Lajmet

Në shënime të Mehmet Krajës: Një Letërsi, Një Gjuhë – Shqipja si fuqia e bashkimit letrar

Published

on

Letërsia e Shqipërisë dhe Kosovës në këndvështrimin e Mehmet Krajës është një. Dy letërsitë burojnë nga përvojat e ndryshme, Shqipëria për 50 vite krijoi nën diktaturë, kurse Kosova u has me përvojën si gjuhë e dytë që la shenjën e saj deri në vitin 1999. Letërsia e Shqipërisë dhe letërsia e Kosovës janë dy letërsi me përvoja dhe zhvillime të ndryshme. Ato i bashkon shqipja, gjuha e tyre e njëjtë. Ky ishte thelbi i një ligjërate që akademik Mehmet Kraja ka mbajtur sot në qendrën Sotir Kolea. Me një qasje analitike, Kraja theksoi rrënjët e përbashkëta të kulturës letrare shqipe, ndërkohë që zbuloi dallimet në përvojën dhe zhvillimin e tyre.

Përballë audiencës të mbushur me intelektualë dhe dashamirës të letërsisë, Kraja u shpreh: “Letërsia shqipe eshte një dhe e pandarë ashtu siç është dhe gjuha shqipe, një dhe e pandarë. Letërsinë e përcakton gjuha dhe identiteti i saj. Nëse kemi përvoja të ndryshme letrare, prapë se prapë ato gjuhën e kanë të përbashkët dhe e tillë funksionon. Gjuha shqipe ka variantet e saj. Letërsia shqipe ka përvojat e saj”.

Në rrafshin e gjuhës dhe letërsisë, akademiku Mehmet Kraja bëri një deklaratë për unifikimin dhe pasurimin e gjuhës së shkruar shqipe. Ai u ndal në sfidat që përjeton letërsia shqipe, veçanërisht në lidhje me përdorimin e variantit gegërisht. Kraja shpreh qartazi se ndarja gjuhësore nuk është vetëm një pengesë, por edhe një shqetësim për të ardhmen e gjuhës dhe letërsisë shqipe.

Në një akt të guximshëm, Kraja shpreh qartë se pengesa në shkrim nuk është vetëm mungesa e një standardi të përcaktuar, por mungesa e njohjes dhe zotërimi të kësaj gjuhe nga ata që thjesht e përdorin atë për qëllime propagandistike. Sipas Krajës, ndarja gjuhësore është dashakeqësi, ai i cili njeh gjuhën di të shkruaj edhe në standard edhe në gegërisht.

“Pengesë në shkrim nuk është standardi, por mos zotërimi i tij, as i gegërishtes, prej atyre që thjeshtë e përdorin gegërishten si propagandë”, theksoi akademiku.

Mehmet Kraja shprehu rezervat e tij në lidhje me idenë se problemet e shkrimtarëve kosovarë rrjedhin nga bazat e standardit të gjuhës së përdorur, duke e cilësuar atë si një përmbajtje e gabuar. Ai theksoi se autorët që hasin vështirësi në krijimin letrar nuk kanë sfida me bazën e gjuhës, por mungojnë në njohjen dhe përdorimin e gegërishtes. Kraja vuri në dukje se shumica e atyre që preferojnë variantin gegërisht jashtë standardit nuk e zbatojnë atë me nivel të duhur, tregues se nuk janë të njohur mjaftueshëm me këtë variant dialektik dhe ky është gabimi i tyre.

“Nuk më pëlqen asnjëherë ajo ideja që ne kosovarët kemi probleme sepse në bazën e standardit është toskërishtja. Kjo nuk është e vërtetë. Ata autorë që kanë problem, kanë probleme me gjuhën shqipe. Një pjesë e madhe e atyre që vajtojnë gegërishten që nuk është e përfshirë brenda standardit, të jeni të bindur që nuk e shkruajnë mirë, nuk e njohin mirë as gegërishten e as toskërishten dhe ky është gabimi i tyre”, kumton Kraja.

Duke e shprehur bindjen e tij për rëndësinë e një gjuhe të përbashkët letrare dhe kulturore, Kraja bën thirrje për një përkushtim të përbashkët për zhvillimin dhe pasurimin e gjuhës dhe letërsisë shqipe, duke e shpallur këtë si një sfidë e rëndësishme për të gjithë shkrimtarët dhe intelektualët që e duan dhe e respektojnë kulturën dhe identitetin kombëtar.

Sipas analizës së Mehmet Krajës, letërsia e Kosovës ka pasur një rrugë të veçantë të zhvillimit krahasuar me letërsinë shqipe, e cila ka një trashëgimi më të gjatë historike. Në një kontekst ku Kosova nuk kishte statusin e gjuhës shqipe si gjuhë të parë deri në vitet ’90, letërsia e saj filloi të zhvillohej më vonë, kryesisht pas Luftës së Dytë Botërore.  Kjo situatë e vonuar e Kosovës në zhvillim letar buron nga proceset historike dhe kulturore që shënuan botën shqiptare përpara luftës.

Megjithatë edhe përkundër këtyre dallimeve historike dhe kulturore, Kraja thekson një realitet thelbësor: vendi ynë është shumë i vogël për të mbështetur dy kultura letrare të ndara. Kjo sugjeron se, pavarësisht dallimeve të përceptueshme, letërsia shqipe është një e tëra, e pasuruar nga përvojat e ndryshme letrare që dalin nga e njëjta gjuhë dhe trashëgimi kulturore./UBTNews/

© Dionesa Ebibi

Lajmet

Njohja e Kosovës nga Siria, ambasadori i Gjermanisë përgëzon Osmanin

Published

on

By

Ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Rainer Rudolph, ka përgëzuar presidenten Vjosa Osmani, dhe popullin kosovar, për njohjen e Pavarësisë së Kosovës nga Siria.

Pos tjerash, përmes një postimi në “Blusky”, ambasada gjermane thotë se janë të lumtur për këtë dinamikë të re njohjesh për Kosovën.

Jemi shumë të lumtur me këtë dinamikë të re pasi është njohja e tretë këtë vit”, thuhet në njoftim.

Ndryshe, të mërkurën Siria u bë shteti i 120-të që njeh sovranitetin e Kosovës./EO

Continue Reading

Lajmet

Gjendet pa shenja jete një person në Skenderaj

Published

on

By

Në fshatin Likoc të Skenderajt, një person është gjetur pa shenja jete të mërkurën. Rasti është konfirmuar nga Policia e Kosovës.

Është raportuar se viktima mashkull kosovar, në shtëpinë e tij është gjetur pa shenja jete. Në vendin e ngjarjes kanë dalë njësitë policore dhe ekipi i mjekëve të cilët kanë konstatuar vdekjen e tij”, thuhet në raport nga Policia e Kosovës.

Ndërkaq, me urdhër të prokurorit dhe kërkesës së familjarëve, trupi i pa jetë është dërguar në Institutin e Mjekësisë Ligjore (IML) për obduksion./EO

Continue Reading

Lajmet

Arrestohen tre persona për kultivimin të narkotikëve në Pejë

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Pejë, në bashkëpunim me Policinë e Kosovës, sot ka ndërmarrë një aksion, ku kanë arrestuar tre persona nën dyshimin për veprat penale “Kultivimi i bimës së hashashit, shkurres së kokainës ose bimëve të kanabisit” dhe “Blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikëve, substancave psikotrope dhe analoge”.

Sipas njoftimit ky aksion është rrjedhojë e hetimeve të ndërmarra nga prokurori i shtetit dhe Policia e Kosovës që ndërlidhen me plantacionet, rastin e koduar “Vera 2024”, ku gjatë vitit të kaluar janë sekuestruar rreth 3000 (tremijë) bimë narkotike dhe rreth një (1) ton narkotikë e llojit marihuan në fshatin Sverkë të komunës së Pejës.

Arrestimi i të dyshuarave është ekzekutuar nga Njësiti Special Intervenues në rajonin e Pejës dhe Gjakovës. Me urdhër të prokurorit të shtetit, tre (3) persona e dyshuar janë ndaluar 48 orë dhe njëkohësisht janë sekuestruar dy (2) automjete, tre (3) telefona mobil dhe para kesh”, thuhet nw njoftim.

Prokurori i shtetit brenda aftit ligjor do të parashtrojë kërkesë për sigurimin e prezencës se të pandehurve në procedurë penale.

Lidhur me këtë rast me herët me kërkesë të prokurorit të shtetit, janë arrestuar në shtetin e Republikës se Shqipërisë edhe tetë (8) persona për veprën penale “Kultivimi i bimës së hashashit, shkurres së kokainës ose bimëve të kanabisit” nga Kodi Penal i Republikës së Kosovës./KP

Continue Reading

Lajmet

Zjarr në ashensorin e një ndërtese në Prishtinë, shkak mbeturinat e djegura

Published

on

By

Mëngjesin e sotëm, në orën 05:27, ishte raportuar se ka ndodhur një zjarr në një banesë në rrugën “Muharrem Fejza” në Prishtinë.

Me ç’rast ekipet e zjarrfikësve kanë dalë menjëherë në vendngjarje.

Aty, ata kanë konstatuar se zjarri kishte përfshirë mbeturina në hapësirën pranë ashensorit, nga të cilat ishte liruar tym që ishte shpërndarë në banesa.

Lajmin e ka konfirmuar drejtori i zjarrfikësve, Malë Gashi, i cili ka thënë se ka shkaktuar panik te banorët.

Zjarrfikësit kanë arritur ta shuajnë zjarrin në kohë dhe kanë kryer ventilimin e hapësirës për të larguar tymin.

“Nuk ka pasur zjarr në banesë, por zjarri ishte në mbeturina në vend të ashensorit,” ka thënë Malë Gashi./EO

Continue Reading

Të kërkuara