Lajmet

Opinion: Rikthim në vitet e ’90-ta në Afganistan

“Nuk do ta kisha imagjinuar kurrë që imazhe të tilla mund të rikthehen…”

Published

on

Nga Waslat Hasrat-Nazimi

Mijëra shikues kureshtarë në një stadium futbolli i mbuluar nga pluhuri, u mblodhën rreth një gruaje. E veshur me një burkë blu, ajo përkulet në tokë. Një burrë i drejton asaj një pushkë kallashnikov – dhe tërheq këmbëzën.

Ky ishte ekzekutimi publik që ndodhi në vitet 1990 kur talibanët morën për herë të parë pushtetin në Afganistan. Të gjithë afganët janë të familjarizuar me imazhe të tilla, duke qenë dëshmitarë të një ekzekutimi me sytë e tyre ose përmes televizorit.

Ekzekutimet publike janë disa nga kujtimet më të këqija që kam nga ajo kohë kur isha ende fëmijë. Unë dhe familja ime e ndoqëm se çfarë po ndodhte nga jashtë, duke i parë ato pak video që qarkulluan në ekrane televizive.

Traumë kolektive

Nuk do ta kisha imagjinuar kurrë që imazhe të tilla mund të rikthehen. Por situata ka dalë ndryshe nga sa e imagjinoja.

Qëkur talibanët u rikthyen në pushtet në gusht të vitit 2021, unë kam qenë edhe më e shqetësuar për atdheun tim. Këtë javë, talibanët e ekzekutuan një burrë që akuzohej për vrasje. Para publikut, ekzekutimi u krye nga babai i viktimës së vrarë. Në mesin e të pranishmëve ishin talibanë të rangut të lartë, qindra banorë, e në mesin e tyre edhe fëmijë.

Kjo ka tejkaluar frikën time më të keqe: Nëse ekzekutimet publike – të cilat tashmë kishin shkaktuar një traumë kolektive në popullatën e Afganistanit – u kthyen në atë kohë (vitet e ’90-ta), pavarësisht nga garancitë e tyre për të kundërtën, talibanët nuk kanë ndryshuar.

Javët e fundit, ka pasur edhe rrahje publike të burrave dhe grave, të akuzuar kryesisht për vjedhje ose tradhti bashkëshortore. Vitet ’90 janë kthyer në Afganistan.

Dëshpërim dhe vuajtje

Ndonëse në fillim mendohej se errësira e plotë nuk do ta kaplonte vendin, tani është e qartë se s’ka vend më të errët sesa Afganistani.

Sipas një sondazhi të publikuar së fundmi nga Gallup, 97% e meshkujve dhe 98% e femrave e barazojnë jetën e tyre me vuajtjen. Shkalla e vetëvrasjeve te gratë është rritur.

Është vështirë e pranueshme që në vitin 2022 – 74 vjet pas Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut – këto të drejta po shkelen kaq mizorisht në Afganistan. Ndërsa bota është kaq pasive.

Duket sikur 20 vitet e fundit, gjatë të cilave pikërisht këto të drejta u mbajtën si arsye për operacionin ushtarak të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës (ShBA), thjesht të jenë avulluar. Sikur Afganistani të jetë në një planet tjetër dhe Perëndimi nuk ka asnjë bashkëpërgjegjësi për mjerimin.

Presioni mbi talibanët

Por a nuk janë të drejtat e njeriut universale dhe të zbatueshme kudo? Talibanët i bazojnë politikat e tyre në një interpretim arkaik të Islamit. Por edhe vendet islamike kontribuan në draftin e Deklaratës së të Drejtave të Njeriut pas Luftës së Dytë Botërore.

Dhe edhe sikur të mos kishte qenë kështu – alternativa myslimane, Deklarata e Kajros për të Drejtat e Njeriut në Islam, gjithashtu nuk e justifikon padrejtësinë që ndodh çdo ditë në Afganistan. Miratuar nga Organizata e Shteteve Islamike më 5 gusht të vitit 1990, ajo u nënshkrua nga 45 ministra të jashtëm në atë kohë.

Si mbrojtës të të drejtave të njeriut, është detyra jonë të tërheqim vëmendjen ndaj vuajtjeve të grave dhe burrave në Afganistan dhe të ushtrojmë presion mbi regjimin taliban. Nuk mund të përballem sërish me imazhe të rrahjeve dhe ekzekutimeve që shfaqen në ekran, që më bëjnë të ngrihem – njësoj siç bënë 25 vjet më parë.

Kjo më çon në përfundimin e hidhur se nëse nuk bëjmë ose nuk mund të bëjmë gjithçka për të garantuar respektimin e të drejtave të njeriut në të gjithë botën, do të duhet të kemi parasysh se deklarata e shpallur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në Paris, 74 vjet më parë, ka dështuar.

(Përktheu dhe përshtati UBTNews)

Aktualitet

Pse gjithnjë e më shumë studentë zgjedhin UBT-në? Cilësia dhe inovacioni bëjnë diferencën

Published

on

UBT, institucion lider i arsimit të lartë dhe më i ranguari në rajon sipas organizatave ndërkombëtare, vazhdon të tërheqë të rinjtë e Kosovës dhe rajonit për t’u regjistruar. Ky interesim i madh vjen si rezultat i cilësisë së lartë të ofruar nga UBT në të gjitha aspektet e veprimtarisë akademike dhe infrastrukturore.

UBT shquhet për programe inovative që i përgatisin studentët për tregun e punës.

UBT ka një staf akademik profesional dhe të përkushtuar, të cilët sjellin përvojë dhe njohuri të gjera nga fusha të ndryshme studimore. Për më tepër, infrastruktura moderne dhe pajisjet teknologjike të sofistikuara krijojnë një ambient të përshtatshëm dhe frymëzues për studim dhe hulumtim.

Përveç cilësisë së lartë të ofruar në aspektin akademik, UBT njihet edhe për mbështetjen e vazhdueshme që i ofron studentëve të tij, duke përfshirë këshillimin akademik dhe profesional, si dhe mundësitë e shumta për angazhim në aktivitete ekstrakurrikulare dhe projekte hulumtuese. Ky përkushtim ndaj zhvillimit gjithëpërfshirës të studentëve e bën UBT-në një destinacion tërheqës për të rinjtë që kërkojnë më të mirën për arsimin e tyre të lartë.

UBT ofron një gamë të gjerë programesh studimi, të cilat përputhen me kërkesat e tregut dhe zhvillimet më të fundit shkencore dhe teknologjike. Kjo përfshirje e gjerë e fushave të ndryshme të studimit siguron që çdo student të gjejë programin që i përshtatet më së miri interesave dhe ambicieve të tij.

Regjistrimet janë ende të hapura dhe bëjmë thirrje të gjithë të rinjtë që të mos humbasin kohë dhe të vijnë të regjistrohen në UBT. Institucioni ynë është i përkushtuar për të siguruar një përvojë të pasur dhe të plotë akademike, e cila do t’i përgatisë studentët për një karrierë të suksesshme dhe për një kontribut pozitiv në shoqëri.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

ShBA-ja i dhuron Kosovës 50 automjete të blinduara për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse

Published

on

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë ka njoftuar se ShBA-ja ka transferuar 50 Automjete të Blinduar të Sigurisë (ASV) për Qeverinë e Kosovës, në kuadër të Programit të Artikujve të Tepërt të Mbrojtjes (Excess Defense Articles Program).

Këto automjete moderne do të përdoren nga Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK), ndërsa, sipas njoftimit zyrtar, Kosova do të shfrytëzojë burimet e saj mbrojtëse për t’i sjellë ato në kapacitet të plotë operacional. Ky hap përbën një zhvillim të rëndësishëm në forcimin e aftësive mbrojtëse të FSK-së dhe në rritjen e gatishmërisë për përballjen me sfida të sigurisë.

Ky donacion i ShBA-së shihet si një tjetër dëshmi e partneritetit të ngushtë mes dy vendeve dhe e përkushtimit të përbashkët për të garantuar sigurinë kombëtare të Kosovës dhe forcimin e stabilitetit rajonal.

“Ky është një hap tjetër në përkushtimin tonë të përbashkët për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse të FSK-së dhe për forcimin e sigurisë së të dy vendeve tona”, thuhet në njoftimin e Ambasadës Amerikane.

Continue Reading

Aktualitet

UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore

Published

on

UBT ka hapur regjistrimet për programin Master në Shkenca Paramjekësore, i cili synon të përgatisë profesionistë të domosdoshëm për sektorin shëndetësor, të aftë për të kontribuar në diagnostikim, trajtim dhe parandalim të sëmundjeve, duke vepruar në vijën e parë të kujdesit për jetën.

Ky program është ndërtuar mbi një kurrikulë multidisiplinare, të harmonizuar me modelet më të mira evropiane dhe amerikane, që ndërthur mësimin teorik me përgatitjen praktike. Studentët përfitojnë trajnim të avancuar në fushat e kujdesit emergjent, laboratorëve mjekësorë dhe diagnostikës klinike, duke përdorur pajisje bashkëkohore mjekësore dhe laboratorike.

Përgatitje gjithëpërfshirëse dhe praktike

Gjatë studimeve, studentët do të aftësohen në pesë kategori kyçe të fushës së paramedikëve:

  • Parandalimi i vdekjes së njerëzve
  • Rritja e cilësisë së jetës
  • Ndihma në rikuperimin nga sëmundjet apo dëmtimet
  • Menaxhimi i pranimeve dhe ri-pranimeve urgjente
  • Kujdesi për rastet kronike të ndjeshme (astma, diabeti, epilepsia etj.)

Programi përfshin gjithashtu përdorimin e tele-shëndetit dhe kujdesit tele-komunikues, duke u mundësuar studentëve të ofrojnë kujdes efikas dhe inovativ, sidomos për zonat e largëta apo për pacientët me nevoja të veçanta.

Misioni dhe vizioni

Misioni i Masterit në Shkenca Paramjekësore është të kontribuojë në arsimin e lartë përmes:

  • Kurrikulave bashkëkohore, të bazuara në praktikat më të mira ndërkombëtare
  • Hulumtimit shkencor në bashkëpunim me partnerë vendas e ndërkombëtarë

Programi synon të ofrojë një mjedis mësimor mbështetës, ku studentët zhvillojnë aftësitë klinike, kërkimore dhe menaxheriale që kërkohen në tregun e punës.

Përfshirje aktive në kërkim dhe shërbim

Studentët dhe stafi i programit marrin pjesë në:

  • Projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare
  • Simpoziume dhe forume shkencore
  • Konsulencë dhe asistencë teknike për institucione shëndetësore publike e private
  • Hartimin e politikave shëndetësore në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë

Aftësitë e të diplomuarve

Pas përfundimit të programit, të diplomuarit do të jenë të aftë:

  • Të ofrojnë kujdes shëndetësor holistik në komunitetet urbane, rurale dhe industriale
  • Të marrin vendime komplekse në situata emergjente dhe të udhëheqin ekipe paramjekësore
  • Të zbatojnë standarde të larta ligjore, etike dhe profesionale në praktikë
  • Të përdorin metoda kërkimore për të përmirësuar rezultatet shëndetësore
  • Të integrojnë njohuritë ndërdisiplinore në menaxhimin e shërbimeve shëndetësore

Masteri në Shkenca ParamjekësoreUBT është më shumë sesa një diplomë – është një përgatitje për jetë, duke formuar profesionistë që jo vetëm reagojnë ndaj emergjencave, por punojnë për t’i parandaluar ato, duke i dhënë shoqërisë ekspertë të gatshëm për të mbrojtur dhe përmirësuar jetën.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri

Published

on

Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.

“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.

Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.

Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.

Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.

Continue Reading

Të kërkuara