Sipas hulumtimit të fundit, Toka sot kap dy herë më shumë nxehtësi sesa 15 vjet më parë.
Shkencëtarët kanë analizuar të dhënat nga projekti CERES i NASA, i cili mbledh informacion nga disa satelitë në orbitë dhe mat se sa energji absorbon planeti ynë në formën e dritës së diellit dhe sa prej saj lëshon përsëri në hapësirë në forma e rrezatimit infra të kuqe.
Diferenca midis energjisë hyrëse dhe dalëse quhet çekuilibër i energjisë dhe studimi tregoi se në periudhën midis 2005 dhe 2019, ky çekuilibër u dyfishua në krahasim me vitet e mëparshme, shkruan Space.com.
Ekspertët gjithashtu përdorën të dhëna nga Argo, një rrjet ndërkombëtar i sensorëve të instaluar përtej oqeaneve të botës, të cilat matin shkallën e ngrohjes së tyre.
“Dy mënyra të pavarura në të cilat mund të maten ndryshimet në çekuilibrin energjetik të Tokës tregojnë rezultate të ngjashme”, tha shkencëtari atmosferik Norman Loeb, autori kryesor i studimit të ri dhe udhëheqësi i projektit të CERES.
“Trendet e vëzhguara janë në një farë kuptimi mjaft alarmante,” shtoi ai.
Loeb dhe kolegët e tij arritën në përfundimin se ngrohja e shtuar është një rezultat i kombinuar i proceseve natyrore dhe aktiviteteve njerëzore. Për shembull, përqendrimet e rritura të gazrave serë si dyoksidi i karbonit dhe metani në atmosferën e Tokës çojnë në kapjen e më shumë nxehtësisë. Kjo çon në një zvogëlim të sipërfaqes së shtresës së akullit, e cila nga ana tjetër shkakton më pak reflektim të energjisë hyrëse nga sipërfaqja e planetit.
Por ekspertët kanë zbuluar se një model i përsëritur natyror i quajtur Oscilimi Dekadal i Paqësorit (PDO) gjithashtu kontribuon në ngrohjen.
PDO shkakton luhatje të rregullta në temperaturën e Oqeanit Paqësor, me pjesët perëndimore të bëhen më të ftohta dhe pjesët lindore të ngrohta gjatë dhjetë vjetëve, kështu që situata ndryshon gjatë dekadës së ardhshme. Në vitin 2014, filloi një fazë jashtëzakonisht intensive e PDO-së që shkaktoi zvogëlimin e formimit të reve mbi oqean, i cili nga ana e tij rezultoi në rritjen e thithjes së energjisë në hyrje.
“Është ndoshta një kombinim i aktivitetit antropogjenik dhe ndryshueshmërisë së brendshme”, tha Loeb, duke iu referuar efekteve që kanë aktiviteti njerëzor dhe variacionet natyrore në sjelljen e ekosistemit planetar.
Loeb shton se megjithëse studimi mbulon vetëm një periudhë relativisht të shkurtër kohe, shkalla e bllokimit të nxehtësisë tregon se planeti ynë është në çekuilibër më të madh të energjisë sesa mendohej dhe se ndryshimi më serioz i klimës siç janë rritja e përshpejtuar e temperaturës dhe ngritja e niveleve të detit mund të jetë pritet
Studimi “Satellite and Ocean Data Reveal Marked Increase in Earth’s Heating Rate” u botua në revistën “Geophysical Research Letters”.
I nxehti ekstrem ka ardhur herët në gadishullin iberik. Jugu i Spanjës pritet të përballet me temperatura që arrijnë deri në 40 gradë Celsius në fund të majit, teksa vera pritet të hetë edhe më e nxehtë.
Agjencia meteoroligjike e Spanjës, Aemet tha se kjo valë të nxehti është e zakonshme në muajt e mëvonshëm të verës.
Në disa pjesë jugore të gadishullit temperaturat maksimale shkojnë mbi 40 gradë Celsius dhe vlerat minimale nuk do të bien nën 20 gradë. Këto temperatura maksimale janë midis pesë dhe 10 gradë mbi kufirin normal për këtë kohë të vitit.
Temperaturat e larta janë për shkak të pranisë së zonave me presion të lartë mbi gadishull dhe mbërritjes së një mase ajri të thatë dhe të ngrohtë mbi gadishull nga Afrika e Veriut.
Dy ditët më të nxehta pritet të jenë e enjtja dhe e premtja dhe vala e të nxehtit parashikohet të zgjasë të paktën deri të shtunën kur paqëndrueshmëria atmosferike mund të sjellë re, re pluhuri dhe rënie të temperaturës.
Tre vjet më parë, disa pjesë të Spanjës përjetuan majin më të nxehtë ndonjëherë, me temperatura në aeroportin e Seviljes që arritën 41 gradë Celsius.
Spanja regjistroi temperaturën më të lartë të regjistruar ndonjëherë në gusht 2021, në qytetin andaluzian të Montoro, në 47.4 gradë Celsius.
Përderisa shumë vende në Evropë e kanë ndaluar përdorimin e “smartphone”-ve në shkolla, Estonia e konsideruar fuqia e re arsimore e Evropës – është duke udhëzuar nxënësit të përdorin pajisjet në klasë, ndërsa që nga shtatori do marrin llogaritë personale të Inteligjencës Artificiale.
Estonia po nis iniciativë kombëtare AI Leap, që do t’i pajisë nxënësit dhe mësuesit me “mjete dhe aftësi botërore në fushën e inteligjencës artificiale”.
U bë e ditur se po negociohen licenca me OpenAI, që do shndërrojë Estoninë në laborator eksperimental për përdorimin e Inteligjencës Artificale në shkolla.
Qëllimi është të ofrohet qasje falas në mjetet më të avancuara të të mësuarit me IA për 58,000 nxënës e 5,000 mësues deri më 2027, duke filluar me 16- dhe 17-vjeçarët këtë shtator. Sipas zyrtarëve, mësuesit do trajnohen në teknologji, duke vënë prioritet barazinë arsimore dhe aftësitë për përdorimin e IA-së. Ata kanë thënë se kjo do ta bëjë Estoninë “një nga kombet më të mençura në përdorimin e IA-së.”
Ministrja estoneze e arsimit, Kristina Kallas, gjatë një vizite në Londër ëshë shprehur me fjalët: “E di se shumica e vendeve evropiane janë skeptike dhe të kujdesshme ndaj ekraneve, telefonave mobilë dhe teknologjisë. Por në rastin e Estonisë, shoqëria në përgjithësi është shumë më e hapur dhe e prirë për të përdorur mjete dhe shërbime dixhitale. Mësuesit nuk bëjnë përjashtim.”
Të paktën tetë persona janë vrarë dhe disa të tjerë janë plagosur pas një sulmi ajror të ushtrisë izraelite që goditi shtëpinë e gazetarit Osama el-Arbid në zonën As-Saftavi, në veri të Rripit të Gazës, mëngjesin e sotëm. Sipas raportimeve të Al Jazeera, gazetari el-Arbid i ka mbijetuar sulmit dhe është nxjerrë i gjallë nga rrënojat.
Burime shëndetësore të Al Jazeera-s konfirmojnë se që nga orët e para të mëngjesit, të paktën 15 persona janë vrarë nga bombardimet izraelite në pjesë të ndryshme të Gazës.
Në një tjetër incident tragjik, tre palestinezë humbën jetën pasi ushtria izraelite hapi zjarr ndaj një grupi qytetarësh pranë një pike shpërndarjeje të ndihmës humanitare, e ngritur nga një organizatë e mbështetur nga Izraeli dhe SHBA.
Ndërkohë, në qytetin jugor të Rafahut, autoritetet lokale raportuan për 46 persona të plagosur dhe shtatë të zhdukur si pasojë e një sulmi tjetër ajror të martën.
Situata në Gaza vazhdon të përshkallëzohet, ndërsa organizatat ndërkombëtare për të drejtat e njeriut po bëjnë thirrje për ndaljen e menjëhershme të dhunës dhe mbrojtjen e civilëve, përfshirë gazetarët dhe punonjësit humanitarë.