Lajmet

Perspektivat e një “Mini-Shengeni” ballkanik

Zgjedhje të vështira përpara.

Published

on

Nga Antonia Colibasanu

Në fundin e muajit korrik, udhëheqësit e Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë shpallën një nismë të re bashkëpunimi për rajonin. I quajtur zyrtarisht projekti “Open Balkan”, dhe jo zyrtarisht një mini-Shengen, ai synon që të heqë kufizimet për lëvizjen e lirë të njerëzve dhe tregtinë midis 3 vendeve deri në vitin 2023.

Përfitimet ekonomike të kësaj nisme, do të varen nga mënyra se si do të zbatohet projekti. Por ato do të jenë më pak të rëndësishme sesa vlera e tij simbolike. Për Ballkanin Perëndimor, pra për Serbinë, Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Kosovën, Bosnje Hercegovinën dhe Malin e Zi, kjo është përgjigja e parë serioze politike ndaj Bashkimit Evropian që është duke e penguar përparimin e bisedimeve për anëtarësimin, sidomos që kur filloi pandemia e Covid-19 një vit më parë.

Megjithatë, jo të gjitha vendet në rajon e kanë përqafuar këtë projekt. Zyrtarët nga Mali i Zi, Bosnja dhe Kosova, e shohin atë si të panevojshëm, gjë që nënvizon faktin se ndarjet mbeten pavarësisht përpjekjeve drejt integrimit. Megjithatë, udhëheqësit e 3 vendeve të përfshira në këtë nismë, duket se e cilësojnë “Open Balkan” si një rrugë më të mundshme drejt prosperitetit sesa anëtarësimi në BE.

Sidoqoftë, qeveritë në Ballkanin Perëndimor duhet të dalin së shpejti me një zgjidhje realiste për problemet e tyre në rritje, me synim shmangien e rishfaqjes së konflikteve dhe të ndarjeve që e kanë pllakosur prej kohësh rajonin.

Zhgënjimi me BE-në

Për të kuptuar rëndësinë politike të nismës “Open Balkan”, duhet të kuptojmë më së pari politikën e BE -së për rajonin. Në vitin 2020, Komisioni Evropian prezantoi një “metodologji të rishikuar të zgjerimit”, e cila supozohet të rrisë transparencën në procesin e negociatave për vendet kandidate, duke forcuar gjithashtu edhe monitorimin e gatishmërisë së tyre për t’u bashkuar me bllokun në hapa të ndryshëm të procesit.

Kjo do t’i japë mundësi vendeve anëtare të marrim një vendim më të informuar, nëse duhet të pranohen apo jo në union vendet kandidatët. Kjo lëvizje u prezantua në atë kohë si një mënyrë për të ndërtuar besimin e ndërsjelltë midis shteteve anëtare dhe shteteve kandidate, dhe u nxit nga sfidat e brendshme të BE-së të shkaktuara nga kriza ekonomike e vitit 2008.

Por në realitet, rezultoi të ishte një barrë shtesë që e komplikonte procesin e negociatave. Po ashtu ajo u politizua shumë, duke ia bërë të qartë vendeve kandidate se “lodhja e zgjerimit” e BE-së, po shndërrohej gjithnjë e më shumë në një pengesë të pakapërcyeshme.

Kjo është veçanërisht e vërtetë për Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Serbinë, Kosovën dhe Bosnjën, vende që nuk kanë hyrë ende në bisedime zyrtare me BE-në për anëtarësimin, pavarësisht se e kanë kërkuar këtë gjë prej vitesh. Në vitin 2019, Franca bllokoi çeljen e negociatave midis BE-së dhe Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, duke thënë se duheshin më shumë reforma nga të dyja vendet.

Në vitin 2020, Bullgaria bllokoi bisedimet me Maqedoninë e Veriut, duke refuzuar të miratojë të ashtuquajturën kuadër negociues, për shkak të një mosmarrëveshje në lidhje mbi lidhjet historike midis dy vendeve. Zgjedhjet parlamentare bullgare të këtij viti, luajtën një rol kyç në vendimin e Sofjes për të bllokuar bisedimet.

Në këto kushte procesi i ri i zgjerimit, e detyroi Ballkanin Perëndimor të rishqyrtojë qëndrimet e tij mbi anëtarësimin në union. Presioni mbi vendet e rajonit, është shtuar edhe nga pandemia. Në vitin 2020, rritja ekonomike në Ballkanin Perëndimor u tkurr me 3.4 për qind, rënia më serioze ekonomike e regjistruar në rajon.

Kjo situatë kërkon që këto vende të gjejnë dhe promovojnë zgjidhje lokale për problemet e tyre. Dhe heqja e barrierave për udhëtimet dhe biznesin rajonal përmes iniciativës “Open Balkan”, mund të jetë një hap në atë drejtim. Po ashtu ajo i tregon popullit të Ballkanit se udhëheqja e tyre politike, mund të marrë vendime edhe pa Brukselin.

Faktorët socio-ekonomikë

Pandemia ka goditur rëndë ekonomitë e Ballkanit Perëndimor, pjesërisht edhe për shkak të varësisë së tyre nga sektori i shërbimeve. Në Serbi, vend që ka ekonominë më të larmishme në rajon, ky sektor përbën 57 për qind të punësimit. Në Malin e Zi, që ka një industri të madhe të turizmit, ai punëson më shumë se 73 për qind të njerëzve.

Edhe në vendet e tjera, tregtia, shitja me pakicë me shumicë, turizmi dhe transporti që dominojnë sektorin e shërbimeve, punësojnë gati gjysmën e popullsisë aktive. Që nga nisja e pandemisë, Mali i Zi ka hyrë në një recesion të thellë, ndërsa Kosova pësoi tkurrjen e saj të parë ekonomike që kur shpalli pavarësinë në vitin 2008, pavarësisht rritjes së transfertave qeveritare dhe dërgesave të emigrantëve nga kosovarët jashtë vendit.

Në Maqedoninë e Veriut, ekonomia hyri në recesionin e saj më të thellë që nga koha e pavarësisë në vitin 1991. Ndërkohë ekonomia e Shqipërisë, e tronditur nga tërmet i fortë i vitit 2019, ka qëndruar relativisht e qëndrueshme, për shkak të rritjes para-pandemike të shpenzimeve publike, përfshirë rritjen e subvencioneve qeveritare.

Rimëkëmbja është bazuar tek projekti i rindërtimit pas tërmetit, si dhe shpresat për rritjen e konsumit të brendshëm. Në tërësi, kriza ka nxjerrë në pah një dobësi kryesore për këto ekonomi: varësinë e tyre nga kërkesa e jashtme, qoftë përmes turizmit apo tregtisë, ku që të dyja të cilat mbështeten shumë tek BE-ja.

Prandaj është e lehtë të kuptohet arsyeja pse anëtarësimi në BE, ka qenë sinonim i zhvillimit ekonomik dhe i stabilitetit për Ballkanin. Ndërsa vendet kandidate përfitojnë disa financime edhe para se të hapen negociatat e pranimit, ato do të marrin akoma më shumë fonde nëse pranohen në bllok.

Zgjedhje të vështira përpara

Anëtarësimi në BE, është ende një qëllim i deklaruar për vendet e Ballkanit, por entuziazmi në raport me këtë gjë varet nga mënyra se si publiku i sheh përparësitë e anëtarësimit. Ai është një proces i dhimbshëm që mund të durohet vetëm nëse përfitimet janë të garantuara. Por duke pasur parasysh sfidat me të cilat është ballafaquar BE që nga viti 2010, garancitë nuk janë shumë të mëdha.

Zakonisht, kur Ballkani beson se BE-ja nuk mund ta ndihmojë, ai i drejtohet partnerëve të tjerë për të mbushur boshllëkun:Rusisë, Kinës dhe SHBA-së. Por pandemia e Covid-19 i ka detyruar këto të fundit të përqendrohen tek problemet e tyre.

Nga ana tjetër, kjo ka ndikuar mbi mënyrën se si votuesit ballkanas i shohin bamirësit e tyre tradicionalë. Pra perceptimi publik për BE-në dhe fuqitë e tjera të jashtme, ka filluar gradualisht të ndryshojë. Sipas Gallup, vlerësimi për udhëheqjen e BE-së ka rënë në të gjithë rajonin (ndonëse mbetet ende në nivelin 50 për qind).

Interesant është fakti që SHBA-ja gëzon një popullaritet në rritje në Serbi, ndërsa normat e vlerësimit për Rusinë, partneri tradicional i Serbisë, kanë rënë. Në Kosovë, ka rënë vlerësimi për të gjitha fuqitë e jashtme, SHBA-në, Kinën, Gjermaninë dhe Rusinë.

Në Shqipëri, normat e vlerësimit publik për BE-në kanë rënë vazhdimisht gjatë 5 viteve të fundit, edhe pse janë ende mbi 70 për qind. Nevoja për t’u përqendruar tek rindërtimi nuk është vetëm një mundësi që vendi të ruajë stabilitetin; por është gjithashtu arsyeja pse është rritur mbështetja publike për qeverinë.

Kjo flet për një prirje më të madhe në mbarë rajonin, ku publiku kërkon gjithnjë e më shumë që udhëheqësit e tyre lokalë të ndërmarrin veprime dhe të rindërtojnë ekonominë kombëtare. Gjetja e zgjidhjeve për problemet aktuale të ekonomive tashmë të brishta nuk është e lehtë. Por qeveritë po përpiqen. Në rastin e Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Serbisë, krijimi i iniciativës “Open Balkan”, që premton një bashkëpunim më të mirë rajonal, pasqyron mosbesimin në rritje të publikut ndaj BE-së dhe premtimin e një zgjidhjeje të brendshme.

Meqë perspektivat e BE-së nuk janë më realiste, po bëhet gjithnjë e më e ndërlikuar që Ballkani Perëndimor të punojë së bashku drejt një qëllimi të përbashkët. BE-ja, ose të paktën perspektiva e anëtarësimit në BE, i mbajti ata të bashkuar. Por rajoni është i prirur për t’u copëzuar.

Në gjeopolitikë, 30 vjet nuk janë një kohë shumë e gjatë. Brezi që jetoi në Jugosllavi dhe mori pjesë në konfliktet e përgjakshme të viteve 1990, është ende gjallë. Disa janë nostalgjikë për jetën e tyre para luftës; të tjerët mbajnë mend vetëm dhimbjen e shkaktuara nga lufta.

Që ky rajon të jetë i qëndrueshëm, popullsia ka nevojë për shpresë për një jetë më të mirë, e cila përfshin një treg funksional të punës dhe rritje ekonomike. Shpresa që dha BE-ja ishte iluzore; ndërsa shpresa e dhënë nga autoritetet vendore, kombëtare duhet të jetë realiste. Përndryshe, tensionet do të rishfaqen, duke ndikuar në stabilitetin e rajonit dhe atë të Evropës.

Marrë me shkurtime nga “Geopolitical Futures” – Bota.al

Lajmet

​Regjistrimi i diasporës, KQZ ende pa vendim për shtyrjen e afatit

Published

on

By

Ka dështuar mbledhja e sotme e KQZ-së për shkak të mungesës së kuorumit. Në mbledhje munguan anëtarët nga radhët e PDK-së, LDK-së dhe AAK-së. Në rend të ditës për shqyrtim mes tjerash ishte njoftimi për afatin e aplikimit për regjistrim të votuesve jashtë Kosovës.

Kjo pikë sipas anëtarit të KQZ-së nga radhët e LVV-së, Alban Krasniqi ishte arsyeja e mungesës së këtyre anëtarëve në mbledhjen e sotme.

Sipas tij, opozitarët janë kundër shtyrjes deri më 29 dhjetor të afatit për regjistrim të mërgatës për zgjedhjet e 9 shkurtit.

Duke argumentuar nevojën e shtyrjes së afatit, ai tha se deri tani mbi 92 mijë qytetarë nga mërgata mund të konsiderohen votues jashtë vendit, ndërsa trendi është në rritje, andaj kërkoi të gjenden forma të tjera për shtyrjen e afatit.

“Sot është çështja krejt tjetër, ka të bëjë me një rekomandim që sekretariati ka sjell mbi mundësitë e shtyrjes së afatit për aplikim për regjistrim të mërgatës, i cili përfundon sot në ora 00:00. Duke parë trendin, i cili është në rritje i aplikimeve dhe me qëllim të mundësimit të qytetarëve tanë që jetojnë jashtë vendit që të aplikojnë është shqyrtuar mundësia e shtyrjes së këtij afati. Sekretariati ka ardhur me një raport dhe ai në tërësi e jep rekomandimin që ky afat mund të shtyhet edhe pse prek disa aspekte organizative. Mendoj se mungesa e kolegëve këtu, PDK, LDK dhe AAK lidhet me këtë çështje. Ata edhe më herët e kanë shfaqur kundërshtimin e tyre për çfarëdo lloj shtyrje të afateve apo veprimeve që KQZ-ja do t’i merrte për përfshirjen e mërgatës në zgjedhje…Ata nuk janë të gatshëm që të vijnë dhe KQZ-ja të merr vendim. Mungesa e tyre është përpjekje për të pamundësuar shtyrjen e afatit”, tha ai.

Por kjo u refuzua nga kryetari i KQZ-së, Kreshnik Radoniqi, i cili në mungesë të kuorumit u largua nga salla e mbledhjeve.

Paraprakisht, ai tha se mungesa e anëtarëve nga opozita nuk lidhet me vendimin e PZAP-it për certifikimin e Listës Serbe. Sipas tij, pasi ai vendim të bëhet i plotfuqishëm dhe të kalojnë afatet kohore të ankesave KQZ-ja do të ketë vendimmarrje.

“Mund të konstatoj se nuk kemi kuorum për të mbajtur këtë mbledhje. Tre nga anëtarët e KQZ-së kanë njoftuar se nuk do të marrin pjesë në mbledhje për shkak të disa obligimeve të tjera, ndërsa pjesa tjetër nuk kanë dhënë ndonjë njoftim… Lidhur me vendimin e PZAP-it, duhet të kalojë afati për ankesë dhe prapë do ta trajtojmë në KQZ sapo të bëhet i plotfuqishëm ai vendim…10:36 Në mungesë të kuorumit, takimi nuk mbahet dhe unë me kaq po e përfundoj”, theksoi ai.

Anëtari tjetër i LVV-së në KQZ, Sami Kurteshi, ka komentuar vendimin e Panelit Zgjedhor për Ankesa dhe parashtresa, (PZAP) për certifikimin e Listës Serbe, duke thënë se një gjë e tillë është gabim, pasi dëshmitë tregojnë se kjo parti është strofull e terrorizmit shovinist serb në Kosovë.

“Janë disa aspekte formale që i ka trajtuar PZAP sipas parimit në letër gjithçka në rregull. Ne e kemi shumë dëshmi dhe fakte për involvimin e Listës Serbe dhe të anëtarëve të saj në veprimet të dhunshme terroriste kundër Republikës së Kosovës, policisë, institucioneve, KFOR-it dhe gazetarëve, si dhe vetë kundër KQZ-së. Zyrat e KQZ-së, ne i kemi pasur katër bashkëpunëtorë, ata kanë dhënë dorëheqje me kërkesë dhe urdhër të Listës Serbe, i kanë mbyllur zyrat dhe kanë shkatërruar dokumentet dhe kanë vendosur eksploziv në zyre. Këtë e kanë bërë me urdhër të Listës Serbe. Nënkryetari i atëhershëm të Listës Serbe, Radoiçiq e ka udhëhequr sulmin terrorist në Banjskë vitin e kaluar. Ai sot është i lirë. Ne nuk kemi deri sot asnjë rast të vetëm kur ky subjekt politik ka dënuar sulmet e dhunshme terroriste në Kosovë. Atë trashëgimi e bart pa e prekur edhe sot. Prandaj ne konsiderojmë se Lista Serbe është strofull i terrorizmit shovinist serb në Kosovë”, deklaroi Kurteshi.

PZAP dje ka aprovuar ankesën e Listës Serbe dhe ka hedhur poshtë vendimin e KQZ-së, e cila kishte vendosur që këtë parti të mos e certifikonte për zgjedhjet e 9 shkurtit.

Continue Reading

Lajmet

​LVV-ja nuk do të ankohet për vendimin e PZAP-së për certifikimin e Listës Serbe

Published

on

By

Anëtarët e Lëvizjes Vetëvendosje në Komisionin Qendror Zgjedhor (KQZ), nuk do të ankohen në Gjykatën Supreme për vendimin e Panelit Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP), ku aprovohet ankesa e Listës Serbe dhe hidhet poshtë vendimi i KQZ-së e cila kishte vendosur që këtë subjekt të mos e certifikojë për zgjedhjet e 9 shkurtit.

Anëtari i LVV-së në KQZ, Sami Kurteshi thotë se nuk do të ankohen në Gjykatë Supreme, pasi mendojnë se do të jetë vendimi i njëjtë sikurse i PZAP-së.

Sipas tij, vendimi i PZAP-së të mërkurën, ishte “shumë formal pasi ai merr për bazë vetëm parimin se me letra është gjithçka në rregull” për pjesëmarrjen e Listës Serbe në zgjedhjet e 9 shkurtit.

“Ne, dy kolegët që përfaqësojmë Lëvizjen Vetëvendosje në KQZ, kemi vendosur që mos të ankohemi si persona me interes juridik në këtë rast, pasi kemi votuar kundër. Ne mendojmë se edhe një vendim i Gjykatës Supreme do të jetë po kaq formal sikur ky i PZAP-së. Ne kemi parë vendimin e kemi lexuar dhe ai ka marrë parasysh vetëm disa aspekte formale, në kuptimin që njihet në Kosovë që me letra jemi gjithçka jemi në rregull”, thekson Kurteshi.

Ai vazhdon të insistojë se ka dëshmi dhe fakte të bollshme se Lista Serbe është” strofull e terrorizmit serb në Kosovë”, andaj, thotë ai, nuk duhet të certifikohet për zgjedhjet e 9 shkurtit.

“Bindja dhe qëndrimi jonë mbështetet në shumë dëshmi dhe fakte. Argumenti jonë është se ky subjekt politik nuk duhet të certifikohet për zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit. Ai përbën strofull të terrorizmit serb në Kosovë”, shton ai.

Përkitazi me këtë, Kurteshi deklaron se sërish kur KQZ-ja të shqyrtojë certifikimin e Listës Serbe, do të votojnë kundër.

“Ne nuk kemi asnjë arsye të vetme që të ndryshojmë qëndrimin tonë në raport me certifikimin e këtij subjekti politik. Ne jemi kundër certifikimit të këtij subjekti politik për të gjitha faktet që i kemi përmendur…Ne do të votojmë kundër, se si votojnë anëtarët e tjerë të KQZ-së është çështje e tyre dhe qëndrim i tyre dhe ne nuk përzihemi aty”, thekson Kurteshi.

Kryetari i partisë më të madhe të serbëve në Kosovë, Zllatan Ellek, në prezantimin e kandidatëve për deputetë i është referuar Kosovës si “Kosova dhe Metohija”.

Kjo u bë shkak që dy anëtarë të KQZ, nga partia në pushtet – Sami Kurteshi dhe Albin Krasniqi, të kundërshtojnë certifikimin e këtij subjekti në mbledhjen e 23 dhjetorit.

Pas ankesës së këtij subjekti politik në PZAP, kjo e fundit të mërkurën aprovoi ankesën e saj dhe urdhëroi KQZ-në të certifikojë Listën Serbe.

Sipas arsyetimit të PZAP-së, Lista Serbe me aplikimin e saj për të marrë pjesë në zgjedhjet e 9 shkurtit ka plotësuar të gjitha kriteret ligjore të kërkuara.

Sipas afateve ligjore, pas përfundimit të afatit për ankesa prej 48 orëve dhe nëse s’ka të tilla, vendimi i PZAP-së bëhet i plotfuqishëm dhe vendimmarrja i kthehet sërish KQZ-së.

Moscertifikimi i Listës Serbe ishte kritikuar edhe nga vendet e QUINT-it.

Continue Reading

Lajmet

​Kryqëzimi në Novi Sad u bllokua për dy orë, studentët: “Shihemi të hënën”

Published

on

By

Studentët e Novi Sadit kanë vazhduar edhe sot protestën, edhe pse seanca e Kuvendit komunal, në të cilën donin të merrnin pjesë, u shty për herë të dytë.

Studentët u mblodhën në orën 10:00 dhe bllokuan kryqëzimin e bulevardit Car Lazar dhe Bulevardin e Çlirimit nga ora 10:20 deri 11:52.

Më pas, në orën 11:52 u mbajtën 15-minuta heshtjeje për viktimat nga rrëzimi i çatisë së hekurudhës më 1 nëntor. Ata njoftuan se të hënën do të jenë para ndërtesës së Kuvendit të Novi Sadit dhe do të kërkojnë të marrin pjesë në seancën komunale. Siç thonë ata, kërkesa e tyre për këtë tashmë është refuzuar dy herë.

Edhe në qytetet tjera të Serbisë, si çdo ditë, është mbajtur aksioni përkujtimor “15 minuta heshtjeje për 15 viktimat e aksidentit në Novi Sad”.

Studentët e Fakultetit Juridik në Beograd, një ditë më parë mbajtën një shëtitje proteste drejt Prokurorisë së Lartë Publike, ku në mënyrë simbolike i dorëzuan 1000 letra identike prokurores publike Zagorka Dolovac me mesazhin “të fillojë të bëjë punën e saj”. Në shëtitjen e protestës iu bashkuan studentë të fakulteteve të tjera.

Continue Reading

Lajmet

Shkarkimi i Agron Bekës nga Kuvendi, ky është vendimi i Kushtetueses

Published

on

By

Gjykata Kushtetuese ka vendosur të enjten se vendimi i 15 dhjetorit të vitit 2023 i Kuvendit të Kosovës për shkarkimin e anëtarit joprokuror të Këshillit Prokurorial, Agron Bekës, nuk është në kundërshtim me kompetencat e parlamentit.

Në njoftimin e Kushtetueses thuhet se aktgjykimi sqaron që Beka ishte shkarkuar nga Kuvendi bazuar në rekomandimin e Komisionit për Legjislacion, në të cilin ishin listuar arsyet për ushtrimin e funksionit të tij.

Në vendim duhet se “Vendimi është në përputhje me kompetencat e Kuvendit dhe në bazë të Ligjit të Këshillit Prokurorial”.

“Në rrethana të tilla, në të cilat, Kuvendi ka ushtruar rolin e tij ndërlidhur me anëtarët jo-prokurorë të Këshillit Prokurorial, dhe ka shkarkuar një anëtarë jo-prokuror bazuar në procedurën dhe bazat e shkarkimit sipas përcaktimeve të Ligjit për Këshillin Prokurorial, përfshirë mbi bazën e një arsyetimi që nuk rezulton të jetë dukshëm arbitrar, Aktgjykimi konstaton se Kuvendi përmes Vendimit të kontestuar, nuk ka tejkaluar autorizimet kushtetuese dhe ligjore në kontekst të paragrafit 9 të nenit 65 [Kompetencat e Kuvendit] dhe paragrafit 4 të nenit 110 [Këshilli Prokurorial i Kosovës] të Kushtetutës”, thuhet në vendimin e Gjykatës Kushtetuese.

Kërkesën në Kushtetuese për rastin e Agron Bekës nga Kuvendi i Kosovës e pati dërguar për vlerësim të kushtetueshmërisë në Gjykatën Kushtetuese deputetë të Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike të Kosovës.

Continue Reading

Të kërkuara