Lajmet

OKB: Miliarda njerëz mbështeten në speciet e egra për ushqim, karburant, dhe shumëçka

Një çështje kryesore që trajton raporti është edhe tregtia e paligjshme e specieve të egra.

Published

3 years ago

on

Shfrytëzimi i shfrenuar i natyrës është një kërcënim për miliarda njerëz anembanë botës që mbështeten te speciet e egra për ushqim, energji dhe të ardhura, sipas një raporti të ri nga ekspertët e Kombeve të Bashkuara për biodiversitetin e publikuar të premten.

Nga peshkimi dhe prerja e druve te përdorimi i bimëve të egra në ilaçe dhe parfume, shoqëritë në mbarë planetin varen thellësisht nga speciet që nuk janë zbutur apo kultivuar, me tregti vjetore globale legale dhe të paligjshme në qindra miliarda dollarë.

Por ndërsa njerëzit po nxisin humbje alarmante të biodiversitetit – dhe ndryshimi i klimës kërcënon të përshpejtojë shkatërrimin – paneli këshillues shkencor i OKB-së për biodiversitetin, i njohur si IPBES, bëri thirrje për “ndryshime transformuese” në marrëdhëniet tona me speciet e egra.

“Miliarda njerëz në të gjitha rajonet e botës mbështeten dhe përfitojnë nga përdorimi i specieve të egra për ushqim, mjekësi, energji, të ardhura dhe shumë qëllime të tjera“, tha paneli.

Raporti, për të cilin u deshën katër vjet për t’u përgatitur dhe është shkruar nga 85 ekspertë nga fusha të ndryshme të specializuara, vjen ndërsa OKB-ja drejton një proces vendimtar ndërkombëtar për të përcaktuar një kornizë për mbrojtjen e natyrës në dekadat e ardhshme.

IPBES, e cila ka paralajmëruar më parë se një milion specie janë në rrezik zhdukjeje, tha se promovimi i qëndrueshmërisë dhe ndalimi i mbishfrytëzimit ishte “kritik për të ndryshuar trendin global në rënien e biodiversitetit”.

Raporti njeh rolin themelor që luajnë këto kafshë dhe bimë në jetën e njerëzve dhe në veçanti rolin vendimtar të komuniteteve indigjene në mbrojtjen e natyrës.

Ushqimi dhe karburanti

Në përgjithësi, 50,000 specie përdoren për ushqim, energji, mjekësi, materiale dhe qëllime të tjera në mbarë botën, thuhet në raport, me më shumë se 10,000 lloje të ndryshme të korrura për konsum njerëzor.

Bimët e egra, algat dhe kërpudhat sigurojnë ushqim dhe të ardhura për një në pesë njerëz në mbarë botën, thuhet në raport, ndërsa rreth 2.4 miliardë njerëz mbështeten te druri për gatim.

Rreth 70 për qind e të varfërve në botë varen drejtpërdrejt nga speciet e egra dhe bizneset e lidhura me to, thuhet në raport.

Por nuk janë vetëm komunitetet rurale në vendet në zhvillim që i përdorin këto specie.

“Banorët e qyteteve në vendet e pasura mund të mos e vënë re, por bimët e egra përdoren në ilaçe ose kozmetikë, ju hani peshk të egër dhe ka shumë mundësi që mobiljet tuaja të vijnë nga pemë të egra”, tha Fromentin.

Pemët e egra përbëjnë dy të tretat e drurit industrial global, ndërsa tregtia me bimë të egra, algat dhe kërpudhat është një industri miliarda dollarëshe.

Një çështje kryesore është tregtia e paligjshme e specieve të egra, që vlerësohet të jetë midis 69 miliardë dhe 199 miliardë dollarë në vit, për të cilën IPBES tha se ishte tregu i tretë i paligjshëm më i madh pas trafikimit të qenieve njerëzore dhe drogës.

Ndërsa kjo synon kryesisht pemët dhe peshqit, raporti tha se edhe tregtia në shkallë më të vogël të kafshëve dhe bimëve më të rralla, si orkidetë, mund të ketë efekte shkatërruese, duke paralajmëruar se shpesh i shtyn speciet përtej kufijve të tyre./UBTNews/

Related Topics:
Continue Reading

Aktualitet

​Kurti takoi ambasadorët e QUINT-it dhe shefin e Zyrës së BE-së në Kosovë

Published

10 minutes ago

on

August 8, 2025

By

Kryeministri në detyrë Albin Kurti ka pritur në takim ambasadorët dhe përfaqësuesit diplomatikë të shteteve të QUINT-it dhe shefin e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë.

Aty u diskutua mbi rrugën e integrimit të vendit tonë në BE, mos konstituimin e Kuvendit dhe arrestimet e qytetarëve të Kosovës nga Serbia.

Kurti informoi ambasadorët dhe përfaqësuesit diplomatikë për performancën ekonomike të vendit dhe rezultatet e politikave të qeverisë përgjatë pjesës së parë të këtij viti.

Ai tha se qarkullimi i bizneseve për gjashtë muajt e parë të vitit ka arritur vlerën 10.7 miliardë euro, duke shënuar një rritje 10.3%. Shpenzimet kapitale të qeverisë gjatë këtyre gjashtë muajve të parë janë 24% më të larta sesa në gjysmën e parë 2024.

Në çerekun e parë 2025, ekonomia është rritur për 3.61% të Bruto Produktit Vendor, tha ai.

Kurti ka folur edhe mbi numrin e bizneseve të reja të regjistruara këtë vit, si dhe veçoi të dhënat e fundit nga skema e punësimit “Qeveria për Familjet”, anëtarësimin e Kosovës në Regjistrin Evropian për Cilësi të Arsimit të Lartë dhe në Aleancën Evropiane për Praktikën Profesionale.

Continue Reading

Lajmet

Partitë politike komentojnë vendimin e Gjykatës Kushtetuese për konstituimin e Kuvendit

Published

56 minutes ago

on

August 8, 2025

By

Ky lajm do të përditësohet

13:37 – Deliu: Vendimi vulosi shkeljen e Kushtetutës nga Qeveria Kurti

Deputetja e PDK-së, Blerta Deliu, ka reaguar pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese, duke thënë se ky verdikt konfirmon se nga 1 maji e deri më sot, qeverisja e kryeministrit në detyrë Albin Kurtit përmes Avni Deharit ka shkelur Kushtetutën në çdo seancë.

Sipas saj, detyrimi për votim të fshehtë dhe mohimi i të drejtës për votë të hapur për Kryetar të Kuvendit përbëjnë një dështim të rëndë institucional dhe mungesë të plotë të respektit ndaj ligjit e demokracisë.

“Ky është moment i rëndësishëm për të rikujtuar se Kosova meriton udhëheqje me përgjegjësi dhe respekt për Kushtetutën, jo shkelje të qëllimshme e të përsëritura”, ka deklaruar Deliu përmes një postimi në Facebook. (more…)

Continue Reading

Aktualitet

Ministri Sveçla priti në takim të ngarkuarin me punë në Ambasadën e Japonisë në Kosov

Published

1 hour ago

on

August 8, 2025

By

Ministri i Punëve të Brendshme, z. Xhelal Sveçla, ka pritur në takim, z Tanigaki Hiroyasu, i ngarkuar me punë në Ambasadën e Japonisë në Kosovë.

Fillimisht ministri Sveçla i uroi mirëseardhje në Kosovë, z Hiroyasu, të cilin e falënderoi për mbështetjen e vazhdueshme që ka dhënë Japonia në të gjitha hapat e shtet ndërtimit të Republikës së Kosovës, si dhe për rolin aktiv në anëtarësimin e Republikës së Kosovës në organizata të rëndësishme ndërkombëtare.

Me këtë rast, ministri Sveçla e njoftoi edhe për situatën e përgjithshme të sigurisë në Kosovë, si dhe situatën e fundit me zjarre. Ndërkohë ministri Sveçla e falënderoi Hiroyasu për përkrahen e vazhdueshme që ka dhënë përmes projekteve të ndryshme për ngritjen e kapaciteteve të Agjencisë për Menaxhim të Emergjencave thuhet në njoftimin nga MPB-ja.

Ndërsa, i ngarkuari me punë në Ambasadën e Japonisë në Kosovë, z. Tanigaki Hiroyasu, vlerësoi të arriturat në vitet e fundit në Kosovë dhe u shpreh i gatshëm në thellimin e bashkëpunimit në mes të dy vendeve.

Ambasadori japonez u zotua se edhe në të ardhëm shteti i Japonisë do të vazhdojë të përkrahë Republikën e Kosovës.

Continue Reading

Lajmet

Gjykata Kushtetuese: Kuvendi duhet ta zgjedhë kreun e ri me votimi të hapur

Published

1 hour ago

on

August 8, 2025

By

Gjykata Kushtetuese ka vendosur që deputetët e Kuvendit të Kosovës duhet ta zgjedhin kreun e ri të organit ligjvënës përmes votimit të hapur dhe brenda 30 ditëve.

Në njoftimin e saj të premten, Kushtetuesja ka përcaktuar që kandidati i njëjtë mund të votohet vetëm deri në 3 herë dhe se të gjithë deputetët duhet të marrin pjesë në votim.

Njëkohësisht, ajo ka shpallur të pavlefshme të gjitha seancat e Kuvendit të mbajtura nga 27 qershori deri më 26 korrik 2025, duke konstatuar shkelje të një aktgjykimi të mëparshëm.

Vendimi u mor pas shqyrtimit të kërkesave KO193/25 dhe KO196/25 nga deputetët e udhëhequr nga Memli Krasniqi dhe Hykmete Bajrami, lidhur me kushtetutshmërinë e votimit të Komisionit për votim të fshehtë më 29 qershor 2025.

Gjykata vendosi:

TË DEKLAROJË, njëzëri, kërkesën të pranueshme;

TË KONSTATOJË, njëzëri, që deputetët e zgjedhur të Kuvendit të Republikës së Kosovës nuk kanë zbatuar Aktgjykimin e 26 qershorit 2025, të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës në rastin KO124/25, dhe rrjedhimisht të gjitha seancat e mbajtura nga data 27 qershor deri më 26 korrik 2025 shpallen të pavlefshme;

TË KONSTATOJË, njëzëri, që Kryesuesi i Seancës Konstituive të Kuvendit të Republikës së Kosovës, nuk ka vepruar në pajtueshmëri me Aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës në rastin KO124/25, të 26 qershorit 2025 dhe rrjedhimisht veprimet e tij janë në papajtueshmëri me paragrafin 1 të nenit 116 [Efekti Juridik i Vendimeve] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës;

TË URDHËROJË, me 6 (gjashtë) vota për dhe 1 (një) kundër, Kryesuesin e Seancës Konstituive të Kuvendit të Republikës së Kosovës të vazhdojë me pikën 3 të rendit të ditës së Seancës Konstituive, të miratuar më 8 prill 2025, dhe në pajtim me paragrafin 2 të nenit 67 [Zgjedhja e Kryetarit dhe Nënkryetarëve] të Kushtetutësë Republikës së Kosovës, të ftojë përfaqësuesin e grupit më të madh parlamentar për të propozuar kandidatin/en për Kryetar/e të Kuvendit të Republikës së Kosovës, i/e cili/cila zgjedhet përmes votimit të hapur, votimi i cili mund të realizohet vetëm deri në 3 (tre) herë për kandidatin/en e njëjtë;

TË URDHËROJË, njëzëri të gjithë deputetët e zgjedhur të Kuvendit të Republikës së Kosovës, që në pajtim me nenin 4 [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit], nenin 7 [Vlerat] dhe nenin 74 [Ushtrimi i Funksionit] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës gjatë procedurës së zgjedhjes së Kryetarit/es dhe nënkryetarëve të Kuvendit të Republikës së Kosovës të jenë të pranishëm dhe të votojnë;

TË URDHËROJË, me 6 (gjashtë) vota për dhe 1 (një) kundër deputetët e zgjedhur të Kuvendit të Republikës së Kosovës, në pajtim me paragrafët 2, 3 dhe 4 të nenit 67 [Zgjedhja e Kryetarit dhe Nënkryetarëve] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës të zgjedhin Kryetarin/en dhe nënkryetarët e Kuvendit të Republikës së Kosovës sipas pikave 3 dhe 4 të rendit të ditës të Seancës Konstituive brenda 30 (tridhjetë) ditëve nga dita e hyrjes në fuqi të këtij Aktgjykimi;

TË VAZHDOJË, njëzëri, masën e përkohshme të vendosur më 24 korrik 2025 deri në hyrjen në fuqi të këtij Aktgjykimi;

T’UA KUMTOJË këtë Aktgjykim palëve;

TA PUBLIKOJË këtë Aktgjykim në Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës, në pajtim me paragrafin 4 të nenit 20 (Vendimet) të Ligjit Nr. 03/L-121 për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës;

TË KONSTATOJË që ky Aktgjykim hyn në fuqi në ditën e publikimit të tij nga Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës dhe njoftimit të palëve.

Continue Reading

Të kërkuara