Shëndeti

Pesë mënyra të habitshme se si ndikon kafeja në sjelljen tonë

Përveç mprehtësisë mendore, kafeja duket se rrit tolerancën ndaj dhimbjes.

Published

on

Të gjithë e dinë që kafeja e gjallëron shpirtin. Sapo kalon në buzët tona, truri ynë e rrit përqendrimin, shikimi ynë bëhet më i mprehtë dhe lodhja largohet. Siç shprehej dikur romancieri francez Honor dë Balzak: “Sapo kafeja bie në stomak ka menjëherë një zhurmë të përgjithshme. Idetë nisin të lëvizin si batalionet e Ushtrisë së Madhe në fushën e betejës”.

Kafeina është kimikati kryesor në pijen e kafesë, një ilaç psikoaktiv që e ndryshon mënyrën se si ndihemi dhe sillemi. Molekulat e kafeinës ngjajnë me molekulat e adenozinës në trupin tonë, të cilat grumbullohen në tru sa më gjatë që të qëndrojmë zgjuar. Dhe meqenëse kafeina duket si adenozina, ajo mund të bllokojë sensorët dhe të manipulojë trurin për të qëndruar zgjuar.

Duke pasur parasysh popullaritetin e saj, shkencëtarët kanë kryer shumë studime mbi kafenë dhe kafeinën, për të dalluar efektin e saj në shëndet dhe sjellje. Ja cilat janë 5 faktet më pak të njohura dhe njëherazi më të papritura që kanë zbuluar.

1. Ju nxit të shpenzoni më shumë

Nëse jeni shumë të dhënë çdo ditë pas kafesë, do të shpenzoni më shumë para gjatë javës. Studiuesit kanë zbuluar se kafeina mund të ndikojë në atë që blini dhe sa shpenzoni. Studiuesit në Universitetin e Floridës Jugore u dhanë të pinin blerësve kafe normale, kafe pa kafeinë ose ujë teksa hynin në një dyqan.

Ata që pinin kafe shpenzuan rreth 50 për qind më shumë para dhe blenë gati 30 për qind më shumë artikuj sesa blerësit që konsumuan një pije pa kafeinë. Për më tepër, konsumatorët e kafesë u shpenzuan më shumë në blerjet impulsive. Edhe studime të tjera konfirmojnë se kafeina mund të ndikojë në vendimmarrjen në lidhje me paratë. Në një studim mbi lojtarët e lojërave të fatit, studiuesit e lidhën konsumimin e kafesë me bastet më të rrezikshme. Këto gjetje tregojnë se kafeina e rrit impulsivitetin.

2. Ju ndihmon të bashkëpunoni

Dihet tashmë se kafeja përmirëson humorin tek njerëzit, dhe studiuesit kanë zbuluar se ekipet që janë konsumatorë të rregullt të kafesë punojnë së bashku më mirë. Një studim i kryer në Universitetin Shtetëror të Ohajos, SHBA, zbuloi se grupet që pinin kafe përpara se të diskutonin një temë të diskutueshme kishin një performancë ekipore më më mirë se ata që pinin kafe pa kafeinë.

Po ashtu, pjesëmarrësit që konsumonin kafeinë, folën më shumë gjatë diskutimit, e kishin më të lehtë të qëndronin brenda temës, dhe deklaruan se do të ishin të gatshëm të punonin sërish me grupin e tyre, në krahasim me ata që nuk konsumuan kafeinë. Studiuesit ia atribuojnë këtë atmosferë të bashkëpunimit rritjes së vigjilencës nga kafeja.

3. Ju bën fizikisht më të fortë

Përveç mprehtësisë mendore, kafeja duket se rrit tolerancën ndaj dhimbjes. Psikologu Burel Gudin nga Universiteti i Alabamës, SHBA, zbuloi se njerëzit që konsumojnë zakonisht produkte me kafeinë mund të përballojnë më mirë streset e pakëndshme fizike.

Kështu, ai vuri re se njerëzit që konsumonin kafeinë, ishin më pak të ndjeshëm ndaj nxehtësisë dhe presionit mekanik. Kjo mund të shpjegojë arsyen pse njerëzit që konsumojnë kafeinë para stërvitjes kanë tendencën të performojnë më mirë. Kafeina është një nga suplementet më të përdorura për të rritur aftësitë atletike në një gamë të gjerë sportesh dhe aktivitetesh.

Hulumtimet e kryera në Universitetin e Granadës në Spanjë, kanë treguar se pirja e një kafeje të fortë gjysmë ore para stërvitjes mund të rrisë shkallën e djegies së yndyrave. Ndërkohë shumë studime sugjerojnë se ata që pinë rregullisht kafe priren të jetojnë më gjatë, duke shfaqur rreziqe më të ulëta për sëmundje të shumta, përfshirë ato kardiovaskulare, diabetin dhe disa lloje kanceri.

Kohët e fundit shkencëtarët zbuluan një veçori mbrojtëse të kafeinës, që vepron brenda qelizave të trupit tonë: rrit funksionin e mitokondrive. Mitokondritë janë të ashtuquajturat “centralet energjike” të qelizës që gjenerojnë energji. Studiuesit zbuluan se kafeina i mbron qelizat kardiovaskulare nga dëmtimi. Studime të tjera pretendojnë se kafeina kundërshton efektet e molekulave pro-inflamatore që grumbullohen në trup me kalimin e moshës.

4. Ka një ndikim të pavetëdijshëm te ne

Efektet gjallëruese të kafesë mund të ndikojnë mbi mendjen dhe sjelljen tonë, edhe pa pirë as një gllënjkë. Një studim i kryer në Universitetin e Torontos, zbuloi se subjektet që ishin të ekspozuar thjesht ndaj sinjaleve të kafesë, pra qoftë edhe para një filxhani kafeje, bëheshin më të vëmendshëm.

Sugjestioni ndaj kafesë prekte më shumë pjesëmarrësit nga kulturat perëndimore, sesa ato ku kafeja është më pak dominuese në shoqëri. Shkencëtarja e sjelljes Adriana Madzharov nga Institutin Stivens për Teknologjinë, drejtoi një studim të ngjashëm. Ajo u kërkoi pjesëmarrësve të zgjidhnin problemet e algjebrës në një dhomë pa aromë ose në një dhomë që mbante erë kafeje.

Ata që punonin me aromën e këndshme të kafesë dolën më mirë. Bazuar në këto gjetje, Madzharov sugjeron që punëdhënësit dhe shitësit “mund të përdorin aroma delikate për të ndihmuar në formimin e përvojës së punonjësve apo banorëve me mjedisin e tyre”.

Një ndikim tjetër i pavetëdijshëm, është mënyra se si njerëzit e preferojnë kafenë e tyre. Një studim i Universitetit të Pensilvanisë, SHBA, zbuloi se liberalët amerikanë kishin pothuajse dy herë më shumë gjasa sesa konservatorët për të pirë kafe. Sondazhet sugjeruan se liberalët mund të jenë më të hapur ndaj globalizimit, ndërsa konservatorët priren të jenë më refuzues ndaj produkteve që i perceptojnë si “të huaja”.

5. Dashuria juaj e madhe për kafenë, mund të jetë e përcaktuara nga gjenet

Ka dy arsye kryesore pse disa njerëz nuk e adhurojnë kafenë: Njëra ka të bëjë me gjuhën dhe tjetra me mëlçinë. Gati 25 për qind e njerëzve janë “super shijues”, pra vuajnë nga gjendja e ndjeshmërisë së shtuar ndaj kimikateve, të cilat i japin shije ushqimit dhe pijeve.

Ndryshimet gjenetike në të ashtuquajturat gjene TAS2R, ndikojnë në konfigurimin e sythave të shijes dhe në mënyrën se si njerëzit i perceptojnë shijet e ndryshme. Ndaj super shijuesve mund t’iu duken të hidhura kimikatet e kafes, siç janë kafeina dhe kinina.

Llojet e tjera të variacioneve gjenetike, nuk mund të kompensojnë hidhësinë e kafesë me sheqer ose krem. Për shembull, CYP1A2 është një gjen që prodhon një enzimë të mëlçisë që zbërthen kafeinën. Njerëzit që kanë një version të këtij gjeni, të caktuar CYP1A2*1F, nuk e përpunojnë aq shpejt kafeinën.

Në praktikë, kjo do të thotë që ilaçi qëndron aktiv në trup për një periudhë më të gjatë kohore, gjë që mund të prodhojë dridhje dhe të përziera. Njerëzit që kanë një metabolizëm të ngadaltë në përpunimin e kafeinës, mund të jenë gjithashtu në rrezik të shtuar për një atak

në zemër dhe hipertension kur konsumojnë kafeinë me tepri. Ashtu si me çdo ilaç, trupi përshtatet dhe krijon një tolerancë, që do të thotë se nevojitet më shumë sasi për të ndjerë efektin./bota.al

Shëndeti

Gjumi i çrregullt mund të jetë shkaktar i bllokimit të arterieve

Published

on

Këshilla për të fjetur tetë orë të plota është e njohur, por në vitet e fundit, kërkimet shkencore kanë sugjeruar gjithnjë e më shumë se mbajtja e një ore të qëndrueshme për të fjetur dhe për t’u zgjuar është edhe më e rëndësishme sesa numri i orëve që flini.

Një studim i ri i botuar në Journal of the American Heart Association na jep një arsye tjetër bindëse për t’u përqendruar në krijimin e këtij zakoni të rëndësishëm, duke lidhur modelet e çrregullta të gjumit me një rrezik në rritje të sëmundjeve kardiovaskulare.

Modelet e çrregullta të gjumit dhe shëndeti i zemrës

Studimi përfshinte më shumë se 2,000 të rritur amerikanë të moshës 45 deri në 84 vjeç. Pjesëmarrësit mbanin një pajisje që gjurmonte modelet e tyre të gjumit për shtatë ditë, ndërsa i nënshtroheshin një serie vlerësimesh kardiovaskulare.

Studiuesit analizuan disa faktorë kyç, duke përfshirë kalciumin në arteriet koronare, i cili tregon grumbullimin e pllakave, dhe shënjues të tjerë që diagnostikojnë shkallën e bllokimit të enëve të gjakut.

Analiza e të dhënave zbuloi se modelet e çrregullta të gjumit, veçanërisht kohëzgjatja e gjumit, shoqërohen me disa faktorë rreziku për arteriosklerozën, një sëmundje e karakterizuar nga ngushtimi dhe forcimi i arterieve.

Në mënyrë specifike, rezultatet treguan se ndryshimet në kohëzgjatjen e gjumit prej më shumë se dy orësh brenda të njëjtës javë rritën ndjeshëm gjasat e niveleve më të larta të kalciumit në arteriet koronare dhe treguesve të tjerë anormalë të shëndetit të zemrës.

A është qëndrueshmëria më e rëndësishme se kohëzgjatja?

Ky studim sugjeron që kur bëhet fjalë për gjumin, mbajtja e një orari të qëndrueshëm është po aq e rëndësishme sa numri total i orëve të gjumit. Kjo nuk është hera e parë që zakonet e parregullta të gjumit janë lidhur me rezultate të dobëta shëndetësore.

Një studim i vitit 2018 zbuloi se modelet e parregullta të gjumit shoqërohen me një rrezik në rritje të obezitetit, presionit të lartë të gjakut, problemeve me sheqerin në gjak dhe sulmeve në zemër. I njëjti studim zbuloi se njerëzit me modele të parregullta gjumi kishin më shumë gjasa të raportonin nivele kronike të larta të stresit dhe depresionit.

Edhe pse ky hulumtim është paraprak, është i pari që lidh drejtpërdrejt zakonet e parregullta të gjumit me arteriosklerozën. Duke pasur parasysh se sëmundja është shkaku themelor i më shumë se 50% të vdekjeve në botën perëndimore, ky zbulim është me rëndësi të madhe, transmeton Klankosova.tv.

Si të krijoni një rutinë të qëndrueshme mbrëmjeje?

Studimi sugjeron që, për shëndet optimal, nuk duhet të devijojmë nga koha e gjumit me më shumë se dy orë brenda një jave. Kjo do të thotë që nëse shkojmë në shtrat në orën 22:00 gjatë ditëve të javës, nuk duhet të rrimë zgjuar pas mesnatës gjatë fundjavave.

Ruajtja e qëndrueshmërisë kërkon planifikim, por krijimi i një rutine të fortë mbrëmjeje është një mënyrë e shkëlqyer për të krijuar zakonin e të shkuarit në shtrat në të njëjtën kohë dhe për t’u çlodhur në fund të ditës. Ja disa ide për të filluar, shkruan Index.hr, transmeton Klankosova.tv.

Vendosja e një rutine për kujdesin e lëkurës mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për t’u larguar nga ekranet dhe për t’u çlodhur para gjumit. Heqja e grimit, pastrimi dhe hidratimi i lëkurës krijojnë një ritual qetësues.

Ora juaj e brendshme rregullohet nga ekspozimi ndaj dritës. “Kam mësuar t’i kushtoj vëmendje të madhe rolit që luan drita në rregullimin e ritmit tim cirkadian”, shkruan psikiatrja holistike Ellen Vora, MD.

“Përpiqem të marr rrezet e diellit të vërteta sa më herët në mëngjes”, shton ajo. Kjo gjithashtu do të thotë të shmangni dritën e ndritshme natën vonë.

Magnezi njihet si një mineral relaksues dhe është një shtesë e shkëlqyer jo-hormonale për nxitjen e gjumit. Shumë njerëz kanë mungesë të këtij minerali të rëndësishëm, prandaj merrni në konsideratë marrjen e një shtesë, veçanërisht një të formuluar për të përmirësuar gjumin.

Ndërsa një stërvitje e vështirë natën vonë mund t’ju zgjojë, një klasë e lehtë joge në mbrëmje mund të bëjë të kundërtën. Provoni një sekuencë shtrirjeje për të përgatitur trupin tuaj për një kohë gjumi në kohë.

 

Continue Reading

Shëndeti

Tri shenja të dukshme që mund të keni kolesterol të lartë

Published

on

Kolesteroli i lartë shpesh nuk shfaq simptoma, kështu që shumë njerëz nuk e dinë se kanë një rrezik në rritje për atake në zemër dhe sulme në tru.

Ekzistojnë tre shenja në trup që mund të tregojnë këtë problem të heshtur, por të rrezikshëm, paralajmërojnë ekspertët nga Fondacioni Britanik i Zemrës.

Ënjtje e tendinit të Akilit

Mund të jetë ënjtja e pjesës së pasme të kyçit të këmbës, tendinit të Akilit. Ky është grumbullim i kolesterolit në tendina, i njohur si ksantomë tendini. Këto shfaqen në formën e nyjeve ose gungave të verdha, dhe mund të shfaqen edhe në nyjet e gishtave dhe gjunjëve, raporton Index.hr.

Njolla të verdha në qepalla

Shfaqja e grumbullimeve të verdha në qepalla, veçanërisht pranë këndit të brendshëm, njihet si ksantelazmë. Një unazë e bardhë rreth irisit të syrit, e njohur si arcus corneae, mund të jetë shenjë paralajmëruese. Tek të moshuarit, ky fenomen është i zakonshëm, por tek të rinjtë mund të jetë sinjal se kolesteroli është rritur ndjeshëm.

Shenja të verdha në lëkurë

Grumbulla të vogla, të verdha ose portokalli që shfaqen në lëkurë, më shpesh në bërryla, gjunjë, duar ose vithe, mund të tregojnë kolesterol të lartë. Këto janë ksantoma klasike të lëkurës që formohen për shkak të depozitave yndyrore në trup.

Nëse vini re ndonjë nga këto simptoma, është e rëndësishme të vizitoni një mjek. Kolesteroli i lartë mund të përcaktohet në mënyrë të besueshme vetëm me një analizë gjaku. Zbulimi i hershëm është çelësi për parandalimin e komplikimeve serioze, veçanërisht tek njerëzit me histori familjare të sëmundjes.

Continue Reading

Shëndeti

A keni migrenë të shpeshtë? Mund ta lehtësoni atë me ndihmën e kësaj erëze

Published

on

Migrena është një lloj dhimbjeje koke që shfaqet papritur, me dhimbje të forta dhe simptoma shoqëruese si të përziera, ndjeshmëri ndaj dritës dhe zhurmës, si dhe lodhje. Për shumë njerëz, mund të prishë aktivitetet e përditshme e të zgjasë për orë të tëra ose ditë.

Edhe pse migrena trajtohet me ilaçe, ekzistojnë metoda natyrale që mund të lehtësojnë simptomat në fazat e hershme të sulmit. Midis tyre, një qasje e thjeshtë por efektive mund të ndihmojë në uljen e intensitetit të dhimbjes dhe shqetësimit.

Një nga këto metoda është të konsumoni gjysmë luge çaji kripë të tretur në ujë. Ky kombinim ndihmon në stabilizimin e trupit kur shfaqen simptomat e para. Tretësira e kripës ndikon në ekuilibrin e elektroliteve sidomos të natriumit, që luan rol të rëndësishëm në funksionimin e sistemit nervor dhe enëve të gjakut.

Kur ky ekuilibër prishet, shfaqen simptoma si dhimbje koke, marramendje ose të përziera – pikërisht ato që shpesh shoqërojnë një migrenë. Në këto raste, një tretësirë kripe mund të ndihmojë në lehtësimin e shqetësimit dhe të ofrojë lehtësim të shpejtë.

Është e rëndësishme të theksohet se kjo metodë duhet të përdoret me kursim dhe me kujdes, veçanërisht tek njerëzit që kanë probleme me tensionin e gjakut ose veshkat.

Continue Reading

Shëndeti

Përfitimet e shumta të çajit japonez

Published

on

Nuk është çaj, por përgatitet si një infuzion. Nuk përmban kafeinë, por jep energji. Vjen nga Japonia, por po fiton gjithnjë e më shumë vend edhe në kuzhinat perëndimore.

Quhet soba cha, dhe nuk është thjesht një pije, është ritual i vogël i përditshëm që bashkon mirëqenie, shije dhe thjeshtësi.

Çfarë është soba cha?

Me origjinë nga zonat malore të Japonisë, soba cha është infuzion i përgatitur me kokrra hikërre të pjekura. “Soba” i referohet hikrrës, përbërës përmes “soba noodles”, “cha” do të thotë çaj, përkthehet si “çaji i hikrrës”, s’është çaj në kuptimin tradicional, pasi nuk përmban gjethe të bimës Camellia sinensis.

Në kulturën japoneze, soba cha trajtohet me të njëjtin respekt si çaji i zakonshëm: përgatitet me kujdes, pihet ngadalë dhe shërbehet gjatë momenteve të qeta.

Pija ka shije të ngrohtë të pjekur, me nuanca ajthie e aromë të ngjashme me bukën e sapo pjekur. Ngjyra varion nga ari në amber, është pjesë e përvojës shumëdimensionale që pija ofron. Hikërra, pa gluten, e pasur në vlera ushqyese e rezistente, ka qenë për shekuj me radhë një bazë në dietën e rajoneve rurale të Japonisë. Sot, soba cha përfaqëson një kombinim perfekt mes thjeshtësisë tradicionale dhe një qasjeje moderne ndaj shëndetit dhe mirëqenies.

Në vitet e fundit, soba cha ka kaluar nga një produkt i veçantë etnik në fenomen mirëqenieje, edhe në vende si Italia. Njerëzit e kërkojnë në dyqanet bio, në restorantet autentike japoneze, apo menu të konceptuara me fokus shëndetin.

Arsyeja? Soba cha ofron një alternativë natyrale dhe efektive për ata që duan të kujdesen për trupin dhe mendjen, pa përdorur suplemente artificiale.

Kokrra e hikrrës është e pasur me rutina, një flavonoid me veti të fuqishme antioksiduese dhe mbrojtëse për sistemin kardiovaskular. Studimet ndërkombëtare sugjerojnë se rutina ndihmon në forcimin e kapilarëve, uljen e tensionit të gjakut dhe përmirësimin e qarkullimit të gjakut. Në mjekësinë popullore japoneze, soba cha shpesh këshillohet edhe për të moshuarit si mbështetje natyrale për shëndetin e zemrës.

Për më tepër:

Nuk përmban kafeinë, ndaj mund të konsumohet edhe në mbrëmje
Është i pasur me minerale si magnez, mangan dhe zink
Ndihmon në funksionimin e sistemit nervor dhe në menaxhimin e stresit
Ka veti diuretike dhe përmirëson tretjen
Është gluten free, ndaj i përshtatshëm për celiakët ose për ata që ndjekin një dietë pa gluten

Si përgatitet soba cha?

Shtoni një lugë gjelle hikërr të pjekura në filxhan me ujë të valuar, lërini për rreth 5 minuta Filtroni dhe është gati për ta shijuar.

Soba cha mund të pihet i ngrohtë ose i ftohtë (duke e ftohur më pas ose duke bërë përgatitje me ujë të ftohtë gjatë verës).

Shija mund të ndryshojë në varësi të shkallës së pjekjes: më e lehtë për një aromë delikate, më e errët për një shije më të thellë dhe të pasur.

 

Continue Reading

Të kërkuara