

Lajmet
Origjina e konfliktit Izrael-Palestinë
Published
2 years agoon
By
Betim GashiLuftimet mes Izraelit dhe Hamasit, e cila nisi një sulm të befasishëm të shtunën e javës së kaluar, janë të fundit në shtatë dekada luftimesh dhe të konfliktit mes izraelitëve dhe palestinezëve që ka tërhequr fuqitë e jashtme dhe ka destabilizuar Lindjen e Mesme.
Cila është origjina e konfliktit?
Konflikti vë në pah kërkesat izraelite për siguri në atë që prej kohësh e ka konsideruar si një rajon armiqësor kundër aspiratave palestineze për një shtet të tyre.
Themeluesi i Izraelit, David Ben-Gurion proklamoi shtetin modern të Izraelit më 14 maj të vitit 1948, duke krijuar një strehë të sigurt për hebrenjtë që ikën nga persekutimi dhe kërkuan shtëpi në tokën për të cilën ata thanë se ka lidhje të thella gjatë brezave.
Palestinezët ankohen për krijimin e Izraelit si Nakba, ose katastrofë, që rezultoi në shpronësimin e tyre dhe bllokoi ëndrrat e tyre për shtetësi.
Izraeli, një aleat i ngushtë i SHBA-së, kundërshton pohimin se i dëboi palestinezët nga shtëpitë e tyre dhe thekson se u sulmua nga pesë shtete arabe një ditë pas krijimit të tij. Për shkak të pakteve të armëpushimit, në vitin 1949 u ndalën luftimet, por nuk u arrit zyrtarisht paqja.
Cilat janë luftërat më të njohura që nga atëherë?
Në vitin 1967, Izraeli bëri një sulm parandalues kundër Egjiptit dhe Sirisë, në atë që njihet si luftë gjashtëditore. Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor, Jerusalemin lindor Arab, të cilin e mori nga Jordania dhe Lartësitë Golan të Sirisë.
Në vitin 1973, Egjipti dhe Siria sulmuan pozicionet e Izraelit pranë kanalit të Suezit dhe Lartësitë Golan, duke nisur Luftën e Yom Kippurit. Izraeli ktheu prapa të dy ushtritë brenda tri javësh.
Izraeli pushtoi Libanin në vitin 1982 dhe mijëra luftëtarë palestinezë nën drejtimin e Jaser Arafatit u evakuuan nga deti pas një rrethimi dhjetëjavor. Lufta shpërtheu sërish në Liban në vitin 2006, kur militantët e Hezbollahut kapën dy ushtarë izraelitë dhe Izraeli u hakmor.
Në vitin 2005 Izraeli u largua nga Gaza, të cilën e kishte pushtuar nga Egjipti në vitin 1967. Por Gaza u përball me shpërthime të mëdha gjatë viteve 2006, 2008, 2012, 2014 dhe 2021, që ishin kryesisht sulme ajrore izraelite dhe me raketa palestineze, dhe ndonjëherë edhe inkursione ndërkufitare.
Përveç luftërave, pati edhe dy intifada ose kryengritje palestineze midis viteve 1987-1993 dhe sërish në vitet 2000-2005. Gjithashtu vendi u përball edhe me sulme vetëvrasëse të Hamasit kundër izraelitëve.
Çfarë përpjekjesh u bënë që atëherë për të arritur paqe?
Në vitin 1979, Egjipti dhe Izraeli nënshkruan një traktat paqeje, duke i dhënë fund armiqësisë 30-vjeçare. Në vitin 1993, kryeministri izraelit Yitzhak Rabin dhe Arafat shtrënguan duart për Marrëveshjen e Oslos për autonominë e kufizuar palestineze. Në vitin 1994, Izraeli nënshkroi një traktat paqeje me Jordaninë.
As në samitin e Damp Davidit të vitit 2000, presidenti Bill Clinton, kryeministri izraelit, Ehud Barak, dhe Arafati nuk arritën marrëveshjen përfundimtare të paqes.
Në vitin 2002, plani arab i ofroi Izraelit lidhje normale me të gjitha vendet arabe në këmbim të një tërheqjeje të plotë nga tokat që mori në luftën e Lindjes së Mesme të vitit 1967, krijimin e një shteti palestinez dhe gjetjen e një “zgjidhje të drejtë” për refugjatët palestinezë.
Përpjekjet për paqe kanë ngecur që nga viti 2014, kur bisedimet dështuan mes izraelitëve dhe palestinezëve në Uashington.
Palestinezët më vonë bojkotuan marrëdhëniet me administratën e presidentit të SHBA-së, Donald Trump, pasi ajo përmbysi politikën e SHBA-së me dekada duke refuzuar të miratojë zgjidhjen me dy shtete – formula e paqes që parashikon një shtet palestinez të krijuar në territorin që Izraeli pushtoi në vitin 1967.
Ku qëndrojnë tani përpjekjet për paqe?
Administrata e presidentit amerikan Joe Biden është fokusuar në përpjekjen për të siguruar një “pazar të madh” në Lindjen e Mesme që përfshin normalizimin e marrëdhënieve midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, kujdestarit të dy faltoreve më të shenjta të Islamit.
Lufta e fundit është diplomatikisht e vështirë për Riadin, si dhe për shtetet e tjera arabe, përfshirë disa shtete arabe të Gjirit pranë Arabisë Saudite, që kanë nënshkruar marrëveshje paqeje me Izraelin.
Cilat janë çështjet kryesore izraelito-palestineze?
Zgjidhja me dy shtete, vendbanimet izraelite, statusi i Jerusalemit dhe refugjatët janë në thelb të mosmarrëveshjes.
Zgjidhja me dy shtete: një marrëveshje që do të krijonte një shtet për palestinezët në Bregun Perëndimor dhe Rripin e Gazës së bashku me Izraelin. Hamasi kundërshton zgjidhjen me dy shtete dhe betohet se do ta shkatërrojë Izraelin. Izraeli ka thënë se një shtet palestinez duhet të çmilitarizohet në mënyrë që të mos e kërcënojë Izraelin.
Vendbanimet: Shumica e vendeve i konsiderojnë vendbanimet hebraike të ndërtuara në tokën e pushtuar nga Izraeli në vitin 1967 si të paligjshme. Izraeli e kundërshton këtë dhe përmend lidhjet historike dhe biblike me tokën. Zgjerimi i vazhdueshëm i tyre është ndër çështjet më të diskutueshme midis Izraelit, palestinezëve dhe komunitetit ndërkombëtar.
Jerusalemi: Palestinezët duan që Jerusalemi Lindor, i cili përfshin vende të shenjta për myslimanët, hebrenjtë dhe të krishterët, të jetë kryeqyteti i shtetit të tyre. Izraeli thotë se Jerusalemi duhet të mbetet kryeqyteti i tij “i pandashëm dhe i përjetshëm”. Pretendimi i Izraelit për pjesën lindore të Jerusalemit nuk njihet ndërkombëtarisht. Trump e njohu Jerusalemin si kryeqytetin e Izraelit – pa specifikuar shtrirjen e juridiksionit të tij në këtë qytet të diskutueshëm – dhe e zhvendosi ambasadën e SHBA-së atje në vitin 2018.
Refugjatët: Sot rreth 5.6 milionë refugjatë palestinezë – kryesisht pasardhës të atyre që ikën në vitin 1948 – jetojnë në Jordani, Liban, Siri, Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli dhe Gaza. Rreth gjysma e refugjatëve të regjistruar mbeten pa shtetësi, sipas ministrisë së jashtme palestineze, shumë prej të cilëve jetojnë në kampe të mbushura me njerëz.
Palestinezët kanë kërkuar prej kohësh që refugjatëve t’iu lejohet të kthehen, së bashku me miliona pasardhës të tyre. Izraeli thotë se çdo zhvendosje e refugjatëve palestinezë duhet të ndodhë jashtë kufijve të tij./UBTNews/
Lajmet
Numërimi i fletëvotimeve nga votimi me kusht drejt përfundimit
Published
5 minutes agoon
October 22, 2025By
UBT News
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka njoftuar se në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve (QNR) është drejt përfundimit numërimi i fletëvotimeve që i takojnë votimit me kusht.
Në ditën e zgjedhjeve, votimi me kusht është realizuar në 54 vendvotime të veçanta, në 38 komuna.
KQZ bën të ditur se pas përmbylljes së këtij procesi, gjatë ditës së mërkurë, në këtë qendër do të vijojë numërimi i fletëvotimeve që i takojnë votimit të personave me nevoja të vçanta, i cili është zhvilluar në ditën e zgjedhjeve jashtë vendvotimeve dhe përmes ekipeve mobile.
Numri i votuesve të regjistruar me nevoja të veçanta është më shumë se 3,467.
Rezultatet nga ky numërim do të pasqyrohen në platformën për rezultate, në rubrikën “Rezultatet QNR -Nevoja të veçanta (VPNV)”.
Në QNR, të martën është përmbyllur procesi i skanimit të Listës së Votuesve.
Skanimi mundëson krahasimin e pjesëmarrësve në votim në vendvotimet e rregullta me ata që kanë votuar me kusht. Qëllimi është të identifikohen rastet eventuale kur një person ka votuar dy here: në vendvotimin e rregullt dhe në atë me kusht./S.K/KP/
Lajmet
Departamenti i Thesarit i SHBA-së nënshkruan marrëveshjen e stabilizimit ekonomik me Bankën Qendrore të Argjentinës
Published
21 minutes agoon
October 22, 2025By
UBT News
Departamenti i Thesarit i SHBA-së nënshkroi një marrëveshje stabilizimi ekonomik me Bankën Qendrore të Argjentinës për një urë drejt një të ardhmeje më të mirë ekonomike për Argjentinën, njoftoi të martën Sekretari Scott Bessent.
“Përpjekjet e Presidentit Javier Milei për të përmbysur dekadat e rënies së kombit të tij, që rrjedhin nga e majta radikale e Peronistëve, janë me rëndësi kritike. Argjentina tani ka mundësinë të përqafojë lirinë ekonomike dhe marrëveshja jonë e stabilizimit është një urë drejt një të ardhmeje më të mirë ekonomike për Argjentinën, jo një paketë shpëtimi”, shkroi Bessent në kompaninë amerikane të mediave sociale.
Bessent vuri në dukje se Milei ka bërë një përpjekje të përbashkët për të përmbysur politikat e kaluara ekonomike, duke përfshirë shpenzimet e tepërta, mungesën e disiplinës fiskale dhe huamarrjen e papërgjegjshme dhe se Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) gjithashtu mbështet programin e fortë ekonomik të Argjentinës.
Duke theksuar se administrata Trump mbështet planet aktuale të reformës së Mileit dhe strategjinë e kujdesshme fiskale, Bessent tha:
“Ne nuk duam një shtet tjetër të dështuar në Amerikën Latine dhe një Argjentinë e fortë dhe e qëndrueshme si një fqinj i mirë është në mënyrë të qartë në interesin strategjik të Shteteve të Bashkuara.”
Më 9 tetor, Bessent njoftoi se, pas diskutimeve me Ministrin e Ekonomisë të Argjentinës, Luis Caputo, SHBA-të blenë drejtpërdrejt peso argjentinase dhe përfunduan një kuadër shkëmbimi prej 20 miliardë dollarësh me bankën qendrore të Argjentinës.
Banka njoftoi të hënën se kishte nënshkruar një marrëveshje me Departamentin e Thesarit të SHBA-së me vlerë deri në 20 miliardë dollarë për të siguruar stabilitetin e kursit të këmbimit.
Një deklaratë shpjegoi se marrëveshja përcakton termat dhe kushtet për zbatimin e transaksioneve të shkëmbimit midis palëve./S.K/KP/
Lajmet
Ukrainë: Dy të vdekur në Kiev pas sulmit rus në shkallë të gjerë
Published
24 minutes agoon
October 22, 2025By
UBT News
Mediat ukrainase raportuan se Moska nisi një sulm ajror në shkallë të gjerë gjatë natës, me shpërthime që tronditën Kievin dhe qytete të tjera në të gjithë vendin.
Mediat thanë se banorët e Kievit dëgjuan shpërthime në qytet rreth orës 1:10 të mëngjesit sipas kohës lokale, pak pasi Forcat Ajrore lëshuan një paralajmërim për raketa.
Disa shpërthime të tjera ndodhën afërsisht 30 minuta më vonë. Shpërthime u raportuan gjithashtu në Dnieper, Zaporizhia dhe qytetin portual të Izmail.
Të paktën dy persona janë vrarë në sulmet ajrore ruse që goditën Kievin mbrëmë, njoftuan autoritetet ukrainase, dhe të paktën 13 persona janë plagosur në sulmet ajrore ruse që goditën qytetin ukrainas të Zaporizhzhisë mbrëmë, sipas autoriteteve lokale të cituara nga mediat e Kievit.
Një zjarr shpërtheu në katet e tetë dhe të nëntë të një rrokaqielli në lagjen Dniprovskyi pas një sulmi me dron, sipas Tymur Tkachenko, kreu i Administratës Ushtarake të kryeqytetit, i cituar nga mediat lokale.
Dëme u raportuan gjithashtu në lagjet Pechersky dhe Desnyansky./S.K/KP/
Lajmet
Kosova ofron të bëhet vendi i parë që pranon azilkërkuesit e refuzuar nga Britania
Published
27 minutes agoon
October 22, 2025By
UBT News
Kosova është bërë vendi i parë që tregon se do të pranojë azilkërkuesit e refuzuar nga Britania si pjesë e planeve qeveritare për të ngritur qendra kthimi në vendet e treta, shkruan mediumi The Guardian.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se dëshiron të ndihmojë Mbretërinë e Bashkuar dhe konfirmoi se po zhvilloheshin diskutime me zyrtarë nga Mbretëria e Bashkuar.
Planet do të synonin dërgimin e njerëzve, kërkesat e të cilëve për azil ishin refuzuar, në qendrat e paraburgimit të huaja, pasi të kishin shteruar të gjitha rrugët e apelimit.
Komentet e tij vijnë përpara një samiti të liderëve të Ballkanit Perëndimor që do të mbahet sot në Londër nga Keir Starmer.
“Ne duam të ndihmojmë Mbretërinë e Bashkuar. Ne e konsiderojmë se kjo është detyra jonë miqësore dhe politike. Ne kemi kapacitet të kufizuar, por prapëseprapë duam të ndihmojmë dhe ndërsa flasim, ka komunikim të rregullt midis ekipeve tona të zyrtarëve shtetërorë nga ministria jonë e punëve të brendshme dhe avokatëve se si ta bëjmë këtë pa probleme për përfitim të ndërsjellë.”, tha Kurti.
Ai shtoi se në këmbim, Kosova do të donte kryesisht të merrte mbështetje në siguri qoftë përmes marrëveshjeve strategjike apo përmes pajisjeve dhe projekteve që mund të bëjnë.
“Sigurisht, ne duam, si vend, të përfitojmë, por e konsiderojmë para së gjithash detyrimin tonë t’ju ndihmojmë, sepse ju na ndihmuat shumë dhe ne kurrë nuk do ta harrojmë këtë”, shtoi ai.
Kosova mbetet një përjashtim relativ krahasuar me fqinjët e saj ballkanikë. Në qershor, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, tha se ideja që Mbretëria e Bashkuar të donte të “kërkonte vende për të larguar emigrantët” do të kishte qenë e pakonceptueshme para Brexit-it./S.K/KP/

Numërimi i fletëvotimeve nga votimi me kusht drejt përfundimit

Departamenti i Thesarit i SHBA-së nënshkruan marrëveshjen e stabilizimit ekonomik me Bankën Qendrore të Argjentinës

Ukrainë: Dy të vdekur në Kiev pas sulmit rus në shkallë të gjerë

Prishtina mirëpret edicionin e 25-të të Festivalit Frankofon të Filmit

Kosova ofron të bëhet vendi i parë që pranon azilkërkuesit e refuzuar nga Britania

Rihanna humbi 36 milionë dollarë nga projekti i dështuar me Louis Vuitton

Pesë kinezë hyjnë ilegalisht nga Serbia në Kosovë, arrestohet shoqëruesi i mitur

Vazhdon seanca gjyqësore për vrasjen e 26 vjeçarit në Prizren

Profesoresha e UBT-së, Dr. Fatbardha Qehaja Osmani boton studim ndërkombëtar në revisten prestigjioze të Quartile-it 1- Reading Psychology, Taylor & Francis- Routledge
Të kërkuara
-
Lajmet2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months ago
Profesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës