

Aktualitet
Pandemia rriti çrregullimet e të ushqyerit te adoleshentët
Published
4 years agoon
By
Betim GashiShumë shtretër të spitaleve janë të mbushur. Listat e pritjes për t’u trajtuar janë të gjata. Prandaj adoleshentët dhe të rinjtë, që kërkojnë ndihmë për probleme me ushqim, shpesh duhet të presin disa muaj për të bërë një termin.
Pandemia ka ndikuar negativisht në çrregullimit e të ngrënit, duke rezultuar me rritje të numrit të personave që kanë probleme të tilla dhe sipas mjekëve dhe specialistëve, shkalla e këtyre problemeve nuk po bie, pavarësisht heqjes së disa kufizimeve për luftim të pandemisë.
“Ne jemi duke parë rritje masive”, ka thënë Jennifer Wildes, profesoreshë e psikiatrisë dhe drejtore e programit për çrregullime të të ngrënit në Universitetin e Mjekësisë në Çikago.
Disa pacientë janë duke pritur katër deri në pesë muaj për të marrë trajtime të psikoterapisë dhe trajtime tjera.
Pritjet kanë qenë vetëm disa javë para shpërthimit të pandemisë, ka thënë Wildes, transmeton agjencia e lajmeve Associated Press.
Në kuadër të programit të saj trajtohen rreth 100 pacientë, apo dyfish më shumë sesa para pandemisë, ka thënë mes tjerash ajo.
Programi Emily, që është krijuar në bashkëpunim me Universitetin e Minesotas, është duke u përballur me të njëjtën gjë.
Thirrjet ditore të njerëzve që kërkojnë trajtim janë rritur nga 60 më 2019, në mbi 130 prej kur ka nisur pandemia, ka thënë dietologia Jillian Lampert, shefe e programit.
“Ne e dimë se ankthi dhe izolimi janë faktorë të rëndësishëm që çojnë në çrregullime të të ushqyerit”, ka thënë ajo.
Disa pacientë kanë thënë se “jeta ime duket se është jashtë kontrollit” për shkak të pandemisë dhe ngrënia e tepruar iu ndihmon si mekanizëm mbrojtës, ka thënë Lampert.
Të tjerë janë përballur me anoreksi.
Programet që kanë ofruar trajtime veçmas për secilin pacient apo edhe ato të llojeve të tjera, në shumë vende janë shndërruar në teleterapi, prej shpërthimit të pandemisë.
Disa programe janë rikthyer me prezencë, ndonëse pjesa më e madhe zhvillohen virtualisht.
“Ne kemi parë rritje të numrit” të pacientëve të të gjitha racave, të rinjve, adoleshentëve dhe ndonjëherë edhe fëmijëve të vegjël, ka thënë ajo.
Aty janë përfshirë edhe pjesëtarët e komunitetit LGBT (homoseksual, lesbike, biseksual dhe transgjinor), të cilët kanë tendenca që të kenë më shumë probleme me të ushqyerit, sesa grupet tjera.
Gratë dhe vajzat, janë po ashtu janë më prekura sesa burrat nga ky problem.
Peyton Crest, 18-vjeçare nga Minesota ka thënë se është përballur me ankth edhe para pandemisë, mirëpo kjo gjendje i është dyfishuar prej nisjes së krizës shëndetësore.
Ajo ka pasur ankth dhe ka qenë nën presion kur ka mbajtur mësimet online dhe ka respektuar masat e distancës fizike vitin e kaluar.
“Unë pata dashur që të aplikoj në kolegj”, ka thënë ajo. E ndarë papritur nga miqtë dhe shokët e klasës dhe rrethi i saj, ajo ka kaluar gjithë ditën e vetme në dhomë dhe është përqenderuar në mendimet për ushqim dhe sjelljen anoreksike.
Me insistim të prindërve të saj, ajo ka marrë trajtim lokal në qershor, dhe në shtator të vitit të kaluar i është kthyer sërish trajtimit në një qendër në Arizona.
Shkolla e saj së fundmi i është kthyer mësimit me prezencë, dhe ajo është pranuar në Kolegjin Rhodes në Memfis.
Cresot ka thënë se tani po ndihet më mirë.
“Shëndeti im mendor është përmirësuar dukshëm”, ka thënë ajo.
Wildes ka thënë se programi i saj nuk ka parë rënie të ritmit të çrregullimeve të tilla.
“Njerëzit nuk u janë kthyer ende krejtësisht rutinave të tyre”, ka thënë ajo, duke parashikuar se numri i pacientëve që kërkojnë ndihmë nuk do të bie deri në vjeshtë.
Aleanca për Ndërgjegjësim të Çrregullimeve të Ushqimit, që ka nisur të ofrojë terapi virtuale gjatë pandemisë, po ashtu është përballur me rritje të interesimit.
Prej muajit janar, më shumë se 7,000 persona nga 32 shtete kanë marrë pjesë në grupet e mbështetjes, ka thënë udhëheqësja e aleancës Johanna Kandel.
“Është diçka që nuk kemi parë kurrë më parë”, ka thënë ajo.
Numri i personave të shtrirë në spital, sidomos vajzat me komplikime të rënda nga anoreksia, është gjithashtu në rritje.
Çrregullimet në ushqim prekin të paktën 9 për qind të popullsisë së botës.
Ato prekin rreth 30 milionë amerikanë përgjatë jetës së tyre dhe shkaktojnë rreth 10,000 vdekje në vit në Shtetet e Bashkuara, sipas të dhënave të Asociacionit Kombëtar për Anoreksi dhe çrregullime të ngjashme.
Anoreksia është një nga çrregullimet më të shpeshta, çka shkakton shprehi të kufizimit të rëndë të ushqimit dhe dobësimit ekstrem.
Për pasojë, mund të përcillet me presion të ulët të gjakut dhe dëmtim të organeve.
Bulimia dhe çrregullime të ngjashme, përfshijnë ngrënien e një sasie të madhe të ushqimit, dhe më pas të vjellat e shkaktuara me qëllim.
Sipas një analize të të dhënave të rreth 80 spitaleve amerikane, është gjetur 30 për qind rritje e këtyre çrregullimeve prej marsit të vitit 2020, në krahasim me të dhënat e dy vjetëve paraprakë.
Analiza është publikuar në muajin prill nga revista shkencore Rrjeti Kërkimor për Shëndet.
“Pandemia e koronavirusit e ka përballur shoqërinë, dhe në veçanti adoleshentët, me një sfidë jashtëzakonisht të madhe psikologjike. Kjo ka qenë ngjarje e madhe që ka ndikuar në jetët e njerëzve në shumë mënyra dhe mund të kalojnë muaj apo vite para se të gjithë të vërejmë ndikimin e vërtetë”, ka thënë mjeku familjar Dave Little, njëherësh udhëheqës i analizimit të të dhënave.
Ai ka thënë se të dhënat duhet të alarmojnë prindërit dhe ofruesit e shërbimeve shëndetësore.
“Bisedoni me fëmijët, bisedoni me pacientët tuaj. Sigurohuni se shprehitë e të ushqyerit besin të shëndetshme dhe sapo të shihni se diçka mund të bëhet problem, sa më parë që përgjigjeni aq më mirë do të jetë”, ka thënë Little.(RFE)
Bota
Kardinalët votojnë sot përsëri për ta zgjedhur papën e ri
Published
9 hours agoon
May 8, 2025By
UBTnews
Kardinalët katolikë romanë janë kthyer të enjten në Kapelën Sistine, për ta rifilluar votimin për zgjedhjen e papës së ri në konklavën më të madhe dhe gjeografikisht më të shumëllojshme në historinë e tyre.
Kardinalët e nisën të mërkurën punën thellësisht rituale dhe të fshehtë për emërimin e një udhëheqësi të ri për 1.4 miliardë katolikët në mbarë botën.
Por, në mbrëmje tym i zi doli nga oxhaku në çatinë e kapelës, gjë që tregoi se nuk u zgjodh papa i ri në votimin e parë.
Kardinalët pritej ta nisnin votimin e dytë sot rreth orës 9 të mëngjesit, sipas asaj që ka njoftuar më herët Vatikani.
Tym i bardhë do të tregojë se Kisha Katolike ka zgjedhur udhëheqësin e ri, që do të zëvendësojë Papa Françeskun, i cili ndërroi jetë muajin e kaluar.
Nëse votimi i parë të enjten rezulton vendimtar, zgjedhja mund të shpallet rreth orës 11:00. Në të kundërt, sinjalet me tym do të vijnë më vonë gjatë ditës.
Asnjë papë nuk është zgjedhur në ditën e parë të këshillit, e njohur si konklava e fshehtë, prej shekujsh, prandaj votimi mund të vazhdojë për disa ditë para se ndonjëri nga princat me kapele të kuqe të kishës t’i marrë shumicën e nevojshme prej dy të tretat e votave për t’u bërë papa i 267-të.
Kardinalët, gjatë ditëve të fundit, kanë dhënë vlerësime të ndryshme për atë që kërkojnë tek papa i ardhshëm.
Derisa disa kanë bërë thirrje për vazhdimësi me vizionin e Françeskut për më shumë reforma dhe të qenit të hapur, të tjerë kanë kërkuar rikthim tek traditat e vjetra. Shumë kanë shprehur dëshirën për një papat më të parashikueshëm dhe të matur.
Një rekord prej 133 kardinalësh nga 70 vende do të hyjnë në Kapelën Sistine, në krahasim me 115 nga 48 vende në konklavën e vitit 2013 – një rritje që pasqyron përpjekjet e Françeskut për të zgjeruar ndikimin e kishës në rajone të largëta me pak katolikë.
Ende nuk ka favorit të qartë, megjithëse kardinali italian Pietro Parolin dhe kardinali filipinas Luis Antonio Tagle konsiderohen ndër pretendentët kryesorë.
Ashtu si në kohët mesjetare, kardinalëve do t’u ndalohet komunikimi me botën e jashtme gjatë konklavës, dhe Vatikani ka ndërmarrë masa të teknologjisë së lartë për të siguruar fshehtësinë, duke përfshirë pajisje që bllokojnë sinjalet për të parandaluar përgjimin.
Gjatësia mesatare e dhjetë konklavave të fundit ka qenë pak më shumë se tri ditë, dhe asnjë nuk ka zgjatur më shumë se pesë ditë. Konklava e vitit 2013 zgjati vetëm dy ditë.
Kardinalët do të përpiqen ta mbyllin procesin shpejt edhe këtë herë, për të shmangur përshtypjen se janë të përçarë ose se kisha është pa udhëheqje./REL/
Bota
Vance: SHBA dhe Evropa në të njëjtin ekip, qesharake të mendosh për një përçarje
Published
10 hours agoon
May 8, 2025By
UBTnews
Zëvendëspresidenti i SHBA-së, JD Vance, tha sot se ai ende beson se Shtetet e Bashkuara dhe Evropa janë në të njëjtin ekip dhe se është qesharake të mendosh se mund të ketë një përçarje midis dy aleatëve të hershëm.
Megjithatë, Vance tha në një aktivitet të organizuar nga Konferenca e Sigurisë së Mynihut në Uashington se SHBA-ja dhe Evropa janë bërë shumë të zhytur në qëndrimin e sigurisë të 20 viteve të fundit, i cili nuk është i përshtatshëm për 20 vitet e ardhshme, raporton Reuters.
“Kultura evropiane dhe kultura amerikane janë shumë të lidhura dhe do të jenë gjithmonë të lidhura. Mendoj se është krejtësisht absurde të mendosh se do të jetë ndonjëherë e mundur të krijohet një përçarje serioze midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Evropës”, theksoi Vance.
Ai tha se administrata Trump dëshiron që Rusia dhe Ukraina të bien dakord mbi disa udhëzime për bisedime të drejtpërdrejta, të cilat, sipas Vance, janë të nevojshme për t’i dhënë fund luftës.
Vance tha se SHBA-të i konsiderojnë lëshimet që Rusia ka kërkuar shumë të mëdha, por tha se nuk është aq pesimist në lidhje me shanset e përfundimit të konfliktit.
Bota
Pakistani pezullon fluturimet në katër aeroporte
Published
10 hours agoon
May 8, 2025By
UBTnews
Pakistani ka pezulluar përkohësisht të gjitha operacionet e fluturimeve në aeroportet në Islamabad, Karaçi, Lahore dhe Sialkot për shkak të “arsyeve operacionale” të enjten në mëngjes, tha autoriteti i aeroporteve të vendit, raporton BBC.
Kjo vjen një ditë pasi India nisi sulme ajrore në Pakistan dhe Kashmirin e administruar nga Pakistani në përgjigje të sulmit të muajit të kaluar në Pahalgam, ku u vranë 26 persona.
Të mërkurën, pati raportime se Pakistani mbylli disa aeroporte pas sulmeve. Por rregullatori i aeroporteve të vendit më vonë tha se hapësira ajrore e Pakistanit ishte e hapur dhe “e sigurt për aktivitetet e aviacionit civil”.
Bota
Qetësi në qytetet ukrainase në orët e para të armëpushimit të shpallur nga Kremlini
Published
10 hours agoon
May 8, 2025By
UBTnews
Qytetet ukrainase duken të jenë të qeta mëngjesin e së enjtes, pasi ka hyrë në fuqi një armëpushim treditor i shpallur nga Rusia. Thuhet se nuk ka pasur asnjë sulm me dronë apo raketa mëngjesin e sotëm, pas disa netësh bombardimesh të pareshtura.
Megjithatë, Forcat Ajrore të Ukrainës njoftuan se avionët rusë hodhën dy herë bomba të telekomanduara mbi rajonin Sumi në verilindje të vendit, në orët e para të mëngjesit të së enjtes.
Sulmi i parë ndodhi pothuajse tri orë pasi hyri në fuqi armëpushimi, ndërsa i dyti brenda dy orësh. Nuk ka të dhëna për dëmet e shkaktuara.
Kryeqyteti Kiev është i qetë në orët e para të ditës, por nuk është e qartë nëse luftimet janë ndalur edhe në vijën e frontit.
Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, shpalli armëpushimin 72-orësh për të përkuar me aktivitetet përkujtimore të 80-vjetorit të fitores ndaj Gjermanisë naziste në Luftën e Dytë Botërore.
Ai po i mirëpret në Moskë presidentin kinez, Xi Jinping, dhe liderë të tjerë për festimet e Ditës së Fitores më 9 maj, që përfshijnë edhe një paradë ushtarake në Sheshin e Kuq.
Mes të ftuarve janë edhe kryeministri sllovak, Robert Fico, që ka kritikuar hapur mbështetjen e BE-së për Ukrainën, si dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, i cili vizitoi Moskën pavarësisht trysnisë nga BE-ja se kjo vizitë mund të dëmtojë ambiciet e Serbisë për anëtarësim në bllok.
Kremlini njoftoi se Putin do të zhvillojë takime dypalëshe me liderët më 9 maj.
Ukraina nuk e ka pranuar armëpushimin, duke theksuar se Putini e shpalli atë vetëm për ta krijuar një përshtypje se kërkon përfundimin e luftës.
Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, deklaroi në një fjalim më 7 maj se alarmet për sulme ajrore kishin rënë në të gjithë vendin pas një nate me sulme të rënda.
“Gjatë natës pati një tjetër sulm rus me raketa dhe dronë – sulme balistike dhe mbi 140 dronë kamikazë vetëm në një natë“, tha Zelensky. “Ishte zhurmë në Kiev dhe në qytete të tjera. Fatkeqësisht ka të plagosur dhe të vrarë.”
Ai theksoi se Ukraina mbetet e përkushtuar ndaj propozimit për një armëpushim 30-ditor në këtë luftë, e cila nisi pasi Rusia e filloi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022.
Propozimi për armëpushim 30-ditor u bë nga Shtetet e Bashkuara në mars dhe u pranua nga Ukraina.
Rusia ka thënë se një marrëveshje e tillë mund të hyjë në fuqi vetëm nëse vendosen mekanizma për zbatimin e saj.
Të dyja vendet përballen me trysni nga presidenti amerikan, Donald Trump, për t’i dhënë fund shpejt konfliktit më të madh në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Putin ka shprehur gatishmërinë për paqe, por zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance, tha se “rusët po kërkojnë shumë”, ndërsa SHBA-ja po përpiqet të sjellë palët në tryezën e bisedimeve.
Vance shtoi se Ukraina nuk duhet të mbetet e fiksuar pas idesë së një armëpushimi 30-ditor, duke thënë se “dallimet janë të thella”, por ai është “mjaft optimist” për mundësinë e përfundimit të luftës./REL/

Ish-partnerja e Liam Payne, Cheryl, trashëgon pasurinë e tij me vlerë 32.3 milionë dollarë

Ushqimet më të mira kundër fryrjes së stomakut

Kosova me Donjeta Sadikun dhe vëllezërit Bajoku në Kupën Botërore

LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë

Qëndrimi ulur për periudha të gjata rrit rrezikun për sëmundje kronike

Trump habit me veprimin: Punësoi yllin e reality show-t në muzeun e Holokaustit

UEFA vendos për lojtarin më të mirë të ndeshjes

Të mirat dhe “dëmet” nga konsumimi i fasuleve

Policia jep detaje për aksionin në disa lokacione në veri ku u zbulua punishtja e armëve, u arrestuan tre të dyshuar
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet4 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 week ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim