Kulturë

Një shekull ndriçimi gjuhësor: Përkujtimi i Eqrem Çabeut

Published

on

Më 6 gusht, në përvjetorin e lindjes së tij, Shqipëria nderon akademikun e shquar Eqrem Çabej, një nga figurat më të rëndësishme të gjuhësisë dhe kulturës shqiptare.

Eqrem Çabej erdhi në jetë më 6 gusht 1908 në Turqi, në një periudhë kur Ballkani përjetonte ndryshime të mëdha politike dhe kulturore. Fëmijëria e tij kaloi në Gjirokastër, ku ndoqi shkollën fillore, e më pas përfundoi shkollën e mesme në Klagenfurt, Austri. Pasi e la pas fakultetin e mjekësisë në Romë, ai u regjistrua në Fakultetin e Filologjisë në Universitetin e Gracit dhe më tej në Universitetin e Vjenës, ku e përfundoi studimin e tij të avancuar në gjuhësi.

Pas kthimit në Shqipëri, Çabej filloi një karrierë të shquar në arsimin shqiptar, duke dhënë mësim në gjimnazin e Shkodrës, në Shkollën Normale të Elbasanit, si dhe në Liceun e Tiranës. Ai gjithashtu kishte një angazhim të shkurtër në Ministrinë e Arsimit, ku ndikoi në politikat edukative të kohës.

Në vitin 1940, ai nisi një projekt të madh dhe të rëndësishëm për hartimin e Atlasit Gjuhësor të Shqipes, një përpjekje që do të ndikonte thellë në studimin dhe ruajtjen e gjuhës shqipe. Pas Luftës II Botërore, Çabej u bë anëtar i Institutit të Shkencave dhe më pas pedagog në Universitetin e Tiranës, ku kontribuoi si anëtar themelues dhe akademik në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë.

Fusha e studimeve të tij përfshinte gjuhësinë krahasuese indo-evropiane, folklorin, etnografinë dhe historinë e letërsisë. Ai bëri një kontribut të jashtëzakonshëm në studimet etimologjike dhe leksikologjike historike, dialektologjinë dhe onomastikën, si dhe në kodifikimin e gjuhës letrare. Një nga arritjet më të rëndësishme të tij ishte ndihma e dhënë në hartimin e Fjalorit të Gjuhës Shqipe, të botuar në Tiranë më 1980.

Për punën e tij të shquar, Eqrem Çabej u nderua me urdhrin “Nderi i Kombit”. Ai ndërroi jetë më 13 gusht 1980 në një klinikë në Romë, vetëm disa ditë pas ditëlindjes së tij të shtatëdhjetë e dytë, duke lënë pas një trashëgimi të pasur dhe një ndikim të pashlyer në studimin e gjuhës dhe kulturës shqiptare./UBTNews/

Kulturë

“Valley Film Festival”, event unik për të rinjtë e Luginës! Flet organizatori Kushtrim Asllani

Published

on

Java u mbyll me një intervistë ekskluzive me aktorin Kushtrim Asllani i i cili flet për organizimin e “Valley Film Festival”.

Ky event i rëndësishëm që do të mbahet në qytetin e Bujanocit, në datat 20, 21 dhe 22 qershor 2025, pritet të sjellë panele, trajnime dhe shfaqje filmash të metrazhit të shkurtër dhe të gjatë nga autorë vendorë dhe ndërkombëtarë.

“Valley Film Festival” vjen si një hap i ri për zhvillimin kulturor dhe promovimin e krijimtarisë artistike të të rinjve në Luginën e Preshevës.

Emisioni “n’RITËM”, me autore dhe moderatore Albina Zeneli vjen në frekuencën 100.7 çdo ditë pune nga ora 13:00-15:00 në Campus Radio.

Linku për ta dëgjuar online: https://www.ubt-uni.net/en/media-events/ubt-radio-campus/ 

 

Continue Reading

Magazinë

Miley Cyrus foli për problemin shëndetësor dhe varësinë ndaj alkoolit

Published

on

Miley Cyrus foli për aventurën e vështirë shëndetësore që kaloi gjatë një performance live, si dhe për transformimin që solli në jetën e saj vendimi për të lënë alkoolin dhe marihuanën.

Këngëtarja nuk ngurroi të pranonte se si kthimi drejt kthjelltësisë dhe sprova fizike që përjetoi e shtynë drejt limiteve, por e ndihmuan të gjente veten përsëri.

Ajo zbuloi se pësoi një këputje të kistit ovarian gjatë shfaqjes së Vitit të Ri “Miley’s New Year’s Eve Party” që prezantoi me Dolly Parton më 2023.

“Pata një përvojë traumatike në një shfaqje që bëra me Lorne Michaels, kur bëra shfaqjen time të Vitit të Ri“, tha ajo dhe shtoi: “Pata një urgjencë mjekësore. Pata një këputje të kistit ovarian. Nuk e dinim saktësisht se çfarë po ndodhte, kështu që e bëmë. Ishte shumë traumatike, sepse ishte e padurueshme dhe unë po e bëja shfaqjen normalisht. Por ishte vërtet shumë e vështirë për mua.”

Ky incident e bëri të mendonte të hiqte dorë nga muzika, por një bisedë me Lorne Michaels rezultoi vendimtare:

“Ai më tha: ‘Gjashtë muaj. Secili ka gjashtë muaj për të ndjerë keqardhje për veten dhe pastaj fillojmë rindërtimin’. Nuk keni idenë se sa artistë janë ulur në këtë karrige dhe më kanë thënë se po e lënë muzikën. Të gjithë e bëjnë këtë, të gjithë kalojnë nëpër këto përvoja traumatike .”

Në të njëjtën kohë, Cyrus rrëfeu se vendimi për të ndaluar pirjen e alkoolit dhe përdorimin e marihuanës ishte ndoshta momenti më përcaktues në jetën e saj:

“Kam mësuar diçka për veten time gjatë viteve: maturia është si Zoti im.” Kam nevojë për të, jetoj për të. Dua të them, kjo më ka ndryshuar tërë jetën.

Edhe pse pranoi se gjatë pandemisë u largua nga maturia për një farë kohe, ndjeu se duhej të kalonte edhe nëpër këtë situatë: “E di që më është dashur të bie edhe një herë… Kishte momente që më lënduan. Nuk jam krenare për to, por ato më shtynë të shkruaja “Flowers”, e cila ishte një çelës që zhbllokoi të gjithë shërimin. Më shëroi shumë .

Ajo e përshkroi fitoren e saj në Grammy për “Flowers” si një moment prekës afirmimi: “Ndoshta ishte fëmija brenda meje.” Nuk e di çfarë ishte, por kisha nevojë për diçka për t’u mbajtur fort që do të më bënte të ndihesha sikur kisha fituar vërtet. “Marrja e çmimit Grammy për këngën ‘Flowers’ ishte si një fashë për një zemër të thyer .”

Pavarësisht vështirësive, këngëtarja po përgatit albumin e saj të ri “Something Beautiful” dhe deklaron se është gati t’ia riprezantojë veten publikut të saj, këtë herë me më shumë qartësi dhe të vërtetë.

Continue Reading

Magazinë

Xhaxhai i William dhe Harry lë një pasuri marramendëse: ky është përfituesi kryesor

Published

on

Lord Robert Fellowes, xhaxhai i Princit William dhe Princit Harry, ndërroi jetë në korrik 2024 në moshën 82 vjeçare.

Figurë kyçe në Familjen Mbretërore Britanike për dekada, shërbeu si sekretar privat i Elizabeth II midis viteve 1990/1999, pas daljes në pension zyrtar, mbeti i lidhur me monarkinë si kalorës shtesë i Mbretëreshës deri në vdekje më 2022.

Tani, testamenti ka dalë në dritë, duke zbuluar një vendim të habitshëm: as William dhe as Harry nuk janë të listuar si përfitues. Sipas dokumenteve të gjykatës, pasuria e tij, e vlerësuar në gati 1.75 milionë euro , iu la e tëra gruas së tij, Baroneshës Jane Fellowes, së bashku me donacione të ndryshme për familjen, miqtë dhe organizatat bamirëse.

Gjykata e Lartë dha lejen për ekzekutimin e testamentit, të datës qershor 2012, në mesin e majit.

Në të, Lord Fellowes ia la pasuritë dhe të ardhurat nga pasuria e tij gruas së tij, por shtoi një klauzolë që kërkonte që pasuria të përdorej edhe për “përparimin dhe përfitimin e përgjithshëm” të familjes.

Këtu përfshihen tre fëmijët e tij: Alexander, Laura dhe Eleanor , të cilët, me Baroneshën Fellowes, do të veprojnë si ekzekutorë të trashëgimisë.

Përfitues të tjerë përfshijnë Andrew Grange, i cili mori 1,170 euro, dhe disa institucione: hospisin Tapping House në West Snettisham, Rhodes Trust, Kishën e Shën Marisë dhe Kolegjin Eton, të cilët gjithashtu morën fonde.

Continue Reading

Magazinë

Ndarja me Sophie Turner, Joe Jonas: Ideja e ribashkimit më dukej e frikshme

Published

on

Joe Jonas ka folur për pasiguritë që ndjeu kur u përpoq të dilte sërish në takime pas divorcit nga Sophie Turner, madje duke zbuluar se një varg nga partnerja e tij e re frymëzoi këngën e tij të re “Only Love”.

Në një intervistë me TalkShopLive, këngëtari 35-vjeçar dhe ish-anëtar i Jonas Brothers foli për procesin e krijimit të albumit të tij solo “Music for People Who Believe in Love”, i cili publikohet të premten, më 23 maj.

“Në atë kohë po dilja me dikë dhe fillova të eksploroja idenë e ridaljes së një lidhjeje. Ishte vërtet e frikshme dhe stresuese“, pranoi Jonas. “Dashuria merr forma të ndryshme dhe unë po rizbuloja se çfarë do të thotë kjo“.

Jonas ishte i martuar me Sophie Turner nga 2019 deri në divorcin e tyre më 2023. Së bashku patën dy vajza, Willa e Delphine. Pas divorcit, pati një lidhje me modelen Stormi Brie, me ndarjen e tyre që ndodhi në qershor 2024.

Siç tha ai, vajza me të cilin po dilte gjatë periudhës kur u frymëzua për “Only Love” i’a kishte minimizuar shqetësimet me humor, duke i thënë: “Hajde, është thjesht dashuri”. “E dëgjova dhe thashë me vete, ‘Kur e thua kështu…’ Dhe shkruam një këngë për të ”, tha Jonas. “Dua të them, nuk ishte asgjë e rëndësishme – por për mua ishte, dhe për personin tjetër gjithashtu. Por është në rregull të marrësh një rrezik dhe të provosh përsëri, të ekspozohesh emocionalisht.”

Siç zbuloi ai, e kishte shkruar këngën me qëllimin për ta interpretuar me vëllezërit e tij në grupin Jonas Brothers. Por kur filloi ta dëgjonte përsëri, e kuptoi se e lidhte shumë fort me historinë e tij personale.

Continue Reading

Të kërkuara