

Kuriozitete
Pesë teoritë e reja konspirative, të cilat shkenca provoi se ishin të gabuara
Pas shfaqjes së pandemisë Covid-19 janë shfaqur shumë teori të reja.
Published
3 years agoon
By
UBT newsNga: Ed Brown i “Newsweek”
Teoritë e konspiracionit ekzistojnë prej dekadash. Disa kanë tendencën të rezistojnë (dhe zhvillohen) më shumë se të tjerat. Vitet e fundit, sidomos pas shfaqjes së pandemisë së Covid-19, janë shfaqur edhe teoritë të reja.“Newsweek“ ka përpiluar një listë të teorive të reja konspirative, të cilat janë përgënjeshtruar nga argumentet shkencore.
A e bëjnë magnetik trupin e njeriut vaksinat anti-Covid?
Një nga teoritë konspirative më të përhapura që nga fillimi i pandemisë, është se njëri nga efektet anësore të vaksinave kundër Covid-19 është magnetizimi i trupave të njerëzve. Ky dezinformim është përhapur pjesërisht nga videot në mediat sociale, ku disa njerëz që thoshin se ishin të vaksinuar, ngjisnin në krahë sende metalike si monedhat, duke pretenduar se këtë efekt e kishte shkaktuar vaksina.
Një version i teorisë pretendon se magnetizmi iu shtua vaksinave në mënyrë që përbërësit e saj të lëvizin nëpër trup. Por kjo teori konspirative u kundërshtua gjerësisht. Qendra për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve Ekspertët në SHBA, deklaroi se vaksinat ndaj Covid-19 nuk përmbajnë metale apo ndonjë përbërës që do të prodhonte një fushë magnetike.
Dr. Karl Fihtenbaum, specialist i sëmundjeve infektive në Kolegjin e Mjekësisë të Universitetit të Sinsinatit, tha se nëse vaksinat do të kishin një efekt magnetizues, kjo do të ishte vënë re që në testet e hershme klinike.
A e shkakton Covid-in rrjeti 5G?
Thelbi i kësaj teorie është se sinjalet e telefonisë celulare 5G të dërguara nga antenat përkatëse janë në fakt shkaku i pandemisë aktuale. Sipas kësaj teorie antenat me valët 5 G, mund të shkaktojnë Covid-19 duke shtypur sistemin imunitar ose duke e përhapur SARS-CoV-2 nëpërmjet valëve të radios.
Por sipas asaj që ka raportuar portali i njohur i kontrollit të fakteve “Full Fact”, asnjë pretendim i tillë nuk mbështetet mbi prova, dhe se pandemia e koronavirusit po prek edhe vendet që nuk kanë asnjë infrastrukturë të rrjetit 5G. Dr.Simon Klark, profesor i asociuar i mikrobiologjisë qelizore në Universitetin e Ridingut në Britani deklaroi në prill se kjo teori është një gënjeshtër e madhe.
Sipas tij sistemi imunitar i njerëzve mund të dëmtohet nga të gjitha llojet e gjërave, përfshirë të qenit i lodhur apo pa pasur një dietë të mirë ushqimore. Përveç kësaj, valët 5G renditen në fundin e spektrit elektromagnetik, dhe janë më pak të fuqishme sesa drita ose rrezet e diellit. Ato nuk janë aq të fortë sa të dëmtojnë qelizat.
A shkaktojnë kancer parqet e gjeneratorëve që punojnë përmes erës?
Kjo teori është propaganduar pjesërisht edhe nga ish-presidenti amerikan Donald Trump. Duke folur në një tubim për mbledhjen e fondeve të fushatës në vitin 2019, ai u tha të pranishmëve, “Nëse keni një turbinë të erës diku afër shtëpisë tuaj, vlera e shtëpisë tuaj do bjerë automatikisht me 75 për qind. Dhe ata thonë se zhurma e tyre shkakton kancer”.
Por po atë vit Shoqata Amerikane e Kancerit tha për “NewYork Times” se nuk ishte në dijeni të ndonjë prove të besueshme që lidh zhurmën e turbinave me kancerin. Efektet shëndetësore negative nga pajisje të tilla janë debatuar edhe me herët. Termi jozyrtar “Sindromi i Turbinës së Erës” i referohet simptomave si mungesa e gjumit dhe lodhja mendore për ata që jetojnë më pak se 2 kilometra larg turbinave të erës. Po kjo sindromë nuk njihet si një gjendje aktuale nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë në SHBA.
A po zhvillon Pentagoni një mikroçip që gjurmon Covid-in?
Në fillim të këtij viti u pretendua se Departamenti Amerikan i Mbrojtjes po prodhonte një çip që ndjen praninë e Covid-it dhe që mund të injektohej në trup. Këto pretendime lidheshin me komentet e bëra nga Met Hepburn, një mjek ushtarak që ka punuar më herët për DARPA-n, Agjencinë Amerikane të Projekteve të Avancuara në Fushën e Mbrojtjes.
Por Hepburn tha më pas për “Newsweek” se intervista e tij ishte keqkuptuar dhe sipas tij nuk ka asnjë mikroçip apo gjëra të ngjashme. Sipas tij, teknologjia është në fakt një hidroxhel që rrit ndjeshmërinë ndaj laktatit të indeve nën lëkurë, gjë që mund të tregojë nëse dikush do të sëmuret.
A jetuan njerëzit dikur në Mars dhe e shkatërruan atë?
Kjo teori u parashtrua nëpërmes një video të postuar të TikTok, e cila u pa nga qindra mijëra njerëz. Kjo teori pretendon se Marsi është i kuq për shkak të pluhurit nga shpërthimet bërthamore, dhe se ka prova që dikur në këtë planet ka pasur ujë, i cili është tharë nga njerëzit që kanë banuar dikur atje.
Por edhe kjo teori rrëzohet për shkak të afateve kohore. Fosilet e njerëzve të hershëm në Afrikë datojnë nga 6 milionë deri në 2 milionë vjet më parë, ndërsa nga studimet rezulton se Marsi ka pasur ujë miliarda vjet më parë. Për më tepër, Marsi është i kuq pasi sipërfaqja është e mbuluar me oksid hekuri, i njohur zakonisht si ndryshk, dhe jo me pluhur bërthamor./bota.al
Kuriozitete
Londra dhe Cyrihu së shpejti do të lidhen me hekurudhë
Published
1 week agoon
May 14, 2025
Një linjë e re e trenave do të lidhë Londrën dhe Cyrihun.
Sipas “London Travelers”, Mbretëria e Bashkuar dhe Zvicra janë dakorduar të punojnë në krijimin e një hekurudhe të re që lidh Londrën me Gjenevën dhe Cyrihun.
Udhëtimi me tren pritet të përfshijë një ndalesë në Paris dhe parashikohet të shkurtojë kohën e udhëtimit Londër-Gjenevë për së paku dy orë.
Ekspertët nga të dy shtetet pritet të detajojnë marrëveshjen, duke llogaritur kontrollet kufitare dhe kostot e udhëtimit dhe projekti pritet të finalizohet në 5 deri 10 vjetët e ardhshëm.

Kina prezanton një risi të madhe në teknologjinë e energjisë: Bateria bakteriale. Në një hap të rëndësishëm para në fushën e ruajtjes së energjisë, Kina ka prezantuar një teknologji të re revolucionare: një bateri që funksionon përmes baktereve – ndryshe nga bateritë tradicionale litium-jon.
Kjo risi përfaqëson një alternativë të qëndrueshme dhe me kapacitet të lartë, me potencialin për të ndryshuar rrënjësisht industrinë globale të energjisë.
Si funksionon bateria bakteriale?
Bateria e re është ndërtuar mbi një proces biologjik, ku bakteret prodhojnë energji elektrike duke marrë elektrone nga materia organike në dekompozim. Ky proces njihet si sistemi mikrobial i prodhimit të energjisë – një teknologji që shfrytëzon burime natyrore dhe biologjike për të krijuar një burim të qëndrueshëm dhe vetëkarikues të energjisë.
Ndryshe nga teknologjitë e zakonshme, bateria bakteriale nuk kërkon infrastruktura të ndërlikuara për karikim, ajo karikohet automatikisht, për sa kohë ka burime organike në dispozicion.
Efikasitet dhe vetëkarikim
Një nga veçoritë më dalluese është efikasiteti i lartë dhe aftësia për vetëkarikim. Bateria përbëhet nga 99% materiale të avancuara biologjike, duke shmangur përbërësit toksikë që përdoren në bateritë litium-jon. Ky sistem e bën atë jo vetëm shumë efikase, por edhe miqësore me mjedisin dhe të qëndrueshme në përdorim afatgjatë.
Avantazhet ndaj baterive litium-jon
Ndonëse të përdorura gjerësisht, kanë ngritur shqetësime për ndikimin negativ në mjedis, si gjatë prodhimit ashtu edhe në fazën e asgjësimit. Bateritë bakteriale përdorin mbetje organike dhe procese natyrore, duke reduktuar ndjeshëm emetimet e karbonit dhe ndikimin mjedisor.
Përdorimi dhe aplikimet
Efikasiteti e vetëmirëmbajtja i bëjnë bateritë bakteriale të përshtatshme për gamë aplikimesh, nga pajisjet e përditshme të konsumatorëve, deri te sistemet industriale dhe qendrat e mëdha të ruajtjes së energjisë. Falë miqësisë ndaj mjedisit e qëndrueshmërisë, këto bateri përdoren si në shkallë individuale, ashtu edhe në projekte energjetike në shkallë të gjerë.
Një hap i rëndësishëm shkencor
Kjo arritje është rezultat i viteve të tëra kërkimi dhe zhvillimi nga shkencëtarët kinezë, të cilët kanë identifikuar bakteret më të përshtatshme për këtë funksion. Bateria bakteriale është shembull i qartë i një revolucioni shkencor ndërdisiplinor, që ndërthur biologjinë, inxhinierinë dhe teknologjinë për të krijuar zgjidhje inovative për sfidat globale.
Ndikimi global
Lansimi i kësaj teknologjie sinjalizon një tranzicion të rëndësishëm nga burimet e energjisë fosile drejt burimeve të rinovueshme. Potenciali për të reduktuar varësinë nga lëndët djegëse fosile e luftuar ndryshimet klimatike është i jashtëzakonshëm. Bateritë bakteriale mund të shërbejnë si një zgjidhje e pastër dhe e qëndrueshme për krizën energjetike që po përjeton bota, duke ulur ndjeshëm emetimet e gazrave serrë dhe duke promovuar një të ardhme më të gjelbër.
Kuriozitete
Studimi: Ndiheni gjithmonë të lodhur – fajtorë për këtë mund të jenë orenditë shtëpiake!
Published
1 week agoon
May 13, 2025
Një në tetë persona raportojnë te mjeku se ndihen “të lodhur gjatë gjithë kohës”, mund të ketë një shkaktar befasues, kanë zbuluar ekspertët.
Ka gjithnjë prova që dizajni i brendshëm i shtëpisë suaj dhe madje përzgjedhja e mobiljeve mund të jenë fajtore. Fenomeni njihet edhe me emrin sindroma e ndërtesës së sëmurë, ku një sërë simptomash, nga lodhja deri te hundët që rrjedhin, shkaktohen nga qëndrimi në një ambient të caktuar.
Probleme tjera që lidhen me këtë sindromë përfshijnë: sy të thatë, dhimbje koke dhe fyt të irrituar, që përmirësohen sapo personi largohet nga ambienti.
Ventilimi i dobët, ndotësit në ajër që çlirohen nga tapetet, mobiljet dhe produktet e pastrimit — myku ose lagështia, ndriçimi ose ngrohja e pamjaftueshme janë të gjithë faktorë të mundshëm. Organizimi i keq i hapësirës, ambientet e rrëmuja shkaktojnë stres psikologjik, duke çuar në simptomat e përmendura.
Kjo sindromë zakonisht prek ata që punojnë në zyra me plan të hapur, por shkencëtarët tani paralajmërojnë se edhe vetë shtëpia juaj mund të kontribuojë.
Tani, ekspertët kanë identifikuar pse mobiliet e vjetra, ndriçimi dhe madje qirinjtë aromatikë mund të ndikojnë në nivelin tuaj të energjisë.
Hiqni dorë nga ndriçimi i fortë nga tavani
Ndriçimi “e vendos atmosferën” e mund të ketë ndikim të fuqishëm në mënyrën se si ndiheni. Dritat nga tavani veçanërisht ato fluoreshente me ton të ftohtë — mund të jenë të rënda për sytë dhe rraskapitëse me kalimin e kohës.
Shumica e dritave LED lëshojnë dritë blu, që megjithëse janë miqësore me mjedisin, krijojnë kontraste dhe hije të mprehta, që mund të lodhin shikimin.
Kjo lloj drite mund t’i dërgojë trupit sinjale se është koha për të qëndruar zgjuar, duke prishur ritmin natyral të qetësimit dhe duke kontribuar në lodhje fizike dhe mendore. Një studim nga Universiteti Harvard krahasoi efektet e 6.5 orëve ekspozim ndaj dritës blu kundrejt asaj jeshile.
Ata zbuluan se drita blu shtypte prodhimin e hormonit melatoninë dyfish më shumë se drita jeshile, melatonina është hormon që prodhohet në trup e luan rol kyç në rregullimin e ciklit gjumë-zgjim. Instaloni ndriçues me rregullues intensiteti ose të përdorni llamba për të krijuar ambient më të ngrohtë.
Kujdes me dyshekun e vjetër
Një dyshek i vjetër apo jo mbështetës mund të dëmtojë trupin tuaj pa u kuptuar. Mund të mendoni se po flini mirë natën, por nëse përdridheni shpesh ose zgjoheni të ngurtësuar, trupi nuk po rigjenerohet siç duhet, duke ju lënë të lodhur.
Kompania Simba thotë: “Pa mbështetjen e duhur, mund të keni vështirësi për të fjetur dhe dysheku mund të shkaktojë dhimbje në shpinë dhe qafë. Kjo nuk do të ndikojë vetëm gjatë natës, por do të zgjoheni me dhimbje, të lodhur dhe pa energji.”
Këshilli i Gjumit rekomandon ndërrimin e dyshekut çdo shtatë deri në tetë vjet për të shmangur këto probleme.
Mjekët këshillojnë të flini të paktën shtatë orë çdo natë dhe të shkoni në shtrat e të zgjoheni në të njëjtën kohë çdo ditë për të përmirësuar cilësinë e gjumit.
Bëni kujdes me qirinjtë aromatikë
Krijojnë atmosferë relaksuese, por lëshojnë ndotës të ajrit të brendshëm që, edhe në nivele të ulëta, janë lidhur me probleme në frymëmarrje. Gjatë djegies, qirinjtë aromatikë çlirojnë komponime organike të paqëndrueshme (VOCs) si benzeni dhe formaldehidi — të dy të njohur si kancerogjenë. Kërkimet tregojnë se djegia e qirinjve aromatikë mund të rrisë ndjeshëm nivelin e grimcave të imëta në ajër (PM2.5), shpesh përtej kufijve të rekomanduar nga OBSH.
Këto grimca të imëta mund të depërtojnë thellë në mushkëri, duke rritur rrezikun për probleme të frymëmarrjes e sëmundje kardiovaskulare.
Disa qirinj përmbajnë ftalate — kimikate që ndihmojnë në zgjatjen e aromës, por që janë të lidhura me çrregullime hormonale dhe probleme riprodhuese.
Hiqni perdet dhe lejoni dritën natyrale
Ekspozimi ndaj dritës gjatë ditës — ose mungesa e saj mund të prishë ritmet natyrale të trupit tuaj, duke shkaktuar përgjumje.
Për ata që jetojnë në shtëpi me pak dritë natyrale, ekspertët rekomandojnë përdorimin e llambave për terapi me dritë për të ndihmuar në rregullimin e ritmit cirkadian — ora e brendshme biologjike e trupit.
Kufizoni zhurmat nga pajisjet shtëpiake
Nga mikseri i ushqimit te tharësja e rrobave, shtëpitë tona janë plot zhurma, kjo ndikon negativisht në shëndetin tonë, duke shkaktuar nivele të larta stresi te dy në pesë persona. Pajisjet më problematike janë pikërisht ato më të përdorshme, si lavatriçet dhe fshesat me korrent.
Sipas OBSH-së, 40 për qind e popullsisë së Europës ekspozohet ndaj niveleve të zhurmës mbi 55dB — e barasvlershme me një zyrë të zhurmshme.
Për krahasim, lavatriçja gjeneron rreth 70dB, frigoriferi rreth 50dB dhe përpunuesit e ushqimit deri në 90dB.
Profesori Stephen Stansfeld nga Universiteti Queen Mary thotë: “Zhurma e tepërt rrit rrahjet e zemrës dhe tensionin e gjakut. Kjo mund të shkaktojë lodhje, stres, madje edhe infarkte apo goditje në tru.”
Ajrosni shtëpinë
Qirinjtë nuk janë burimi i vetëm i ndotjes së ajrit të brendshëm. Sipas Dr. Prashant Kumar nga Universiteti i Surrey, burime të tjera janë gatimi, bojërat, llakat dhe sporet mykut. Këto ndotës e bëjnë ajrin e brendshëm më të ndotur se ai i jashtmi.
Kjo ndotje shkakton simptoma si lodhje, teshtima, kollë dhe acarim të syve, hundës apo fytit. Zgjidhja? Zvogëloni burimet e ndotjes dhe përmirësoni ventilimin. Ekspertët sugjerojnë hapa të thjeshtë si: hapja e dritareve rregullisht, përdorimi i aspiratorëve kur gatuani, përzgjedhja e produkteve me emetime të ulëta dhe shmangia e aromave sintetike për të përmirësuar cilësinë e ajrit dhe shëndetin tuaj në afatgjatë.
Kuriozitete
E thotë studimi: Kjo është ora e ditës në të cilën jemi më të trishtuar dhe më të lumtur!
Published
1 week agoon
May 12, 2025
Dihet që humori ndryshon në varësi të stinëve të vitit, ditëve të javës, a situatave që kalojmë. E hëna e tretë e janarit konsiderohet si dita më depresive e vitit, ndërsa të gjitha të hënat karakterizohen nga një atmosferë melankolike.
Të shtunat janë plot gëzim dhe optimizëm, ashtu si edhe të premtet, pasi shkëputemi nga puna gjatë fundjavës. Në të njëjtën kohë, për Pashkë mund të ndihemi më optimistë, ndërsa për Krishtlindje mund të ndihemi më melankolikë.
Sidoqoftë, në një mënyrë ose në një tjetër ne kemi përcaktuar se si na bëjnë të ndihemi ditë të caktuara gjatë gjithë vitit.
Por, çfarë ndodh me orët e ditës? A është e mundur që brenda një periudhe 24-orëshe të ndihemi më të lumtur në momente të caktuara dhe më të trishtuar në momente të tjera?
Për të vlerësuar lidhjen e kohës/orës së ditës me depresionin, ankthin, mirëqenien dhe vetminë, shkencëtarët nga University “College London” kryen një analizë të përditshme të shëndetit mendor dhe mirëqenies. Gjetjet u botuan në “BMJ Mental Health”, dhe studiuesit vunë në dukje:
“Gjendja e humorit tonë ndryshon gjatë stinëve, ditëve të javës dhe madje edhe gjatë gjithë ditës – çdo ditë. Edhe pse shëndeti mendor dhe mirëqenia në përgjithësi ndryshojnë gjithashtu gjatë muajve dhe javëve.”
Hulumtimi analizoi të dhëna nga 49,218 të rritur që morën pjesë në një studim që mblodhi të dhëna të detajuara dhe të përsëritura nga të njëjtët pjesëmarrës me kalimin e kohës për një periudhë 2-vjeçare, nga marsi 2020 deri në mars 2022.
Pjesëmarrësit iu përgjigjën pyetjeve si: “Javën e kaluar, sa të lumtur u ndjetë? Sa i kënaqur ishe me jetën tënde?”, dhe “Në ç’masë mendonit se gjërat që bëni në jetën tuaj ia vlejnë?”.
Faktorë të tillë si mosha, gjendja shëndetësore dhe nëse individët ishin të punësuar u morën në konsideratë.
Rezultatet treguan se lumturia dhe kënaqësia ishin të gjitha më të larta të hënave dhe të premteve krahasuar me të dielat. Shëndeti mendor ishte më i mirë gjatë verës në të gjitha rezultatet.
Ndryshimi i humorit gjatë 24 orëve
Ndryshimet në shëndetin mendor dhe mirëqenien gjatë gjithë ditës mund të shpjegohen nga ndryshimet që lidhen me orën biologjike, vunë në dukje studiuesit.
“Për shembull, kortizoli [hormoni që rregullon humorin, motivimin] arrin kulmin menjëherë pas zgjimit dhe arrin nivelet më të ulëta rreth kohës së gjumit”, thanë ata.
Megjithatë, studiuest shtuan se ndryshimet midis ditëve të javës dhe fundjavave mund të jenë për shkak të gjërave të tilla si sekuenca e aktiviteteve të përditshme, të cilat ka të ngjarë të jenë të ndryshme në fillim dhe në fund të javës.
Ndonëse zgjohemi nga alarmi, në mëngjes jemi me humor më të mirë se në mbrëmje. Kjo e fundit ndodhë për shkak të lodhjes e ngarkesës së ditës, ndërsa në mëngjes “karikohemi’ e jemi më energjikë dhe të lumtur për një ditë të re.

Pas suksesit në Eurovision, Shkodra Elektronike vjen me një EP

Profesoresha Gonxhe Beqiri prezanton punim shkencor në konferencën ndërkombëtare në Maribor

Praktika konkrete në qendër të studimeve juridike në UBT

Zyrtare: Dy shqiptarë ftohen te Kombëtarja e Gjermanisë

Kanadaja nis bisedimet me SHBA për t’u bashkuar me sistemin mbrojtës “Kupola e artë”

UBT nderon Tony Clement me çmimin më të lartë institucional Honorary Degree – Excellence in Leadership

Chris Brown lirohet me kusht nga gjykata, një muaj para nisjes së turneut botëror

Osmani takon presidenten e Zvicrës: Po e shkruajmë bashkë kapitullin e ri

BE bie dakord për krijimin e një fondi mbrojtës prej 150 miliardë eurosh
Të kërkuara
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati