Lajmet

Përdorimi i drogave në Kosovë trend në rritje te nxënësit, shtohet përqindja e përdorueseve femra

Published

on

Përdorimi i substancave narkotike në Kosovë është trend në rritje. Kështu thotë drejtori ekzekutiv i Qendrës për Këshillim të Varësisë ‘Labyrinth’, Safet Blakaj. Shqetësuese mbetet përdorimi i tyre edhe nga nxënësit, ku u bë thirrje që të ketë bashkëpunim më të madh mesë prindërve, shkollave e institucionet që të parandalohen raste të tilla. Blakaj ka thënë se është një rritje e lehtë të përdoruesve të drogave te fëmijët nën moshën 18 vjeç dhe sipas tij, shkollat duhet të ndërmarrin masa parandaluese.

“Natyrisht trendi i përdorimit të drogave në Kosovë në përgjithësi është në rritje, ka ndryshim në llojin e drogave të cilët po paraqiten këtu në tregun e zi, është një rritje e lehtë e përdoruesve të drogave posaçërisht tek ata nën 18 vjeç. Neve nuk na shqetëson pse janë në shkolla e përdorin drogën por na shqetëson se shkolla dhe sistemi i arsimimit duhet të ndërmarrë masa për të parandaluar ose për t’i ndihmuar atyre që veçse janë përdorues të drogave. Nuk është qëllimi i stigmatizimit por është qëllimi i intervenimit tek këto raste sa më herët sa më shpejtë më lehtë kryhet trajtimi për fëmijët”, ka thënë ai.

Sipas tij, elementi kryesor i shtimit të përdoruesve është qasja e lehtë e drogave, sipas tij nxënësit nuk po furnizohen dhe nuk po e përdorin droga brenda shkollës, por jashtë saj. Në mesin e konsumuesve të drogës, Blakaj potencoi se janë edhe nëntëvjeçarët, kurse mosha më e rrezikuar është 15-17 vjeçare.

“Elementet kryesore të përdorimit të drogave është edhe qasje e lehtë e drogave, në shumë shtete është edhe më e lehtë por qasje e lehtë është elementi i fillimi të drogave. Me atë që dimë ne nuk është që ata në shkollë e përdorin ose që aty furnizohet ngjarjet ndodhin jashtë shkolle, kur një i ri bie në kontakt me një grup të ri që përdorin drogë dhe bëhet pjesë e tyre. Nuk është vetëm shkolla ajo që e nxit përdorimin e drogës por janë ambientet sociale jashtë shkollës. Ne kemi mosha të ndryshme që paraqiten, nuk dua të përmend ekstremet që janë nëntë vjeç, 11 vjeç për neve nuk paraqesin shumë problem sepse ndodhin rrallë. Mosha më e rrezikuar është 15-16 dhe 17 vjet. Këta janë më së tepërti të rrezikuar për fillimin e përdorimit të drogës”, ka thënë ai.

Ai deklaroi se fillestarët e drogave konsumojnë llojit e drogës mariuhanë, po ashtu shtoi se 73 për qind të përdoruesve që kanë marrë tretman shëndetësor kanë filluar me marihuanë.

“Pjesa më e madhe e tyre fillojnë me mariuhanë dhe më tutje me droga të tjera, kjo nuk do të thotë që mariuhuana e nxit përdorimin në droga të tjera. 73 për qind e krejt klientëve 2 mijë e 800 të regjistruar që kanë marrë tretman shëndetësore atëherë kanë filluar me mariuahanë. Mund të gjuhet si një faktorë që mund të nxisë përdorimin e drogës. Një hulumtim është ulët e nxënësve që kanë deklaruar që kanë përdorur njëherë në jetën e tyre drogë”, shtoi ai.

Blakaj njofton se është shtuar numri i përdoruesve femra, sipas tij rreth 20 për qind femra janë konsumuese të lëndëve narkotike. Ai shprehet i shqetësuar me programet parandaluese të drogës në Kosovë, sepse sipas tij, vendi ynë është vonë me programe për parandalimin e drogave tek të rinjtë.

“Është shumë e rëndësishme identifikimi i hershëm dhe intervenimi është më i lehtë, vlerësimi i sjellësit të nxënësit, nëse nxënësi mungon në orët mësimorë, nëse kontakti me familjen është i shkëputur dhe nëse bie suksesi, mund të ketë problem me përdorimin e drogave. Ne kemi përcjellë shumë dhe kemi informata të shumta kur është fjala për heroinën që e kemi përcjellë që 20 vite, pra ka qenë 7.3 për qind e krejt përdorueseve të heroinës ka qenë femra, ndërsa sa i përket drogave të tjera është një rritje e shpejtë, nuk kemi vlerë të saktë por kemi të përafërt që po i afrohet 20 përqindëshit e femrave, tendenca është ende me u rrit, në përgjithësi numri është i rritur por pjesëmarrja e femrave në 100 për qind të njerëzve është diku afër 20 për qind e femrave”, ka thënë ai.

Drejtori i Shkollës Fillore “Emin Duraku” në kryeqytet, Visar Osmani, ka thënë se përdorimi i drogave është një problem në nivel kombëtar, për këtë ai tha se duhet të këtë ndërhyrje të menjëhershme nga institucionet. Ai tha se për momentin janë mirë sa i përket kësaj çështje, pasi në shkollë ka kujdes të shtuar ndaj nxënësve dhe se nxënësit në ambientet shkollore janë nën mbikëqyrje gjatë tërë kohës.

“Me të thënë të drejtën ky si problem është problem mundemi me e quajt edhe në nivel vendi kombëtar. Mendoj se duhet të reagohet në nivel qendror jo lokal për goditjen e kësaj dukurie apo goditjen e këtyre grupeve që sillen përreth shkollave. Ne jemi mirë në këtë fazë sepse kujdesi është i shtuar, preventiva është marrë qysh herët me vendosjen e një kriteri që nxënësit nuk mund të dalin jashtë oborrit të shkollës përgjatë pushimit të gjatë dhe përgjatë procesit mësimor. Kujdestarët janë vigjilent, përcjellin fëmijët deri pas mësimit, deri në dalje, kujdesi dhe kontaktet me prind janë të vazhdueshme që rastet problematike menjëherë ka bashkëpunim prind, psikolog kujdestar, reagohet në në çfarëdo lloj dyshimi, por umë nuk ndjehem i qetë dhe nuk ndjehem i motivuar kur ne jemi mirë por një shkollë e caktuar nuk qëndron mirë për sa i përket këtyre dukurive. Ne mundohemi që në baza ditore që problemet nga jashtë të mos na vijnë brenda, apo problemet nga brenda mos t’i shpërfaqim jashtë. Jemi jashtëzakonisht aktiv me ekip të ndërmjetësimit, me psikologë dhe me të gjithë mësimdhënësit e shkollës me ligjërata, me tema që ju interesojnë të rinjve mbi pasojat që mund t’i ketë fëmijët nëse veç tenton të jetë konsumues apo të jetë i kyçur në këto procese, kemi angazhuar qindra tribuna, qindra ligjërata me aktorë dhe akterë të ndryshëm që i luftojnë këto dukuri. Adresa kryesore është zëri i prindërve, ata duhet të jenë më të kujdesshëm për fëmijët e tyre”, ka thënë ai.

Osmani ka thënë se në të kaluarën shkollat kanë qenë vatër e këtij problemi, por pas intervenimeve tani situata është nën kontroll.

“Në të kaluarën ky ambient ka qenë vatër, ka pasur shumë probleme të kësaj natyre, por kemi bërë shumë intervenime, shumë lëshime dhe në asnjë mënyrë, është viti i katërt që këtu nuk ka pasur dhe nuk mund të futet asnjë person që nuk është nxënës, mësimdhënës apo pjesë e komunitetit. Domethënë çdo gjë është në kontrolle. Kemi pasur rreziqe, kemi pasur kërcënime, kemi mund me pas edhe pasoja sepse pas një periudhe të gjatë janë largu ato dukuri negative që kanë qenë këtu. Veç drogës janë marrë edhe me gjana tjera që thuajse s’ka pas një far lloj kontrolli ndaj institucionit, por tash është diçka tjetër. Tash është njëra ndër shkollat më të sigurta në Prishtinë”, ka thënë ai.

Në fund ai kërkoi bashkëpunim nga prindërit për t’i parandaluar raste të tilla.

“Uroj që këto statistika të ulen, që të mos ketë kurrë tema të tilla që të trajtojmë çështje të tilla. Prindërit janë ata që duhet të kujdesem shumë për fëmijët e tyre, që duhet të bashkëpunojnë me institucionet për çdo shqetësim që kanë me fëmijët e tyre, prindërit janë ata që mund t’i lajmërojnë vetë organet nëse vërejnë ndryshim tek fëmijët e tyre. Është e dhimbshme kur shohim fëmijë në ora 12 të natës në shesh apo në vendet tjera publikë, ata në atë kohë vendin e kanë në shtëpi e jo në rrugë”, ka thënë ai.

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara