Lajmet

Përplasja e re izraelito-palestineze: A jemi në prag të një konflikt të madh?

Publikuar

Nga Thomas L.Friedman

Le të shohim:çfarë ndodh kur TikTok ndeshet me ankesat palestineze për grabitjen e tokës nga e djathta në lagjet arabe në Jeruzalem? Shtojini kësaj përplasje natën më të shenjtë të lutjes për myslimanët në Jeruzalem? Pastaj bashkojini festën më emocionale të Izraelit në Jeruzalem?

Pastaj një lojë për pushtetit të Hamasit për të marrë drejtimin e kauzës palestineze? Dhe së fundmi, një vakum politik, në të cilin Autoriteti Palestinez është i paaftë të mbajë zgjedhje të reja dhe kur Izraeli është aq i përçarë, sa që mban vazhdimisht zgjedhje të reja?

Ajo çfarë ndodh është shpërthimi i dhunës rreth Jeruzalemit, që të hënën u përhap me shpejtësi edhe në Gaza, gjë që i ka nxitur njerëzit të pyesin:A është kjo përplasja më e madhe? A është ky fillimi i kryengritjes së ardhshme palestineze?

Qeveria izraelite, vendet arabe përreth dhe Autoriteti Palestinez, dëshirojnë që përgjigja të jetë “jo”. Kjo pasi Izraeli do të gjente pak mbështetje nga një Shtëpi e Bardhë me prirje të majta, dhe lëre më nga pjesa tjetër e botës, për një goditje të fortë mbi palestinezët.

Ndërkohë, shumica e qeverive arabe duan që të bëjnë biznes me prodhuesit izraelitë të teknologjisë, dhe jo të hidhen në mbrojtje të palestinezëve që gjuajnë me gurë forcat izraelite të sigurisë. Edhe udhëheqja palestineze nuk do ta donte tani një përplasje të madhe, pasi kjo gjë do të tregonte sesa pak autoritetet i ka mbetur në raport me popullin palestinez.

Por në dallim nga Intifadat që nisën në vitet 1987 dhe 2000, kur Izraeli kishte dikë që mund të telefonte për ndihmë, këtë herë në anën tjetër të telefonit nuk ka asnjë palestinez. Ose edhe nëse ka,ai është një 15-vjeçar- me një moshë sa smartfoni që ka, që merr urdhra dhe frymëzim nga TikTok, aplikacioni i videove që përdoret shpesh nga të rinjtë palestinezë për të sfiduar dhe inkurajuar njëri-tjetrin që të përballen me izraelitët.

Jack Khoury, ekspert i dinamikës arabe të këtij konflikti, u shpreh të hënën në analizën e tij në “Haaretz”, se motori i protestës palestineze “është lëvizja popullore”, që përbëhet “kryesisht nga të rinjtë, që nuk po presin për udhëheqje politike -as Autoritetin Palestinez, as udhëheqësit arabë në Izrael,dhe as ata në Rripin e Gazës. Gjatë ditëve të fundit është raportuar se Hamas po përpiqet që ta përshkallëzojë më tej protestën, por udhëheqja e kësaj organizate nuk ka asnjë kontroll mbi ngjarjet ne terren… dhe siç e sheh qeveria Izraelite, ajo nuk ka asnjë adresë apo person të cilit mund t’i drejtohet në mënyrë që të zhvillohet një diskutim politik mbi situatën”.

Por çfarë e shkaktoi këtë situatë? Shkëndija ishte një përplasja e “kohërave të shenjta” dhe “territoreve të shenjta”, më tha filozofi i fesë i Universitetit Hebraik, Moshe Halbertal, dhe më pas aktorë të ndryshëm hodhën secili benzinën e tyre për të zmadhuar një zjarr tashmë të ndezur.

Konkretisht, Dita e Jeruzalemit e këtij viti – një festë kombëtare që përkujton vendosjen e kontrollit të Izraelit mbi Jeruzalemin Lindor, Qytetin e Vjetër dhe Malin e Tempullit gjatë luftës arabo-izraelite të vitit 1967, duke bashkuar Jeruzalemin Perëndimor me atë Lindor – u festua me shërbesa fetare në Jeruzalemin Perëndimor në orët e para të mëngjesit të së dielës.

Kjo datë e shenjtë për izraelitët përkoi me Laylat Al-Qadr (Natën e Kadrit) ose Nëna e Fuqisë, që këtë vit ra të shtunën. Ajo konsiderohet jo vetëm si nata më e shenjtë e Muajit të Ramazanit, por e gjithë kalendarit islamik. Pasi përkujton natën kur Profetit Muhamed iu zbuluan vargjet e para të Kuranit nga Engjëlli Gabriel.

Ajo kremtohet çdo vit nga mijëra myslimanë që mblidhen në Xhaminë Al-Aksa, afër Murit Perëndimor në Malin e Tempullit. Këto data të shenjta të mbivendosura, çuan në përplasje të pashmangshme në rrugicat e Jeruzalemit Lindor, dhe arritën kulmin të hënën me sulmin e policisë izraelite mbi Xhaminë Al Aksa, ku palestinezët kishin grumbulluar gurë. Qindra palestinezë u plagosën, ndërsa më shumë se 20 oficerë të policisë izraelite pësuan lëndime.

Situata u përshkallëzua nga një luftë e gjatë mbi atë që Halbertal e quan“territor të shenjtë”. Me pak fjalë, hebrenjtë izraelitë të krahut të djathtë kishin marrë një urdhër gjykate për të dëbuar 6 familje palestineze që jetonin në disa godina që ndodhen në një tokë që ishte në pronësi të hebrenjve në Jeruzalemin Lindor, para se qyteti të ndahej pas luftës së vitit 1948.

Familjet palestineze po e kundërshtojnë në rrugë gjyqësore këtë vendim. Në fakt, Gjykata e Lartë e Izraelit kishte planifikuar të shpallte të hënën vendimin nëse palestinezët do të dëboheshin prej andej, por e shtynë atë për shkak të dhunës që shpërtheu.

Palestinezët argumentojnë se është e padrejtë që hebrenjtë të rimarrin tokat apo shtëpitë që kishin në Jeruzalemin Lindor para vitit 1948, në kushtet kur ata nuk kanë asnjë mënyrë ligjore për të rimarrë tokat që zotëronin në Jeruzalemin Perëndimor ose diku tjetër në Izrael para vitit 1948.

Përplasjet mbi këto data dhe hapësira të shenjta nuk do të ishin aq të forta, por të mos ishin nxitur nga videot e postuara në TikTok. Në muajin prill, disa të rinj palestinezë postuan një video të shkurtër duke sulmuar një hebre ortodoks në transportin publik, si një mënyrë për të frymëzuar sulme të ngjashme.

Në kundërpërgjigje, një grupim hebre i ekstremit të djathtë me emrin “Lehava”,organizoi një marshim përmes Jeruzalemit në Portën e Damaskut të Qytetit të Vjetër, duke brohoritur “Arabë, dilni jashtë!”.E gjithë kjo rrëmujë ka krijuar një“Nyjë Gordiane”, që duket e thjeshtë për t’u zgjidhur.

Por çfarë na tregon e gjitha kjo situatë?Pika më e qartë dhe e rëndësishme është se vitet e fundit në Izrael është shfaqur një konsensus i rrezikshëm dhe naiv, që sugjeron se Izraeli në thelb e ka shtypur kauzën palestineze, dhe ata pak palestinezë që jetojnë në Bregun Perëndimor dhe Jeruzalemin Lindor, i janë dorëzuar faktit se do të jetojnë nën kontrollin e përhershëm të Izraelit.

Ky konsensus ishte aq i fuqishëm, sa që në 4 palë zgjedhjet e fundit në Izrael, çështja e paqes me palestinezët, nuk ishte në rendin e ditës. Marrëveshjet Abrahamike të projektuara nga administrata Trump, i normalizuan marrëdhëniet midis Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe, Bahreinit, Sudanit dhe Marokut, dhe e përforcuan idenë se çështja palestineze është në thelb një lajmi i vjetër.

Ngjarjet e ditëve të fundit vërtetojnë lajthitjen e këtij mendimi. Për më tepër, administrata e Joe Biden nuk ka tani interes që të reagojë ndaj këtyre ngjarjeve. Ajo nuk beson se ekzistojnë kushtet e përshtatshme për ndonjë përparim real në çështjen Izraelito-Palestineze, dhe është gjëja e fundit që dëshiron, tani që fokusi i saj kryesor në rajon është ringjallja e marrëveshjes bërthamore me Iranin.

Gjithsesi çfarë mund të shohim më tej pas ngjarjeve të fundit?Pjesërisht kjo varet nga kryeministri i izraelit Netanyahu. Pas më shumë se 12 vjetësh në detyrë, këto mund të jenë ditët e fundit të Bibit si kryeministër. Netanyahu është i interesuar që rivalët e tij të mos arrijnë të formojnë një koalicion të ri për ta rrëzuar atë.

Ai do të dëshironte që Izraeli të shkonte në zgjedhjet e pesta, që mund ti japin atij një shans për të vazhduar në këtë detyrë, dhe ndoshta për të shmangur burgun, nëse dënohet për korrupsion në gjyqin që po vazhdon ndaj tij. Dhe një nga mënyrat se si mund ta shmangë këtë,është duke e ndezur situatën aq shumë, sa që rivalët e tij të djathtë të braktisin përpjekjet për ta rrëzuar atë,duke deklaruar se nuk është koha për një ndryshim në udhëheqje.

Por shumëçka do të varet edhe nga ajo që do të zgjedhë të bëjë Hamasi. Ky i fundit nuk ka arritur të prodhojë as rritje të konsiderueshme ekonomike në Rripin e Gazës që e qeveris vetë,dhe asnjë progres politik me Izraelin. Dhe fakti që Autoriteti Palestinez sapo shtyu zgjedhjet e planifikuara, të cilat ndoshta Hamasi do t’i kishte dominuar, nënkupton një ngërç për të.

Dhe çfarë priret të bëjë Hamasi kur të bllokohet? Të lëshojë raketa ndaj Izraelit. Por të hënën bëri diçka vërtet të pazakontë. Qëlloi me raketa Jeruzalemin, në përpjekje për të marrë drejtimin e kryengritjes. Izraeli u hakmor duke bombarduar Gazën,ku thuhet se vrau të paktën 20 palestinezë.

Përfundimi:Situata mund të qetësohet brenda 3-4 ditësh, pasi Hamasi, Izraeli, Egjipti, Jordania dhe Autoriteti Palestinez të zbulojnë se ështënë interesin e tyre të imponojnë vullnetin e tyre ndaj alternativës së dhunës në rrugë. Ose jo.

Dhe nëse rikthehet një Intifada tjetër, me rrugën që imponon vullnetin e saj mbi udhëheqjet e tyre, ky “tërmet” do të tronditë Izraelin, Gazën, Bregun Perëndimor, Jordaninë, Egjiptin dhe Marrëveshjet Abrahamike. Nëse kjo ndodh, unë ju sugjeroj që të shkarkoni aplikacionin TikTok për t’i ndjekur të gjitha në kohë reale. / “The New York Times” – Bota.al

Lajmet

​Kuvendi miraton projektligjin për rrugët

Të zgjedhurit e popullit i dhanë dritën e gjelbër Projektligjit për rrugët.

Publikuar

nga

Kuvendi i Kosovës në seancën e sotme plenare, ka miratuar një sërë projektligjesh. Të zgjedhurit e popullit i dhanë dritën e gjelbër Projektligjit për rrugët, Projektligjit për faturat e kulturave bujqësore dhe fletëmagazinave, ndërkaq u miratua edhe Programi Kombëtar i Shkencës 2023-2028, raporti vjetor i Fondit të Kursimeve Pensionale të Kosovës për vitin 2022, po ashtu raporti për gjendjen në mjedis për vitin 2022, si dhe rezoluta për vlerësimin e punës së Zyrës së Rregullatorit të Energjisë për vitin 2022.

Krahas kësaj, në mungesë të kuorumit, kuvendi dështoi të miratoi të miratojë Projektligjin për verëra dhe Projektligjin për shpronësimin e pronës së paluajtshme.

Në këtë seancë s’po marrin pjesë deputetët opozitarë. Të njëjtit pasi dështoi të themelohet komisioni hetimor parlamentar për kontratat njëburimore lëshuan sallën.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Përkujtohen viktimat në 25-vjetorin e masakrës së Podujevës

Kryeministri tha se njësoj të bashkuar jemi edhe ne sot në kujtim dhe në nderim të rënies së tyre për tokën e Kosovës dhe për lirinë e popullit.

Publikuar

nga

Në përvjetorin e 25-të të masakrës së kryer në Podujevë nga njësiti serb “Skorpionët”, kryeministri Albin Kurti bëri sot homazhe te varrezat e të vrarëve të familjeve Bogujevci, Duriqi dhe Llugaliu.

Sikurse ishin të bashkuara familjet Bogujevci, Duriqi dhe Llugaliu, kryeministri tha se njësoj të bashkuar jemi edhe ne sot në kujtim dhe në nderim të rënies së tyre për tokën e Kosovës dhe për lirinë e popullit.

“Ata na e kujtojnë dhe përkujtojnë se sa i lartë ishte çmimi i shtetit dhe lirisë, që e gëzojmë sot, se si rrënjët e shtetit dhe të lirisë janë te gjaku i martirëve dhe dëshmorëve. Njëkohësisht, zëri ynë do të jetë gjithnjë më i fuqishëm si institucional ashtu edhe qytetar për kërkim të drejtësisë”, tha ai.

Në mesin e të mbijetuarve të kësaj masakre, kryeministri përmendi Saranda Bogujevcin, tashmë deputete dhe nënkryetare e Kuvendit të Republikës së Kosovës, e cila bashkë me të mbijetuarit e tjerë i bënë ballë breshërive të plumbave dhe të cilët sot janë ndër dëshmitarët e gjenocidit të Serbisë në Kosovë.

“Në mesin e atyre që u masakruan këtu ishte edhe Saranda Bogujevci e cila iu mbijetoi 16 plumbave, pra para 25 viteve trupi i njomë i Saranda Bogujevcit, atëherë e mitur, përfundoi me 16 plumba dhe ata pesë që shpëtuan nga kjo masakër ishte një mrekulli e vërtetë dhe sot janë dëshmitarë të gjenocidit të Serbisë në Kosovë”, tha ai.

Kurti vazhdoi duke i bërë thirrje edhe një herë Prokurorisë në Kosovë të punojnë në ndjekjen e kriminelëve dhe vënien e drejtësisë, e cila do të finalizohej me vënien prapa grilave të vrasësve mizorë të familjeve Bogujevci, Duriqi e Llugaliu.

Ngjashëm, u shpreh edhe Enver Duriqi, të cilit në këtë masakër iu vranë katër fëmijë të moshave 3, 5, 8 edhe 10-vjeç, bashkë me gruan dhe prindërit.

“Është mbajtur një gjykim sa për sy e faqe dhe kisha me quajt se ata i kanë metodat e veta, injorojnë, nuk gjykojnë, nuk i pranojnë krimet, por si do që të jetë, ne do të qëndrojmë edhe më të fortë”, tha Duriqi.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

S’ka kuorum për themelimin e Komisionit Hetimor Parlamentar për kontratat njëburimore

Kjo pasi deputetët e Lëvizjes Vetëvendosje nuk kanë marrë pjesë në votim.

Publikuar

nga

Në mungesë të kuorumit, ka dështuar të formohet Komisioni Hetimor Parlamentar që do t’i hetojë kontratat njëburimore të Qeverisë Kurti. Kjo pasi deputetët e Lëvizjes Vetëvendosje nuk kanë marrë pjesë në votim.

Gjatë diskutimit që ka zgjatur rreth tri orë, deputetët e opozitës e kanë akuzuar pushtetin për numër të madh të kontratave njëburimore të nënshkruara gjatë kësaj qeverisje.

Në sallë ishin të pranishëm 63 deputetë, ndërsa në votim morën pjesë 26 përfshirë edhe Konjufcën që votoi pro themelimit të këtij komisioni. Ata kanë kërkuar që Prokuroria të merret me hetimin e tyre. Por deputetët e pushtetit kanë thënë se themelimi i komisionit është ia panevojshëm dhe ka mohuar akuzat e opozitës se në këtë qeveri janë lidhur më shumë kontrata njëburimore se në qeveritë e kalaruar.

Shefja e GP të Vetëvendosjes, Mimoza Kusari-Lila, ka refuzuar t’i paraqesë në Kuvend pesë emrat e grupit të saj për komisionin hetimor, me arsyetimin se duhet të binden se opozita po kërkon zgjedhje fillimisht e pastaj i dërgojnë emrat.

“Shumë lartë e vlerësojmë ofertën për pesë anëtarë, ne frikësohemi se komisioni po i shtyn zgjedhjet e shumëkërkuara nga opozita dhe nuk po dimë a janë më me prioritet komisionet apo zgjedhjet. Derisa ta marrin vendimin dhe derisa të jemi të bindur se këta vërtetë po kërkojnë zgjedhje ne nuk i kemi këta 5 emra”, ka thënë ajo.

Shefi i GP të PDK-së, Abelard Tahiri, ka propozuar një datë për zgjedhje.

“Marrë parasysh josinqeritetin e këtyre dhe frikën për të shkuar ne e dimë që ajo ka qenë vetëm një lojë fjalësh sepse këta nuk guxojnë ta shpërndajnë kuvendin më 9 qershor. Nuk mundet me kaq lehtësi dhe me këtë sportivitet kaq të madh me anashkalu votimin e një komisioni hetimor”, ka thënë Tahiri.

Kurse Driton Selmanaj nga LDK-ja ka thënë se komisioni hetimor duhet të themelohet, ndërkohë ka treguar pozicionin e partisë për zgjedhje.

“Atë që mund të them në emër të LDK, ne kemi filluar me u dashuruar në postulatin hajnat në burg, por jo hajnat në zgjedhje. Ne po duam hajnat vërtetë të përfundojnë në burg. Mesa po e shohim VV po do me shku me postulatin hajnat në zgjedhje sepse po i duhen paratë për të bërë fushatë edhe një herë. Ne insistojmë në themelimin e komisionin hetimor”, deklaroi Selmanaj.

Shefi i GP të AAK-së, Besnik Tahiri, ka thënë se VV-ja po i ik temës së komisionit hetimor sepse ka frikë.

“Është një ikje nga tema nga komisioni hetimor që në fakt është frika e qeverisë me u ballafaqu me të vërtetën dhe mos emërimi i kandidatëve e vërteton pohimin tonë se tenderët njëburimorë janë vatra korruptive e kësaj qeverie”, deklaroi Tahiri.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​BQK: Dërgesat e mërgatës deri në fund të shkurtit arritën në mbi 174 milionë euro

Sipas një komunikate, 174.30 milionë euro është vlera preliminare e remitancave.

Publikuar

nga

Banka Qendrore e Kosovës ka njoftuar se vlera preliminare e dërgesave nga mërgata për muajin shkurt 2024, është 87.90 milionë euro. Sipas një komunikate, 174.30 milionë euro është vlera preliminare e remitancave.

“64.40%, dërgesat përmes IFJB-ve, 312.70 milionë euro, asetet e kompanive të sigurimeve, 2.80 miliardë euro, asetet e fondeve pensionale, 555.20 milionë euro, asetet e ndërmjetësve të tjerë financiar, 60.60%, kreditë e ekonomive familjare, sektori mikrofinanciar, 41.40 milionë euro, kreditë e reja nga ndërmjetësit e tjerë financiarë. Rreth 88 milionë euro është vlera preliminare e dërgesave të mërgatës që janë sjell në Republikën e Kosovës për muajin shkurt 2024”, thuhet në njoftimin e BQK-së.

Sipas raportit, prurjet më të mëdha të remitancave ishin nga institucionet financiare jo-bankare me pjesëmarrje prej 64.4 për qind, pasuar nga kanalet tjera me 19.7 për qind dhe bankat me 15.9 për qind.

Për sa i përket aseteve të kompanive të sigurimit, BQK-ja tregon se deri në këtë muaj vlera e tyre ishte 312.7 milionë euro, duke shënuar rritje prej rreth 600 mijë euro krahasuar me janarin e 2024-së.

Ndërsa asetet e fondeve pensionale kanë arritur vlerën e 2.8 miliardë euro, e cila përfaqëson rritje për 46.5 milionë euro.

Në fund, BQK-ja tregon se asetet e ndërmjetësve tjerë financiar në fund të muajit shkurt 2024 janë rritur për 15.1 milionë euro, duke arritur vlerën e 555.2 milionë eurove.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara