Aktualitet
Perëndimi e shmangu humnerën, po tani?
Aseti më i madhe i Xho Bajden është se ai nuk është Donald Trump.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNga Edward Lucas
Gjatë 4 viteve të fundit, aleatët e SHBA-së ankoheshin në prag të samiteve ndërkombëtare, duke pasur frikën e ndonjë sulmi të fortë verbal apo ndonjë surprize të pakëndshme nga Trump.
Stili gazmor dhe multilateralizmi i përzemërt i presidentit Bajden, garantuan një Samit miqësor dhe produktiv të G-7 në Kornwall. Ai hodhi themelet për një samit të ngjashëm optimist të NATO-s në Bruksel. Fjalët janë të lira, ndërsa veprimet të kushtueshme.
Misioni i vërtetë është krijimi i një koalicioni efektiv të demokracive, për t’iu kundërvënë Rusisë dhe Kinës. Sjellja miqësor mund ta ndihmojë, por nuk e garanton domosdoshmërisht atë. Nëse do që të udhëheqësh, atëherë duhet të paguash për të. Për shembull, riparimi i epërsisë në diplomacinë globale të vaksinave, do të thotë të shpenzosh dhe jo vetëm të paguash për të huajt paratë e taksapaguesve të tu.
Disa votues në vendet perëndimore, do të duhet të presin për vaksinën e tyre,në rast se do të vaksinohen para tyre punonjësit e kujdesit shëndetësor në vendet e varfra. Proteksionizmi e prish unitetin e Perëndimit. Të rifitosh ndikimin global në qeverisjen ekonomike, do të thotë të ndërtosh struktura të forta ndërkombëtare për vendosjen e rregullave, si Partneriteti i Tregtisë Transatlantike dhe i Investimeve (TTIP) dhe Partneriteti i Transpaqësorit (TPP), të braktisura me aq mendjelehtësi në epokën Obama dhe Trump.
Por propozime të tilla kanë aromën e liberalizimit të tregtisë, që është toksike në ditët e sotme për punëtorët e jakave-blu që i dhanë Partisë Demokratike në SHBA fitoren e ngushtë në zgjedhjet e nëntorit 2020. Ato nuk janë shumë popullor as në Evropë.
Brenda vetes dhe ndërkombëtarisht, Perëndimi është mbajtur bashkë nga besimi, një cilësi që ndërtohet ngadalë po që mund të gërryhet shumë shpejt. Vitet e presidencës Trump, ishte personifikim i mënyrës se si shumë amerikanë ndihen të zhgënjyer dhe të mashtruar nga aleatët e tyre të supozuar:të pasur por sërish koprracë, të vetëkënaqur dhe mosmirënjohës. Por për shumë vende aleate, epoka e “Amerika e Para” ishte shumë e vrazhdë. Për herë të parë në historinë e NATO-s, një president amerikan po hidhte dyshime mbi garancinë amerikane të sigurisë për Evropën. Ishte vetëm një devijim nga rregulli? Apo do të kthehet sërish? Planet e emergjencës, duhet të përfshijnë një të ardhme me një nivel të ulët besimi.
Tani pyetja është se si të shpërndahen perceptimet në Kinë dhe Rusi, se Perëndimit mund të sulmohet pa pësuar ndonjë ndëshkim. Shembujt e agresioneve të fundit përfshijnë krimin kibernetik (i organizuar kryesisht në Rusi); provokimet nga marina kineze; rrëmbimi i avionëve nga Bjellorusia dhe shantazhi i pritshëm përmes i Kremlinit kundër Ukrainës përmes furnizimeve energjitike.
Strategjia frenuese e Perëndimit ndaj këtyre sjelljeve, është dukur rrallëherë më e dobët sesa kaq. Ç’është më e keqja, në Shtëpinë e Bardhë dominon ideja se SHBA duhet të “parkojë” çështjen e Rusisë, në mënyrë që të përqendrohen më pas tek Kina.
Por kjo qasje është e gabuar. Rusia nuk dëshiron të “parkohet”. Përkundrazi Kremlini dëshiron të vozisë në mes të rrugës, duke ndezur dritat, muzikën në kupë të qiellit, duke kthyer kokën majtas djathtas dhe duke bllokuar trafikun.
Çdo vëmendje e madh ndaj Kinës, krijon perceptimin se SHBA-ja po neglizhon sigurinë evropiane. Kjo gjë krijon menjëherë hapësirë për sjelljet dashakeqe të Kremlinit. Si mund të shpëtojmë nga kjo gjë? Sa duhet të paguajë Amerika për të parandaluar një krize?
Vendet evropiane mund të mbajnë mbi supe më shumë barrë teksa “ombrella” e SHBA-së pëson të çara. Mjerisht ajo ditë është ende e largët. Vendet nordike dhe baltike plus Poloninë, janë duke e vlerësuar shumë mirë mbrojtjen e tyre.
Por ato janë ende shumë të varura nga ndihma e SHBA-së. Ndërgjegjësimi për kërcënimin nga Kina po rritet, por kjo po ndodh shumë ngadalë. Në shumicën e fronteve, Evropa nuk përmbush as angazhimet e veta për mbrojtjen, e lëre më pastaj të jetë në lartësinë e sfidave më të forta të vendosura nga bota e jashtme.
Kryesore midis këtyre sfidave është realiteti i konkurrencës globale të fuqive të mëdha. Në pjesën më të madhe të Afrikës, Azisë dhe Amerikës Latine, udhëheqësit e G7-ës janë apostujt e një të djeshmeje më të mirë.
Ato përfaqësojnë ato që dikur ishin vendet më të rëndësishme dhe tërheqëse të botës, por që tanimë shihen si të pavendosura, si të përqendruara vetëm tek vetja dhe në rënie e sipër. Rindërtimi i këtij reputacioni të kompetencës dhe integritet, dhe i ndikimit që e shoqëron atë, është shumë jetik. Ne sapo e kemi filluar këtë proces. / “Center for European Policy Analysis”
Bota
Hungaria në alarm, 121 shkolla mbyllen pas kërcënimeve me bombë
Published
10 seconds agoon
January 23, 2025By
UBT NEWSNë Hungari, 121 shkolla u mbyllën përkohësisht pas një kërcënimi me bombë që u dërgua përmes email-eve në shumë institucione arsimore. Policia ka njoftuar se deri tani nuk është gjetur asnjë bombë, ndërsa hetimet janë në zhvillim.
Kërcënimi është bërë nga një person i paidentifikuar, i cili ka pretenduar se ishte një komplot ekstremist, por autoritetet dyshojnë se mund të jetë një individ me probleme mendore. Kryebashkiaku i Budapestit ka deklaruar se autobusët po përdoren si strehimore për studentët derisa autoritetet të përfundojnë kontrollin. Autoritetet hungareze kanë kërkuar ndihmë nga Sllovakia, pasi kërcënime të ngjashme janë raportuar edhe atje./UBTNews/
Bota
Tajlanda legalizon martesat mes të njëjtës gjini
Published
7 minutes agoon
January 23, 2025By
UBT NEWSTajlanda ka bërë histori duke u bërë vendi i parë në Azinë Juglindore që legalizon martesat mes personave të së njëjtës gjini. Ligji i ri, i cili do të hyjë në fuqi më 25 janar 2025, u jep të drejta të plota për marrëdhënie ligjore, financiare dhe mjekësore për çiftet e së njëjtës gjini, duke përfshirë mundësinë për menaxhimin e pasurive të përbashkëta dhe përfitime nga sigurimet shëndetësore. Vetëm Nepali dhe Tajvani kanë ligje të ngjashme në Azinë Juglindore.
Megjithatë, ende mbeten shqetësime për zbatimin e duhur të këtij ligji, pasi disa mendojnë se duhen zhvilluar trajnime për autoritetet që të shmangin diskriminimin ndaj çiftëve të së njëjtës gjini. Edhe pse ligji është një hap i rëndësishëm, ka ende sfida për të siguruar të drejtat për të gjithë individët LGBTQ+, veçanërisht kur bëhet fjalë për ligje që mbështesin njohjen e identitetit gjinor dhe mbrojtjen e të drejtave të transgjinorëve.
Në pjesën tjetër të Azisë, mbështetja për martesat mes të njëjtës gjini është ende e ulët, me disa shtete që kanë bllokuar ndryshimet ligjore dhe ndalime të ndryshme ndaj komunitetit LGBTQ+, ndërsa disa vende si Brunei i shohin këto marrëdhënie si të papranueshme, duke vendosur ndëshkime ekstreme për to./UBTNews/
Automobilizëm elektrikë
Tesla dominon tregun e prodhuesve të automjeteve në botë, markat kineze rrisin konkurrencën
Published
15 minutes agoon
January 23, 2025By
UBT NEWSTesla dominon tregun global të prodhuesve të automjeteve, me një kapital tregu prej 1,37 trilion dollarësh, duke u renditur si lider në mesin e 50 prodhuesve më të vlefshëm të automjeteve në botë. Pas Teslës, Toyota është prodhuesi i dytë më i madh me një kapital prej 240 miliardë dollarësh, ndërsa prodhuesit kinezë të makinave, si Xiaomi dhe BYD, kanë shtuar konkurrencën, me vlerë tregu përkatësisht 111,9 miliardë dhe 110,1 miliardë dollarë.
Kompania kineze Xiaomi ka filluar të prodhojë automjete elektrike (EV) që nga viti 2021, duke lançuar modelin e saj të parë sportiv elektrik, SU7. Përveç markave të njohura japoneze dhe kinezë, prodhuesit evropianë si Ferrari, Porsche dhe Mercedes-Benz gjithashtu kanë një pozicion të fortë në tregun global, me kapital tregu të lartë. Kjo ka përmirësuar konkurrencën në industrinë e makinave, sidomos në sektorin e automjeteve elektrike, që ka pasur një rritje të dukshme.
Industria globale e automjeteve po kalon në një fazë tranzicioni masiv, me përparimin e automjeteve elektrike. Në këtë kuadër, Kina ka parë një rritje të shpejtë të prodhuesve të automjeteve, duke përfaqësuar 17 marka në top 50, ndërsa shtetet tradicionale si SHBA, Japonia dhe Gjermania vazhdojnë të ruajnë pozitat e tyre. Ky kalim në makina elektrike ka shtuar konkurrencën dhe ka detyruar prodhuesit tradicionalë të adaptohen për të mbajtur pozitat e tyre në treg.
Lajmet
Hidhet granatë dore në një objekt në Pejë, policia në kërkim të të dyshuarve
Published
18 minutes agoon
January 23, 2025By
UBT NEWSNjë ngjarje shqetësuese ka ndodhur mbrëmë në Pejë, ku një granatë dore është hedhur në një objekt në rrugën “Besnik Lajqi”. Sulmi ndodhi pas mesnate, rreth orës 02:05, dhe fatmirësisht nuk ka pasur të lënduar.
Policia e Kosovës, menjëherë pas njoftimit nga viktima, ka dalë në vendin e ngjarjes dhe ka nisur hetimet. Sipas zëdhënësit të Policisë për rajonin e Pejës, Driton Rugova, dyshohet se persona të panjohur kanë hedhur mjetin shpërthyes në objektin e viktimës, ndërsa të dyshuarit janë larguar në drejtim të panjohur.
Rasti është cilësuar nga autoritetet si “Shkaktim i rrezikut të përgjithshëm”, dhe Prokurori i Shtetit është njoftuar për zhvillimet. Policia e Pejës ka nisur kërkimin për kapjen e personave të dyshuar, ndërsa po vazhdojnë hetimet për zbardhjen e motivit dhe rrethanave të këtij sulmi./UBTNews/
Hungaria në alarm, 121 shkolla mbyllen pas kërcënimeve me bombë
Tajlanda legalizon martesat mes të njëjtës gjini
Kosova dërgon kontingjentin e ri të FSK-së për trajnimin e ushtarëve ukrainas në Mbretërinë e Bashkuar
ISHP: Një person ka vdekur nga SIDA dhe 554 persona jetojnë me HIV në Maqedoni
Prokuroria Speciale po heton 1 mijë e 600 kontrata njëburimore
Tesla dominon tregun e prodhuesve të automjeteve në botë, markat kineze rrisin konkurrencën
Hidhet granatë dore në një objekt në Pejë, policia në kërkim të të dyshuarve
Kryeministri spanjoll Sanchez, akuzon pronarët e mediave sociale: Duan të rrëzojnë demokracinë!
Greqia reagon ndaj deklaratave të Mickoskit: Çështja maqedonase është e zgjidhur me Marrëveshjen e Prespës
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!