Kulturë

Pas Hitlerit: Rilindja e një historie të errët

Published

on

Nga adhurimi sekret në shqetësim të hapur, gjermanët kanë përjetuar një udhëtim kompleks për të përballuar të kaluarën naziste për më shumë se 80 vjet. Një ekspozitë e re, “Pas Hitlerit: Ballafaqimi i Gjermanisë me të kaluarën naziste”, e hapur në Haus der Geschichte në Bonn, eksploron këtë evolucion të mendimit. 

Historia e bustit të Hedwig Maria Ley, një simpatizante e nazistëve, është një nga elementët e ekspozitës që ilustron qëndrimet e ndryshme ndaj Adolf Hitlerit. Pas vdekjes së tij dhe humbjes në Luftën e Dytë Botërore, Ley e fshehu bustin e tij në kopshtin e saj, ndërsa dy dekada më vonë, një i afërm i kopshtarëve e nxori atë dhe e vendosi në dhomën e ndenjës.

Kjo histori tregon se disa gjermanë vazhduan ta adhurojnë një lider tiranik, ndërsa një brez i ri, i njohur si “68erët”, kërkonte të distancohej nga traditat e prindërve të tyre.

Ekspozita e Bonn-it eksploron se si brezat e ndryshëm të gjermanëve janë përballur me të kaluarën naziste. Pas Luftës së Dytë Botërore, shumë gjermanë u përpoqën të fshihnin kujtimet e Hitlerit, duke rinovuar emrat e rrugëve dhe duke u përpjekur të harrojnë rolin e tyre në regjimin nazist. Ky fenomen ilustrohet nga ndjenjat e mohimit të përgjegjësisë, ku shumë njerëz e akuzonin Hitlerin dhe komandantët e tij për krimet e luftës, ndërsa ata vetë vazhdonin të mbajnë pozita në shoqërinë pas luftës.

Ekspozita gjithashtu përmban materiale arkivale që tregojnë si shqiptarët e së kaluarës ishin të prirur të shpreheshin hapur me komente raciste. Pjesëmarrësit e brezit të vitit 1965 në Bavari dhe incidentet e dhunshme kundër hebrenjve theksojnë se racizmi dhe antisemitizmi ishin ende të pranishme në shoqëri, edhe pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.

Një aspekt i rëndësishëm i ekspozitës është përpjekja e brezave më të rinj për të gjetur të vërtetën mbi regjimin nazist. Seriali “Holokausti”, i transmetuar në vitin 1979, pati një ndikim të madh, duke hapur sytë e shumë gjermanëve ndaj krimeve të kaluara.

Ekspozita i jep gjithashtu hapësirë kujtimit të viktimave. Objekte të zakonshme, si një biletë transporti e mbajtur nga një mbijetues hebre, dhe një biçikletë e dhënë për ruajtje, tregojnë histori personale që përfaqësojnë vuajtjet e atyre që vuajtën nga regjimi nazist.

Megjithatë, sfida për të përballuar të kaluarën vazhdon. Brezat e rinj, të cilët janë rritur pas ribashkimit të Gjermanisë, e shohin historinë e nazizmit si një paralajmërim për të tashmen. Protestat kundër populizmit të djathtë dhe kujtimi i viktimave të dhunës ekstreme të djathtë janë pjesë e angazhimit të tyre.

Ekspozita “Pas Hitlerit” do të qëndrojë e hapur deri më 26 janar 2025, duke theksuar se përballja me të kaluarën naziste mbetet një çështje thelbësore në shoqërinë gjermane sot. Edhe pse Hitler ka vdekur, trashëgimia e tij fashiste vazhdon të jetë një temë e rëndësishme debate dhe reflektimi./UBTNews/

Nga DW, në përkthim dhe përshtatje të D.E.

Kulturë

Prishtina pret edicionin e dytë të ‘Frames of the Future’

Published

on

Në Kino Armata, sot dhe nesër mbahet edicioni i dytë i ngjarjes dyditore unike “Frames of the Future”, ku prezantohet talenti i brezit të ri të kineastëve nga Fakulteti i Arteve i Universitetit të Prishtinës.

Ky vit, edicioni shndërrohet në ngjarje garuese, audienca ka mundësinë të votojë për filmin më të mirë të studentëve, filmi fitues do të sigurojë një vend direkt në garën për Filmin më të mirë të shkurtër në edicionin e 18-të të PriFest, që do të mbahet në shtator 2026.

Dita e parë nis me hapjen zyrtare nga:

Fatos Berisha, drejtor i PriFest

Hazir Haziri, dekan i Fakultetit të Arteve

Ismet Sijarina, Shef i Katedrës së Regjisë së Filmit dhe Televizionit

Pas hapjes, do të shfaqen filmat e studentëve të Fakultetit të Arteve. Secili film do të shoqërohet me fjalë rasti nga ekipet e tij, si dhe sesione Open Q&A, ku publiku mund të bëjë pyetje.

Dita e dytë i dedikohet filmave garues të studentëve dhe projekteve të veçanta të realizuara nga Prishtina Kino Kabaret.

Këto projekte, bashkëprodhim i PriFest dhe Katror Media, janë jashtë garës dhe realizohen nën mentorimin e Valter Lucajt gjatë një jave intensive kreative.

Pas shfaqjes së filmave, do të mbahet një bisedë me Fatos Berishën mbi temën “Nga aplikimi në përzgjedhje”, ku drejtori i PriFest do të flasë për rëndësinë e festivaleve, procesin e aplikimit dhe mundësitë që ofrojnë festivale ndërkombëtare për studentët e filmit.

Në fund, do të shpallet filmi fitues i audiencës, i cili do të jetë filmi i parë zyrtar i edicionit të 18-të të PriFest. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Ivanka Trump zbulon librat për historinë shqiptare: Çfarë e tërheq?

Published

on

Ivanka Trump, vajza e ish-presidentit të SHBA-së, Donald Trump, ka tërhequr vëmendjen e ndjekësve të saj në Instagram duke publikuar disa libra që fokusohen në historinë dhe identitetin shqiptar.

Në postimin e saj, Ivanka ka ndarë veprat “The Albanians” nga Miranda Vickers dhe “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” nga Ismail Kadare, dy tituj të njohur që pasqyrojnë historinë, kulturën dhe trashëgiminë e pasur të Shqipërisë.

Librat trajtojnë tema të rëndësishme si ngjarjet historike, sfidat kulturore dhe identitetin kombëtar shqiptar, duke ofruar një perspektivë të thelluar mbi këtë vend ballkanik.

Postimi shoqërohet me një mbishkrim të thjeshtë, por të fuqishëm: “Hulumtim!”, duke treguar interesin e saj për të njohur dhe për të mësuar më shumë rreth historisë dhe kulturës shqiptare.

Ky veprim ka tërhequr reagime pozitive nga ndjekësit dhe dashamirësit e letërsisë shqiptare, duke nxitur diskutime mbi rëndësinë e ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë kulturore.

Përveç vëmendjes ndaj historisë dhe kulturës, postimi i Ivankës nënvizon rëndësinë e leximtarisë si një mjet për të zgjeruar horizontet dhe për të thelluar njohuritë mbi vende dhe popuj të ndryshëm.

Ky postim është shembull i ndikimit të figurave publike në promovimin e literaturës dhe trashëgimisë kulturore, duke nxitur lexues të rinj dhe të vjetër të interesohen për historinë dhe identitetin shqiptar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Nga Kosova në Hannover, Jehona Kicaj rrëmben çmimin letrar “HANNA 2025”

Published

on

Shkrimtarja me origjinë nga Kosova, Jehona Kicaj, po korr suksese të jashtëzakonshme në skenën letrare gjermane.

Pas përfshirjes në listën e ngushtë për Çmimin Gjerman të Librit 2025 me romanin e saj debutues “ë”, ajo është shpallur fituese e Çmimit Letrar të Qytetit të Hannoverit “HANNA” për vitin 2025.

Romani “ë” sjell historinë e një familjeje që u detyrua të largohej nga Kosova gjatë luftës, përmes perspektivës së një fëmije, duke krijuar një rrëfim të ndjeshëm, të sinqertë dhe thellësisht njerëzor.

Jehona erdhi në Gjermani në moshën njëvjeçare, ka ndërtuar jetën në Göttingen më pas në Hannover, qytet ku filloi studimet më 2011 dhe ku vazhdon të jetojë.

Pas marrjes së çmimit, Jehona Kicaj nënshkroi Librin e Artë të qytetit të Hannoverit, duke theksuar lidhjen e saj të fortë me këtë vend:

“Hannover është qyteti që më çoi drejt letërsisë, më mprehu mendimin dhe më hapi rrugën e shkrimit.”

Ajo u shpreh se ky vlerësim ka qenë një përvojë e çlirueshme:

“Në Göttingen, njihja çdo gur. Hanoveri është më metropolitan, më plot kulturë. Këtu ende mund të zbuloj gjëra të reja.”

Jehona po shndërrohet me shpejtësi në një zë të ri të rëndësishëm të letërsisë gjermane, duke dëshmuar se talenti, përkushtimi dhe rrënjët kulturore mund të krijojnë histori suksesi që tejkalojnë kufijtë.

Romanin e saj të parë, kritika e ka pritur me entuziazëm, duke e konsideruar një debutim mbresëlënës dhe premtues.

Krijimtaria e saj po i jep letërsisë gjermane një perspektivë të re, ndërsa për komunitetin shqiptar, ajo përfaqëson një shembull frymëzues të arritjes në skenën ndërkombëtare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Bill Gates, në dokumentarin e ri të Valmir Tertinit “Pinocchio’s Harvard”

Published

on

Bill Gates ka konfirmuar pjesëmarrjen në dokumentarin më të ri amerikan të regjisorit shqiptar Valmir Tertini, “Pinocchio’s Harvard”, një projekt që tashmë po tërheq vëmendje të madhe në industrinë e filmit në SHBA.

Filmi, i prodhuar nga vivFilms, shënon iniciativën e parë zyrtare të studios në territorin amerikan.

Dokumentari sjell historinë e Pinocchio’s, picerisë ikonike pranë Harvardit, e cila për më shumë se 60 vite ka qenë pikë e rëndësishme kulturore, ku ushqimi, kujtimet dhe tradita takohen.

Hapësira modeste, por e ngrohtë, e Pinocchio’s është frekuentuar ndër vite nga emra që më vonë do të bëheshin figura botërore, si Bill Gates dhe Mark Zuckerberg, klientë të rregullt gjatë kohës së studimeve.

Lokali ka pritur personalitete nga Hollywood-i e politika, përfshirë Ben Affleck, Matt Damon, Natalie Portman, Malia Obama e Michelle Wu.

Në qendër të dokumentarit është Adams, njeriu që për dekada ka qenë zemra dhe fryma e Pinocchio’s.

Përmes bisedave spontane dhe momenteve të përditshme, filmi zbulon se si kjo piceri është shndërruar në një institucion të vetë Harvardit.

Vizita në këtë universitet konsiderohet e paplotë pa hyrë te Pinocchio’s, një vend ku personi i rastësishëm pranë teje mund të jetë një figurë e ardhshme me ndikim global.

Bill Gates gjatë xhirimeve

Regjisori Valmir Tertini, anëtar i Akademisë Evropiane të Filmit, njihet për qasjen e tij të guximshme dhe hulumtuese.

Ai ka trajtuar tema të ndjeshme, si martesa për dokumente në “Tradhti me Letra”, abuzimet në institucione në “Vulë”, si dhe ka sjellë portretin dokumentar të aktorit legjendar Bekim Fehmiu.

Me mbi 30 çmime ndërkombëtare, renditet ndër regjisorët shqiptarë më të suksesshëm të brezit. Ka qenë pjesë e ekipit të xhirimeve të “Boston Blue” e drejton klasën e filmit në Boston Public Library, punon paralelisht në kërkimet për doktoraturën mbi Efektin e Filmit.

“Pinocchio’s Harvard” synon pjesëmarrjen në festivalet më të rëndësishme të filmit në SHBA dhe pritet të ketë premierën në vitin 2026. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara