Shëndet
Pasojat e mungesës së vitaminës B12
Vitamina B12 është njëra ndër më të ndërlikuarat në organizmin e njeriut.
Published
3 years agoon
By
UBT newsVitamina B12 është njëra ndër më të ndërlikuarat në organizmin e njeriut, për shkak të strukturës së saj kimike dhe domosdoshmërisë për njeriun, për shkak të mungesës së saj mund të shfaqen probleme të shumta shëndetësore.
Këtë vitaminë të rëndësishme nuk e sintetizojnë as bimët, as kafshët, por vetëm disa lloje bakteresh – mikroflora e përtypësve, për shembull sintetizojnë vitaminën B12 në sasi të mjaftueshme, andaj pikërisht për këtë janë burim themelor i këtij ushqimi nutrien me prejardhje shtazore.
Disa nga to janë mëlçia, veshkat, zemra dhe muskujt, sepse mu në to grumbullohet vitamina e prodhuar.
Burim i shkëlqyeshëm janë peshqit, vezët dhe produktet tjera me prejardhje shtazore.
Vegjetarianët e rreptë mund të kenë probleme, pasi ata nuk ushqehen me asnjë produkt shtazor dhe mund të shpie deri te problemi me furnizim. Tek vegjetarianët të cilët përdorin së paku qumështin dhe vezët mund të marrin mjaft Vitaminë B12 dhe efektet e mungesës paraqitën shumë rrallë.
Vitamina B12 në krahasim me materiet tjera ushqyese nuk është e pandjeshme ndaj ndikimeve të jashtme dhe trupi ka nevoja për sasi të vogla të tij – por të cilat janë me rëndësi jetike.
Efektet e mungesës së Vitaminës B12
Mungesa e vitaminës B12 mund të vërehet në laborator, se në gjak ka më pak rruaza të kuqe të gjakut (të zmadhuara). Veç kësaj, do të ketë probleme me krijimin e qelizave të reja dhe probleme neurologjike.
Simptomat e mungesës janë të zakonshme si shenja dobësie, zbehja, rrahje të çuditshme të zemrës dhe probleme me frymëmarrje, lodhje e shpejtë.
Shëndet
Roli dhe rëndësia e vitaminës F në trup
Published
19 hours agoon
October 29, 2025By
UBT News
Vitamina F nuk është vitaminë në kuptimin klasik, por përfshin dy acide yndyrore thelbësore.
Acidi alfa-linolenik (ALA) – nga familja omega-3
Acidi linoleik (LA) – nga familja omega-6
Këto yndyrna janë jetike për funksionimin e trupit, veçanërisht për shëndetin e trurit, zemrës dhe qelizave. Trupi nuk i prodhon vetë, ndaj duhen marrë përmes ushqimit si vajra vegjetalë, fara dhe arra.
Funksionet kryesore:
Sigurojnë energji (9 kalori për gram).
Mbrojnë qelizat duke formuar shtresën e tyre të jashtme.
Ndihmojnë në rritje dhe zhvillim, veçanërisht të trurit dhe shikimit.
Shndërrohen në yndyrna të tjera të nevojshme.
Marrin pjesë në rregullimin e presionit të gjakut, mpiksjen dhe funksionin imunitar.
Mungesa:
E rrallë, por mund të shkaktojë tharje të lëkurës, rënie flokësh, shërim të ngadaltë të plagëve dhe probleme të zhvillimit.
Acidi alfa-linolenik (ALA):
Ul inflamacionin.
Përmirëson shëndetin e zemrës.
Mbështet zhvillimin e fetusit.
Mund të ndihmojë në shëndetin mendor (depresion, ankth).
Acidi linoleik (LA):
Ul rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe diabetit tip 2.
Përmirëson kontrollin e sheqerit në gjak.
Vitamina F është thelbësore për trupin, por duhet konsumuar në ekuilibër mes omega-3 dhe omega-6 për të ruajtur shëndetin optimal. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si të zgjidhni mandarinat më të ëmbla dhe më të lëngshme?
Published
21 hours agoon
October 29, 2025By
UBT News
Mandarinat janë një nga frutat më të dashura të stinës së vjeshtës, por zgjedhja e atyre që janë vërtet të ëmbla dhe të shijshme nuk është gjithmonë e lehtë.
Për të mos gabuar, mjafton t’i kushtoni vëmendje disa shenjave të thjeshta që tregojnë cilësinë dhe pjekurinë e frutit.
Së pari, ngjyra e lëvores është treguesi i parë i rëndësishëm. Një ngjyrë portokalli e thellë dhe e njëtrajtshme tregon se mandarina është e pjekur dhe me shije të ëmbël, ndërsa nuancat e gjelbra nënkuptojnë se fruti nuk ka arritur ende pjekurinë e plotë ose është më pak i lëngshëm.
Pesha në raport me madhësinë është një tjetër tregues. Mandarinat që duken më të rënda për masën e tyre zakonisht janë më të mbushura me lëng, ndërsa ato më të lehta priren të jenë më të thata dhe me më shumë fibra.
Edhe tekstura e lëvores jep informacione të vlefshme. Një lëvozhgë e lëmuar, me shkëlqim dhe që ndahet lehtë tregon një frut të pjekur e të lëngshëm. Një lëvozhgë e rrudhosur ose shumë e thatë mund të sinjalizojë se mandarina është e tejpjekur ose e tharë. Lëvozhga duhet të jetë e butë dhe elastike, por jo ngjitëse, pasi kjo tregon mungesë lëngu.
Mos harroni as aromën. Një erë e ëmbël, e freskët dhe intensive është shenjë e një mandarine të pjekur dhe të shijshme. Nëse fruti nuk ka aromë të fortë, gjasat janë që të mos ketë arritur ende pjekurinë e duhur dhe shija të jetë më e zbehtë.
Edhe forma dhe madhësia luajnë rol. Mandarinat pak të rrafshuara ose ovale priren të kenë më shumë tul dhe lëng, ndërsa ato shumë të rrumbullakëta shpesh janë më pak të lëngshme. Nëse i kushtoni vëmendje këtyre detajeve, do të mund të zgjidhni gjithmonë mandarina të freskëta, të ëmbla dhe plot aromë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Mjekët: Matja e qafës mund të zbulojë rrezikun për sëmundje të zemrës dhe trurit
Published
1 day agoon
October 29, 2025By
UBT News
Ekspertët britanikë po u bëjnë thirrje mjekëve që të fillojnë të matin perimetrin e qafës së pacientëve, pasi kjo mund të ofrojë një tregues më të saktë të rrezikut për sëmundje të zemrës, trurit dhe diabetit, krahasuar me metodat tradicionale si indeksi i masës trupore (BMI) apo raporti bel–vithe.
Sipas profesorëve Ahmed Elbediwy, biokimist, dhe Nadine Wehida, eksperte në gjenetikë dhe mikrobiologji nga Universiteti Kingston në Mbretërinë e Bashkuar, një qafë më e trashë mund të sinjalizojë probleme serioze shëndetësore, përfshirë:
tension të lartë të gjakut
ritëm të çrregullt të zemrës (fibrilacion atrial)
nivele të larta të sheqerit gjatë shtatzënisë
diabet të tipit 2
Këto gjendje lidhen drejtpërdrejt me rritjen e rrezikut për sulm në zemër, në tru apo dështim të zemrës.
Lidhja mes trashësisë së qafës dhe sëmundjeve të zemrës
Një qafë e gjerë lidhet edhe me apne të gjumit, çrregullim i rrezikshëm ku frymëmarrja ndalon për disa sekonda gjatë gjumit, duke ulur nivelin e oksigjenit në trup dhe duke shtuar rrezikun për sëmundje kardiake.
Ekspertët sugjerojnë kufijtë e mëposhtëm si tregues të rrezikut:
Për meshkujt, mbi 43 cm (17 inç)
Për femrat, mbi 35.5 cm (14 inç)
Matja është e thjeshtë dhe zgjat vetëm disa sekonda:
“Vendosni metrin rreth pjesës më të ngushtë të qafës, duke u siguruar që të jetë i ngjitur, por jo i ngushtë,” shpjegojnë profesorët. Ata shtojnë se një rezultat mbi këto vlera nuk duhet të shkaktojë panik, por të merret si sinjal paralajmërues për kujdes më të madh ndaj shëndetit.
Pse qafa ka rëndësi?
Sipas kërkuesve, qafa pasqyron shpërndarjen e dhjamit në pjesën e sipërme të trupit, i cili ndikon në metabolizmin e kolesterolit dhe të sheqerit në gjak.
Kjo zonë lidhet ngushtë me dhjamin visceral, dhjami i brendshëm që grumbullohet rreth organeve vitale rrit ndjeshëm rrezikun për sëmundje të rënda apo vdekje të parakohshme. Një studim i vitit 2019 tregoi se personat me qafë më të trashë kishin përqindje më të lartë të presionit të lartë të gjakut dhe fibrilacionit atrial – gjendje që mund të çojnë në mpiksje gjaku, goditje në tru dhe dështim të zemrës.
Si mund të përmirësoni gjendjen?
Profesorët theksojnë se rreziku ulet përmes ndryshimeve në stilin e jetesës: Aktivitet fizik: vrap, not, çiklizëm ose ushtrime për forcimin e pjesës së sipërme të trupit. Gjumë cilësor: ndihmon në ruajtjen e funksioneve të zemrës. Ushqyerje e shëndetshme: e pasur me perime e fruta duke shmangur kaloritë e tepërta.
Një sinjal për shëndetin publik
Në Mbretërinë e Bashkuar, rastet e sëmundjeve të zemrës janë në rritje të ndjeshme. Sipas Fondacionit Britanik të Zemrës, numri i vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare është rritur me 18% në pesë vitet e fundit, ndërsa rastet e dështimit të zemrës janë shtuar me 21% që nga viti 2020.
Shkaktarët përfshijnë jetesën sedentare, stresin pas pandemisë, problemet e sistemit shëndetësor dhe efektet afatgjata të COVID-19, që dëmtojë sistemin kardiovaskular. Ekspertët përfundojnë se një matje e thjeshtë e qafës mund të bëhet një mjet i vlefshëm parandalues, pa pasur nevojë për analiza të ndërlikuara apo pajisje të shtrenjta – mjafton pak kujdes dhe disa sekonda vëmendje për trupin tuaj. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pijet mëngjesore që ndihmojnë në ekuilibrin e sheqerit në gjak
Published
1 day agoon
October 29, 2025By
UBT News
Diabeti është një gjendje kronike ku nivelet e sheqerit në gjak mbeten të larta, qoftë për shkak se trupi nuk prodhon mjaftueshëm insulinë, qoftë sepse nuk e përdor atë siç duhet.
Personat me diabet, prediabet ose predispozitë gjenetike duhet të monitorojnë rregullisht glukozën për të parandaluar dëmtimet afatgjata të zemrës, veshkave, shikimit dhe nervave.
Përveç trajtimit mjekësor dhe zakoneve të shëndetshme, disa pije mëngjesore mund të ndihmojnë në ruajtjen e niveleve të qëndrueshme të sheqerit në gjak.
Është e rëndësishme të theksohet se ato nuk zëvendësojnë ilaçet, por mund të jenë një mbështetje shtesë.
Uji i farave të lirit
I pasur me fibra dhe acide yndyrore omega-3, ndihmojnë në përmirësimin e ndjeshmërisë ndaj insulinës e rregullimin e glukozës. Ai mbështet tretjen dhe shëndetin e zemrës.
Selino me lëng limoni
E pasur me antioksidantë, vitaminë K dhe kalium, duke mbështetur shëndetin kardiovaskular dhe të veshkave. Ka veti anti-inflamatore, ndihmon në uljen e sheqerit në gjak. Kur përzihet me lëng limoni, ofron vitaminë C, ndihmon thithjen e lëndëve ushqyese, krijohet një pije që forcon metabolizmin.
Lëng limoni ose portokalli i freskët
Ato përmbajnë antioksidantë e vitaminë C, ndihmojnë në uljen e stresit oksidativ të lidhur me diabetin. Edhe pse portokalli ka sheqerna natyrale, ka indeks glicemik të ulët, kur konsumohet pa aditivë në sasi të vogla. Këto lëngje mbajnë trupin të hidratuar, gjë që është e rëndësishme për rregullimin e glukozës.
Ujë me kanellë
Kanella përmban përbërës që përmirësojnë ndjeshmërinë ndaj insulinës, ndihmojnë në uljen e sheqerit në gjak gjatë mëngjesit. Ajo ka veti anti-inflamatore.
Përgatitja: Hidhni një lugë çaji kanellë të bluar në një gotë ujë të ngrohtë e lëreni të qëndrojë gjatë natës. Përzieni dhe pijeni në mëngjes.
Çaji jeshil
I pasur me polifenole, veçanërisht katekina, të cilat ndihmojnë në rregullimin e sheqerit dhe nxisin metabolizmin. Konsumi i rregullt mund të ulë rrezikun e diabetit të tipit 2 dhe të mbështesë shëndetin e zemrës. /A.Z/UBT News/
Vendimi i arbitrazhit ndërkombëtar në Gjenevë, KEDS dhe KESCO detyrohen të paguajnë KEK-ut rreth 8.3 milionë euro
Dove Cameron dhe Damiano David zyrtarizojnë dashurinë me fejesë
Flamuri i Kosovës valon në mesin e mbi 190 shteteve në ceremoninë e hapjes së First Global Challenge 2025 në Panama
Paga minimale nga janari pritet të jetë 500 euro
Basha në shënimin e 102-vjetorit të Republikës së Turqisë: Ka qëndruar krah nesh me mbështetje institucionale
Ekspozita në Gjermani që sjell historinë përmes aromave: “Fuqia e fshehtë e nuhatjes”
Rasti 400 kg kokainë, i akuzuari Kadri Sheqiri do ta jap mbrojtjen një ditë tjetër
Pesë arrestime të reja për grabitjen në Luvër
Presidentja i fton nesër në takim liderët e partive politike
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Aktualitet7 days agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
