Shëndet

Pesë mënyra se si problemet me zorrët mund të dëmtojnë shëndetin tuaj

Bakteret në zorrën tuaj mund të ndikojnë drejtpërdrejt në peshën tuaj.

Published

3 years ago

August 14, 2022

Betim Gashi

Ka shumë prova që tregojnë se si shëndeti i dobët i zorrëve mund të ndikojë në shëndetin tuaj të përgjithshëm.

Ka 100 trilionë mikrobe në zorrët e një personi mesatar, që është 10 herë më shumë se qelizat në trupin e njeriut dhe kanë një ndikim të rëndësishëm në të gjithë organizmin.

Ekspertët zbulojnë 5 probleme shëndetësore që lindin kur zorrët janë jashtë ekuilibrit.

1. Humor i keq

Mjekja Uma Naidoo thekson se zorra është e lidhur me trurin, pasi 90% e receptorëve të serotoninës ndodhen në zorrë. Duke vepruar kështu, zorra juaj mund të ndikojë në shëndetin tuaj mendor.

“Në fushën relativisht të re të psikiatrisë ushqyese, ne i ndihmojmë pacientët të kuptojnë se si shëndeti dhe ushqimi i zorrëve mund të ndikojnë pozitivisht ose negativisht në disponimin e tyre”, zbulon Naidoo.

Ajo shpjegon se me disa ilaqet kundër depresionit, siç janë frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës, efektet anësore më të zakonshme janë të lidhura me zorrët, e cila përfshin të përziera të përkohshme, diarre dhe probleme gastrointestinale.

“Ka një komunikim anatomik dhe fiziologjik të dyanshëm midis zorrëve dhe trurit nëpërmjet nervit vagus. Boshti zorrë-tru na ofron një kuptim më të mirë të lidhjes midis dietës dhe sëmundjes, duke përfshirë depresionin dhe ankthin”, zbulon Naidoo.

2. Probleme imunologjike

Ka shumë prova që tregojnë se një zorrë jo e shëndetshme mund të dëmtojë seriozisht sistemin imunitar.

Mikrobioma e zorrëve luan një rol të rëndësishëm në shumë funksione shëndetësore, një prej të cilave është rregullimi i funksionimit të duhur të sistemit imunitar.

Sipas hulumtimeve, ndryshimet në mikrobet e zorrëve mund të shkaktojnë çrregullim imunitar, duke çuar në çrregullime autoimune.

3. Proceset inflamatore

Ekspertët paralajmërojnë se nëse funksioni i zorrëve nuk është në ekuilibër, mund të ndodhin inflamacione të ndryshme.

Dietologia Gail Cresci thekson se bakteret në zorrët ndihmojnë në metabolizimin e lëndëve ushqyese nga ushqimi që tresim.

“Këto baktere kanë mekanizma metabolikë për tretjen dhe fermentimin e fibrave, dhe si përgjigje ato krijojnë nënprodukte të dobishme që ne e dimë se janë antiinflamatore”, shpjegon Cresci.

Ajo paralajmëron se te njerëzit, dieta e të cilëve nuk është optimale, për shembull, nuk përmban fibra të mjaftueshme dhe të pasura me yndyrë dhe sheqer, mikrobioma në zorrë ndryshon.

“Në vend që të prodhojnë nënprodukte të dobishme metabolike, bakteret prodhojnë substanca që nuk janë të dobishme. Kjo mund të shkaktojë inflamacion”, thekson Cresci.

4. Pesha e tepërt trupore

Bakteret në zorrën tuaj mund të ndikojnë drejtpërdrejt në peshën tuaj. Një studim zbuloi se metabolitët specifikë të gjetur në mostrat e plazmës së gjakut dhe jashtëqitjes ishin të lidhura drejtpërdrejt me obezitetin.

“Kjo do të thotë se kërkimet e ardhshme duhet të fokusohen më shumë në mënyrën se si mund të ndryshohet përbërja e baktereve të zorrëve, në mënyrë që të zvogëlohet rreziku i obezitetit dhe sëmundjeve metabolike dhe kardiovaskulare të shoqëruara”, shpjegon Marju Orho-Melander, profesor i epidemiologjisë gjenetike.

5. Probleme me gjumin

“Ka prova në rritje që përbërja e mikrobiomës suaj të zorrëve lidhet me atë se sa mirë flini”, thekson dietologia Fatema Badri.

Shëndeti i zorrëve mund të ndikojë në gjumin tuaj dhe gjumi i dobët mund të ndikojë njësoj në shëndetin e zorrëve.

“Mungesa e gjumit mund të ndikojë shëndetin e tretjes duke rritur rrezikun e obezitetit, diabetit të tipit 2 dhe sëmundjeve gastrointestinale”, paralajmëron Badri, duke shtuar se shkencëtarët madje kanë zbuluar se cilësia e dobët e gjumit lidhet me problemet e zemrës.

Shëndet

5 gabime që bëjmë pas ngrënies së drekës

Published

8 hours ago

November 8, 2025

UBT News

Shumë prej nesh kanë zakone të zakonshme pas vakteve, por disa prej tyre nuk janë të shëndetshme për tretjen.

1. Konsumimi i frutave menjëherë pas buke

Të hash fruta direkt pas një vakti mund të shkaktojë fryrje barku, diarre ose kapsllëk. Frutat tretën më mirë kur stomaku është bosh, ndaj rekomandohet t’i konsumoni mes vakteve.

2. Pirja e ujit menjëherë pas ushqimit

Uji mund të hollojë lëngjet tretëse e pengojë tretjen e ushqimit. Më mirë pini ujë një orë para vakti ose një gotë në mëngjes me stomak bosh.

3. Shëtitja menjëherë pas vaktit

Pas ushqimit, stomaku ka nevojë për qetësi për të tretur ushqimin. Pritni 10-20 minuta, pastaj mund të bëni një shëtitje të lehtë për 30 minuta, veçanërisht e dobishme për personat obezë.

4. Banjë direkt pas ushqimit

Dushi pas vakti mund të reduktojë qarkullimin e gjakut në sistemin tretës dhe të dobësojë tretjen. Koha më e mirë për dush është një orë pas ngrënies ose para gjumit.

5. Gjumi menjëherë pas ushqimit

Fjetja direkt pas darkës mund të ngarkojë stomakun dhe të favorizojë depozitimin e yndyrës. Prisni të paktën 20 minuta pas vakti para se të shkoni në shtrat.

Lejoni kohë për tretje, pini ujë, lëvizni pas vakteve për të mbajtur sistemin tretës në gjendje të shëndetshme. /A.Z/UBT News/

Shëndet

5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta

Published

10 hours ago

November 8, 2025

UBT News

Në lashtësi, burimet ushqimore ishin të kufizuara, por njerëzit ishin të shkathët dhe gjenin mënyra për të ruajtur dhe përpunuar ushqimin.

Metoda si tharja, fermentimi dhe konservimi ndihmuan në parandalimin e prishjes së ushqimeve. Disa prej ushqimeve që shijojmë sot kanë rrënjë mijëra vjeçare.

1. Tortë djathi (Cheesecake)

Në Greqinë e lashtë, cheesecake konsiderohej delikatesë e shërbehej vetëm në festa. Atletët e Olimpiadës së parë (776 p.e.s.) besohet se e konsumonin për energji. Receta e parë e shkruar daton në vitin 230 të erës sonë nga autori grek Athenaeus. Më vonë, romakët ndryshuan recetat duke shtuar djathë të grimcuar dhe vezë, dhe në vitin 1000 torta u përhap në Evropën Perëndimore. Sot, cheesecake shijohet globalisht, me versionin më të famshëm në Nju Jork.

2. Çokollata

Kakaoja përdorej që nga 1500 p.e.s. nga civilizimi Olmec dhe më pas nga Majat, si pjesë e pijeve ceremoniale dhe madje si monedhë tregtie. Në vitin 1828, kimisti holandez Coenraad Johannes van Houten zhvilloi pluhurin e kakaos, duke mundësuar prodhim më të lirë dhe popullaritet të rritur. Sot, Zvicra kryeson konsumin e çokollatës, me mbi 8 kg për person në vit.

3. Mjalti

Mjalti është përdorur për mijëra vjet si ushqim e qëllime shëndetësore. Vizatim shkëmbor paleolitik tregon mbledhjen e mjaltit që nga 40,000 vjet më parë, ndërsa prova arkeologjike nga 3,500 vjet më parë tregon përdorimin e qeramikës për ruajtjen dhe përpunimin e dyllit të bletës. Ai është një ushqim jashtëzakonisht i qëndrueshëm falë përbërjes së tij natyrore.

4. Petulla

Kanë histori mijëra vjeçare. Analiza e mjeteve të bluarjes 30,000 vjeçare tregon se petullat gatuaheshin gjatë epokës së gurit. Romakët përdornin miell gruri e vaj, ndërsa analiza e stomakut të “Otzi Njeriut të Akullit” tregon se konsumonte version të hershëm të petullave.

5. Kokoshka

Kokoshkat erdhën nga misri i ngrohur deri në shpërthim, dhe kultivoheshin nga popujt indigjenë që rreth 5,000 p.e.s. Në fillim përdorej si ushqim i zakonshëm, veçanërisht për mëngjes. Sot, misri i kokoshkave përbën një pjesë të madhe të prodhimit global dhe është një nga ushqimet më të njohura të shijshme dhe të lehta për të konsumuar.

Këto ushqime tregojnë se kreativiteti i njerëzve për të përpunuar dhe ruajtur ushqimin ka ekzistuar që nga kohët e lashta dhe disa prej tyre vazhdojnë të jenë pjesë e përditshmërisë sonë. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Kura shtëpiake për gjunjë të fortë dhe pa inflamacion

Published

1 day ago

November 7, 2025

UBT News

Me kalimin e kohës, trupi humbet forcën dhe kyçet bëhen më të brishta, sidomos gjunjët të cilët mbajnë peshën e trupit dhe mundësojnë lëvizjen.

Kupa e gjurit ka nevojë për lubrifikim të vazhdueshëm; përndryshe, shfaqen inflamacion dhe dhimbje që shpesh lidhen me artritin, reumatizmën apo dëmtime të tendinave.

Kurat natyrale që ndihmojnë:

Speci i kuq djegës – përmban kapsaicinë, e cila bllokon ndjesinë e dhimbjes dhe redukton inflamacionin.

Uthulla e mollës – ndihmon në shpërbërjen e kristaleve të acidit urik në kyçe dhe zbut dhimbjen.

Vaji i ullirit – qetëson inflamacionin dhe shërben si vaj masazhi.

Xhenxhefili – ka efekt anti-inflamator dhe lehtëson dhimbjet e osteoartritit.

Pasta natyrale kundër dhimbjeve:

Përzieni 2 lugë spec djegës pluhur, 1 gotë uthull molle (ose ½ gote vaj ulliri të ngrohtë) e pak xhenxhefil të grirë. Aplikoni në gjunjë për 20 minuta, dy herë në ditë, më pas shpëlajeni.

Kjo përzierje ndihmon në reduktimin e inflamacionit dhe dhimbjes, por në raste të forta, kërkohet këshilla e mjekut. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Si të ulni shtypjen e gjakut me vetëm këtë ushqim?

Published

1 day ago

November 7, 2025

UBT News

Spirulina, një “super-ushqim” i njohur për përbërësit e tij të pasur me proteina, vitamina dhe minerale, mund të ofrojë përfitime të rëndësishme për shëndetin e zemrës.

Sipas një studimi të fundit, një proteinë specifike në spirulinë ka treguar se mund të relaksojë arteriet, duke ndihmuar në uljen e presionit të gjakut, të paktën në kafshë laboratorike.

Spirulina përdoret në forma suplementesh, kapsulash dhe “smoothie”, e rekomandohet për një sërë gjendjesh shëndetësore, duke përfshirë humbjen e peshës, diabetin, lodhjen dhe inflamacionin.

Megjithatë, studiuesit theksojnë se ka prova të kufizuara shkencore mbi efektet e saj, dhe kërkimi mbi përfitimet potenciale të këtij alga të gjelbër-jeshile vazhdon.

Hulumtimi i fundit sugjeron se spirulina mund të ketë rol të veçantë në parandalimin ose reduktimin e hipertensionit, një gjendje që preket miliona njerëz globalisht dhe rrit rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe atakut në tru.

Ekspertët po studiojnë mënyrën se si përbërësit bioaktivë në spirulinë ndikojnë në zgjerimin e enëve të gjakut e përmirësimin e qarkullimit.

Për ata që kërkojnë mënyra natyrale për të mbështetur shëndetin kardiovaskular, spirulina mund të jetë opsion i dobishëm, por specialistët rekomandojnë gjithmonë konsultim me mjekun para se të fillohet përdorimi si suplement i rregullt. /A.Z/UBT News/