vetëm superyjet janë të ftuar.”

Fansat e saj në rrjetet sociale nxituan të lavdëronin mirëkuptimin e saj për çështjen e Met, por videoja tërhoqi vëmendjen edhe për arsye të tjera.

Disa filluan ta kritikonin pamjen e saj, duke pretenduar se dukej “e lodhur”, “e dehur” apo edhe “nën ndikimin e drogës”.

Continue Reading

Kulturë

92 vjet nga lindja e mbretëreshës së këngës shqipe, Nexhmije Pagarushës

Published

on

Sot janë bërë 92 vjet nga lindja e mbretëreshës së muzikës shqipe, Nexhmije Pagarushës.

Ajo mbetet një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, e cila sot në këtë përvjetor vazhdon të kujtohet si ‘Bilbili i këngës shqipe’ e cila la pas një trashëgimi të pashlyeshme, e cila vazhdon të frymëzojë e të prekë zemrat e shumëkujt.

Nexhmije Pagarusha nuk ishte vetëm një artiste, por një ikonë, një përfaqësuese e muzikës shqiptare. Me zërin e saj të shkëlqyeshëm dhe interpretimin e ndjeshëm, ajo arriti të kapte zemrat e publikut në mënyrë të paimagjinueshme.

Këngët e saj, si “Baresha”, ”Ani mori nuse”, ”Mora testin”, “Një lule”, “Zambaku i Prizrenit” dhe shumë të tjera, nuk janë vetëm kompozime muzikore, por janë pjesë e trashëgimisë kulturore të kombit tonë.

Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera.

Nexhmije Pagarusha ishte edhe aktore e suksesshme, si në film ashtu edhe në teatër.

”Baresha” është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj. Kjo këngë u kompozua nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi, me tekstin e poetit Rifat Kukaj.

Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Bethovenit, Puçinit, Verdit, etj. Ky koncert ka qenë i pari i këtij lloji. Fatkeqësisht, asnjërit nga organizatorët teknikë nuk iu kishte kujtuar që të regjistronte këtë koncert. Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.

Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, etj. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë. Pas 16 vjetësh larg skenës, ajo u paraqit në vitin 2000 me këngën “Për ty” në një emision të udhëhequr nga Ardit Gjebrea, i cili e bindi të bëjë këtë.

Më 2018 Pagarusha u vlerësua me “Medaljen e Mirënjohjes” nga presidenti amerikan, Donald Trump.

Përveç talentit të saj të rrallë, Nexhmije Pagarusha ishte gjithashtu një simbol i forcës dhe rezistencës.

Me 7 Shkurt 2020, Nexhmije Pagarusha u nda nga jeta.

Continue Reading

Të kërkuara