Kuriozitete

Këto janë kafshët që e ndryshuan përgjithmonë njerëzimin!

Shkenca ka identifikuar 30-40 specie, që ne ose i kemi zbutur plotësisht.

Published

on

Njerëzit kanë jetuar prej kaq shumë kohësh me kafshët, saqë është e vështirë të imagjinohet se ka pasur ndonjëherë një periudhë,kur ne nuk kemi pasur “shokë” me gëzof apo pendë, qëna kanë ndihmuar në një mënyrë apo tjetrën.

Edhe pse numri ndryshon në varësi të mënyrës se si e përkufizojmë“zbutjen” e tyre, shkenca ka identifikuar 30-40 specie, që ne ose i kemi zbutur plotësisht, apo me të cilët kemi krijuar të paktën një farë lidhje me përfitime të ndërsjella. Sido që të jenë kriteret, zbutja e këtyre kafshëve nuk ishte aspak një proces i thjeshtë apo linear.

Ajo ka ndodhur përmes përshtatjes graduale, dhe fillon para shumë mijëvjeçarëve, në kohë dhe vende të ndryshme anembanë globit. Por sapo filloi butja e tyre, ne nuk ndryshuam vetëm kafshët që sollëm në jetën tonë. Ato na ndryshuan edhe vetë ne.

Njerëzimi do të dukej shumë ndryshe sot – dhe me gjasë nuk do të ishte zhvilluar në masën që njohim – pa ndihmën dhe mbështetjen e kafshëve shtëpiake, të cilat na ka kanë ndihmuar të gjuajmë, të bartim ngarkesa të ndryshme, të sigurojmë ushqim dhe materiale për veshje dhe vegla, dhe e shumë më tepër sesa kaq. Ja cilat janë disa prej krijesave më të rëndësishme,që kemi bërë pjesë të jetës sonë.

Qentë (14.000-40.000 vjet më parë)

Ka ende ka shumë debate rreth kohës kur njerëzit u përpoqën për herë të parë të zbutin qentë. Por arkeozoologët dhe gjenetistët, nuk e kundërshtojnë pretendimin, se “miku më i mirë i njeriut”, ishte gjithashtu miku ynë i parë nga mbretëria e kafshëve.

Marrëdhënia, të cilën disa e përshkruajnë si një bashkë–evolucion midis dy specieve, filloi në kohën kur paraardhësit tanë ishin gjuetarë-mbledhës nomadë, pra shumë përpara se të shpiknim bujqësinë apo të ndërtonim ndonjë lloj qytetërimi. Të dobishëm për gjueti, mbrojtje, kontrollin e dëmtuesve dhe shoqërim, qentë mund t’u kenë dhënë njerëzve të hershëm një avantazh zhvillimor, që u dha mundësi të mposhtin Neandertalët.

Dhitë (10.000-11.000 vjet më parë)

Disa studiues pretendojnë se dhitë janë ndoshta speciet e para blegtorale, që u zbutën nga njeriu. ADN-ja më e vjetër e njohur e zbuluar në Iran, i përkiste një dhie dhe daton rreth vitit 8200 para Krishtit, në kohën kur njerëzit po kalonin nga të qenit gjuetarë-mbledhës në fermerë dhe barinj.

Të mësuara me terrene të ndryshme, dhitë e egra evoluan duke qenë të përshtatshme për mbarështimit. Në dallim nga qentë, dhitë siguronin një burim të gatshëm ushqimi (qumësht dhe mish) dhe materiale të tjera të dobishme, duke përfshirë leshin, lëkurën, kockat etj. Edhe jashtëqitjet e tyre ishin të dobishme, pasi përdoreshin si lëndë djegëse.

Lopët dhe demat (10.000 vjet më parë)

Ndërsa njerëzit nisën të vendoseshin në një vendbanim të përhershëm,ata po gjuanin më pak dhe po kultivonin më shumë. Ndaj u joshëm shumë nga lopët dhe demat. Studimet e fundit,kanë zbuluar ekzistencën e një tufe të vogël të zbutur 10.500 vjet më parë. Ato ofronin një nivel sigurie ushqimore shumë më të mirë. Edhe kur nuk na ushqenin (apo na siguronin lëkurë), ata mund të lëronin arat apo të transportonin mallra të ndryshme.

Ne e dimë nga arti i shpellave që daton 30.000 vjet më parë, se marrëdhënia më e hershme midis njeriut dhe kalit, ishte ajo midis grabitqarit dhe pre-së. Kuajt e egër gjuheshin përushqim. Përpjekjet e hershme për zbutjen e tyre, besohet se kanë ndodhur nga njerëzit që jetonin në stepën perëndimore euroaziatike

Por të dhënat tregojnë se njerëzit i shihnin gjithashtu kuajt si më shumë sesa vetëm një burim ushqimi ose kafshë transporti. Kërkimet arkeologjike kanë gjetur shenja të një parzmoreje për kuajt, të përdorur që 5500 vjet më parë, duke sugjeruar se kuajt e fuqishëm shaloheshin nga njerëzit.

Forca dhe shpejtësia e kalit, i siguruan njerëzimit avantazhe që nuk mund t’ia jepte dot qeni besnik. Kuajt siguruan mundësi shumë më të mëdha për transport, tregti, komunikim, dhe për fatkeqësisht edhe për luftë.

Një studim i ADN- së së 9000 apo më shumë viteve më parë të maceve (të egra dhe të zbutura), tregon se ato kanë jetuar afër njerëzve për shekuj, pa u zbutur ende. Macet e egra tërhiqeshin nga njerëzit, pasi bujqësia e hershme gjeneroi burime dhe mbeturina ushqimore.

Këto të fundit heqin parazitët, dhe parazitët tërheqin macet. Në fund ne arritëm t’i zbutim ato, dhe i futëm në shtëpitë tona për shoqëri. Dëshmia më e hershme se macet ishin bërë kafshë shtëpiake, vjen nga arti egjiptian që daton 4000 vjet më parë./Bota.al

Kuriozitete

Pse qafa plaket më shpejt se fytyra?

Published

on

Regjisorja dhe shkrimtarja amerikane Nora Ephron ka thënë dikur: “Fytyrat tona janë gënjeshtra, qafat tona janë e vërteta”.

Dhe në fakt, kjo shprehje është e saktë: ndërhyrjet estetike mund të zbusin shenjat e moshës në fytyrë, por qafa shpesh i tregon vitet e kaluara. Rrudhat dhe lëkura e varur në këtë zonë mbeten dëshmi e kohës. Por pse qafa plaket më shpejt dhe a mund ta parandalojmë?

Pse qafa plaket shpejt?

Sipas specialistëve, disa faktorë ndikojnë në plakje, qëndrimi i dobët, mungesa e kujdesit të rregullt, ekspozimi në diell dhe dobësimi natyral i muskujve. Lëkura e qafës është më e hollë, ka më pak gjëndra dhjamore dhe më pak kolagjen, duke e bërë më të ndjeshme ndaj rrudhave.

Qafa e teknologjisë

Një shkak modern është “qafa e teknologjisë” – qëndrimi i përkulur para kompjuterit a telefonit. Ky zakon jo vetëm që shkakton dhimbje dhe tension, por krijon vija horizontale në qafë dhe poshtë mjekrës. Për ta shmangur, pajisjet vendosni në nivelin e syve.

Kujdesi i përditshëm

Ashtu si fytyra, dhe qafa duhet mbrojtur nga dielli duke përdorur krem mbrojtës, qafa duhet të trajtohet njësoj si fytyra: me serume, kremra hidratues e produkte ushqyese në mëngjes dhe mbrëmje. Lëkura thahet shpejt, shmang produktet me bazë alkooli ose sapunët agresivë.

Trajtimet estetike

Pas moshës 50-vjeçare, kur shenjat bëhen më të dukshme, mjekësia ofron alternativa për stimulimin e prodhimit të kolagjenit: trajtimet me plazmë të pasuruar me trombocite, acid hialuronik ose biostimulues që rigjallërojnë dermën.

Po ashtu përdoren metoda si lifting me fije, radiofrekuencë ose lazer nënlëkuror që ndihmojnë në shtrëngimin e lëkurës.

Në rastet kur qafa është e relaksuar dhe e varur, zgjidhja e vetme mbetet ndërhyrja kirurgjikale, si liposuksioni për heqjen e yndyrës së tepërt apo lifting-u i plotë që riformëson muskujt dhe përmirëson konturin e qafës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Prezantohen dy mega jahtet luksoze të projektuara nga Giorgio Armani

Published

on

Për vite me radhë, Giorgio Armani ka shprehur vizionin e tij për të transferuar filozofinë e dizajnit të shtëpisë së modës në sektorin e jahteve luksoze. Ky vizion u realizua përmes krijimit të dy mega jahteve 72 metra, një projekt i ekskluziv i bashkëpunimit të Armani me Italian Sea Group.

Jahtet përfaqësojnë një kombinim unik të dizajnit të jashtëm dhe të brendshëm nga vetë Armani.

Pamjet e jashtme dallohen për linjat e pastra gjeometrike që harmonizohen me sipërfaqet e lakuara, ndërsa interierët, të konceptuar nga Armani Casa, nxjerrin në pah filozofinë estetike të projektuesit.

Rezultati është një sintezë e sofistikimit stilistik, teknologjive të avancuara dhe përsosmërisë detare, duke vendosur standarde të reja për jahte luksoze të nivelit të lartë. Vetë Giorgio Armani e përshkroi projektin si një fushë personale krijimi:

“Deti dhe dizajni janë dy nga pasionet e mia më të mëdha. Me këtë bashkëpunim, e kam zgjeruar idenë e dekorimit dhe mobiljeve në botën detare, ku – ashtu si në modë – estetika dhe funksionaliteti bashkëjetojnë në mënyrë natyrale dhe elegante.”

Një nga pionierët që besoi në vizionin e tij ishte biznesmeni Kostas Cleanthos, i cili bleu dy mega jahtet që do të prezantohen së shpejti në Panairin e Jahteve në Monako. Jahti i parë është në fazën e lundrimit provë, ndërsa i dyti është në fazën përfundimtare të ndërtimit.

Cleanthous është sipërmarrës me një aktivitet të shumanshëm në financë, pasuri të paluajtshme, hotele, media dhe transport detar.

Ai themeloi kompaninë XM në 2009, e cila u zhvillua në një platformë globale tregtare me mbi 10 milionë klientë në 190 vende. I lindur dhe rritur në Qipro, përfundoi studimet në London School of Economics dhe City Business School.

Përveç aktivitetit ndërkombëtar, ka investuar në projekte ikonike në Qipro, duke përfshirë hotele e media, dhe përmes Fondacionit Cleanthous mbështet iniciativa sociale dhe bamirëse, përfshirë ndërtimin e një Klinike të re Onkologjike Pediatrike në Nikozia.

Ai ka zgjeruar aktivitetin në fushën e jahteve luksoze me dy jahte unike që mbajnë firmën e Giorgio Armani dhe prodhimin e The Italian Sea Group, duke respektuar çdo detaj të vizionit të projektuesit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse shkopinjtë e kanellës lihen jashtë derës në shtator

Published

on

Kanella është përdorur prej mijëra vitesh jo vetëm si erëz në kuzhinë, por edhe si mjet shërues dhe simbolik në rituale shpirtërore.

Përveç vlerave medicinale, lidhet me tërheqjen e energjive pozitive, pasurisë dhe begatisë veçanërisht në shtator, kur praktikohen shumë rite të lidhura me të.

Një trend në TikTok ka bërë bujë, ku të rinj nga e gjithë bota vendosin shkopinj kanelle para derës së shtëpisë ose shpërndajnë pluhur kanelle mbi prag.

Videot e kësaj praktike kanë mbledhur mbi 4.5 milionë shikime. Në traditën ezoterike, dera e përparme shihet si një portal që lidh botën e jashtme me hapësirën e brendshme shpirtërore, ndaj rekomandohet që rituali të zhvillohet pikërisht aty.

Rituali është i thjeshtë, merrni një majë të bollshme kanelle të bluar, vendosni në pëllëmbën e dorës e fryni drejt derës së përparme, praktikohet në ditën e parë të muajit, por mund të bëhet në çdo kohë.

Sipas besimit popullor dhe praktikave të feng shui-t, ky veprim jo vetëm që tërheq pasuri dhe fat të mirë, por edhe ndihmon në pastrimin e energjisë së rënduar në shtëpi, duke sjellë një atmosferë më të lehtë dhe harmonike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Shkencëtarët zbulojnë akuifer të madh nën Oqeanin Atlantik

Published

on

Një zbulim befasues nën Oqeanin Atlantik pranë SHBA-ve mund të ofrojë shpresë për mungesën globale të ujit të pijshëm.

Gjatë një ekspedite këtë verë, shkencëtarët nga Woods Hole Oceanographic Institution dhe Universiteti i Kolumbias konfirmuan praninë e një rezervuari të madh me ujë të ëmbël nën fundin e detit, nga Massachusetts deri në New Jersey.

Përdorimi i teknologjisë elektromagnetike dhe një shpime deri në 1,300 metra nën dyshemenë e detit tregoi se uji ka përmbajtje kripë të ulët, brenda standardeve për ujin e pijshëm. Mostrat janë duke u analizuar për mikrobet dhe për të vlerësuar sigurinë e përdorimit.

Shkencëtarët ende nuk e dinë moshën e ujit, e cila përcakton nëse rezervuari është i ripërtëritshëm apo i kufizuar. Origjina e ujit lidhet me akullnajat e shkrira ose reshjet mijëra vjet më parë.

Ekspertët thonë se akuiferi mund të përmbajë ujë të mjaftueshëm për të furnizuar një qytet si New York për qindra vjet. Megjithatë, nxjerrja e ujit nga këto thellësi kërkon energji të madhe dhe përballen sfida logjistike dhe mjedisore.

Shkencëtarët besojnë se akuiferët nën det mund të jenë një burim i rëndësishëm për të adresuar krizën globale të ujit, por përdorimi i tyre nuk zëvendëson nevojën për mbrojtjen e burimeve ujore në tokë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara