Kur ishte 82 vjeç, Florene Shuber filloi të ndjehej e paqëndrueshme dhe binte shpesh. “Të moshuarit nuk e kuptojnë se po bien derisa të jenë vetëm një inç larg tokës,” tha ajo për Washington Post.

“Më frikësoi vërtet. Ndodhi dy ose tre herë dhe më bëri të mendoj se çfarë duhej të bëja.”

Zgjidhja e saj? U regjistrua në një palestër lokale. Sot, gati një dekadë më vonë,  vazhdon të stërvitet rregullisht dhe ndihet më mirë se kurrë.

“Shëndeti mund të përmirësohet. E kam parë tek vetja ime. Por kërkon përkushtim dhe qëndrueshmëri,” thotë ajo.

Një studim i ri nga Universiteti i Torontos, i publikuar në PLOS One, mbështet përvojën e Shuberit: edhe pas moshës 60-vjeçare dhe me sfida shëndetësore, njerëzit mund të përmirësojnë ndjeshëm cilësinë e jetës.

Autorja kryesore e studimit, Mabel Ho, thotë qartë: “Nuk është kurrë vonë.”

Studiuesit analizuan të dhënat e mbi 51,000 kanadezëve gjatë një periudhe 20-vjeçare dhe zbuluan se ushtrimet fizike, një dietë e shëndetshme dhe gjumi cilësor janë çelësat për një plakje të shëndetshme.

Mbi 8,000 persona kishin përmirësuar gjendjen e tyre shëndetësore ndjeshëm brenda tre vitesh.

Dy faktorë të tjerë të rëndësishëm ishin shëndeti mendor dhe lidhjet sociale. Bashkëautorja Esme Fuller-Thomson thotë: “Nuk ka nevojë të jesh shumë ekstrovert për të jetuar mirë; mjafton të kesh një ose dy miq të dashur.”

“Nuk është kurrë vonë për të adoptuar një stil jetese aktiv dhe të shëndetshëm,” përfundon Ho. “Ndoshta nëna juaj e ka thënë këtë më parë – dhe kishte të drejtë.” /A.Z/UBT News/

Aknet, urthi, mjegulla mendore dhe lodhja e vazhdueshme mund të jenë shenja të një diete të pasur me yndyrna të ngopura.

Këto yndyrna gjenden në shumë ushqime të përditshme, si gjalpi, djathi, mishi i kuq dhe ushqimet e përpunuara. Sipas CDC-së, dy të tretat e njerëzve konsumojnë më shumë se sasia e rekomanduar.

Yndyrnat e pangopura (vaj ulliri, vaj avokado) janë të shëndetshme, ndërsa yndyrnat e ngopura (gjalpi, vaji i kokosit) mund të jenë të dëmshme në sasi të mëdha.

Simptoma të zakonshme:

Lodhje dhe letargji pas vakteve: Ushqimet e pasura me yndyrna të ngopura ngadalësojnë tretjen dhe mund t’ju bëjnë të ndiheni të rëndë dhe përgjumur. Zëvendësimi i mishit të kuq me peshk dhe drithërave të rafinuara me drithëra të plota mund të rrisë energjinë.

Vështirësi me përqendrimin dhe kujtesën: Marrja e lartë e yndyrnave të ngopura mund të ngadalësojë reagimet dhe të ndikojë tek kujtesa. Dietat me më pak yndyrna të ngopura, si dieta MIND, përmirësojnë funksionin mendor pas disa muajsh.

Fryrje, urth dhe probleme me tretjen: Yndyrnat mund të ngadalësojnë tretjen dhe të shkaktojnë refluks acidik, gazra dhe ndjesi rëndese. Zvogëlimi i ushqimeve të skuqura, mishrave me yndyrë dhe ëmbëlsirave kremoze mund të ndihmojë.

Aknet dhe inflamacioni i lëkurës: Yndyrnat e ngopura rrisin prodhimin e sebumit dhe bllokojnë poret, duke shkaktuar akne. Një dietë e pasur me perime me gjethe jeshile, arra dhe peshk mund të përmirësojë gjendjen e lëkurës.

Ankthi dhe luhatjet e humorit: Dieta ndikon tek shëndeti mendor. Reduktimi i yndyrnave të ngopura dhe konsumimi i yndyrnave të shëndetshme, si omega-3, ndihmon në uljen e ankthit dhe depresionit.

Dieta mesdhetare, e pasur me peshk, vaj ulliri dhe perime, ka efekt pozitiv tek truri dhe gjendja emocionale.

Si të balanconi dietën?

Zëvendësoni gjalpin me vaj ulliri;

Hani mish të kuq më rrallë dhe peshk më shpesh;

Shtoni më shumë perime, fruta dhe drithëra të plota në vakte. /A.Z/UBT News/

Shumë prej nesh zgjohen të lodhur edhe pas një nate të plotë gjumi. Arsyeja nuk është mungesa e orëve të pushimit – shpesh, fajin e kanë zakone të përditshme ose çrregullime të lehta shëndetësore që nuk i lidhim menjëherë me lodhjen.

Për ta zgjidhur problemin, është e rëndësishme të kuptojmë shkakun, ja pesë arsye pse ndiheni të plogësht, pa energji dhe të ngadaltë.

1. Tiroidja nuk po funksionon siç duhet

Ka ndikim të madh në mënyrën si trupi përdor energjinë. Kur nuk prodhon mjaftueshëm hormone, proceset trupore ngadalësohen e ju mund të ndiheni të lodhur, të rënduar dhe pa motivim. Simptomat shfaqen gradualisht e shpesh ngatërrohen me mungesë gjumi ose stres.

Çka mund të bëni?

Nëse ndiheni vazhdimisht të lodhur pa ndonjë arsye, konsultohuni me mjekun e kërkoni analiza të gjakut. Testet e thjeshta mund të zbulojnë nëse problemi lidhet me tiroiden ose me sistemin imunitar.

2. Po konsumoni shumë kafeinë

Kafeja është “karburanti” i mëngjesit për shumë prej nesh, por teprimi mund të ketë efekt të kundërt. Me kalimin e moshës, trupi e përpunon kafeinën më ngadalë e mund të ndikojë negativisht në cilësinë e gjumit – edhe nëse flini menjëherë pas shtratit.

Çka mund të bëni?

Kufizoni kafen në 1–2 filxhanë në ditë, të konsumuar para orës 10:00 të mëngjesit. Nëse pasdite ndjeni mungesë energjie, zëvendësojeni kafen me një frut të freskët ose një shëtitje të shkurtër.

3. Lëvizni shumë pak

Mund të duket paradoksale, por sa më pak lëvizni, aq më pak energji keni. Një mënyrë jetese sedentare ngadalëson qarkullimin e gjakut, ul kapacitetin e mushkërive dhe çon në ndjenjë të përgjithshme plogështie.

Çka mund të bëni?

Nuk keni nevojë për palestër apo vrapime të gjata – edhe 30 minuta ecje e lehtë çdo ditë mund të bëjnë diferencë. Aktiviteti i rregullt ndihmon gjumin, përmirëson humorin dhe rrit nivelin e energjisë.

4. Jeni shpesh nën stres

Shumë prej nesh janë të vetëdijshëm për pasojat, por rrallë e trajtojmë si një problem serioz. Tensioni i vazhdueshëm, mbingarkesa me detyra e streset e vogla e lodhin trupin më shumë sesa mendojmë. Stresi ndikon në cilësinë e gjumit, duke krijuar rreth vicioz lodhjeje.

Çka mund të bëni?

Përfshini në rutinën tuaj momente relaksimi, frymëmarrje të thella, shëtitje të qeta, pak minuta pa ekrane apo disa ushtrime shtrirjeje. Këto ndihmojnë trupin të qetësohet dhe përmirësojnë cilësinë e gjumit.

5. Hani shumë, por jo shëndetshëm

Edhe pse mund të konsumoni sasi të mjaftueshme ushqimi, nëse vaktet nuk janë të pasura me lëndë ushqyese, trupi nuk ka nga të marrë energji. Karbohidratet komplekse, proteinat, yndyrnat e shëndetshme dhe uji janë thelbësore për funksionimin optimal të organizmit. Dehidratimi, nga ana tjetër, është një nga shkaktarët kryesorë të lodhjes.

Çka mund të bëni?

Pini ujë, shmangni ushqimet e përpunuara, sigurohuni që vaktet të përmbajnë fibra e vitamina. Nëse ushqeheni mirë e flini mjaftueshëm, por ende ndiheni të lodhur, bëni analiza të gjakut, do zbuloni mungesë hekuri, vitaminash ose ndonjë problem tjetër shëndetësor.

Lodhja e vazhdueshme nuk është gjithmonë pasojë e një nate pa gjumë. Trupi dërgon sinjale që diçka nuk shkon, dhe për ta dëgjuar, mjafton pak vëmendje ndaj zakoneve të përditshme dhe shëndetit të përgjithshëm. /A.Z/UBT News/

Kanceri është një nga sëmundjet më vdekjeprurëse në botë. Të dhënat e autoriteteve zyrtare tregojnë se çdo vit në vendin tonë regjistrohen rreth 5,500 raste të reja. Më së shumti preken mushkëritë dhe gjiri.

Sipas Institutit të Shëndetit Publik, numri i meshkujve të prekur nga kanceri është katër herë më i lartë se ai i femrave.

Kanceri mund të prekë shumë organe të trupit, si gjiri, mushkëritë, koka, lëkura, zorra e trashë dhe veshkat, por rrallëherë zemrën.

Pse zemra prekët aq rrallë nga kanceri?

Ekspertët shpjegojnë se edhe pse zemra mund të preket nga kanceri, rastet janë të rralla dhe tumoret zakonisht janë beninje.

Për të kuptuar pse zemra është më e mbrojtur nga kjo sëmundje, duhet të kuptojmë më parë funksionimin e qelizave.

Çdo qelizë e trupit ka potencialin të bëhet kancerogjene. Kanceri lind nga mutacionet e ADN-së së qelizës. Para se një qelizë të bëhet kancerogjene, i nënshtrohet një sërë mutacionesh, shumica e të cilave ndodhin gjatë ndarjes së qelizës për të formuar ADN-në e re.

Qelizat e zemrës janë të veçanta, pothuajse nuk ndahen dhe nuk krijojnë qeliza të reja, përveç në rast të lëndimeve. Duke mos u ndarë, mundësia për të pësuar mutacione është e vogël. Ndryshe ndodh me qelizat e gjirit, zorrës së trashë dhe lëkurës.

Ato zëvendësohen vazhdimisht gjatë jetës e ndikohen nga hormone apo faktorë tjerë. Për shkak të ndarjes së shpeshtë, këto qeliza kanë më shumë mundësi të kalojnë mutacione dhe të zhvillojnë kancer.

Zemra, nuk është e ekspozuar ndaj shumicës së kancerogjenëve të jashtëm apo atyre të brendshëm dhe qelizat e saj nuk kalojnë në mutacione, prandaj prekja nga kanceri është jashtëzakonisht e rrallë. /A.Z/UBT News/