Lajmet

“Ne asnjëherë s’kemi hequr dorë”, gratë afgane kërkojnë të drejtën për arsimim

Parveen Tokhi insistoi për të drejtat e grave në arsimim.

Published

on

Kur talibanët arritën në provincën e Parveen Tokhi-t në Zabul në mes të muajit gusht dhe kërkuan ta përdorin shkollën e saj si kazermë të përkohshme, ajo ishte e frikësuar, por e dinte se çka duhej të bënte.

Ajo i kaloi vitet e zymta të qeverisë së parë talibane në vitet 1990 e ngujuar në shtëpi si pothuajse të gjitha gratë afgane, të privuara nga arsimimi dhe puna. Ishte e vendosur se po e njëjta zymtësi nuk do ta përfshinte edhe një gjeneratë tjetër.

“Thashë: Në rregull, mund të qëndroni brenda natës, por këto ndërtesa janë shkolla të vajzave dhe unë e kam sakrifikuar gjithë jetën time për edukimin e tyre. Burrat duhej ta lironin në kohë objektin në mëngjes për të filluar si zakonisht me mësimet në shkollën Bibi Khala të nesërmen”, insistoi ajo, e patrembur nga armët e tyre.

Pastaj ajo ra në kontakt me zyrtarët e lartë talibanë dhe ua tha drejtpërdrejt se nuk ka asnjë justifikim islamik për t’i ndaluar vajzat nga klasat dhe korridoret ku ajo kishte kaluar pjesën më të madhe të jetës së saj, fillimisht si studente, pastaj për katër dekada si mësuese.

“U thashë: “Nuk do ta mbyllë shkollën, edhe nëse dikush më vret për këtë, sepse vajzat vijnë me hixhab dhe mësueset janë femra”’, deklaroi ajo.

Provinca jugore e Zabulit, ku ajo jep mësim, është aq konservatore saqë edhe nën qeverinë e mëparshme funksiononin vetëm tri shkolla të mesme për vajza, të gjitha në kryeqytetin e provincës, Qalat. Vajzat në zonat rurale e përfundonin shkollimin në klasën e gjashtë.

Nuk kishte vend për eksperimente në politikën edukativo-arsimore të talibanëve, por çuditërisht në Zabul dhe më gjerë, zyrtarët e rinj talibanë ua mundësuan vajzave të reja të vazhdonin shkollimin pas disa kompromiseve.

Vajzat duhet të veshin “hixhab” – me të cilën talibanët nënkuptojnë burkën – kur udhëtojnë nga dhe për në shkollë, ndërsa një pjesë e vogël e mësuesve meshkuj në vend janë pushuar nga puna dhe mësimet që djemtë i mbanin në shkolla fillore s’po mbahen më.

“Gratë erdhën këtu (në zyret e departamentit të edukimit) dhe më kërkuan që t’ua lejojmë edukimin, dhe ne vendosëm pro kësaj”, deklaroi Muhammad Usman Huriyat, drejtori i Arsimit i Zabulit.

Talibanët e dinë rëndësinë e arsimimit të vajzave dhe duan të trajnojnë më shumë mjeke gra, tha ai.

“Ne të gjithë jemi përgjegjës për këtë. Ne i dimë të drejtat e njeriut, nevojën e njerëzve”, deklaroi ai.

Shkollat ​​e Zabulit qëndruan të hapura edhe pasi qeveria qendrore e talibanëve solli një ndalim de facto të arsimit të mesëm për vajzat në muajin shtator të vitit të kaluar, duke mos respektuar premtimet ndërkombëtare për të njohur të drejtën e grave në Islam për të studiuar dhe punuar.

Vendi ka 34 provinca, por më pak se një e treta kanë lejuar rihapjen e ndonjë prej shkollave të vajzave dhe akoma më pak në klasat e mesme. Miliona vajzave po u privohet e drejta për arsimim.

“Tani po qëndroj tërë ditën në shtëpi. Gatuaj ose i pastroj rrobat, apo e pastroj shtëpinë. Jam sikurse në burg”, deklaroi Arifa, një 15-vjeçare nga Kabuli, e cila shpresonte se suksesi i saj në shkollë do të ishte rrugëdalje nga varfëria për familjen e saj.

“Ndihem sikurse nuk jam më pjesëtare e shoqërisë së Afganistanit”, shtoi tutje ajo.

Pranverën e kaluar, sulmuesit vranë dhjetëra shokë e shoqe të saj të klasës, por ajo prapë u kthye në shkollë. Është e vendosur ta kthejë motivin që e kishte më herët.

Në Zabul, aktivistet për të drejtat e grave thanë se qëndrimi i hapur i Tokhit ndihmoi për të bindur talibanët të merrnin një vendim të papritur, megjithëse ajo u demotivua që atëherë.

“Që në fillim isha shumë e drejtpërdrejtë”, thotë ajo e sigurt për ndryshimin. “Kjo është ndoshta arsyeja pse humba punën. Gjithçka për shkak të angazhimit tim ndaj studentëve të Zabulit”, shtoi ajo./UBTNews

Aktualitet

Vrasja e rëndë në Gjilan, shkon në tre numri i viktimave

Published

on

Rasti i rëndë i të shtënave me armë zjarri që ndodhi sot rreth orës 12:32 në rrugën “Ibrahim Rugova” në Gjilan ka marrë përmasa edhe më tragjike.

Burime të Telegrafit bëjnë të ditur se pas dy viktimave të vdekur në vendin e ngjarjes, ka humbur jetën edhe personi i tretë i cili ishte në mesin e dy të plagosurve.

Jozyrtarisht është raportuar se në vendin e ngjarjes kanë mbetur të vdekur babë e birë, S.H dhe E.H.

I dyshuari është në arrati dhe i njohur për policinë. Hetimet janë në zhvillim e sipër.

Në vendin e ngjarjes janë parë forca të shumta policore dhe ekipe forenzike.

Autoritetet kanë bllokuar zonën për disa orë, ndërsa Prokuroria ka nisur hetimet për zbardhjen e motivit të krimit.

Continue Reading

Lajmet

​OpenAI mposht Grok-in e Elon Musk në turneun e shahut me AI

Published

on

OpenAI, krijuesi i ChatGPT, ka mundur Grok-in e Elon Musk-ut në finalen e një turneu për të shpallur lojtarin më të mirë të shahut me inteligjencë artificiale (AI).

Historikisht, kompanitë teknologjike shpesh kanë përdorur shahun për të vlerësuar përparimin dhe aftësitë e një kompjuteri, me makinat moderne të shahut që janë praktikisht të pamposhtura edhe nga lojtarët më të mirë njerëzorë, raporton BBC.

Por kjo garë nuk përfshinte kompjuterë të dizajnuar posaçërisht për shah ai u zhvillua mes programeve të AI që janë krijuar për përdorim të përditshëm.

Modeli o3 i OpenAI doli fitues pa humbje në turne dhe mundi në finale modelin Grok 4 të xAI, duke shtuar tensionin në rivalitetin në vazhdim mes dy kompanive. Musk dhe Sam Altman, të dy bashkëthemelues të OpenAI, pretendojnë se modelet e tyre të fundit janë më të zgjuarat në botë.

Modeli Gemini i Google mori vendin e tretë në turne, pasi mundi një model tjetër të OpenAI.

Megjithatë, këto AI, edhe pse të talentuara në shumë detyra të përditshme, janë ende duke u përmirësuar në shah – me Grok që bëri disa gabime gjatë ndeshjeve të fundit, përfshirë humbjen e herë pas hershme të mbretëreshës së tij.

“Derisa arriti në gjysmëfinale, dukej sikur asgjë nuk do ta ndalë Grok 4 drejt fitimit të ngjarjes”, tha Pedro Pinhata, një gazetar i Chess.com, në mbulimin e tij.

“Pavarësisht disa momenteve të dobësisë, AI e X dukej larg më e fortë si lojtar shahu… Por iluzioni u shemb në ditën e fundit të turneut”.

Ai tha se loja “e pakonceptueshme” dhe “gabimet” e Grok i mundësuan o3 që të merrte një sërë fitoreve të bindshme.

“Grok bëri shumë gabime në këto ndeshje, por OpenAI jo”, tha mjeshtri i madh i shahut Hikaru Nakamura gjatë transmetimit të tij live në finalen.

Para finales së të enjtes, Musk kishte thënë në një postim në X se suksesi paraprak i xAI-së në turne ishte një “efekt anësor” dhe se ata “nuk kanë shpenzuar pothuajse aspak përpjekje për shah”.

Continue Reading

Aktualitet

Vendimi i gjykatës: Popoviq dëbohet nga Kosova

Published

on

By

Igor Popoviq është shpallur fajtor dhe është dënuar nga Gjykata Themelore në Prishtinë me gjobë prej 3 mijë eurosh dhe me masën plotësuese të dëbimit nga territori i Kosovës për një periudhë dyvjeçare, pas arritjes së marrëveshjes për pranimin e fajësisë me Prokurorinë Speciale të Republikës së Kosovës.

Sipas aktakuzës së ngritur më 4 gusht 2025 nga PSRK-ja , Igor Popoviq, ndihmësdrejtor në të ashtuquajturën Zyrë për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, me dashje dhe me qëllim ka nxitur dhe përhapur publikisht urrejtje dhe mos durim midis grupeve etnike.

Në atë mënyrë që i njëjti me datën 18 korrik 2025, rreth orës 12:00 në Rahovec ka mbajtur një fjalim publik me të cilin i është drejtuar një mase të gjerë të qytetarëve, ku mes tjerash ka përdorur gjuhë me përmbajtje nxitëse dhe urrejtëse.

Kryetari i trupit gjykues, gjyqtari Kujtim Krasniqi, tha se i akuzuari Igor Popoviq, me është shpallur fajtor për veprën penale “nxitja e përçarjes dhe mosdurimit” nga neni 141, paragrafi 1 i Kodit Penal të Republikës së Kosovës.

Sipas tij, gjykata, në përputhje me dispozitat penale dhe procedurale, e ka dënuar Popoviqin me 6 muaj burgim, dënim i cili, me pëlqimin e të akuzuarit, zëvendësohet me gjobë në shumën prej 3 mijë eurosh.

Krasniqi tha se gjykata ka shqiptuar edhe dënim plotësues, dëbimin e Popoviqit nga territori i Republikës së Kosovës dhe ndalimin e hyrjes së tij për një periudhë prej dy vitesh.

I akuzuari Igor Popoviq me shënime personale si në shkresë të lëndës është fajtor për veprën penale nxitja e përqarjes dhe mos durimit nga neni 141, paragrafi 1 i kodit penal të Republikës së Kosovës. Andaj gjykata konform dispozitave penale dhe procedurale të njëjtin e gjykon me dënim me burgim me kohëzgjatje prej 6 muajve, i cili dënim me pëlqimin e të akuzuarit zëvendësohet me dënim me gjobë në shumën prej 3 mijë eurove… Koha e kaluar në masën e paraburgimet nga data 18.07.2025 deri më datën 08.08.2025 i llogaritet në dënimin me burgim të shqiptuar. Po ashtu, Gjykata i shqipton edhe dënim plotësues. Urdhërohet dëbimi i të pandehurit Igor Popoviq nga territori i Republikës së Kosovës dhe i ndalohet hyrja për dy vite”, tha Krasniqi.

Mëngjesin e sotëm, më 8 gusht, Prokuroria Speciale i propozoi gjykatës që ndaj Popoviqit të shqiptohet i njëjtit dënim, sipas marrëveshjes, për veprën penale për të cilën akuzohet, gjashtë muaj burgim, i cili të zëvendësohet me gjobë në shumën prej 3 mijë eurosh.

Sot, prokurorja e rastit, Fikrije Krasniqi-Zejnullahu i propozoi gjykatës që ndaj Popoviqit të shqiptohet edhe dënimi plotësues – dëbimi nga territori i Kosovës për një afat prej dy vitesh, për çka palët janë pajtuar.

Avokati i Popoviq, Millosh Delliviq tha se i qëndrojnë mbrapa marrëveshjes së arritur me Prokurorinë Speciale.

Kujtojmë se arrestimi i Popoviq ndodhi pas mbajtjes së një fjalimi në Hoçë të Madhe të Rahovecit, ku ai u shpreh kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Prokuroria vlerësoi se përmes këtyre deklaratave, Popoviq ka ndikuar negativisht në marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve, duke nxitur mosbesim dhe tensione ndëretnike, dhe duke rrezikuar bashkëjetesën në shoqërinë kosovare.

Continue Reading

Aktualitet

​Qeveria në detyrë merr këto vendime në mbledhjen e radhës

Published

on

By

Qeveria në detyrë e Kosovës ka mbajtur sot mbledhje elektronike në të cilën ka marrë disa vendime.

Kabineti qeveritar në detyrë ka miratuar vendimin për shqyrtim të mëtejmë të kërkesës me vetiniciativë për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme të cilat janë të nevojshme për realizimin e Projektit Infrastrukturor për Interes Publik- Ndërtimi i Urës mbi lumin Ibër që lidh Mitrovicën e veriut dhe Mitrovicën e jugut.

Po ashtu, janë caktuar zonat e shërbimit për ofruesit e shërbimeve të ujit në Kosovë, si dhe është miratuar ndryshimin e Statutit të Kompanisë Rajonale të Ujësjellësit “Mitrovica” sipas vendimit të bordit të drejtorëve.

Continue Reading

Të kërkuara