Lajmet

Në shënime të Mehmet Krajës: Një Letërsi, Një Gjuhë – Shqipja si fuqia e bashkimit letrar

Published

on

Letërsia e Shqipërisë dhe Kosovës në këndvështrimin e Mehmet Krajës është një. Dy letërsitë burojnë nga përvojat e ndryshme, Shqipëria për 50 vite krijoi nën diktaturë, kurse Kosova u has me përvojën si gjuhë e dytë që la shenjën e saj deri në vitin 1999. Letërsia e Shqipërisë dhe letërsia e Kosovës janë dy letërsi me përvoja dhe zhvillime të ndryshme. Ato i bashkon shqipja, gjuha e tyre e njëjtë. Ky ishte thelbi i një ligjërate që akademik Mehmet Kraja ka mbajtur sot në qendrën Sotir Kolea. Me një qasje analitike, Kraja theksoi rrënjët e përbashkëta të kulturës letrare shqipe, ndërkohë që zbuloi dallimet në përvojën dhe zhvillimin e tyre.

Përballë audiencës të mbushur me intelektualë dhe dashamirës të letërsisë, Kraja u shpreh: “Letërsia shqipe eshte një dhe e pandarë ashtu siç është dhe gjuha shqipe, një dhe e pandarë. Letërsinë e përcakton gjuha dhe identiteti i saj. Nëse kemi përvoja të ndryshme letrare, prapë se prapë ato gjuhën e kanë të përbashkët dhe e tillë funksionon. Gjuha shqipe ka variantet e saj. Letërsia shqipe ka përvojat e saj”.

Në rrafshin e gjuhës dhe letërsisë, akademiku Mehmet Kraja bëri një deklaratë për unifikimin dhe pasurimin e gjuhës së shkruar shqipe. Ai u ndal në sfidat që përjeton letërsia shqipe, veçanërisht në lidhje me përdorimin e variantit gegërisht. Kraja shpreh qartazi se ndarja gjuhësore nuk është vetëm një pengesë, por edhe një shqetësim për të ardhmen e gjuhës dhe letërsisë shqipe.

Në një akt të guximshëm, Kraja shpreh qartë se pengesa në shkrim nuk është vetëm mungesa e një standardi të përcaktuar, por mungesa e njohjes dhe zotërimi të kësaj gjuhe nga ata që thjesht e përdorin atë për qëllime propagandistike. Sipas Krajës, ndarja gjuhësore është dashakeqësi, ai i cili njeh gjuhën di të shkruaj edhe në standard edhe në gegërisht.

“Pengesë në shkrim nuk është standardi, por mos zotërimi i tij, as i gegërishtes, prej atyre që thjeshtë e përdorin gegërishten si propagandë”, theksoi akademiku.

Mehmet Kraja shprehu rezervat e tij në lidhje me idenë se problemet e shkrimtarëve kosovarë rrjedhin nga bazat e standardit të gjuhës së përdorur, duke e cilësuar atë si një përmbajtje e gabuar. Ai theksoi se autorët që hasin vështirësi në krijimin letrar nuk kanë sfida me bazën e gjuhës, por mungojnë në njohjen dhe përdorimin e gegërishtes. Kraja vuri në dukje se shumica e atyre që preferojnë variantin gegërisht jashtë standardit nuk e zbatojnë atë me nivel të duhur, tregues se nuk janë të njohur mjaftueshëm me këtë variant dialektik dhe ky është gabimi i tyre.

“Nuk më pëlqen asnjëherë ajo ideja që ne kosovarët kemi probleme sepse në bazën e standardit është toskërishtja. Kjo nuk është e vërtetë. Ata autorë që kanë problem, kanë probleme me gjuhën shqipe. Një pjesë e madhe e atyre që vajtojnë gegërishten që nuk është e përfshirë brenda standardit, të jeni të bindur që nuk e shkruajnë mirë, nuk e njohin mirë as gegërishten e as toskërishten dhe ky është gabimi i tyre”, kumton Kraja.

Duke e shprehur bindjen e tij për rëndësinë e një gjuhe të përbashkët letrare dhe kulturore, Kraja bën thirrje për një përkushtim të përbashkët për zhvillimin dhe pasurimin e gjuhës dhe letërsisë shqipe, duke e shpallur këtë si një sfidë e rëndësishme për të gjithë shkrimtarët dhe intelektualët që e duan dhe e respektojnë kulturën dhe identitetin kombëtar.

Sipas analizës së Mehmet Krajës, letërsia e Kosovës ka pasur një rrugë të veçantë të zhvillimit krahasuar me letërsinë shqipe, e cila ka një trashëgimi më të gjatë historike. Në një kontekst ku Kosova nuk kishte statusin e gjuhës shqipe si gjuhë të parë deri në vitet ’90, letërsia e saj filloi të zhvillohej më vonë, kryesisht pas Luftës së Dytë Botërore.  Kjo situatë e vonuar e Kosovës në zhvillim letar buron nga proceset historike dhe kulturore që shënuan botën shqiptare përpara luftës.

Megjithatë edhe përkundër këtyre dallimeve historike dhe kulturore, Kraja thekson një realitet thelbësor: vendi ynë është shumë i vogël për të mbështetur dy kultura letrare të ndara. Kjo sugjeron se, pavarësisht dallimeve të përceptueshme, letërsia shqipe është një e tëra, e pasuruar nga përvojat e ndryshme letrare që dalin nga e njëjta gjuhë dhe trashëgimi kulturore./UBTNews/

© Dionesa Ebibi

Lajmet

Rozeta Hajdari: Nuk kam pranuar ndonjë thirrje për seancë nga ana e Gjykatës

Published

on

By

Ministrja në detyrë e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, ka reaguar pas raportimeve se ajo nuk është paraqitur në seancën gjyqësore lidhur me rastin e njohur si “Rezervat shtetërore”.

Në një deklarim publik, Hajdari ka theksuar se arsyeja e mosprezencës së saj është fakti se nuk ka marrë asnjë ftesë zyrtare nga Gjykata.

Të nderuar qytetarë, për seancën e sotme gjyqësore lidhur me çështjen e rezervave shtetërore të mallrave, ju njoftoj se unë nuk kam pranuar ndonjë thirrje për seancë nga ana e Gjykatës. Në momentin që e pranoj thirrjen nga Gjykata, për seancën e ardhshme, do të paraqitem në seancë gjyqësore”, ka shkruar ministrja në detyrë.

Rasti “Rezervat shtetërore” ka qenë në qendër të vëmendjes publike muajt e fundit, ndërsa procesi gjyqësor pritet të vazhdojë me seanca të tjera.

Continue Reading

Lajmet

Mblidhet sot KQZ-ja, pritet certifikimi i kandidatëve, listës votuese dhe vendimi për qendra të votimit në përfaqësitë diplomatike

Published

on

By

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve pritet të zhvillojë sot mbledhjen e radhës, në të cilën do të shqyrtohen një sërë çështjesh të rëndësishme që lidhen me organizimin e zgjedhjeve të parakohshme për Kuvendin e Kosovës, të planifikuara të mbahen më 28 dhjetor.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, ka bërë të ditur se një nga pikat kryesore të rendit të ditës është vendimmarrja për rekomandimin e certifikimit të kandidatëve të subjekteve politike që tashmë janë certifikuar për pjesëmarrje në këto zgjedhje.

Përveç kësaj, KQZ pritet të shqyrtojë edhe certifikimin e listës së votuesve brenda dhe jashtë Kosovës, një proces kyç për mirëorganizimin e votimit të 28 dhjetorit. Në mbledhje do të trajtohet gjithashtu rekomandimi për përcaktimin e qendrave të votimit dhe numrin e vendvotimeve në përfaqësitë diplomatike, çka është veçanërisht e rëndësishme për diasporën.

Vendimet që pritet të merren sot do të ndikojnë drejtpërdrejt në përgatitjet finale të administrimit të zgjedhjeve, të cilat ndodhen tashmë në fazën përfundimtare.

 

Continue Reading

Lajmet

Presidenti Begaj vazhdon vizitën në Kosovë

Published

on

By

Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj, po zhvillon sot ditën e dytë të vizitës së tij zyrtare në Kosovë, e cila po mbahet më 9 dhe 10 dhjetor 2025.

Gjatë ditës së parë të qëndrimit në Kosovë, presidenti Begaj u prit nga kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, kryetari i Rahovecit, Smajl Latifi, si edhe nga personalitete të tjera të jetës institucionale e akademike të vendit.

Sipas agjendës zyrtare, sot presidenti Begaj do të marrë pjesë në ceremoninë e shënimit të 50-vjetorit të themelimit të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, një nga institucionet më të rëndësishme të shkencës dhe kulturës në vend.

Ndërkohë, Policia e Kosovës ka njoftuar se është duke u angazhuar me kapacitetet e saj të plota për ruajtjen e rendit dhe sigurisë gjatë gjithë kohës së vizitës zyrtare të presidentit Begaj. Për të garantuar mbarëvajtjen e lëvizjes sipas itinerarit dhe zhvillimin e aktiviteteve të parashikuara, policia ka paralajmëruar ndërprerje të përkohshme të qarkullimit në disa segmente rrugore, në intervale të shkurtra kohore.

Autoritetet kanë bërë thirrje që qytetarët të tregojnë mirëkuptim për kufizimet e përkohshme në trafik, të cilat po zbatohen për sigurinë e përgjithshme dhe mbarëvajtjen e vizitës zyrtare.

Continue Reading

Lajmet

Mungon Rozeta Hajdari, dështon të mbahet seanca e shqyrtimit fillestar në rastin për rezervat shtetërore

Published

on

By

Në mungesë të prezencës së ministres në detyrë, Rozeta Hajdari dhe mbrojtësit të të akuzuarit, Irfan Lipovicës, Feim Alaj ka dështuar të mbahet seanca e shqyrtimit fillestar në rastin për rezervat shtetërore.

Në seacën e sotme prezente nuk ishin as përfaqësuesit e palës së dëmtuar nga Avokatura Shtetërore.


Ka filluar seanca në rastin e “Rezervave shtetërore” ndaj ministres në detyrë të Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, si dhe ndaj tre të tjerëve Irfan Lipovicës, Hafiz Garës e Ridvan Muharremit.

Në seancë nuk është e pranishme ministrja në detyrë e MINT, Rozeta Hajdari, por vetëm Ifran Lipovica dhe Hafiz Gara.

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës (PSRK) në aktakuzën e ngritur ndaj ministres në detyrë Rozeta Hajdari, ish-zëvendëssekretarit Irfan Lipovica, drejtorit të Departamentit të Rezervave Shtetërore në këtë Ministri, Hafiz Gara dhe afaristit Ridvan Muharremi, ka vlerësuar se dëmi që iu shkaktua buxhetit të Kosovës në rastin e “Rezervave shtetërore” është afër 3 milionë euro.

Aktakuzën e ngritur nga prokurorët specialë, Valdet Gashi dhe Milot Krasniqi, në Departamentin Special të Gjykatës Themelore në Prishtinë. Sipas aktakuzës së ngritur, buxheti është dëmtuar në lartësi prej 2,912,134.78 euro.

Bazuar në aktakuzën e PSRK-së, të pandehurit Rozeta Hajdari në cilësinë e ministres së Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Irfan Lipovica si zëvendëssekretar dhe Hafiz Gara në pozitën e Drejtorit të Departamentit të Rezervave Shtetërore, në kundërshtim me Ligjin për Prokurim Publik, duke iu shmangur procesit të konkurrencës, me procedurë të negocimit kishin negociuar dhe më pas nënshkruar kontratën me kompaninë turke “Yafe Turizm Indaat Sanayi ve Ticaret Anonim Sirketi” me seli në Bursa të Turqisë, për blerjen e 10 mijë tonë grurë me çmim prej 4,834,778.00 euro.

Mirëpo, aty thuhet se çmimi për blerje të grurit ishte kontraktuar 193.48 euro më i lartë sesa çmimi mesatar i tregut, raporton “Betimi për Drejtësi”.

Ata ngarkohen se në kuadër të mjeteve buxhetore të ndara nga Qeveria në shumën prej 10.000.000 euro, iu shmangën procedurës së hapur të prokurimit me rastin e procedurës së mallrave të rezervës shtetërore më 2022, konkretisht grurit, vajit dhe sheqerit.

Pas lidhjes së kontratës me operatorin turk më 15 mars 2022 më pas, thuhet se u nënshkrua aneks/kontrata me të njëjtin operator më 29 mars 2022 për shpenzimet e transportit të grurit në sasinë e përcaktuar në kontratën bazë nga Turqia në Portin e Durrësit në shumën 295.000 euro.

Ndërsa, sipas aktakuzës, me kompaninë OE “Xanto” SP. ZO.O” me seli në Gdyna- Poloni u lidh kontrata për blerjen e vajit në sasi 200.000 litra dhe sheqerit në sasi 120.000 kg me çmim të përgjithshëm 276.000 euro.

Gjithnjë sipas aktakuzës, edhe përkundër se pagesa e kontraktuar u bë në kundërshtim me Ligjin për buxhetin më 2022, 100% me avanc nga MINT, kompania turke nuk e përmbushi obligimin sa i përket grurit, duke sjellë 58.98 tonë grurë më pak sesa ishte përcaktuar në kontratë, kurse kompania polake nuk i ka sjellë fare produktet e vajit dhe sheqerit sipas kontratës, duke i shkaktuar kështu dëm në shkallë të madhe buxhetit të shtetit.

Sipas aktakuzës, Gara në koordinim me Lipovicën dhe Hajdarin me qëllim të kufizimit të konkurrencës dhe favorizimit të operatorëve ekonomik dhe fshehjes së shkeljeve ligjore në këtë aktivitet, përmes e-mailit nën arsyetimin për përshpejtim të procedurave të furnizimit me mallra të Departamentit të Rezervave Shtetërore, ka kërkuar nga Lipovica që t’i drejtohet me kërkesë Qeverisë për përjashtim nga procedurat e prokurimit për furznizim me produktet e rezervës shtetërore, e që bashkë me Hajdarin iu drejtuan me e-mail Qeverisë më 25 shkurt 2022 dhe se kërkesa u miratua të nesërmen nga Qeveria, e gjithë kjo në kundërshtim me Ligjin për Rezervat Shtetërore, duke u klasifikuar blerja e produkteve të rezervës si sekrete, përkundër se aktiviteti i prokurimit duhej të bëhej detyrimisht përmes procedurave të hapura dhe nuk konsiderohet sekret shtetëror sipas Ligjit.

Çmimi i kontraktuar me kompaninë turke për 1 ton grurë, sipas aktakuzës, kishte qenë 483.48 euro, ndërsa çmimi mesatar i tregut bazuar në të dhënat e Doganës së Kosovës në import në muajin e njëjtë- mars 2022, kishte qenë 290 euro.

“Referuar diferencës në mes të çmimit të kontraktuar të grurit prej 483.48 euro për ton dhe çmimit mesatar të tregut për muajin mars që ishte 290 euro për ton, rezulton se çmimi për një ton grurë është kontraktuar për 193.48 euro më shumë sesa çmimi mesatar i tregut në Kosovë, e që diferenca në çmim në raport me 10 mijë tonë grurë është 1,934,800.00 euro, që konsiderohet dëm i shkaktuar në këtë pikë”, thuhet në aktakuzë.

Mirëpo, më tej thuhet se megjithëse kontrata parashihte 10 mijë tonë grurë dhe u pagua avanci 100%, kompania dyshohet se ka sjellë 58.98 tonë grurë më pak. Rrjedhimisht, duke i shkaktuar dëm buxhetit 28,515.65 euro.

Kurse, Hajdari thuhet se pa publikim të shpalljes publike, më 15 mars 2022, edhe përkundër faktit se ishte paralajmëruar nga drejtori i Departamentit Ligjor se blerja e rezervave me procedurë të negociuar nuk kishte bazë ligjore, nënshkroi kontratën me kompaninë turke.

Gjithnjë sipas aktakuzës, kontrata me kompaninë turke për blerjen e grurit e nënshkruar më 15 mars 2022 në vlerë prej 4 milionë e 834 mijë e 778 euro, ishte bërë bazuar në kushte tregtare Delivered Duty Paid (DDP) që nënkupton se çmimi i kontratës përveç blerjes së produktit mbulon të gjitha shpenzimet e transportit nga depoja deri tek destinacioni final, duke përfshirë sigurimin e mallrave gjatë transportit, ngarkim- shkarkimin e mallrave, doganës dhe shpenzimet e tjera administrative.

Mirëpo, kjo rezulton se nuk kishte ndodhur, sipas PSRK-së.

Hajdari akuzohet se veproi në kundërshtim me plotësim/ndryshimin e Ligjit për Prokurim Publik, duke shmangur qëllimshëm kushtet esenciale të sigurimit të ekzekutimit të kontratave dhe në kundërshtim me Ligjin për buxhet u bënë pagesat në avanc 100% përderisa MINT pranoi nga kompania turke 59.98 tonë grurë më pak në raport me sasinë e kontraktuar dhe paguar, nga kompania polake nuk pranoi fare sasinë e vajit dhe sheqerit. Me këto veprime, u favorizuan dy OE dhe iu mundësua përfitim material dhe shmangie nga përgjegjësia, njëkohësisht iu shkaktua dëm i madh buxhetit të shtetit.

Nëntë ditë pas nënshkrimit të kontratës për blerjen e grurit, aktakuza thotë se MINT kishte nënshkruar aneks-kontratë me kompaninë turke për shpenzimet e transportit në vlerë prej 295 mijë euro, e përkundër se kontrata bazë përfshinte edhe shpenzimet e transportit.

Më pas, thuhet se Lipovica në koordinim me Hajdarin e Garën kishte lidhur një kontratë me kompani tjetër OE “Railtrans” L.L.C më 15 prill 2022 për shërbimet e transportit dhe shpedicionit nga Durrësi deri në depon e rezervave në Kosovë, në vlerë prej 377,419.13 euro.

“Referuar faktit se përtej rregullave të Kontratës bazë, për transportin e grurit janë lidhur 2 (dy) kontrata, fillimisht një Aneks-kontratë në vlerë 295,000 euro dhe më pas një kontratë tjetër në vlerë 377,419.13 euro, si në përshkrimet faktike të aktakuzës, rrjedh se në këtë pikë është shkaktuar dëm në lartësi prej 672,419.13 euro”, thuhet në aktakuzën e ngritur nga PSRK.

Në aktakuzë më tej thuhet se të pandehurit Hajdari, Lipovica dhe Gara kanë negociuar dhe nënshkruar kontratë edhe me kompaninë “Xanto SP. ZO. O” me seli në Gdynia të Polonisë për blerjen e 200 mijë litra vaj dhe 120 mijë kilogramë sheqer. Mirëpo, përkundër pagesës së kryer, malli nuk ishte pranuar asnjëherë.

“Referuar faktit se me rastin e lidhjes së kontratës për blerjen e vajit dhe sheqerit si në përshkrimet faktike të aktakuzës, në njërën anë është bërë pagesa në avanc 100% në shumën prej 276,400 euro, ndërsa në anën tjetër malli nuk është dorëzuar asnjëherë në Kosovë, nga ku rrjedh se në këtë pikë është shkaktuar dëm në lartësi 276,400.00 euro”, thuhet në aktakuzë e siguruar nga “Betimi për Drejtësi”.

Pagesat ndaj kompanive ishin bërë 100 për qind avancë, sipas Prokurorisë Speciale, përkundër se kjo bëhet vetëm në rastet kur mallrat kanë të bëjnë me mbrojtjen dhe sigurinë, pra pajisje për nevoja ushtarake.

Me këto veprime, të njëjtit ngarkohen se i kanë shkaktuar buxhetit të Kosovës dëm në shumën e përgjithshme 2 milionë e 912 mijë e 134 euro e 13 centë.

Për të gjitha këto veprime, ministrja Rozeta Hajdari, zëvendëssekretari Irfan Lipovica dhe drejtori i Departamentit për Rezervat Shtetërore, Hafiz Gara, po akuzohen se kanë kryer veprën penale të “Keqpërdorimit të pozitës apo autoritetit zyrtar” nga neni 414, par.2, lidhur me par.1 dhe nenin 31 të Kodit Penal.

Të njëjtit akuzohen edhe për veprën penale “Zbulim i fshehtësisë zyrtare”, pasi sipas aktakuzës, pjesë të procesit të negocimit ngarkohen ta kenë bërë dhe afaristin Ridvan Muharremi i njohur si “Ridi”.

Gara ngarkohet se ia komunikoi sekretin shtetëror Muharremit, duke ia dërguar në e-mail programin programin për furnizim me mallra të rezervës shtetërore të vitit 2022, në të cilin ishin përshkruar detajet e llojit të produktit, sasia dhe vlera monetare si pjesë e Planit Strategjik Vjetor të mallrave të rezervës shtetërore, duke rrezikuar interesin publik dhe furnizimin strategjik të vendit me rezerva shtetërore.

Me këtë, Gara akuzohet se ka kryer veprën penale “Zbulimi i fshehtësisë zyrtare” nga neni 426, par.1 të Kodit Penal.

Kurse, bashkë me Hajdarin e Lipovicën, Gara ngarkohen se zbuluan fshehtësinë zyrtare duke ia vënë në dispozicion Muharremit informatën për vendndodhjen e deponimit të grurit si mall i rezervës shtetërore. Muharremi fillimisht përmes WhatsApp në grupin ku bënin pjesë edhe tre të pandheurit tjerë i njoftoi se kishte siguruar një OE për deponim të grurit, duke ua dërguar të dhënat.

Me këtë, akuzohen se në bashkëkryerje kanë kryer veprën penale “Zbulimi i fshehtësisë zyrtare” nga neni 426, par.1 lidhur me nenin 31 të Kodit Penal.

Për Hajdarin, Lipovicën e Garën është propozuar edhe dënim plotësues- kompensimi i dëmi të buxhetit të shtetit

Në anën tjetër, afaristi Muharremi po akuzohet nga PSRK për kryerjen e veprës penale “Ndihma në kryerjen e veprës penale keqpërdorim i pozitës apo autoritetit zyrtar”./BetimipërDrejtësi

Continue Reading

Të kërkuara