Bota

“Ne do të kthehemi”: Beteja për të shpëtuar një fshat antik palestinez nga shkatërrimi

Published

on

Aktivistët thonë se Lifta, e braktisur gjatë luftës së 1948, duhet të ruhet përkundrazi planeve të ndërtimit izraelit.

Fshati i lashtë palestinez, Lifta, ndodhet në një kodër të qetë, pak minuta nga qendra e zhurmshme moderne e Jeruzalemit. E braktisur kur banorët e saj u larguan gjatë luftës së 1948, ajo ka mbetur e pandryshuar – e ngrirë në kohë – që atëherë.

Sidoqoftë, sot, shtëpitë e saj prej guri të ndërtuara gjatë Perandorisë së hershme Osmane dhe të mbështetura mbi rrënojat edhe më të vjetra që datojnë nga Epoka e Hekurit, janë në rrezik të shkatërrohen për të hapur rrugën për një vendpushim luksoz të vilave, hoteleve dhe dyqane.

Në një nismë të përbashkët izraelito-palestineze, aktivistët po përgatiten për një betejë ligjore në përpjekje për të shpëtuar fshatin, i cili qëndron si një kujtesë për dëbimet e Palestinezëve të vitit 1948 nga Jeruzalemi Perëndimor.

Autoriteti tokësor i Izraelit njoftoi në maj se kishte në plan të lëshonte një tender për rizhvillimin e fshatit dhe ofertat pritet të hapen së shpejti.

Një gjykatë parandaloi një nismë të ngjashme në vitin 2012, kur vendosi që një studim i hollësishëm i historisë dhe arkeologjisë duhet të bëhet para se të fillojë ndonjë punë e mundshme ndërtimi.

Planet për tenderin u publikuan në Ditën e Jeruzalemit, një festë që përkujton vendosjen e kontrollit izraelit mbi Qytetin e Vjetër. Shumë palestinezë, të cilët besojnë se çdo zhvillim i ri do të fshinte historinë e zonës, e panë lëvizjen si politike.

Aktualisht në listën provuese të Unesco-s, që do të thotë se mund të bëhet një vend i trashëgimisë botërore.

“Burimi natyror i fshatit madje përmendet në Bibël dhe një vendbanim ekzistonte në zonë që në Epokën e Hekurit. Ajo është zhvilluar gjatë mijëra viteve dhe meriton ruajtje. Kjo është një luftë kulturore që ne po luftojmë”, tha arkitekti palestinezo-britanez Antoine Raffoul.

Njerëzit që jetojnë në Jerusalem e kanë përshkruar Lifta-n si një muze të hapur, me 77 ndërtesa ende në këmbë.

Në kulmin e saj, ajo ishte shtëpia e më shumë se 2,500 njerëzve, kishte pemishte, disa shtypi ullinjsh, dy kafene, një xhami dhe një shtrydhëse për verë.

Më shumë se 200 ndërtesa janë shkatërruar që nga viti 1948. Shumica e atyre që jetonin atje ikën në Jordanin fqinj ose qytete të tjera palestineze në Bregun Perëndimor.

“Fshatarët mblidheshin pranë burimit në mbrëmje, tregonin histori, pinin kafe, madje vallëzonin së bashku. Ne ndamë lumturinë dhe, kur njëri nga fshatarët vdiq, ne gjithashtu ndamë trishtimin. Fshati ishte i gjallë”, tha Yacoub Odeh, një ish-banor 81-vjeçar i lindur në Lifta.

Yacoub Odeh

“Kjo është e dhimbshme për mua. Kur na dëbuan, njerëzit u shpërndanë në të gjitha drejtimet. Ne humbëm gjurmët e njëri-tjetrit, të komunitetit tonë”, tha ai ndërsa qëndronte i qetë pranë rrënojave të asaj që dikur ishte shtëpia e familjes së tij.

Daphna Golan-Agnon, një profesoreshë e të drejtave të njeriut në Universitetin Hebraik dhe aktiviste e Lifta, tha se tregoi qartë se Lifta mund të ruhet.

“Kjo është e mahnitshme që pas më shumë se 70 vitesh braktisje, fshati është ende duke qëndruar aq bukur, madje edhe me çatitë e shumë shtëpive të shkatërruara. Ne kërkojmë që ndërtesat të stabilizohen dhe jemi të gatshëm të ndihmojnë në mbledhjen e fondeve nëse kostoja është një çështje”.

Sot, vendi i lashtë përdoret më së shumti si një park rekreativ si nga hebrenjtë ashtu edhe nga palestinezët, me fëmijë që notojnë në pishinën e pranverës, gra të moshuara që mbledhin fruta kaktusi dhe adoleshentë pinë cigare nën hijen e pemëve.

Tamar Maor, 92 vjeç, ishte një nga banorët e paktë hebrenj të fshatit në 1948. Ajo i përshkruan marrëdhëniet midis “familjeve arabe” dhe atyre të saj si “të shkëlqyera”.

“Mbaj mend ditën kur u larguam“, tha ajo. “Tre ose katër burra trokitën në derën tonë dhe i thanë nënës sime se duhej të largoheshim. Ata gjithashtu trokitën në derën e fqinjit tonë arab. Ne qanim, përqafonim dhe qanim më shumë, por i premtonim njëri -tjetrit se do të ktheheshim. Të gjithë u nisëm të nesërmen”.

Familja e Maor u kthye përkohësisht por gjeti që shumica e shtëpive ishin të dëmtuara, miqtë e tyre arabë ishin zhdukur dhe se aty nuk jetohej më.

Dekada më vonë, dhe pak para shpalljes së tenderit, shumë shtëpi të fshatit kanë një flamur të vogël palestinez të pikturuar brenda kornizave dhe një deklaratë të shkruar në arabisht: “Ne do të kthehemi“./UBTNews

Continue Reading

Bota

Dodik e shmang paraburgimin pas paraqitjes vullnetare në Prokurorinë e Bosnjës

Published

on

By

Lideri i serbëve të Bosnje e Hercegovinës, Millorad Dodik, e ka shmangur vuajtjen e paraburgimit, pasi të premten u paraqit vullnetarisht në Prokurorinë e Bosnjës për t’u marrë në pyetje si i dyshuar për sulm ndaj rendit kushtetues.

Prokuroria e Bosnjës njoftoi se Dodik u mor në pyetje në prani të avokatit të vet mbrojtës.

Muaj më parë, Gjykata e Bosnjës kishte lëshuar fletarrestim kombëtar për Dodikun dhe kishte urdhëruar një muaj paraburgim për të, por ai nuk u kap asnjëherë nga autoritetet.

Gjatë një seance të premten, gjykata e pranoi kërkesën e prokurorëve për ta shfuqizuar masën e paraburgimit për Dodikun, duke thënë se arsyet e mëparshme për paraburgosjen e tij nuk vlenin më.

Gjykata urdhëroi që Dodiku të paraqitet detyrimisht para autoriteteve të drejtësisë kohë pas kohe.

Urdhri për paraqitje të detyrueshme mund të zgjasë për aq kohë sa të jetë e nevojshme, ose deri në një vendim të ri të gjykatës, thuhet në njoftim.

I dyshuari është paralajmëruar posaçërisht se mund të caktohet masa e paraburgimit nëse shkel detyrimet nga masat ndaluese“, thuhet në një njoftim të përbashkët të Gjykatës dhe Prokurorisë së Bosnje e Hercegovinës.

Në shkurt, Gjykata e shkallës së parë e Bosnjës e dënoi Dodikun me një vit burgim dhe ia ndaloi ushtrimin e detyrës së presidentit të Republikës Sërpska për gjashtë vjet.

Dodik u shpall fajtor për mosrespektim të vendimeve të përfaqësuesit të lartë ndërkombëtar, Christian Schmidt, dhe për nënshkrimin e dekreteve për zbatimin e ligjeve që Schmidt i kishte shfuqizuar më parë.

Këto ligje kishin për qëllim ta ndalonin zbatimin e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjës dhe përfaqësuesit të lartë në territorin e entitetit serb të Bosnjës, të cilat më herët kishin shfuqizuar ligjet e miratuara nga Parlamenti i entitetit lidhur me regjistrimin e pronës shtetërore në emër të entitetit apo ligje për festat.

Prokuroria e Bosnjës kishte njoftuar se që nga dhjetori i vitit 2024 po zhvillonte hetime lidhur me dyshimet për sulm ndaj rendit kushtetues të Bosnjës.

Në mars të këtij viti, gjykata lëshoi fletarresime për Dodikun, kryeministrin e Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviq dhe kryetarin e Kuvendit Popullor të Republikës Sërpska, Nenad Stevandiq, si të dyshuar për sulm ndaj rendit kushtetues.

Urdhri u lëshua në ditën kur Kuvendi Popullor i Republikës Sërpska pritej të diskutonte për një draft të kushtetutës së Republikës Sërpska, përmes së cilës autoritetet në këtë entitet planifikonin të përcaktonin atë si shtet të popullit serb, t’i jepnin të drejtën për vetëvendosje, të themelonin ushtrinë e vet dhe të shfuqizonin Këshillin e Popujve.

Kodi Penal i Bosnje e Hercegovinës parashikon dënime deri në pesë vjet burgim dhe ndalim të ushtrimit të detyrës zyrtare për këdo që përpiqet në mënyrë të paligjshme të ndryshojë rendin kushtetues të Bonjës, ose të rrëzojë institucionet më të larta të saj./REL

Continue Reading

Bota

Kremlini: Një takim Putin-Trump është i nevojshëm, kërkon përgatitje të mirë

Published

on

By

Një takim mes Presidentit rus Vladimir Putin dhe Presidentit amerikan Donald Trump konsiderohet i domosdoshëm nga Kremlini, por kërkon përgatitje të kujdesshme dhe tërësore, tha të enjten zëdhënësi i presidencës ruse, Dmitry Peskov.

Një takim i tillë është me të vërtetë i nevojshëm; të gjithë e kuptojnë këtë, dhe të dy presidentët kanë shprehur gatishmërinë e tyre për ta mbajtur atë. Megjithatë, ai duhet të përgatitet me kujdes dhe tërësisht,” deklaroi Peskov për gazetarët.

Komentet e tij erdhën si reagim ndaj vërejtjeve të ndihmësit presidencial rus, Yury Ushakov, pas bisedës së fundit telefonike mes dy liderëve. Sipas Ushakov, pavarësisht se një takim i drejtpërdrejtë nuk u diskutua gjatë telefonatës, ideja “është në ajër”.

Putin dhe Trump zhvilluan një bisedë telefonike një ditë më parë, e katërta në vetëm një muaj e gjysmë dhe e gjashta që nga fillimi i vitit. Biseda zgjati rreth një orë dhe fokusohej në zhvillimet në Ukrainë, Lindjen e Mesme dhe çështje të tjera ndërkombëtare.

Megjithëse asnjë takim nuk është zyrtarizuar ende, shkalla e komunikimit dhe gatishmëria e deklaruar nga të dyja palët lënë të hapur mundësinë për një takim të afërt mes dy presidentëve, në një kohë kur tensionet globale dhe lufta në Ukrainë mbeten prioritete ndërkombëtare.

Continue Reading

Bota

Katz: Izraeli po ndërmerr hapa për të parandaluar kërcënimet iraniane

Published

on

By

Ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz tha sot se ushtria e vendit të tij synon të ndërmarrë hapa të mëtejshëm pas luftës me Iranin – për të siguruar që Republika Islamike të mos përbëjë më një kërcënim.

Katz tha se ushtria po përgatiste një plan zbatimi për këtë qëllim.

Ushtria duhet të përgatitet si në aspektin e zbulimeve ushtarake ashtu edhe në atë të operacioneve – për të siguruar epërsi ajrore mbi Teheranin dhe për të parandaluar Iranin të rindërtojë pajisjet e tij ushtarake”, tha ministri pas një takimi me zyrtarë të lartë të mbrojtjes.

Izraeli nisi një luftë disaditore kundër armikut të tij të betuar, Iranit, më 13 qershor, duke kryer sulme ajrore masive ndaj objektivave ushtarake në të gjithë vendin.

Teherani u përgjigj me sulme të ashpra me raketa ndaj Izraelit.

Sulmet izraelite u nxitën nga frika se udhëheqja iraniane po ecte përpara me prodhimin e armëve bërthamore, një akuzë që Irani e ka mohuar. /atsh

Continue Reading

Bota

15 palestinezë të vrarë në Gaza, ShBA pret përgjigje nga Hamasi për armëpushimin

Published

on

By

Të paktën 15 palestinezë humbën jetën gjatë natës në një sulm ajror izraelit në jug të Gazës, ndërsa tensionet mes Izraelit dhe Hamasit mbeten të larta, në pritje të një përgjigjeje përfundimtare për një propozim armëpushimi të ndërmjetësuar nga ShBA.

Sipas zyrtarëve lokalë të shëndetësisë në Spitalin Nasser në Khan Younis, sulmi goditi një kamp me tenda ku qëndronin palestinezë të zhvendosur nga luftimet që vijojnë prej gati dy vitesh. Sulmi ndodhi rreth orës 2 të mëngjesit, duke shkaktuar viktima në mesin e civilëve. Ushtria izraelite nuk ka dhënë ende një reagim zyrtar mbi këtë sulm.

Pamjet nga vendi i ngjarjes treguan funerale të përshkuara nga dhimbja, me të afërmit që qanin për të dashurit e tyre të vrarë. “Armëpushimi do të vijë, dhe unë e kam humbur vëllain tim? Duhet të kishte ndodhur shumë më parë,” tha mes lotësh 13-vjeçarja Mayar Al Farr, motra e Mahmoudit, një nga viktimat e sulmit.

Ndërkohë, Presidenti i ShBA-së Donald Trump deklaroi se pret që Hamasi të japë një përgjigje përfundimtare ndaj propozimit amerikan për një armëpushim brenda 24 orëve. Sipas tij, Izraeli ka rënë dakord për një marrëveshje armëpushimi 60-ditore, gjatë së cilës pritet të zhvillohen negociata për një zgjidhje përfundimtare të konfliktit.

Hamasi, nga ana tjetër, ka sinjalizuar se po shqyrton propozimin, por deri më tani nuk ka dhënë asnjë qëndrim publik nëse do ta pranojë apo refuzojë atë. Grupi militant ka insistuar më herët se do të pranojë vetëm një marrëveshje që sjell një përfundim të përhershëm të luftës.

Continue Reading

Të kërkuara