Lajmet

Përse mbyten kaq shumë vetë në ujëra?

Sipas OBSH-së, mbytja ka qenë shkaku i vdekjes për më shumë se 2,5 milionë aksidente fatale në dekadën e fundit.

Published

on

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) kishte bërë thirrje para disa ditësh për mbikëqyrje më të mirë të fëmijëve të vegjël dhe mësime noti që në moshën e shkollës fillore për t’u mbrojtur nga rreziku i mbytjes. Kjo mund të shpëtojë rreth 774 000 fëmijë nga vdekja deri në vitin 2050 dhe të parandalojë 993 000 aksidente të tjera, disa prej të cilave mund të shkaktonin dëme afatgjata shëndetësore, njoftoi organizata e OKB-së të martën, 25 korrik 2023 në Gjenevë, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Mbytjeve. Programet përkatëse kushtojnë shumë herë më pak se pasojat ekonomike.

Sipas OBSH-së, mbytja ka qenë shkaku i vdekjes për më shumë se 2,5 milionë aksidente fatale në dekadën e fundit. Rreth 90 për qind e mbytjeve kanë ndodhur në vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Më së shumti janë prekur grup-moshat e fëmijëve të vegjël deri në 4-vjeçarë dhe nga 5 deri në 9-vjeçare. 

Shpërfillja e rreziqeve është shkak i mbytjes në plazh 

“Shkaqet kryesore të mbytjes janë sjellja e pamatur, tepër e rrezikshme dhe shpërfillja e rreziqeve që lidhen me qëndrimin në ujëra”, thotë për DW Martin Holzhause, nga Shoqata Gjermane për Shpëtimin e Jetës, DLRG.  “Problemet shëndetësore luajnë gjithashtu një rol në shumë raste, ashtu si edhe përdorimi i drogës, apo alkoolit. Herë pas here, zbulojmë gjatë misioneve edhe se njerëzit në vështirësi janë jo-notarë ose notarë pa përvojë”, shton Holzhause.

Vetëm në Gjermani sipas Shoqërisë Gjermane të Shpëtimit të Jetës (DLRG), vitin e kaluar u mbytën 355 persona. Rreth 87 për qind e aksidenteve fatale ndodhën në ujërat e brendshme. 147 persona u mbytën vetëm në liqene. Shumë më pak njerëz (18) humbën jetën në det. 

DLRG shkruan në faqen e saj se shumë notarë i nënvlerësojnë distancat dhe mbivlerësojnë kondicionin e tyre trupor. Pasi kanë notuar shumë larg, janë aq të rraskapitur saqë mezi arrijnë të kthehen në breg. Edhe notarët me përvojë lodhen dhe në një moment ndiejnë ftohtë. Notimi në ujërat rrjedhëse është veçanërisht i rrezikshëm, sepse rrjedha mund të të çojë shumë larg, në varësi të shpejtësisë.

Rregullat e plazhit të DLRG edhe në shqip

DLRG këshillon që të zbatohen rregullat e plazhit, të cilat shoqata i ka botuar në shumë gjuhë, ndër të tjera edhe në shqip, në një plakatë të ilustruar enkas për fëmijë.

– Nëse nuk ndiheni mirë, të sëmurë, keni ngrënë shumë, jeni të rraskapitur ose të lodhur, nuk duhet të hyni në ujë.

– Veçanërisht në temperatura të larta, duhet të hyni me kujdes në ujë për ta mësuar trupin me të ftohtin. Së pari ftohni duart dhe këmbët dhe pastaj zhytuni një herë. Nëse temperatura është e durueshme, mund të fillosh të notosh.

– Nuk duhet harruar rregulli i vjetër: mos hyrë në ujë me barkun plot. Duke qenë se trupi është i zënë me tretjen pas ngrënies, një stimul i papritur i ftohtë mund të çojë në nauze dhe të vjella. Ekziston rreziku i mbytjes prej të vjellave.

Pozicioni pluskues me shpinë ndihmon në relaksim

Për të notuar mirë në ujërat e hapura, të gjithë duhet të zotërojnë pozitën e “yllit të detit” ose të “njeriut të vdekur” të shtrirë në shpinë, dhe të marrin frymë qetë. Kjo ndihmon për të qëndruar të sigurt në sipërfaqe edhe në rast rraskapitjeje ose ngërçesh për një kohë të gjatë.

Si të dallohen njerëzit që mbyten?

DLRG shpjegon se shpesh askush nuk e vë re kur dikush është gati të mbytet. Njerëzit në nevojë janë kaq të rraskapitur dhe zakonisht janë kaq të zënë në panik, saqë shqetësohen vetëm për mbajtjen të pastër të rrugëve të frymëmarrjes të pastra.

Përveç kësaj, në gjendje shoku, personi nuk bërtet dhe nuk tund duart, pasi ai është i fiksuar për të mos u fundosur.  Shenjat e mëposhtme tregojnë se një person që noton është në ankth:

  • Koka vazhdon të zhytet nën ujë
  • Të prekurit mbeten vertikalisht në një vend
  • Shenja paniku
  • Të prekurit nuk bërtasin

Masa për të shpëtuar nga mbytja

Nëse dikush është në ankth në ujë, duhet të thirret menjëherë ndihmë. 

  • Telefononi numrin e urgjencës.
  • Hidhini një objekt personit të prekur, në mënyrë që ai të kapet, p.sh. një top futbolli, dyshek ajri
  • Vetëm pas shqyrtimit të kujdesshëm, nëse situata dhe vetë kushtet e lejojnë atë, shkoni vetë në ujë për të sjellë personin që mbytet në breg. Siguria juaj është e para.
  • Sapo personi të kthehet në tokë, menjëherë filloni masat e ndihmës së shpejtë të tilla si kompresimet e gjoksit./DW

Lajmet

A duhet të pini kafe nëse jeni të sëmurë?

Published

on

Kur jeni i sëmurë, është normale të doni ushqime e pije që ju ofrojnë ngushëllim dhe për shumë njerëz, kjo përfshin edhe kafenë.

Për individët e shëndetshëm, kafeja, kur konsumohet në sasi të moderuara, ka pak efekte negative e madje ofron përfitime shëndetësore, pasi është e pasur me antioksidantë. Për më tepër, kafeina mund të kontribuojë lehtë në djegien e yndyrnave.

Shtrohet pyetja nëse është e përshtatshme të konsumoni kafe kur jeni të sëmurë.

Efektet e saj mund të jenë pozitive apo negative, në varësi të llojit të sëmundjes e ndërvepron me disa medikamente.

Mund të ndihmojë në rritjen e nivelit të energjisë

Konsumimi i kafesë në mëngjes është zakon i pandashëm, falë efektit stimulues të kafeinës, që ndihmon në zgjuarsinë dhe përqendrimin mendor. Madje, edhe kafeja pa kafeinë ka një efekt stimulues të lehtë përmes efektit placebo.

Kjo rritje e perceptuar e energjisë është arsye kryesore pse njerëzit pijnë kafe kur janë të sëmurë, sidomos kur ndihen të lodhur apo pa energji, por ndihen ende të aftë për të shkuar në punë apo shkollë.

Në rastet e një të ftohure të lehtë, kafeja mund t’ju ndihmojë të përballoni ditën pa shkaktuar efekte anësore të rëndësishme.

Mund të shkaktojë dehidrim dhe diarre

Kafeja ka edhe efekte negative, kafeina ka efekt diuretik, nxit nxjerrjen e lëngjeve përmes urinës çka në disa individë çon në dehidrim.

Konsumimi i moderuar i kafeinës rreth 2–3 filxhanë kafe në ditë nuk ka ndikim të konsiderueshëm në balancën e lëngjeve në trup. Personat që pijnë rregullisht kafe janë të përshtatur me efektin diuretik të saj, në mënyrë që nuk përjetojnë probleme me hidratimin.

Në rastet kur sëmundja shoqërohet me të vjella, diarre, grip, apo helmim ushqimor, është më mirë të shmangni kafenë dhe të zgjidhni pije më hidratuese si uji, pijet izotonike apo lëngjet e holluara të frutave.

Sidoqoftë, nëse jeni konsumues i rregullt i kafesë, ndoshta mund ta vazhdoni pa probleme edhe gjatë sëmundjes.

Mund të irritojë ulçerat në stomak

Kafeja është acidike e mund të shkaktojë irritim në stomak, veçanërisht tek ata që vuajnë nga ulçerat gastrike ose probleme tjera të sistemit tretës. Një studim me 302 persona me ulçerë në stomak zbuloi se 80% përjetuan përkeqësim të simptomave pas konsumimit të kafesë.

Një tjetër studim me mbi 8,000 persona nuk gjeti ndonjë lidhje mes konsumit të kafesë dhe ulçerës apo problemeve të tjera të ngjashme si refluksi acid. Kështu që reagimi ndaj kafesë duket të jetë shumë individual. Nëse vini re se ajo përkeqëson gjendjen, mund të konsideroni ndërprerjen e saj ose kalimin në kafe “cold brew”, e cila ka përmbajtje më të ulët aciditeti.

Ndërvepron me disa medikamente

Kafeina mund të ndërveprojë me disa lloje barnash. P.sh ajo fuqizon efektin e barnave stimulante si pseudoefedrina që përdoret për lehtësimin e simptomave të gripit apo të ftohurës. Mund të ndërveprojë me disa antibiotikë që jepen në rastet e infeksioneve bakteriale.

Edhe pse konsumuesit e rregullt të kafesë tolerojnë më mirë këto ndërveprime, është e këshillueshme të konsultoheni me një profesionist shëndetësor para se të konsumoni kafe bashkë me medikamente të tilla.

Një alternativë është kalimi në kafe pa kafeinë, pasi pikërisht përmbajtja e kafeinës është ajo që shkakton ndërveprimet me barnat. Kafeja pa kafeinë përmban vetëm gjurmë të kafeinës dhe rrallëherë shkakton ndërveprime.

Përfundim

Kafeja, është e padëmshme për të rriturit e shëndetshëm. Nëse jeni të sëmurë, është e rëndësishme të merrni parasysh disa faktorë. Nëse keni një të ftohur të lehtë, kafeja nuk përbën ndonjë rrezik të madh.

Nëse jeni duke përjetuar simptoma si të vjella a diarre, është më mirë të shmangni kafenë për të mos rritur rrezikun e dehidrimit. Nëse vuani nga ulçera apo probleme tjera të tretjes, apo nëse po merrni medikamente që ndërveprojnë me kafeinën, duhet të jeni të kujdesshëm.

Në çdo rast, konsultimi me një profesionist të kujdesit shëndetësor është mënyra më e mirë për të marrë një vendim mbi konsumimin e kafesë gjatë kohës sa jeni të sëmurë.

Continue Reading

Lajmet

Padia nga Komuna e Prishtinës, MKRS: E kanë shmangur me qëllim Ligjin për Trashëgiminë Kulturore

Published

on

By

Ministria e Kulturës ka akuzuar sërish Komunën e Prishtinës për shmangie të Ligjit për Trashëgiminë Kulturore në disa projekte të nisura në kryeqytet, përfshirë edhe atë te sheshi “George Bush”.

Në një konferencë për media, udhëheqësi i Divizionit për Hartim dhe Harmonizim të Legjislacionit në Ministrinë e Kulturës, Bislim Bislimi, tha se veprimet e Komunës së Prishtinës po i cilësojnë si të qëllimshme.

Në mënyrë të përsëritur kemi shkelje të Ligjit për Trashëgiminë Kulturore nga ana Komunës së Prishtinës derisa të vazhdojnë të hyjnë në zona të mbrojtura të trashëgimisë kulturore të cilat i nënshtrohen dispozitave ligjore pa marrje të lejes nga institucioni kompetent sikurse e përcakton ligji ehe përkundër paralajmërimeve tona. Komuna e Prishtinës siç duket me qëllim po e shmang ligjin edhe atë në disa raste radhazi”, tha ai.

Bislimi shtoi se ndërhyrjet në këto zona duhet të jenë të kontrolluara dhe se s’duhet të bëhen  pa leje të shkruar.

Këto veprime derisa janë të përsëritura i vlerëson si të qëllimshme nga ana e komunës së Prishtinës dhe me precedent të rrezikshëm për palët e tjera në Kosovë, duke inkurajuar paligjshmëri”.

Continue Reading

Lajmet

Qeveria e Maqedonisë së Veriut ul përsëri çmimin e naftës dhe benzinës

Published

on

Në një zhvillim të rëndësishëm për konsumatorët e Maqedonisë së Veriut, Komisioni Rregullator për Energjetikë (KRRE) njoftoi uljen e çmimit të derivateve të karburantit, e cila do të hyjë në fuqi pas mesnate. Ky vendim është një lajm i mirë për qytetarët, pasi çmimi i karburanteve do të lehtësojë ndjeshëm shpenzimet e përditshme të transportit.

Sipas njoftimit të KRRE, çmimi i benzinës BS-95 do të ulet me 2 denarë, ndërsa ai i benzinës BS-98 do të lirohet me 2,5 denarë. Po ashtu, çmimi i naftës dhe vajit ekstra të lehtë do të ulet për 2 denarë gjithashtu.

Çmimet e reja të derivateve:

Benzina BS-95 – 74,0 den/l

Benzina BS-98 – 76,0 den/l

Nafta – 66,5 den/l

Vaji ekstra i lehtë – 66,5 den/l

Ky vendim pason një tjetër ulje të çmimeve që ndodhi më 7 prill, kur çmimi i derivateve u ul për gjysmë denari. Ulja e çmimeve ka ardhur si rezultat i rënies së çmimeve të derivateve në tregjet ndërkombëtare, ku ka pasur një ulje prej 2,6 për qind.

Uljet e çmimeve të derivateve të karburantit janë një lajm i mirë për konsumatorët, duke sjellë një lehtësim në një periudhë të pasigurt ekonomike. Pavarësisht rënies së çmimeve ndërkombëtare të naftës, komisioni rregullator ka ndjekur një politikë të kujdesshme për të siguruar stabilitetin e tregut të karburanteve në vend, duke i përshtatur këto çmime me kushtet e tregut lokal.

Kjo ulje e çmimeve të karburanteve mund të ketë një ndikim pozitiv në xhepin e qytetarëve të Maqedonisë së Veriut, veçanërisht për ata që përdorin automjetet për transportin e përditshëm. Gjithashtu, kjo mund të sjellë një efekt pozitiv të lehtë edhe për sektorët e tjerë të ekonomisë që varen nga karburantet për funksionimin e tyre./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Operacion i madh në Kroaci kundër trafikantëve të drogës: Dhjetëra të arrestuar

Published

on

Policia kroate dhe Zyra Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar kanë nisur një aksion të gjerë të enjten për të luftuar trafikimin ndërkombëtar të drogës. Operacioni ka përfshirë një numër të madh lokacionesh në Kroaci dhe ka rezultuar në arrestimin e disa personave të dyshuar, të cilët akuzohen për pjesëmarrje në një rrjet të madh ndërkombëtar drogash.

Sipas raportimeve të gazetës “Jutarnji”, të dyshuarit akuzohen për kontrabandimin e tonelatave drogë për vite me radhë dhe janë të lidhur me disa operacione ndërkombëtare që kanë çuar në sekuestrimin e sasive të mëdha drogu në disa shtete të botës. Disa prej të dyshuarve janë tashmë të burgosur në Kroaci dhe në vende të tjera, si pjesë e këtij rrjeti global të krimit.

Ky aksion i madh është zhvilluar në kuadër të një hetimi të gjerë mbi strukturën ndërkombëtare të trafikimit të drogës, ku të dyshuarit janë të lidhur ngushtësisht me një pjesë të kartelit të drogës që operon në Ballkanin Perëndimor. Shtetasit kroatë janë ata që kryesojnë këtë grup, i cili ka arritur të krijojë lidhje me trafikantë dhe grupe të krimit të organizuar nëpër botë.

Për shkak të rrezikut të mundshëm që ky operacion mund të përfshijë individë të armatosur dhe të dhunshëm, janë angazhuar edhe forcat speciale. Rreth 250 oficerë të policisë po marrin pjesë në operacion, duke përfshirë edhe ekipe të specializuara për ndërhyrje të shpejtë dhe siguri. Ky aksion synon të shkatërrojë rrjetin e trafikut të drogës dhe të çojë përpara drejtësisë ata që janë të përfshirë në këtë krim të rëndë ndërkombëtar./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara