Kulturë

Një vit prej ndarjes nga jeta të kolosit të letrave shqipe, Ismail Kadare

Published

on

Një vit më parë u nda nga jeta, në moshën 88-vjeçare, gjeniu i letrave shqipe, Ismail Kadare.

Ai ishte shkrimtari shqiptar më i shquar brenda e jashtë kufijve të vendit, i cili ngriti lart prestigjin e letrave shqipe anembanë globit.

Ismail Kadare lindi më 28 janar 1936 në lagjen Palorto të Gjirokastrës. Në vendlindje qëndroi deri në përfundimin e arsimit të mesëm, kur përgatiti për botim ciklin e tij të parë me poezi “Frymëzimet djaloshare” (1954). Më pas kreu në Tiranë studimet e larta në degën e Gjuhë-Letërsisë dhe u diplomua për “Mësuesi”.

Në harkun e viteve 1958-1960, Kadare thelloi studimet në Institutin “Maksim Gorki” në Moskë. Në vitin 1960, i detyruar t’i braktiste studimet për shkak të ndërprerjes së marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe ish-Bashkimit Sovjetik, u kthye në atdhe dhe nisi angazhimin në gazetari.

Në vitin 1963 botoi romanin e tij “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, i cili pati jehonë edhe përtej vendit. Karriera e Kadaresë shënoi kulme të tjera me tema sa lokale aq edhe universale. Tematika e natyrës liridashëse të shqiptarëve ishte kryefjalë edhe në romanin “Kështjella”, botuar në vitin 1970. I njëjti frymëzim vihet re edhe tek “Krushqit janë të ngrirë”, i cili flet mbi demonstratat e vitit 1981 të shqiptarëve të Kosovës.

Një tjetër roman i vlerësuar ishte “Kronikë në gur” (1970). Në vargun e publikimeve të pandërprera, romani alegorik “Nëpunësi i Pallatit të ëndrrave” (1981), veçohet si më i lakuari në tërësinë e veprës së Kadaresë. Në vjeshtën e vitit 1990, Kadare u largua drejt Francës dhe u rikthye në atdhe pas zhvillimeve të para demokratike.

Kadare është dekoruar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë me Urdhrin “Nderi i Kombit”. Prej vitit 1996, shkrimtari shqiptar u bë anëtar i asociuar (përjetësisht) i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike të Francës. Në tetor 2023 presidenti francez Emmanuel Macron, në Tiranë, e ngriti në gradën e Oficerit të Lartë, në Urdhrin e Legjionit të Nderit.

Ai u vlerësua me një sërë çmimesh ndërkombëtare (“Man Booker Prize”, “Princi i Asturias” etj.), si i përzgjedhur në radhët e shkrimtarëve botërisht të njohur, sikurse Gabriel Garcia Marquez, Günter Grass dhe Milan Kundera.

Deri tani, veprat e tij janë përkthyer në rreth 45 gjuhë të botës./atsh

Kulturë

Mbrëmja finale e ciklit “Netët e Filmit Shqiptar” në Kino Armata

Published

on

Cikli kulturor “Netët e Filmit Shqiptar”, i organizuar nga Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Kosovë, përmbyllet me një mbrëmje të veçantë filmike të mërkurën, më 12 nëntor 2025, në Kino Armata, Prishtinë, duke nisur nga ora 19:00.

Në këtë mbrëmje do të shfaqet një nga veprat më të njohura të kinematografisë shqiptare, filmi “Kapedani” (1972), me regji të Muharrem Fejzos dhe bashkëskenarist Fehmi Hoshafin.

Cikli, i zhvilluar nga shtatori deri në nëntor 2025, në bashkëpunim me Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit dhe Kino Armata, ka sjellë pranë publikut të Prishtinës disa prej veprave më të spikatura të kinematografisë shqiptare.

Hyrja është falas, por vendet janë të kufizuara. Pjesëmarrësit mund të konfirmojnë praninë deri më 11 nëntor 2025, ora 16:00, në adresën:
📧 [email protected]

Ambasada e Shqipërisë në Prishtinë ju fton me shumë kënaqësi të merrni pjesë në këtë mbrëmje të veçantë, kushtuar trashëgimisë së pasur kinematografike shqiptare. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

“Libri i Xhunglës” magjeps të vegjlit në Teatrin e Kukullave

Published

on

Fëmijët, të shoqëruar nga prindërit, udhëtuan këtë fundjavë në një botë plot ngjyra e aventura, teksa skena e Teatrit të Kukullave u shndërrua në një xhungël magjike.

Kukulla anatomike në përmasat e kafshëve të gjalla, të sjella me mjeshtëri nga aktorët, i futën të vegjlit në botën e përrallës “Libri i Xhunglës”, ku për 50 minuta u bënë pjesë e aventurës së Moglit dhe miqve të tij, Balusë dhe Bagerës.

Shfaqja, e konceptuar nga regjisorja Ina Morinaj, solli interpretim të ri të klasikës së njohur, duke bashkuar kukullat me lojën e aktorëve në mënyrë të gjallë e plot energji.

“Reagimet e publikut ishin fantastike, kishte shumë elemente të veçanta,” tha aktori Ilia Kaçi, ndërsa Erdit Asllanaj e cilësoi shfaqjen “një kryevepër që u prit me shumë entuziazëm”.

Sipas Aleksandër Gramit, “qëllimi ishte ta fusnim publikun brenda xhunglës – dhe besoj se ja dolëm”.

Edhe Juxhin Plovishti u shpreh i lumtur për pritjen e ngrohtë nga publiku: “Fëmijët u kënaqën dhe kjo është shpërblimi më i madh”.

Aventura e Moglit në xhungël do të vijojë edhe fundjavën e ardhshme në Teatrin e Kukullave, për të gjithë ata që duan të përjetojnë magjinë e përrallës klasike. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Mënyra e Jetës

Si ndikon rritja në një familje të rreptë tek personaliteti në moshë madhore?

Published

on

Mënyra si rritemi ka ndikim në formimin e personalitetit, stilin e komunikimit dhe mënyrën si i qasemi autoritetit.

Fëmijët e rritur në mjedise të rrepta mësohen të respektojnë rregullat dhe disiplinën, por shpesh bartin me vete modele emocionale që vazhdojnë edhe në jetën e të rriturve.

Edhe pse një edukim i tillë buron nga qëllime të mira, si sigurimi i rendit dhe përgjegjësisë pasojat e tij reflektohen më vonë në mënyrën se si një person shprehet, vendos kufij dhe përjeton afërsinë emocionale.

Sipas këshilltarëve familjarë dhe terapistëve të marrëdhënieve, disa tipare dallohen tek ata që janë rritur në ambiente tepër të rregullta dhe autoritare.

1. Kufizim emocional

Personat që janë rritur në një familje të rreptë ndihen të detyruar të jenë “nën kontroll”. Ata e kanë të vështirë të shprehin ndjenjat, sepse në fëmijëri u është mësuar se emocionet janë shenjë dobësie. Në pamje të parë duken të qetë e të qëndrueshëm, por fshihet frika nga gabimet apo nga mospranimi nga të tjerët.

2. Frika nga dështimi

Ekspertët e shëndetit mendor theksojnë se fëmijët që ndëshkohen apo kritikohen shpesh për gabime, më vonë zhvillojnë frikë nga dështimi. Si të rritur, ata vendosin standarde të larta për veten dhe e kanë të vështirë të pranojnë dobësitë e tyre. Kjo frikë mund t’i pengojë të marrin iniciativa të reja, nga droja se mund të përjetojnë sërish ndjesinë e turpit ose zhgënjimit.

3. Vështirësi në shprehjen e emocioneve

Në një mjedis të rreptë, fëmijët mësohen të shtypin emocionet për të shmangur ndëshkimin ose konfliktin. Kjo ndikon në moshë madhore, duke e bërë të vështirë shprehjen e ndjenjave në mënyrë të sinqertë. Shumë individë ndihen emocionalisht të izoluar e përballen me sfida në krijimin e marrëdhënieve të ngushta.

4. Vetëbesim i ulët

Rregullat e tepërta dhe kërkesa e vazhdueshme për përsosmëri dëmtojnë vetëvlerësimin e një fëmije. Kur ai ndien se kurrë nuk është “mjaftueshëm i mirë”, kjo ndjenjë e ndjek në moshë madhore. Këta individë dyshojnë në aftësitë e tyre e ta kenë të vështirë të pranojnë lavdërime apo dashuri pa kushte.

5. Vështirësi në besim

Nëse një fëmijë mësohet se gabimet nuk falen, rritet me ndjenjën se të tjerët do ta gjykojnë ashpër. Në moshë madhore, kjo shndërrohet në vështirësi për të besuar njerëzit përreth. Në vend që të relaksohen në marrëdhënie, mbajnë distancë e analizojnë çdo veprim të të tjerëve.

6. Nevoja për miratim

Psikologët theksojnë se individët që janë rritur në mjedis disiplinor kërkojnë vazhdimisht miratim e vlerësim nga të tjerët, qofshin figura autoriteti, partnerë apo miq. Ata janë mësuar me idenë se dashuria duhet “fituar” dhe jo dhënë pa kushte, gjë që mund të sjellë lodhje emocionale dhe ndjenjë tensioni të përhershëm. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Mënyra e Jetës

Si ndikojnë emocionet në kujtesën tonë?

Published

on

Sipas studimeve të fundit, njeriu mund të përjetojë deri në 28 emocione të ndryshme, nga gëzimi te turpi apo irritimi.

Asnjë emocion nuk është “i mirë” ose “i keq”; secili ka rol të rëndësishëm në jetën tonë dhe në mënyrën se si kujtojmë ngjarjet.

Emocionet ndikojnë në kujtesë. Ato mund të forcojnë ose dobësojnë mënyrën se si ruajmë dhe rikthejmë informacionin. P.sh ndjenja të forta si gëzimi, frika apo zemërimi rrisin fokusin tonë ndaj detajeve të rëndësishme, duke i bërë më të lehta për t’u mbajtur mend.

Ngjarjet emocionale shpesh mbahen mend më qartë se ato neutrale, pasi aktivizojnë pjesë të trurit si amigdala dhe hipokampusi, të cilat janë përgjegjëse për ruajtjen e kujtimeve.

Atresi mund të ketë efekt të dyfishtë. Nivelet e larta të kortizolit, hormoni i stresit, mund të ndihmojnë në ruajtjen e kujtimeve afatshkurtra, por stresi kronik lodh neuronet e kujtesës dhe e vështirëson ruajtjen e informacionit afatgjatë. Për shembull, ankthi para një provimi përmirëson përqendrimin në minutat e fundit, por stresi i vazhdueshëm gjatë ditës mund të pengojë rikthimin e informacionit.

Psikologët sugjerojnë strategji për menaxhimin e emocioneve: reduktimi i stresit, praktika e mindfulness-it, shkrimi në ditar, aktiviteti fizik dhe gjumi i mjaftueshëm. Ushtrime të vogla për rikujtim të kujtimeve pozitive, si ato të falënderimit ose të humorit, janë të dobishme.

Kur kujtesa ndikohet nga shqetësime emocionale, ndihma profesionale nga terapistë apo psikiatër mund të jetë vendimtare. Trajtimi i ankthit, depresionit ose traumës jo vetëm përmirëson gjendjen emocionale, por ndihmon në rikthimin e kujtimeve dhe stabilizimin e trurit.

Në fund, emocionet janë thelbësore për kujtesën. Menaxhimi i tyre në mënyrë të qëllimshme jo vetëm që ndihmon në ruajtjen e kujtimeve, por kontribuon edhe në mirëqenien tonë të përgjithshme. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara