Kulturë

Përkujtimi i Zef Skiroit: Një shekull e më shumë ndriçim në fushën e Albanologjisë

Published

on

Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët organizoi sot një ngjarje përkujtimore për të shënuar 159-vjetorin e lindjes së poetit dhe publicistit të shquar arbëresh, Zef Skiroi.

Zef Skiroi, i lindur më 10 gusht 1865 në Hora e Arbëreshëvet dhe i ndjerë më 17 shkurt 1927 në Napoli, ka qenë një figurë e rëndësishme në kulturën arbëreshe, duke u shquar si poet, gjuhëtar, folklorist, etnograf, gazetar dhe publicist.

Në moshën 9-vjeçare, Skiroi e filloi karrierën e tij krijuese me një vjershë kushtuar Skënderbeut, duke vendosur kështu bazat për veprat e tij të mëvonshme. Ai studioi në Seminarin Shqiptar të Palermos, ku u njoh me traditën e kulturës shqiptare dhe atë klasike, duke studiuar autorë si Dante, Servantesi, Gëte dhe Shileri.

Në vitin 1887, së bashku me Françesk Petën, themeloi revistën “Arbëri i ri” në Palermo dhe botoi përmbledhjen e tij të parë me vjersha. Pas përfundimit të studimeve për drejtësi në vitin 1890, ai u emërua docent i letërsisë antike në “Liceun Garibaldi” të Palermos.

Në moshën 35-vjeçare, Skiroi arriti të emërohej në Katedrën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe pranë Institutit Mbretëror Oriental të Napolit. Aktiviteti i tij albanologjik vazhdoi me botime të rëndësishme, leksione dhe pjesëmarrje në kongrese të ndryshme. Veprat e tij kryesore përfshijnë “Mili e Hajdhia”, “Te dheu i huaj” dhe “Mino”.

Zef Skiroi është kujtuar si një figurë e rëndësishme e kulturës arbëreshe, dhe veprat e tij vazhdojnë të kenë një ndikim të qëndrueshëm në studimet dhe kulturën shqiptare. Kontributet e tij në fushën e albanologjisë, letërsisë dhe folklorit janë të rëndësishme për ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe për përhapjen e njohurive mbi historinë dhe kulturën shqiptare. Në përkujtimin e tij, Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët vazhdon të promovojë dhe vlerësojë punën e tij të jashtëzakonshme./UBTNews/

Kulturë

Në Prishtinë nis sot “FRAGMENTA 2025, edicioni debutues për artistët e rinj

Published

on

Në kryeqytet hapet edicioni i parë i ekspozitës së Artistëve të Rinj “FRAGMENTA 2025”, pjesë e programit vjetor të Asociacionit të Artistëve Vizualë të Kosovës.

Ky është projekti i dytë i këtij viti dhe sjell në qendër të vëmendjes artin bashkëkohor, eksperimentimin dhe përdorimin e mediave të reja.

“Fragmenta” konceptohet si hapësirë ku fragmente idesh, formash e tregimesh ndërthuren për të krijuar një mozaik të ri kulturor.

Qëllimi kryesor është të nxisë bashkëpunimin mes artistëve të rinj, studiuesve dhe publikut, duke hapur horizonte të reja krijuese dhe duke promovuar dialog ndërdisiplinor.

Me pjesëmarrjen e krijuesve të rinj nga fusha të ndryshme, ky edicion synon të rimendojë rolin e artit e dizajnit në shoqërinë moderne, duke vënë në pah risinë, eksperimentimin e interpretimin e lirë artistik.

Në kuadër të aktivitetit do të akordohet edhe RAW Award (Rising Artists Work), çmim që vlerëson artistët që formësojnë gjuhën e re të artit bashkëkohor dhe kontribuojnë në zhvillimin e skenës vizuale.

Lokacionet dhe oraret e hapjes së ekspozitave:

Tunelli i Kurrizit – ora 17:00

Observatoriumi – ora 18:30

Biblioteka “Hivzi Sylejmani” – ora 19:30

Ekspozita vazhdon më 5 dhjetor, në Hamam, nga ora 19:00.

Ceremonia e ndarjes së RAW Award do të mbahet të shtunën, më 6 dhjetor, në orën 19:00.

“Fragmenta 2025” synon të kthehet në një pikëtakim të rëndësishëm për skenën e artit të ri në Kosovë, duke ofruar një platformë të hapur për vizion, inovacion dhe talent të ri. /A.Z/UBT News/

 

 

 

 

Continue Reading

Kulturë

Abu Dhabi hap muzeun më të madh të historisë natyrore në Lindjen e Mesme

Published

on

Muzeu i Historisë Natyrore në Abu Dhabi po hap dyert për publikun, duke ofruar një udhëtim nga krijimi i planetit deri te zhvillimi i jetës në Tokë.

Me 35,000 m² hapësirë ekspozuese, ai mbulon po ashtu 13.8 miliardë vjet shkencë, evolucion dhe zbulime, duke e bërë muzeun më të madh të këtij lloji në rajon.

Një nga atraksionet kryesore është “Stan”, fosili 66 milionë vjeçar i një dinosauri, i prezantuar për herë të parë në një skenar beteje me një tjetër dinosaur.

Vizitorët mund të shohin gjithashtu meteoritet Murchison, një nga shkëmbinjtë më primitivë kozmikë, dhe ekspozita mbi historinë natyrore të Gadishullit Arabik, arkeologjinë dhe trashëgiminë kulturore.

Mes 1,500 objekteve të ekspozuara spikasin një rikrijim i një anijeje tregtare nga Epoka e Bronzit dhe “Perla e Abu Dhabit”, perla më e vjetër në botë, e datuar 5800–5600 p.e.s.

Ky muze përfaqëson një destinacion të ri botëror për dashamirët e shkencës, historisë dhe natyrës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

14 vjet pa Sabri Godon, figurë e rrallë e kulturës dhe politikës shqip

Published

on

Sot shënohen 14 vjet nga ndarja nga jeta e Sabri Godos, një prej figurave më të rëndësishme të kulturës, letërsisë dhe politikës shqiptare.

Shkrimtar brilant, publicist dhe politikan me vizion, ai mbetet një nga personalitetet më të vyera që ka formësuar mendimin dhe shtetin shqiptar në dekadat e fundit.

Rrënjë patriotike dhe rinia e trazuar

Godo u lind më 8 gusht 1929 në Delvinë, në një familje me tradita të forta patriotike. Që i ri u rrit në një mjedis ku letërsia, kultura dhe dashuria për atdheun ishin pjesë e jetës së përditshme.

Në adoleshencë iu bashkua luftës antifashiste dhe u dallua në betejat e Brigadës VI në Shqipëri e Jugosllavi, duke u nderuar për trimëri.

Pas çlirimit shërbeu si oficer deri më 1948, por përplasjet me regjimin komunist, akuzat politike dhe ndëshkimet e vazhdueshme e ndoqën për shumë vite. Martesa me një vajzë nga një familje aristokrate dhe lidhjet me intelektualë të persekutuar shpesh e vunë në rrezik burgimi.

Shkrimtari i historisë dhe i njeriut

Pavarësisht presioneve, ai u afirmua si një nga shkrimtarët më të fuqishëm të letërsisë shqiptare.

Romanet e tij historike janë kthyer në pikë referimi të kulturës kombëtare:

Skënderbeu

Ali Pashë Tepelena

Plaku i Butkës

Ujërat e qeta

Koha e njeriut

Udhëtari, e shumë të tjera.

Në veprat e tij, figura monumentale si Skënderbeu dhe Ali Pasha marrin trajtim të ri, të thelluar artistikisht dhe të mbështetur në dokumente. Librat e tij janë ribotuar disa herë dhe janë përkthyer në gjuhë të ndryshme.

Më 1974, për shkak të akuzave për “devijim nga realizmi”, u përjashtua nga Lidhja e Shkrimtarëve, kaloi 11 vjet në internim e riedukim.

Ai ishte edhe autor qindra shkrimesh publicistike, sidomos për revistën satirike “Hosteni”.

Angazhimi politik – “Babai i Kushtetutës”

Pas rënies së diktaturës, Sabri Godo u bë një prej figurave kyçe të tranzicionit demokratik. Më 10 janar 1990, ai themeloi Partinë Republikane dhe e drejtoi për tetë vjet. U zgjodh deputet dhe udhëhoqi Komisionin e Politikës së Jashtme.

Puna e tij më e rëndësishme politike mbetet hartimi i Kushtetutës s 1998, ku si bashkëkryetar i komisionit kushtetues luajti rol vendimtar.

Për këtë arsye, kujtohet si “Babai i Kushtetutës”. Dedikimi i tij për çështjen kombëtare ishte i pandalshëm: për Kosovën, Çamërinë, shqiptarët në Maqedoni e Luginën e Preshevës. Kontributi i tij u vlerësua gjerësisht nga personalitetet e të gjitha trevave shqiptare.

Vlerësime dhe nderime

Pas ndarjes nga jeta, Sabri Godo u nderua me tituj dhe dekorata të rëndësishme:

Urdhrin e Skënderbeut (nga Presidenti Bujar Nishani, 2012)

Titullin “Commendator” (nga Presidenti i Italisë, Giorgio Napolitano, 2012)

Shpalljen e Zisë Kombëtare (4 dhjetor 2011)

Një bust pranë Kuvendit të Shqipërisë (10 maj 2013)

Sabri Godo ndërroi jetë më 3 dhjetor 2011, pas një beteje me tumor në mushkëri. U përcoll me nderime shtetërore dhe me respektin e mijëra qytetarëve, kolegëve dhe figurave të jetës publike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

50 histori që frymëzojnë – festivali “Art Without Limit” ndriçon shpresën

Published

on

Festival, i dedikuar personave me nevoja të veçanta, ka hapur edicionin e gjashtë në kinemanë “Armata” me 50 filma nga e gjithë bota.

Rrëfimi kryesor sivjet është dokumentari i shkurtër “Sara”, që sjell historinë frymëzuese të futbollistes së re Sara Bulliqi, e cila ka lindur pa njërën dorë dhe sfidat i ka shndërruar në forcë.

Organizatorët theksojnë se festivali mbetet i përkushtuar te temat e aftësive të kufizuara dhe fuqizimit përmes artit.

Drejtoresha Ganimete Sava dhe drejtori artistik Burim Haliti theksuan rëndësinë e krijimit të filmave që tregojnë histori të tilla.

Programi treditor përfshin filma dokumentarë, dramë e animacion, ekspozitën “XR: Interaction without Limits” dhe ngjarjen përmbyllëse “Gratë që thyejnë kufizimet përmes artit”.

Festivali mbyllet më 3 dhjetor – Ditën Ndërkombëtare të Personave me Nevoja të Veçanta – me ceremoninë e çmimeve.

Në juri marrin pjesë edhe producentët danezë Kim Magnusson dhe Rebecca Pruzan, si dhe aktorja Igballe Qena. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara