

Lajmet
Origjina e konfliktit Izrael-Palestinë
Published
1 year agoon
By
Betim GashiLuftimet mes Izraelit dhe Hamasit, e cila nisi një sulm të befasishëm të shtunën e javës së kaluar, janë të fundit në shtatë dekada luftimesh dhe të konfliktit mes izraelitëve dhe palestinezëve që ka tërhequr fuqitë e jashtme dhe ka destabilizuar Lindjen e Mesme.
Cila është origjina e konfliktit?
Konflikti vë në pah kërkesat izraelite për siguri në atë që prej kohësh e ka konsideruar si një rajon armiqësor kundër aspiratave palestineze për një shtet të tyre.
Themeluesi i Izraelit, David Ben-Gurion proklamoi shtetin modern të Izraelit më 14 maj të vitit 1948, duke krijuar një strehë të sigurt për hebrenjtë që ikën nga persekutimi dhe kërkuan shtëpi në tokën për të cilën ata thanë se ka lidhje të thella gjatë brezave.
Palestinezët ankohen për krijimin e Izraelit si Nakba, ose katastrofë, që rezultoi në shpronësimin e tyre dhe bllokoi ëndrrat e tyre për shtetësi.
Izraeli, një aleat i ngushtë i SHBA-së, kundërshton pohimin se i dëboi palestinezët nga shtëpitë e tyre dhe thekson se u sulmua nga pesë shtete arabe një ditë pas krijimit të tij. Për shkak të pakteve të armëpushimit, në vitin 1949 u ndalën luftimet, por nuk u arrit zyrtarisht paqja.
Cilat janë luftërat më të njohura që nga atëherë?
Në vitin 1967, Izraeli bëri një sulm parandalues kundër Egjiptit dhe Sirisë, në atë që njihet si luftë gjashtëditore. Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor, Jerusalemin lindor Arab, të cilin e mori nga Jordania dhe Lartësitë Golan të Sirisë.
Në vitin 1973, Egjipti dhe Siria sulmuan pozicionet e Izraelit pranë kanalit të Suezit dhe Lartësitë Golan, duke nisur Luftën e Yom Kippurit. Izraeli ktheu prapa të dy ushtritë brenda tri javësh.
Izraeli pushtoi Libanin në vitin 1982 dhe mijëra luftëtarë palestinezë nën drejtimin e Jaser Arafatit u evakuuan nga deti pas një rrethimi dhjetëjavor. Lufta shpërtheu sërish në Liban në vitin 2006, kur militantët e Hezbollahut kapën dy ushtarë izraelitë dhe Izraeli u hakmor.
Në vitin 2005 Izraeli u largua nga Gaza, të cilën e kishte pushtuar nga Egjipti në vitin 1967. Por Gaza u përball me shpërthime të mëdha gjatë viteve 2006, 2008, 2012, 2014 dhe 2021, që ishin kryesisht sulme ajrore izraelite dhe me raketa palestineze, dhe ndonjëherë edhe inkursione ndërkufitare.
Përveç luftërave, pati edhe dy intifada ose kryengritje palestineze midis viteve 1987-1993 dhe sërish në vitet 2000-2005. Gjithashtu vendi u përball edhe me sulme vetëvrasëse të Hamasit kundër izraelitëve.
Çfarë përpjekjesh u bënë që atëherë për të arritur paqe?
Në vitin 1979, Egjipti dhe Izraeli nënshkruan një traktat paqeje, duke i dhënë fund armiqësisë 30-vjeçare. Në vitin 1993, kryeministri izraelit Yitzhak Rabin dhe Arafat shtrënguan duart për Marrëveshjen e Oslos për autonominë e kufizuar palestineze. Në vitin 1994, Izraeli nënshkroi një traktat paqeje me Jordaninë.
As në samitin e Damp Davidit të vitit 2000, presidenti Bill Clinton, kryeministri izraelit, Ehud Barak, dhe Arafati nuk arritën marrëveshjen përfundimtare të paqes.
Në vitin 2002, plani arab i ofroi Izraelit lidhje normale me të gjitha vendet arabe në këmbim të një tërheqjeje të plotë nga tokat që mori në luftën e Lindjes së Mesme të vitit 1967, krijimin e një shteti palestinez dhe gjetjen e një “zgjidhje të drejtë” për refugjatët palestinezë.
Përpjekjet për paqe kanë ngecur që nga viti 2014, kur bisedimet dështuan mes izraelitëve dhe palestinezëve në Uashington.
Palestinezët më vonë bojkotuan marrëdhëniet me administratën e presidentit të SHBA-së, Donald Trump, pasi ajo përmbysi politikën e SHBA-së me dekada duke refuzuar të miratojë zgjidhjen me dy shtete – formula e paqes që parashikon një shtet palestinez të krijuar në territorin që Izraeli pushtoi në vitin 1967.
Ku qëndrojnë tani përpjekjet për paqe?
Administrata e presidentit amerikan Joe Biden është fokusuar në përpjekjen për të siguruar një “pazar të madh” në Lindjen e Mesme që përfshin normalizimin e marrëdhënieve midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, kujdestarit të dy faltoreve më të shenjta të Islamit.
Lufta e fundit është diplomatikisht e vështirë për Riadin, si dhe për shtetet e tjera arabe, përfshirë disa shtete arabe të Gjirit pranë Arabisë Saudite, që kanë nënshkruar marrëveshje paqeje me Izraelin.
Cilat janë çështjet kryesore izraelito-palestineze?
Zgjidhja me dy shtete, vendbanimet izraelite, statusi i Jerusalemit dhe refugjatët janë në thelb të mosmarrëveshjes.
Zgjidhja me dy shtete: një marrëveshje që do të krijonte një shtet për palestinezët në Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës së bashku me Izraelin. Hamasi kundërshton zgjidhjen me dy shtete dhe betohet se do ta shkatërrojë Izraelin. Izraeli ka thënë se një shtet palestinez duhet të çmilitarizohet në mënyrë që të mos e kërcënojë Izraelin.
Vendbanimet: Shumica e vendeve i konsiderojnë vendbanimet hebraike të ndërtuara në tokën e pushtuar nga Izraeli në vitin 1967 si të paligjshme. Izraeli e kundërshton këtë dhe përmend lidhjet historike dhe biblike me tokën. Zgjerimi i vazhdueshëm i tyre është ndër çështjet më të diskutueshme midis Izraelit, palestinezëve dhe komunitetit ndërkombëtar.
Jerusalemi: Palestinezët duan që Jerusalemi Lindor, i cili përfshin vende të shenjta për myslimanët, hebrenjtë dhe të krishterët, të jetë kryeqyteti i shtetit të tyre. Izraeli thotë se Jerusalemi duhet të mbetet kryeqyteti i tij “i pandashëm dhe i përjetshëm”. Pretendimi i Izraelit për pjesën lindore të Jerusalemit nuk njihet ndërkombëtarisht. Trump e njohu Jerusalemin si kryeqytetin e Izraelit – pa specifikuar shtrirjen e juridiksionit të tij në këtë qytet të diskutueshëm – dhe e zhvendosi ambasadën e SHBA-së atje në vitin 2018.
Refugjatët: Sot rreth 5.6 milionë refugjatë palestinezë – kryesisht pasardhës të atyre që ikën në vitin 1948 – jetojnë në Jordani, Liban, Siri, Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli dhe Gaza. Rreth gjysma e refugjatëve të regjistruar mbeten pa shtetësi, sipas ministrisë së jashtme palestineze, shumë prej të cilëve jetojnë në kampe të mbushura me njerëz.
Palestinezët kanë kërkuar prej kohësh që refugjatëve t’iu lejohet të kthehen, së bashku me miliona pasardhës të tyre. Izraeli thotë se çdo zhvendosje e refugjatëve palestinezë duhet të ndodhë jashtë kufijve të tij./UBTNews/
Bota
RUMANI – Gjashtë të arrestuar me dyshimin për grusht shteti dhe lidhje me Rusinë
Published
4 minutes agoon
March 6, 2025By
UBT NEWS
Gjashtë persona janë arrestuar në Rumani nën dyshimin për planifikimin e një grushti shteti dhe lidhje me Rusinë, sipas Njësisë Kundër Krimit të Organizuar të prokurorisë rumune. Të dyshuarit, që kanë pasur kontakte me agjentë të huaj në territorin rumun dhe rus, përfshijnë një ish-gjeneral në pension 101-vjeçar, i njohur për përhapjen e propagandës antisemite.
Prokuroria ka kërkuar paraburgim për katër të dyshuarit dhe arrest shtëpiak për dy të tjerë, ndërsa një gjykatës pritet të vendosë për masat. Ata akuzohen për tradhti dhe krijimin e një grupi kriminal, i cili ka planifikuar të dëmtojë sovranitetin dhe pavarësinë e Rumanisë që nga viti 2023. Sipas prokurorisë, qëllimi ishte nxjerrja e Rumanisë nga NATO, eliminimi i rendit kushtetues dhe marrja e pushtetit.
Dy nga të arrestuarit udhëtuan për në Moskë në janar, ku kërkuan mbështetje për grupin e tyre. Gjithashtu, ata planifikonin krijimin e një grupi paraushtarak për destabilizimin e rendit kushtetues në Rumani, duke kërkuar mbështetje nga oficerët e ambasadës ruse në Bukuresht./UBTNews/
Kulturë
Eksodi i marsit të vitit ’91 drejt Italisë fqinje
Published
36 minutes agoon
March 6, 2025By
UBT NEWS
Më 6 mars të vitit 1991, më shumë se 3000 shtetas shqiptarë lanë vendin dhe hipën në bordin e anijes “Tirana”, e cila i çoi drejt Italisë. Ky moment shënoi një nga eksodet më dramatike të historisë së Shqipërisë pas rënies së diktaturës komuniste, një ngjarje që do të mbetej e paharruar për shumë vite.
Në vitin 1991, Shqipëria ishte duke kaluar një periudhë të pasigurtë dhe të turbullt pas rënies së regjimit komunist, kur liria e ribërë ishte një mundësi, por gjithashtu një sfidë e re. Pas dekadash të diktaturës dhe mbylljes absolute ndaj botës, populli shqiptar ishte i etur për të provuar një jetë të ndryshme, të mbushur me mundësi dhe shpresë për të ardhmen. Pasi të shumtë kishin shfrytëzuar mundësinë për të lëvizur nëpërmjet grykave të kufirit për në Greqi, tani një tjetër valë emigrimi kishte marrë formë, një eksod masiv nga portet e Shqipërisë drejt Italisë.
Ky eksod, i quajtur nga shumë historianë dhe analistë si një ngjarje analoge me eksodin biblik, nuk ishte një ngjarje e zakonshme. Ai pasqyronte dëshpërimin dhe shpresën për një të ardhme më të mirë në një botë të paeksploruar deri më tani. Shtetasit shqiptarë, të motivuar nga shpresa për lirinë dhe mundësitë që ofronte bota perëndimore, morën rrugën për të siguruar një jetesë më të mirë për veten dhe familjet e tyre.
Përveç anijes “Tirana”, që nisi më 6 mars, braktisja e Shqipërisë përshkoi një periudhë shumë intensive të muajve të parë të vitit 1991. Pritshmëritë ishin të mëdha, pasi gjithkush kishte dëgjuar për mundësinë e lirisë dhe jetës së pasur që shpesh shfaqej në ekranin e televizorëve të kohës. E megjithatë, kjo ndodhi në një klimë të pasigurtë politike dhe ekonomike, ku shqiptarët udhëhoqën një valë shpërthimi për të kërkuar një jetë tjetër në perëndim.
Me ardhjen e gushtit, një tjetër eksod ndodhi, kur mijëra shqiptarë të tjerë u nisën nga porti i Durrësit dhe hipën në anijen “Vlora”. E ngarkuar me burra, gra dhe fëmijë, kjo anije shpërtheu me një fluks të paparë emigrantësh, të cilët shpresonin se zbarkimi në Itali do t’u ofronte mundësinë për të filluar një jetë të re. Pas dy javësh, më shumë se 17 mijë shqiptarë u riatdhesuan nga Bari, ndërsa rreth 1500 prej tyre kërkuan azil politik dhe mbetën në Itali.
Eksodi i marsit të vitit 1991 mbetet një ngjarje që do të ruhet gjatë në kujtesën kolektive të shqiptarëve. Ai është një nga momentet që ka ndikuar fuqishëm në formimin e drejtimit të ri të Shqipërisë dhe ka pasqyruar një periudhë të vështirë për vendin, por gjithashtu një periudhë shprese për një të ardhme më të hapur dhe më të mundësuar./UBTNews/
Lajmet
KQZ nuk miraton rekomandimin që të numërohen 177 kuti të votimit përmes postës
Published
44 minutes agoon
March 6, 2025By
UBTNews
Me tone të ashpra është zhvilluar të enjten mbledhja e Komisioni Qendror të Zgjedhjeve, e gjitha kjo pas një rekomandimi të Sekretariatit të KQZ-së.
Me 4 vota për KQZ nuk ka miratuar rekomandimin e sekretariatit të KQZ-së për hapjen e të gjitha kutive të votimit me fletëvotimet e dërguara nga votuesit jashtë Kosovës në kutitë postare të KQZ-së.
Ky rekomandim u kundërshtua nga anëtaret e opozitës, të cilët thanë se janë vetëm për vendimin e PZAP-së dhe jo rekomandimin e sekretariatit.
Besnik Buzhala, u.d drejtor i sekretariatit të KQZ-së, tha se Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa, sipas vendimeve të datës 04.03.2025, ka miratuar ankesën e subjektit politik Lëvizja VETËVENDOSJE!, me ç’rast 15 fletëvotimet të cilat janë shpallur të pavlefshme, të vlerësohen të vlefshme dhe të njëjtat të përfshihen në rezultatin përfundimtar.
Sipas tij, duke u bazuar në informatat e mbledhura, fletëvotimet e tilla gjenden në shumicën e kutive tjera, e që përfshijnë subjektet politike të ndryshme, dhe me këtë rast ai tha se sekretariati i KQZ i rekomandon KQZ që të marrë vendim për hapjen e të gjitha kutive të votimit përmes postës, me qëllim që të ri vlerësohen dhe të numërohen të gjitha fletëvotimet që janë shpallë të pavlefshme, në përputhje me vendimin e PZAP, ku të njëjtat pastaj, do të hyjnë në rezultate për subjektet politike dhe për kandidatët.
“Sekretariati i rekomandon KQZ-së që të hapë të gjitha kutitë me votat e diasporës me zarf, 177 kuti, ku janë 1631 fletëvotime të pavlefshme, në mënyrë që të vlerësohen këto kuti në fletëvotimet që janë shpallur te pavlefshme, bazuar na vendimin e Pzap për shpalljen të pavlefshme të 15 fletëvotimeve, pas ankesës së subjektit politik, LVV”, ka thënë ai.
Anëtari i KQZ nga PDK Ilir Gashi, ka thënë se janë kundër këtij rekomandimi dhe se janë për vetëm për vendimin e PZAP-së.
Gashi tha se vendimi i PZAP është marr dhe është si një rezultat i një procedure.
“Keni bërë një kërkesë hipotetike e cila nuk do të duhej të vije nga ju. Janë fletëvotimi që janë burimi i një printeri. Unë kam thënë që nga fillimi që ky proces është i kontaminuat. Unë jam për të respektuar vetëm vendimin e PZAP vetëm për vendimit konkret, asnjë kuti tjetër nuk duhet të hapet pa një vendimi të PZAP. Unë kërkoj që ky rekomandim të mos mbështetet. Duhet që t’i presim afatet e ankesave”, ka thënë ai.
Anëtari i KQZ nga VV-ja Sami Kurteshi, ka thënë se janë pro këtij rekomandimi.
“Rekomandimi ishte i detajuar, ne kemi një vendim të PZAP-së, që gabimisht janë shpallur të pavlefshme. Bëhet fjalë për fletëvotime që kanë qenë të shtypura. PZAP thotë se janë të vlefshme sepse është ditur qëllimi i votuesit. Duhet të nxirren të gjitha fletëvotimet e pavlefshme dhe të rinumërohen”, ka thënë ai.
Anëtari i KQZ-së nga AAK-ja Ibrahim Selmonaj, ka thënë se gjithë procesi i votimit me postë për të dhe partin e tij është i kontaminuar.
Për këtë ai ka thënë se e përkrahin vetëm vendimin e PZAP.
“Edhe në numërofshin të gjitha votat me postë për mua dhe AAK janë vota të kontaminuara, të dyshuara dhe janë vota që nga fillimi që ka nisur regjistrimi dhe transporti nuk na japin një garanci që kjo votë është e sigurt. E mbështes vendimin e PZAP”, ka thënë ai.
Lajmet
Dodik takohet me Vuçiqin në Beograd, i akuzuar se Sarajeva dëshiron të shfuqizojë RS me ndihmën e BE-së
Published
49 minutes agoon
March 6, 2025By
UBT NEWS
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, dhe presidenti i Republikës Srpska (RS), Milorad Dodik, zhvilluan një takim të rëndësishëm në Beograd, ku kanë akuzuar politikanët boshnjakë se po synojnë shkatërrimin e RS dhe se kjo mund të rrezikojë paqen në rajon. Takimi është zhvilluar pas një sërë deklaratash nga liderët e Bosnjë-Hercegovinës, të cilët kanë përshkruar situatën politike në vend si një krizë të thellë, ku tensionet po rriten.
Dodik dhe Vuçiq theksuan se politikanët boshnjakë po punojnë për të shfuqizuar entitetin e RS dhe kanë akuzuar Bashkimin Europian (BE) për ndihmën e mundshme që po ofron për këto përpjekje. Ata e shohin këtë si një kërcënim të drejtpërdrejtë për stabilitetin e Bosnjë-Hercegovinës dhe për paqen në rajon. Gjatë takimit, u diskutua edhe për ndikimin që kanë këto veprime të politikës boshnjake në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe rajonale.
Nga ana tjetër, Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të Parlamentit të Bosnjë-Hercegovinës, Denis Zvizdiq, reagoi ndaj këtyre akuzave duke thënë se “nuk do t’u përgjigjemi provokimeve” dhe theksoi se “njerëzit në RS janë nën presion të tmerrshëm”. Zvizdiq e cilësoi situatën si një krizë që kërkon zgjidhje pa dhunë dhe pa përshkallëzim të mëtejshëm të tensioneve.
Ky zhvillim i fundit ka nxitur shqetësime për përshkallëzimin e tensioneve ndër-etnike në Bosnjë-Hercegovinë, dhe për mundësinë e një përplasjeje më të madhe që mund të ndikojë në gjithë rajonin e Ballkanit. Ndërkohë, të dy liderët, Vuçiq dhe Dodik, mbeten të vendosur në qëndrimet e tyre, duke kërkuar mbështetje nga shtetet e tjera të rajonit dhe partnerët ndërkombëtarë për forcimin e pozicionit të RS.

RUMANI – Gjashtë të arrestuar me dyshimin për grusht shteti dhe lidhje me Rusinë

Eksodi i marsit të vitit ’91 drejt Italisë fqinje

KQZ nuk miraton rekomandimin që të numërohen 177 kuti të votimit përmes postës

FIFA po shqyrton zgjerimin e Kupës së Botës në 64 shtete

Dodik takohet me Vuçiqin në Beograd, i akuzuar se Sarajeva dëshiron të shfuqizojë RS me ndihmën e BE-së

Barcelona ofron kontratë 3-vjeçare për De Jong

Suedia do të dërgojë tetë avionë luftarakë në forcat ajrore të NATO-s në Poloni

Rumania arreston 6 të dyshuar për planifikimin e një grusht shteti, punuan me Rusinë

“Pse merremi me historinë shqiptare?” – Historiani botëror Oliver Jens Schmitt sjell përgjigjet në UBT
Të kërkuara
-
Magazinë3 months ago
Ky mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota1 month ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota1 month ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota1 month ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt