Kuriozitete

Nga strategjia te kreativiteti – përfitimet surprizuese të shahut në jetën tuaj

Published

on

Shahu nuk është vetëm një garë mendore mes dy lojtarësh, por ushtrim i thellë intelektual që ndihmon në formësimin e trurit dhe karakterit. Kjo lojë ka kaluar kohën e kufijtë gjeografikë, duke u bërë pjesë e përditshme e jetës në dhoma pritjeje, biblioteka publike, shkolla e sheshe në të gjithë botën.

Shahu është më shumë se sport intelektual, është mënyrë për të ndërtuar mendje të mprehtë, të qëndrueshme e më të aftë për të përballuar sfidat e jetës.

Pavarësisht moshës apo përvojës, një tabelë shahu është gjithmonë një ftesë për të ushtruar trurin.

Por përse shahu konsiderohet kaq i dobishëm për zhvillimin e trurit?

1. Zhvillon aftësinë për të menduar me empati

Për të qenë një lojtar i suksesshëm, nuk mjafton të mendosh vetëm për lëvizjen tënde – duhet të hysh në mendjen e kundërshtarit. Kjo aftësi për të kuptuar mendimet dhe qëllimet lidhet ngushtë me konceptin psikologjik të “teorisë së mendjes”, që është thelbësor për marrëdhënie sociale të suksesshme.

2. Forcon kujtesën afatshkurtër dhe atë vizuale

Lojtarët e shahut janë të ekspozuar ndaj kombinimeve të mundshme gjatë lojes, i detyron të mbajnë mend pozicione, skema, strategji, sfidë që stërvit kujtesën vizuale dhe atë logjike në të njëjtën kohë. Ata që luajnë hah kanë performancë më të mirë në teste që kërkojnë rikujtim e njohje të shpejtë të modeleve.

3. Nxit mendimin strategjik dhe planifikimin në afatgjatë

Çdo lëvizje në shah është një hap drejt një qëllimi të madh. Loja nxit lojtarin të planifikojë disa hapa para, duke marrë parasysh të gjitha mundësitë dhe kundërveprimet. Kjo formë mendimi është e dobishme jo vetëm në lojë, por edhe në jetë, nga menaxhimi i kohës deri tek marrja e vendimeve të rëndësishme.

4. Rrit fleksibilitetin mendor dhe zgjidhjen e problemeve të reja

Lojtarët përballen me situata të reja që kërkojnë zgjidhje. Kjo përfshin zhvillimin e asaj që quhet inteligjencë fluide, aftësia për të analizuar probleme të panjohura dhe reaguar në mënyrë efikase. Loja përmirëson shpejtësinë e përpunimit të informacionit, duke i bërë lojtarët më të shpejtë në vendimmarrje.

5. Zhvillon kreativitetin dhe mendimin divergent

Në kontrast me idenë se shahu është ogjikë e ftohtë, loja kërkon mendim krijues. Kur situatat në lojë nuk janë të zakonshme, lojtarët gjejnë zgjidhje kreative e dalin jashtë rregullave standarde. Një eksperiment në Indi tregoi se fëmijët që luanin shah kishin rezultate më të mira në teste të kreativitetit krahasuar me ata që nuk luanin.

6. Përmirëson përqendrimin dhe vetëkontrollin

Një ndeshje shahu mund të zgjasë orë të tëra, çdo gabim kushton humbjen e lojës. Kjo kërkon nivel të lartë përqendrimi dhe vetëdisiplinimi. Aftësia për të qëndruar i fokusuar për një kohë të gjatë është e rëndësishme jo vetëm në shah, por edhe në arsim, punë dhe situata të jetës së përditshme.

7. Ndihmon në rregullimin e emocioneve dhe menaxhimin e stresit

Shahu i mëson lojtarët të menaxhojnë presionin emocional e të përballen me humbjen në mënyrë konstruktive. Përmes lojës, individi mëson të ruajë qetësinë, të mendojë para se të veprojë dhe të mësojë nga gabimet pa u zhgënjyer. Këto aftësi janë të rëndësishme për mirëqenien psikologjike.

8. Mbron trurin nga plakja e hershme

Ka shumë dëshmi se aktivitetet mendore komplekse, si shahu, ndihmojnë në ruajtjen e funksioneve njohëse te të moshuarit. Studime kanë sugjeruar se njerëzit që merren rregullisht me lojëra si shahu, kanë rrezik më të ulët për zhvillimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri.

Kuriozitete

Filmat e frikshëm përforcojnë rezistencën emocionale dhe ulin ankthin

Published

on

Edhe pse filmat horror shkaktojnë rritje të rrahjeve të zemrës dhe ndjesi frike, ata mund të kenë efekte pozitive në shëndetin mendor.

Psikologët shpjegojnë se ndjenja e frikës ndihmon njerëzit të mësojnë si të kontrollojnë ankthin dhe të përballen më lehtë me situata stresuese në jetën reale.

Kjo përforcon rezistencën emocionale dhe vetëbesimin. Një studim i ri psikologjik ka treguar se horrori aktivizon në tru procese që ndihmojnë individin të mësojë si të reagojë në situata të vështira.

Coltan Scrivner, psikolog amerikan nga Universiteti i Arizonës, thotë se përjetimi i frikës në mënyrë të kontrolluar, përmes filmave ose librave horror, funksionon si një ushtrim emocional që forcon rezistencën psikologjike.

Gjatë studimit, shikuesit e filmave horror u ndanë në tre grupe:

Adrenaline Junkers – ata që kërkojnë ndjesinë e fortë të frikës;

White Knucklers – ata që duan të provojnë ndjenjën e tejkalimit të frikës;

Dark Copers – ata që përdorin filmat horror për të përballuar ankthin ose depresionin.

Sipas Scrivner, shikimi i skenave të frikshme është një mënyrë për të testuar kufijtë e frikës dhe për të ndjerë siguri në jetën reale.

Këto përvoja i ndihmojnë njerëzit të kuptojnë reagimet e tyre emocionale dhe të zhvillojnë aftësi për vetëkontroll.

Një pjesë tjetër e studimit, e realizuar në Danimarkë, tregoi të njëjtat rezultate, duke konfirmuar se ndjenja e frikës në kushte të sigurta ka vlera praktike.

Gjithashtu, gjatë pandemisë së COVID-19, hulumtuesit vërejtën se adhuruesit e filmave horror ishin më të qëndrueshëm emocionalisht, më të qetë ndaj lajmeve të frikshme dhe më të sigurt për aftësinë e tyre për të përballuar vështirësitë.

Efektet pozitive të frikës përdoren edhe në trajtimin e ankthit. Në Holandë, studiuesit përdorin një video-lojë të quajtur MindLight, e cila ndihmon fëmijët me ankth të përballojnë frikën. Scrivner beson se historitë horror përdoren si terapi, duke mësuar trurin të menaxhojë emocionet negative në mënyrë të sigurt.

“Tmerri na lejon të luajmë me ndjenjën e frikës pa qenë në rrezik real,” shpjegon ai. “Një libër apo film horror i përzgjedhur me kujdes mund të shërbejë si mjet i vlefshëm për qetësinë në momentet kritike dhe forcimin e durimit emocional.” /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Shkenca sfidon mitin e moshës, truri më i fortë në 55 deri 60 vjeç

Published

on

Një studim i ri nga Universiteti i Australisë Perëndimore ka përmbysur bindjen se aftësitë mendore bien me kalimin e moshës.

Sipas kërkuesve, performanca njohëse arrin kulmin midis moshës 55 dhe 60 vjeç, duke përfaqësuar periudhën më të fortë për arsyetim, vendimmarrje dhe zgjidhje të problemeve komplekse.

Studiuesi kryesor, Dr. Gilles Gignac, e përshkruan këtë fazë si “pikën ideale të ekuilibrit midis përvojës, njohurive dhe stabilitetit emocional”.

“Është koha të mos e shohim moshën e mesme si fillimin e rënies, por si kulmin e pjekurisë mendore,” – theksoi ai.

Duke analizuar të dhënat nga dhjetëra kërkime, ekipi përfshiu 16 tipare njohëse dhe të personalitetit, përfshirë kujtesën, arsyetimin moral, inteligjencën emocionale dhe “Pesë tiparet e mëdha”: ekstraversionin, ndërgjegjshmërinë, hapjen, pëlqyeshmërinë dhe stabilitetin emocional.

Rezultatet treguan se funksioni mendor rritet gradualisht gjatë jetës së të rriturve, kulmon në fund të të 50-ave dhe mbetet i qëndrueshëm deri në fillim të të 60-ave. Madje, disa tipare si ndërgjegjshmëria dhe arsyetimi moral vazhdojnë të përmirësohen edhe pas moshës 65 vjeç.

Sipas autorëve, kjo shpjegon pse personat midis 55 dhe 60 vjeç shpesh janë më të përshtatshëm për role udhëheqëse dhe vendimmarrje të lartë.

Studimi thekson se mosha e mesme nuk është fillimi i rënies, por periudha ku përvoja dhe mençuria arrijnë kulmin e tyre intelektual. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Pse “do ta bëj nesër” është një nga gënjeshtrat më të dëmshme për mendjen?

Published

on

Sipas disa studimeve, zakoni për të shtyrë detyrat apo vendimet për më vonë nuk është thjesht një formë përtacie apo mungesë motivimi, ai ndikon drejtpërdrejt në mënyrën si funksionon truri ynë.

Shkencëtarët shpjegojnë se, kur një person e ka zakon të zvarrisë gjithçka, aktivizohen pjesët e trurit që kanë lidhje të drejtpërdrejtë me stresin dhe ankthin, ndërsa dobësohen ato zona që ndihmojnë përqendrimin, vetëkontrollin dhe vendimmarrjen.

Ky proces sjell një sërë pasojash: lodhje mendore, mungesë qartësie, rënie të motivimit dhe vështirësi në menaxhimin e emocioneve.

Në thelb, sa më shumë e shtyn një detyrë, aq më shumë truri mësohet me këtë sjellje dhe e bën gjithnjë e më të vështirë të ndalesh së zvarrituri.

Studiuesit theksojnë se zvarritja kronike nuk duhet parë si një çështje “përtacie”, por si model sjelljeje që ndikon në mirëqenien mendore dhe aftësitë njohëse.

Ajo mund të krijojë një cikël të lodhshëm ku ndjenja e fajit dhe ankthi përzihen me mungesën e veprimit, duke ulur produktivitetin dhe kënaqësinë personale.

Prandaj, herën tjetër që mendon “do ta bëj nesër”, kujto se truri yt nuk është aspak dakord dhe se çdo shtyrje e vogël mund të jetë një hap më larg nga qartësia dhe kontrolli i vetvetes. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Parashikimet e Ray Kurzweil për të ardhmen e Inteligjencës Artificiale dhe singularitetin

Published

on

Në librin e tij të vitit 1999, “The Age of Spiritual Machines”, shpikësi dhe futuristi Ray Kurzweil bëri parashikime që kanë tërhequr vëmendjen e botës teknologjike dhe shkencore.

Ai parashikoi se deri në vitet 2020, Inteligjenca Artificiale (IA) do të ishte e aftë të kryente shumicën e detyrave që aktualisht i bëjnë njerëzit.

Kurzweil shpjegoi se deri më 2029, makinat do të arrinin inteligjencën e nivelit njerëzor, duke u bërë partnerë të barabartë në shumë fusha të jetës dhe punës njerëzore. Deri më tani, pretendon se nga 147 parashikime të bëra që nga vitet 1990, 86% janë rezultuar të sakta, një tregues i saktësisë së vizionit të tij për zhvillimin e teknologjisë.

Sipas Kurzweil, vala e ardhshme e teknologjisë do të shkojë shumë përtej automatizimit të thjeshtë. Ai parashikon se deri në vitin 2032, shkenca do të arrijë përparime që mund të ngadalësojnë ose madje të përmbysin procesin e plakjes, duke sjellë revolucion në shëndetin dhe jetëgjatësinë njerëzore.

Në vitet e 2030-ës, nanorobotët pritet të luajnë një rol kyç, duke lidhur trurin tonë me cloud-in, çka mund të zgjeronte aftësitë njohëse dhe të mundësonte një shkallë të re ndërveprimi mes mendjes njerëzore dhe inteligjencës artificiale.

Deri më 2045, Kurzweil beson se njerëzimi do të arrijë Singularitetin, një pikë ku inteligjenca njerëzore dhe artificiale bashkohen plotësisht, duke zgjeruar kapacitetet e vetëdijes dhe duke krijuar mundësi të reja për krijimtarinë, inovacionin dhe zhvillimin e civilizimit.

Ai e quan këtë dekadë si më transformuese në historinë njerëzore, një moment kur kreativiteti dhe llogaritja bashkohen, duke hapur një epokë krejtësisht të re të teknologjisë dhe shoqërisë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara