Shëndet

Osteoartriti: Shkaku, simptomat dhe si ta trajtojmë këtë sëmundje serioze të kyçeve?

Kjo sëmundje mund të shfaqet në çdo nyje të trupit dhe është më i zakonshëm te të moshuarit.

Published

3 years ago

November 22, 2022

UBT news

Osteoartriti është sëmundja kronike më e zakonshme e kyçeve, e quajtur edhe sëmundja degjenerative e kyçeve, artriti degjenerativ ose artroza.

Ai mund të shfaqet në çdo nyje të trupit dhe është më i zakonshëm te të moshuarit. Trajtimi i tij varet nga intensiteti i simptomave dhe do të ndihmojnë përgatitjet e ndryshme, ndryshimet në zakone dhe ilaçet që do të lehtësojnë problemet.

Si të njohim osteoartritin?

Osteoartriti prek nyjat e krahëve, këmbëve, gishtave, shpatullave, qafës ose pjesës së poshtme të shpinës, ijëve dhe gjunjëve.

Në këtë sëmundje kërci që mbulon skajet e kockave prishet, konsumohet, bën që kockat të fërkohen brenda kyçeve dhe të prishen dhe si pasojë ka dhimbje të forta, shqetësim, ngurtësi, lëvizje të kufizuar, vështirësi në lëvizje, ndjeshmëri. në prekje, inflamacion, kërcitje gjatë lëvizjes së kyçeve dhe ënjtje të kyçeve.

Në fillim të sëmundjes, simptomat nuk janë aq të theksuara, por me përparimin e sëmundjes, dhimbja dhe simptomat e tjera bëhen më intensive. Po kështu, simptomat mund të ndryshojnë në varësi të kyçit që preket dhe mund të ndryshojnë nga personi në person.

Çfarë e shkakton osteoartritin?

Kjo sëmundje më së shpeshti shfaqet me plakjen sepse shkaktohet nga dëmtimi i kyçeve që konsumohen me kalimin e moshës. Përveç kësaj, në shfaqjen e osteoartritit ndikohet edhe nga dëmtimet e kyçeve në të kaluarën, obeziteti, qëndrimi jo i mirë, predispozicioni gjenetik, si dhe sëmundje të tjera që prekin kyçet si për shembull llojet e tjera të artritit.

Ekzistojnë dy lloje të osteoartritit: primar që është më i zakonshmi dhe që prek gishtat, shtyllën kurrizore, ijët dhe gjunjët dhe shkaku i saktë nuk dihet, dhe sekondar që ndodh për shkak të një anomalie para-ekzistuese të kyçeve të shkaktuar nga një sëmundje ose gjendje tjetër si p.sh. si dëmtim sportiv, lloje të tjera të artritit ose sëmundje të tjera të kyçeve.

Si diagnostikohet osteoartriti?

Osteoartriti diagnostikohet nga mjeku, por edhe nga një specialist. Një person do të duhet t’i nënshtrohet një sërë analizash dhe diagnoza do të bëhet vetëm kur shfaqen simptoma të vazhdueshme, ndërsa shpesh zbulohet aksidentalisht pas një dëmtimi të caktuar.

Në mënyrë që mjeku të jetë i sigurt se është pikërisht kjo gjendje, është e nevojshme të bëjë një rreze Rëntgen të kyçit të prekur ose një rezonancë magnetike. Mund të nevojiten edhe analiza gjaku për të përjashtuar sëmundje të tjera.

Si trajtohet osteoartriti?

Në varësi të intensitetit të simptomave, do të varet edhe vetë trajtimi. Nuk ka shërim për vetë sëmundjen apo ilaç që do të ngadalësojë rrjedhën e sëmundjes. Në vend të kësaj, medikamentet përdoren për të lehtësuar simptomat e osteoartritit.

Në disa raste do të mjaftojë vetëm ndryshimi i zakoneve, si humbja e peshës ose stërvitja, ndonjëherë preparatet si kompresat e nxehta ose të ftohta, pushimi, qetësuesit e dhimbjeve si paracetamoli ose ibuprofeni, kremrat dhe pomadat do të ndihmojnë dhe në disa raste. do të kërkojë terapi fizike apo edhe kirurgji ose instalimin e një nyje artificiale, si për shembull në ijë.

Po kështu, për disa njerëz, mjeku do të përshkruajë disa ndihmesa të tilla si kallam, protezë, paterica, mbështetëse ose këpucë të veçanta.

Ushqimi për osteoartritin

Disa ushqime janë të mira për kyçet dhe mund të ndihmojnë me inflamacionin. Kjo përfshin:

– vaj peshku
– çaj jeshil
– xhenxhefil
– ushqim i pasur me vitaminë C dhe vitaminë D
– acide yndyrore omega 3

Shëndet

5 gabime që bëjmë pas ngrënies së drekës

Published

20 hours ago

November 8, 2025

UBT News

Shumë prej nesh kanë zakone të zakonshme pas vakteve, por disa prej tyre nuk janë të shëndetshme për tretjen.

1. Konsumimi i frutave menjëherë pas buke

Të hash fruta direkt pas një vakti mund të shkaktojë fryrje barku, diarre ose kapsllëk. Frutat tretën më mirë kur stomaku është bosh, ndaj rekomandohet t’i konsumoni mes vakteve.

2. Pirja e ujit menjëherë pas ushqimit

Uji mund të hollojë lëngjet tretëse e pengojë tretjen e ushqimit. Më mirë pini ujë një orë para vakti ose një gotë në mëngjes me stomak bosh.

3. Shëtitja menjëherë pas vaktit

Pas ushqimit, stomaku ka nevojë për qetësi për të tretur ushqimin. Pritni 10-20 minuta, pastaj mund të bëni një shëtitje të lehtë për 30 minuta, veçanërisht e dobishme për personat obezë.

4. Banjë direkt pas ushqimit

Dushi pas vakti mund të reduktojë qarkullimin e gjakut në sistemin tretës dhe të dobësojë tretjen. Koha më e mirë për dush është një orë pas ngrënies ose para gjumit.

5. Gjumi menjëherë pas ushqimit

Fjetja direkt pas darkës mund të ngarkojë stomakun dhe të favorizojë depozitimin e yndyrës. Prisni të paktën 20 minuta pas vakti para se të shkoni në shtrat.

Lejoni kohë për tretje, pini ujë, lëvizni pas vakteve për të mbajtur sistemin tretës në gjendje të shëndetshme. /A.Z/UBT News/

Shëndet

5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta

Published

22 hours ago

November 8, 2025

UBT News

Në lashtësi, burimet ushqimore ishin të kufizuara, por njerëzit ishin të shkathët dhe gjenin mënyra për të ruajtur dhe përpunuar ushqimin.

Metoda si tharja, fermentimi dhe konservimi ndihmuan në parandalimin e prishjes së ushqimeve. Disa prej ushqimeve që shijojmë sot kanë rrënjë mijëra vjeçare.

1. Tortë djathi (Cheesecake)

Në Greqinë e lashtë, cheesecake konsiderohej delikatesë e shërbehej vetëm në festa. Atletët e Olimpiadës së parë (776 p.e.s.) besohet se e konsumonin për energji. Receta e parë e shkruar daton në vitin 230 të erës sonë nga autori grek Athenaeus. Më vonë, romakët ndryshuan recetat duke shtuar djathë të grimcuar dhe vezë, dhe në vitin 1000 torta u përhap në Evropën Perëndimore. Sot, cheesecake shijohet globalisht, me versionin më të famshëm në Nju Jork.

2. Çokollata

Kakaoja përdorej që nga 1500 p.e.s. nga civilizimi Olmec dhe më pas nga Majat, si pjesë e pijeve ceremoniale dhe madje si monedhë tregtie. Në vitin 1828, kimisti holandez Coenraad Johannes van Houten zhvilloi pluhurin e kakaos, duke mundësuar prodhim më të lirë dhe popullaritet të rritur. Sot, Zvicra kryeson konsumin e çokollatës, me mbi 8 kg për person në vit.

3. Mjalti

Mjalti është përdorur për mijëra vjet si ushqim e qëllime shëndetësore. Vizatim shkëmbor paleolitik tregon mbledhjen e mjaltit që nga 40,000 vjet më parë, ndërsa prova arkeologjike nga 3,500 vjet më parë tregon përdorimin e qeramikës për ruajtjen dhe përpunimin e dyllit të bletës. Ai është një ushqim jashtëzakonisht i qëndrueshëm falë përbërjes së tij natyrore.

4. Petulla

Kanë histori mijëra vjeçare. Analiza e mjeteve të bluarjes 30,000 vjeçare tregon se petullat gatuaheshin gjatë epokës së gurit. Romakët përdornin miell gruri e vaj, ndërsa analiza e stomakut të “Otzi Njeriut të Akullit” tregon se konsumonte version të hershëm të petullave.

5. Kokoshka

Kokoshkat erdhën nga misri i ngrohur deri në shpërthim, dhe kultivoheshin nga popujt indigjenë që rreth 5,000 p.e.s. Në fillim përdorej si ushqim i zakonshëm, veçanërisht për mëngjes. Sot, misri i kokoshkave përbën një pjesë të madhe të prodhimit global dhe është një nga ushqimet më të njohura të shijshme dhe të lehta për të konsumuar.

Këto ushqime tregojnë se kreativiteti i njerëzve për të përpunuar dhe ruajtur ushqimin ka ekzistuar që nga kohët e lashta dhe disa prej tyre vazhdojnë të jenë pjesë e përditshmërisë sonë. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Kura shtëpiake për gjunjë të fortë dhe pa inflamacion

Published

2 days ago

November 7, 2025

UBT News

Me kalimin e kohës, trupi humbet forcën dhe kyçet bëhen më të brishta, sidomos gjunjët të cilët mbajnë peshën e trupit dhe mundësojnë lëvizjen.

Kupa e gjurit ka nevojë për lubrifikim të vazhdueshëm; përndryshe, shfaqen inflamacion dhe dhimbje që shpesh lidhen me artritin, reumatizmën apo dëmtime të tendinave.

Kurat natyrale që ndihmojnë:

Speci i kuq djegës – përmban kapsaicinë, e cila bllokon ndjesinë e dhimbjes dhe redukton inflamacionin.

Uthulla e mollës – ndihmon në shpërbërjen e kristaleve të acidit urik në kyçe dhe zbut dhimbjen.

Vaji i ullirit – qetëson inflamacionin dhe shërben si vaj masazhi.

Xhenxhefili – ka efekt anti-inflamator dhe lehtëson dhimbjet e osteoartritit.

Pasta natyrale kundër dhimbjeve:

Përzieni 2 lugë spec djegës pluhur, 1 gotë uthull molle (ose ½ gote vaj ulliri të ngrohtë) e pak xhenxhefil të grirë. Aplikoni në gjunjë për 20 minuta, dy herë në ditë, më pas shpëlajeni.

Kjo përzierje ndihmon në reduktimin e inflamacionit dhe dhimbjes, por në raste të forta, kërkohet këshilla e mjekut. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Si të ulni shtypjen e gjakut me vetëm këtë ushqim?

Published

2 days ago

November 7, 2025

UBT News

Spirulina, një “super-ushqim” i njohur për përbërësit e tij të pasur me proteina, vitamina dhe minerale, mund të ofrojë përfitime të rëndësishme për shëndetin e zemrës.

Sipas një studimi të fundit, një proteinë specifike në spirulinë ka treguar se mund të relaksojë arteriet, duke ndihmuar në uljen e presionit të gjakut, të paktën në kafshë laboratorike.

Spirulina përdoret në forma suplementesh, kapsulash dhe “smoothie”, e rekomandohet për një sërë gjendjesh shëndetësore, duke përfshirë humbjen e peshës, diabetin, lodhjen dhe inflamacionin.

Megjithatë, studiuesit theksojnë se ka prova të kufizuara shkencore mbi efektet e saj, dhe kërkimi mbi përfitimet potenciale të këtij alga të gjelbër-jeshile vazhdon.

Hulumtimi i fundit sugjeron se spirulina mund të ketë rol të veçantë në parandalimin ose reduktimin e hipertensionit, një gjendje që preket miliona njerëz globalisht dhe rrit rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe atakut në tru.

Ekspertët po studiojnë mënyrën se si përbërësit bioaktivë në spirulinë ndikojnë në zgjerimin e enëve të gjakut e përmirësimin e qarkullimit.

Për ata që kërkojnë mënyra natyrale për të mbështetur shëndetin kardiovaskular, spirulina mund të jetë opsion i dobishëm, por specialistët rekomandojnë gjithmonë konsultim me mjekun para se të fillohet përdorimi si suplement i rregullt. /A.Z/UBT News/