Bota

“Ne do të kthehemi”: Beteja për të shpëtuar një fshat antik palestinez nga shkatërrimi

Published

on

Aktivistët thonë se Lifta, e braktisur gjatë luftës së 1948, duhet të ruhet përkundrazi planeve të ndërtimit izraelit.

Fshati i lashtë palestinez, Lifta, ndodhet në një kodër të qetë, pak minuta nga qendra e zhurmshme moderne e Jeruzalemit. E braktisur kur banorët e saj u larguan gjatë luftës së 1948, ajo ka mbetur e pandryshuar – e ngrirë në kohë – që atëherë.

Sidoqoftë, sot, shtëpitë e saj prej guri të ndërtuara gjatë Perandorisë së hershme Osmane dhe të mbështetura mbi rrënojat edhe më të vjetra që datojnë nga Epoka e Hekurit, janë në rrezik të shkatërrohen për të hapur rrugën për një vendpushim luksoz të vilave, hoteleve dhe dyqane.

Në një nismë të përbashkët izraelito-palestineze, aktivistët po përgatiten për një betejë ligjore në përpjekje për të shpëtuar fshatin, i cili qëndron si një kujtesë për dëbimet e Palestinezëve të vitit 1948 nga Jeruzalemi Perëndimor.

Autoriteti tokësor i Izraelit njoftoi në maj se kishte në plan të lëshonte një tender për rizhvillimin e fshatit dhe ofertat pritet të hapen së shpejti.

Një gjykatë parandaloi një nismë të ngjashme në vitin 2012, kur vendosi që një studim i hollësishëm i historisë dhe arkeologjisë duhet të bëhet para se të fillojë ndonjë punë e mundshme ndërtimi.

Planet për tenderin u publikuan në Ditën e Jeruzalemit, një festë që përkujton vendosjen e kontrollit izraelit mbi Qytetin e Vjetër. Shumë palestinezë, të cilët besojnë se çdo zhvillim i ri do të fshinte historinë e zonës, e panë lëvizjen si politike.

Aktualisht në listën provuese të Unesco-s, që do të thotë se mund të bëhet një vend i trashëgimisë botërore.

“Burimi natyror i fshatit madje përmendet në Bibël dhe një vendbanim ekzistonte në zonë që në Epokën e Hekurit. Ajo është zhvilluar gjatë mijëra viteve dhe meriton ruajtje. Kjo është një luftë kulturore që ne po luftojmë”, tha arkitekti palestinezo-britanez Antoine Raffoul.

Njerëzit që jetojnë në Jerusalem e kanë përshkruar Lifta-n si një muze të hapur, me 77 ndërtesa ende në këmbë.

Në kulmin e saj, ajo ishte shtëpia e më shumë se 2,500 njerëzve, kishte pemishte, disa shtypi ullinjsh, dy kafene, një xhami dhe një shtrydhëse për verë.

Më shumë se 200 ndërtesa janë shkatërruar që nga viti 1948. Shumica e atyre që jetonin atje ikën në Jordanin fqinj ose qytete të tjera palestineze në Bregun Perëndimor.

“Fshatarët mblidheshin pranë burimit në mbrëmje, tregonin histori, pinin kafe, madje vallëzonin së bashku. Ne ndamë lumturinë dhe, kur njëri nga fshatarët vdiq, ne gjithashtu ndamë trishtimin. Fshati ishte i gjallë”, tha Yacoub Odeh, një ish-banor 81-vjeçar i lindur në Lifta.

Yacoub Odeh

“Kjo është e dhimbshme për mua. Kur na dëbuan, njerëzit u shpërndanë në të gjitha drejtimet. Ne humbëm gjurmët e njëri-tjetrit, të komunitetit tonë”, tha ai ndërsa qëndronte i qetë pranë rrënojave të asaj që dikur ishte shtëpia e familjes së tij.

Daphna Golan-Agnon, një profesoreshë e të drejtave të njeriut në Universitetin Hebraik dhe aktiviste e Lifta, tha se tregoi qartë se Lifta mund të ruhet.

“Kjo është e mahnitshme që pas më shumë se 70 vitesh braktisje, fshati është ende duke qëndruar aq bukur, madje edhe me çatitë e shumë shtëpive të shkatërruara. Ne kërkojmë që ndërtesat të stabilizohen dhe jemi të gatshëm të ndihmojnë në mbledhjen e fondeve nëse kostoja është një çështje”.

Sot, vendi i lashtë përdoret më së shumti si një park rekreativ si nga hebrenjtë ashtu edhe nga palestinezët, me fëmijë që notojnë në pishinën e pranverës, gra të moshuara që mbledhin fruta kaktusi dhe adoleshentë pinë cigare nën hijen e pemëve.

Tamar Maor, 92 vjeç, ishte një nga banorët e paktë hebrenj të fshatit në 1948. Ajo i përshkruan marrëdhëniet midis “familjeve arabe” dhe atyre të saj si “të shkëlqyera”.

“Mbaj mend ditën kur u larguam“, tha ajo. “Tre ose katër burra trokitën në derën tonë dhe i thanë nënës sime se duhej të largoheshim. Ata gjithashtu trokitën në derën e fqinjit tonë arab. Ne qanim, përqafonim dhe qanim më shumë, por i premtonim njëri -tjetrit se do të ktheheshim. Të gjithë u nisëm të nesërmen”.

Familja e Maor u kthye përkohësisht por gjeti që shumica e shtëpive ishin të dëmtuara, miqtë e tyre arabë ishin zhdukur dhe se aty nuk jetohej më.

Dekada më vonë, dhe pak para shpalljes së tenderit, shumë shtëpi të fshatit kanë një flamur të vogël palestinez të pikturuar brenda kornizave dhe një deklaratë të shkruar në arabisht: “Ne do të kthehemi“./UBTNews

Continue Reading

Bota

Kanadaja nis bisedimet me SHBA për t’u bashkuar me sistemin mbrojtës “Kupola e artë”

Published

on

By

Qeveria kanadeze tha se është në bisedime me SHBA-në për t’u bashkuar me sistemin e  mbrojtjes nga raketat “Kupola e Artë”, që synon të kundërshtojë kërcënimet ajrore të “gjeneratës së ardhshme”.

Zyra e kryeministrit Mark Carney tha se ka “diskutime aktive” midis Kanadasë dhe SHBA-së mbi sigurinë, duke përfshirë programet ekzistuese dhe të reja si Golden Dome.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, zbuloi planin për sistemin e ri të mbrojtjes nga raketat më herët të martën, duke njoftuar një shumë fillestare prej 25 miliardë dollarësh (18.7 miliardë paund) për ta ndërtuar atë. Ai shtoi se Kanadaja ka shprehur interes për t’u bashkuar.

Ekspertët kanë dyshime se si SHBA-të do të ofronin një sistem gjithëpërfshirës dhe është e paqartë se si do të merrte pjesë Kanadaja ose sa do të paguante.

Continue Reading

Bota

BE bie dakord për krijimin e një fondi mbrojtës prej 150 miliardë eurosh

Published

on

By

Vendet e Bashkimit Evropian ranë dakord sot për krijimin e një fondi me vlerë deri në 150 miliardë euro (170 miliardë dollarë) për prokurimin e përbashkët të armëve.

Kreditë do të përdoren për të investuar në mbrojtjen ajrore dhe raketore, sistemet e artilerisë, raketat dhe municionet, dronë dhe sistemet anti-dronë – si dhe për të adresuar nevojat e tjera nga lëvizshmëria kibernetike deri te lëvizshmëria ushtarake”, tha presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen kur prezantoi planin në mars.

Përpjekjet aktuale të riarmatimit të vendeve të BE-se – kanë për qëllim të pengojnë Rusinë nga sulmi i mundshëm ndaj një vendi tjetër evropian pas Ukrainës.

Agjencitë e inteligjencës supozojnë se Rusia mund të fillojë një luftë tjetër deri në vitin 2030.

Presioni mbi BE-në për të rritur ndjeshëm shpenzimet e mbrojtjes dhe ndihmën për Ukrainën është intensifikuar më tej – pasi Uashingtoni pezulloi ndihmën ushtarake për Ukrainën dhe vuri në pikëpyetje angazhimin e saj për të mbrojtur Evropën.

Po jetojmë në kohët më të rëndësishme dhe të rrezikshme”, tha Von der Leyen më herët.

Ky është momenti i Evropës dhe ne duhet ta përmbushim atë”, shtoi ajo.

Von der Leyen shpreson që së bashku me kapitalin privat dhe fondet shtesë nga Banka Evropiane e Investimeve, fondi mund të mobilizojë deri në 800 miliardë euro për mbrojtjen.

Fondi i ri, i cili ende duhet të miratohet zyrtarisht nga ministrat e BE-së javën e ardhshme, është pjesë e një sërë iniciativash për të përmirësuar kapacitetet mbrojtëse të Evropës.

Komisioni Evropian gjithashtu u lejon shteteve anëtare më shumë liri veprimi për shpenzimet e mbrojtjes sipas rregullave zakonisht të rrepta të borxhit dhe deficitit të BE-së./atsh

Continue Reading

Bota

Putini viziton rajonin e Kurskut, për herë të parë që nga pushtimi i Ukrainës

Published

on

By

Presidenti rus, Vladimir Putin vizitoi qytetin Kurchatov në rajonin e Kurskut, i cili ishte pjesërisht i pushtuar nga forcat ukrainase për disa muaj vitin e kaluar, tha sot Kremlini.

Ky ishte udhëtimi i parë i liderit rus në rajon – që nga inkursioni ukrainas vitin e kaluar.

Putini u takua dje në mbrëmje me guvernatorin rajonal, Alexander Khinshtein, organizatat vullnetare dhe zyrtarët lokalë.

Presidenti rus premtoi mbështetje të vazhdueshme për përpjekjet e rindërtimit, veçanërisht për banesat e dëmtuara gjatë konfliktit”, tha Kremlini.

Putini vizitoi gjithashtu një njësi në Centralin Bërthamor Nr. 2 të Kurskut, i cili është aktualisht në ndërtim e sipër.

Gushtin e kaluar, trupat ukrainase nisën një ofensivë të papritur në rajonin e Kurskut dhe pushtuan një pjesë të vogël të territorit për disa muaj.

Ushtria ruse e shpalli rajonin “plotësisht të çliruar” në fund të prillit./atsh

Continue Reading

Bota

Papa Leoni i lutet Izraelit t’i lejojë ndihmat humanitare në Gazë

Published

on

By

Papa Leoni XIV i ka bërë thirrje të mërkurën Izraelit ta lejojë hyrjen e ndihmave humanitare në Rripin e Gazës, duke e përshkruar gjendjen në enklavën palestineze si “shqetësuese dhe tronditëse”.

Ripërtërij thirrjen time të zjarrtë për të lejuar hyrjen e ndihmës së drejtë humanitare dhe për t’i dhënë fund armiqësive, çmimin shkatërrues të të cilave po e paguajnë fëmijët, të moshuarit dhe të sëmurët“, tha papa i ri në sheshin e Shën Pjetrit.

Leoni – i cili u zgjodh papë më 8 maj duke pasuar të ndjerin Papa Françesku – e ka përmendur luftën në Gazë disa herë në javët e para të papatit të tij.

Ai e bëri këtë lutje në fund të fjalimit para audiencës, duke shtuar disa fjalë përtej tekstit të përgatitur.

Në mesazhin e tij të parë të së dielës më 11 maj, Papa Leoni bëri thirrje për armëpushim të menjëhershëm në Gazë dhe për lirimin e të gjithë pengjeve izraelite që po mbahen nga grupi militant Hamas – i cili është i shpallur organizatë terroriste nga SHBA-ja dhe BE-ja.

Izraeli tha të hënën se do ta lejojë hyrjen e ndihmave në Gazë pas një bllokade 11-javore ndaj enklavës, por Kombet e Bashkuara thanë se deri të martën nuk është shpërndarë asnjë ndihmë.

Izraeli bëri të ditur se synon t’i intensifikojë operacionet ushtarake kundër Hamasit dhe të marrë nën kontroll të gjithë Gazën, e cila është shkatërruar nga një luftë ajrore dhe tokësore izraelite që nga sulmi i Hamasit ndaj komuniteteve izraelite në tetor 2023.

Ai thotë se bllokada ka për qëllim, pjesërisht, t’ua pamundësojë militantëve palestinezë devijimin dhe konfiskimin e ndihmave humanitare. Hamasi e ka mohuar këtë gjë./REL/

Continue Reading

Të kërkuara