

Lajmet
Në Amazonë, ekologët brazilianë provojnë një qasje të re kundër shpyllëzimit dhe varfërisë
Nga Fabiano Maisonnave nga AP.
Published
2 years agoon
By
UBT newsNë një cep të largët të Amazonës, ekologët brazilianë po përpiqen të kenë sukses aty ku mungesa e qeverisjes ka rezultuar katastrofike. Ata po menaxhojnë një pjesë të tokës në një mënyrë që mirëpret njerëzit vendas dhe shkencëtarët për t’u angazhuar në ruajtjen e pyllit tropikal më të madh në botë.
Qëllimi është ambicioz, të kundërshtojnë forcat që kanë shkatërruar 10% të pyllit në më pak se katër dekada dhe të krijojë diçka që mund të përsëritet në pjesë të tjera të Amazonës.
Filloi me një ekspeditë katër-mujore përgjatë lumit Juruá në vitin 2016. Studiuesit vizituan rreth 100 komunitete që në pamje të parë dukeshin të ngjashme: rreshta shtëpish prej druri mbi shtylla përgjatë ujit. Por ata u goditën nga kontrastet në kushtet e jetesës.
Për të kuptuar atë që ata panë, është e rëndësishme të dini se 29% e Amazonës, është ose tokë publike pa mbrojtje të veçantë, ose tokë publike për të cilën nuk ekziston asnjë informacion publik, sipas një studimi nga Amazon Institute of People and the Environment.
Këto zona janë treguar të jenë më të ndjeshme ndaj shpyllëzimit. Grabitësit e tokës largojnë komunitetet tradicionale nga toka dhe më pas e shpyllëzojnë atë, duke shpresuar se qeveria do t’i njohë ata si pronarë, gjë që zakonisht ndodh.
“Është shumë pabarazi. Brenda zonave të mbrojtura, ka shumë gjëra pozitive që ndodhin, por nga jashtë, ato dukej se ishin 40 vjet prapa”, tha João Vitor Campos-Silva, një socio-ekolog tropikal, për Associated Press.
Studiuesit ishin të vetëdijshëm se pjesa e lumit e njohur si Medio Juruá, afër qytetit të Carauarit, ka një organizim të jashtëzakonshëm shoqëror dhe njerëzit menaxhojnë në mënyrë të qëndrueshme peshqit dhe produktet e tij pyjore, si acai. Përcaktimi i tokës këtu është “i rezervuar”, tokë publike ku banorët lejohen të peshkojnë.
Por jashtë këtyre zonave, në shumë vende, njerëzit marrin urdhra nga pronarët e vetë-emëruar të tokave, tha Campos-Silva. Komuniteteve të tëra u mohohet qasja në liqene, madje edhe për peshkim që e bëjnë për të ushqyer familjet e tyre. Njerëzit nuk e zotërojnë tokën dhe nuk e dinë se kush e ka.
“Ne filluam të mendojmë se mund të ishte interesante të hartonim një model mbrojtjeje”, ku komunitetet mund të korrnin prodhimet e tyre dhe peshk dhe të mbronin pyllin, në vend që të zhvendoseshin në qytet ose të drejtoheshin në aktivitete të paligjshme, të tilla si prerjet e palicencuara dhe peshkimin e tepërt.
Kështu ata krijuan Institutin jofitimprurës Juruá dhe blenë një pronë pylli tropikal 13 km përgjatë lumit Juruá. Ai përfshin rreth 20 liqene, disa me potencial të mirë për rritjen e pirarukut të çmuar, peshkun më të madh në shkallë të ujërave të ëmbla në botë, i cili mund të arrijë deri në 200 kilogramë.
Qëllimi, tha Campos-Silva, është të promovojë shkencë me cilësi të lartë, të bazuar në punën së bashku me njerëzit e rajonit.
Në afërsi të tokës së Institutit gjenden 12 komunitete. Brazilianët i quajnë “ribeirinhos”, ose njerëzit e lumenjve, siç dallohen nga banorët indigjenë.
Në të kaluarën, shansi për të siguruar jetesën nga pemët i tërhoqi gjyshërit e tyre në Amazonë. Në ditët e sotme të ardhurat kryesore vijnë nga pirarucu. Kontrolli i këtij peshkimi ka rezultuar të jetë i qëndrueshëm, duke ringjallur një specie që ishte në rënie dhe duke gjeneruar të ardhura.
Pylli tropikal i Amazonës, që mbulon një zonë dy herë më të madhe se India, gjithashtu mban rezerva të jashtëzakonshme karboni dhe është një mbrojtës thelbësor kundër ndryshimeve klimatike. I shtyrë nga grabitësit e tokës, shpyllëzimi u rrit në nivelin më të lartë 15-vjeçar në vitet e fundit, ndërsa Jair Bolsonaro, i cili u largua nga posti në janar, ishte president. Shkatërrimi në Amazonën lindore ka qenë tejet i gjerë.
Për të përfshirë komunitetet e lumenjve në qeverisje, instituti krijoi një komitet drejtues dhe nisi një seri takimesh publike të quajtura “komuniteti i ëndrrave”, ku njerëzit mund t’i jepnin përparësi përmirësimeve që duan më shumë.
Për të shmangur paragjykimet e mundshme të gjinisë dhe moshës, ata punuan në tre grupe – gra, të rinj dhe burra, tha Campos-Silva.
Presidentja e shoqatës së komuniteteve të lumenjve, Fernanda de Araujo Moraes, tha se qëllimi kryesor është të parandalojë lëvizjen e njerëzve të lumenjve në qytetet e Amazonës, ku papunësia midis njerëzve me aftësi të ulëta është e shfrenuar dhe dhuna është e përhapur, falë trafikut të drogës.
Në komunitetin e saj të Lago Serrado-s, ku 12 familje jetojnë në shtëpi me shtiza, si gratë ashtu edhe burrat renditën energjinë elektrike 24 orëshe si përparësinë e tyre kryesore. Aktualisht, është në dispozicion vetëm tre orë në ditë. Të rinjtë zgjodhën peshkimin.
Moraes beson se ky lloj bashkëpunimi është rruga më e shpejtë për përparim. “Ne duam të përmirësojmë jetën e njerëzve dhe Instituti dëshiron të njëjtën gjë”, tha ajo.
“Kjo është diçka që nuk ekziston këtu në Amazonë, nuk ekziston askund në Brazil. Nëse funksionon, do të tërheqë shumë vëmendjen e njerëzve”, tha banori José Alves de Morais./UBTNews/
Lajmet
Fakulteti i Studimeve të Sigurisë në UBT organizon ligjëratë të përbashkët me përfaqësues të KFOR-it Amerikan dhe Polak
Published
12 hours agoon
October 18, 2025By
Driton Iseni
Në kuadër të fillimit të semestrit të ri akademik, Fakulteti i Studimeve të Sigurisë në UBT organizoi një ligjëratë të veçantë me dy folës ndërkombëtarë nga KFOR — përfaqësues nga kontingjenti Amerikan dhe ai Polak — të cilët ndanë me studentët njohuri të vlefshme mbi sigurinë ndërkombëtare dhe bashkëpunimin shumëpalësh.
Ngjarja, e organizuar nga Prof. Arian Kadriu, Prodekani i Fakultetit të Studimeve të Sigurisë, përfshiu Captain Jared T. Blackburn, një nga Avokatët Ligjorë të KFOR-it 35 në Rajonin e Komandës Lindore (RC-E), dhe Lieutenant Ciachera, Këshilltarin Ligjor Polak (LEGAD) për Kontingjentin Polak (POL COY) në RC-E KFOR.
Captain Blackburn, duke përfaqësuar KFOR-in Amerikan, diskutoi rolin kritik të përfaqësuesve ligjorë në operacionet shumëkombëshe, duke u fokusuar në përgjegjësitë e tij në ligjin operativ, ligjin fiskal, kërkesat ligjore dhe asistencën ligjore brenda misionit paqeruajtës. Ai theksoi se si ligji ndërkombëtar ndikon në operacionet e sigurisë dhe sfidat komplekse me të cilat përballen profesionistët ligjorë në ushtrinë amerikane. Studentët u angazhuan në një diskutim dinamik, duke bërë pyetje të thelluara që pasuruan kuptimin e tyre mbi ndërveprimin midis ligjit, politikës dhe operacioneve ushtarake në misionet e NATO-s.
Ndërsa Lieutenant Ciachera, përfaqësues i KFOR-it Polak, trajtoi rolet në zhvillim të grave në forcat e armatosura dhe mbrojtjen e të miturve në zonat e konflikteve, duke theksuar rëndësinë e të drejtave të njeriut në operacionet paqeruajtëse dhe të stabilizimit.
Ky aktivitet theksoi angazhimin e vazhdueshëm të UBT-së për të ndërtuar partneritete ndërkombëtare dhe për t’u ofruar studentëve të Studimeve të Sigurisë një arsimim të bazuar në përvojë praktike, ekspertizë profesionale dhe perspektiva globale.
Lajmet
Ekipi përfaqësues i Kosovës gati për sfidën ndërkombëtare në Panama
Published
14 hours agoon
October 18, 2025By
Driton Iseni
Ekipi përfaqësues i Kosovës ka filluar përgatitjet për garën ndërkombëtare më të madhe të robotikës, First Global Challenge, që do të mbahet këtë muaj në Panama. Për disa muaj, ata kanë punuar intensivisht në laboratorët e mekatronikës në UBT për të përfaqësuar Kosovën në këtë kompeticion prestigjioz.
Përmes mbështetjes së UBT-së, Kosova do të jetë pjesë e një gare me mbi 180 shtete nga e gjithë bota. Ky ekip i pasionuar, i përbërë nga të rinj të talentuar në shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë, do të testojë aftësitë e tij në fushën e robotikës.
Mentorja e ekipit, Elita Hajrizi, tregon se përgatitjet janë në fazën përfundimtare dhe se ekipi ka ndërtuar robotin inovativ që do të prezantohet në First Global Challenge 2025.
“Pjesëmarrja e Kosovës në këtë garë ndërkombëtare është një ndjenjë e jashtëzakonshme. Të shohësh vendin tënd të përfaqësuar në një event kaq të madh është një moment krenarie, dhe tani që jemi në fazën përfundimtare të përgatitjeve, po e shijojmë çdo hap të këtij udhëtimi emocionues”, tha Elita Hajrizi, mentore e ekipit.
Tema e këtij viti do të fokusohet në zhvillimin e zgjidhjeve për ruajtjen e ekuilibrit të biodiversitetit dhe për luftimin e ndryshimeve klimatike, duke kontribuar kështu në përpjekjet globale për mbrojtjen e mjedisit.
Për më tepër, UBT është vlerësuar me medalje të artë për kontributin e tij në First Global Challenge, si dhe për mbështetje të vazhdueshme për zhvillimin e STEM (Shkencë, Teknologji, Inxhinieri dhe Matematikë) në të gjithë botën.
Rajoni
UBT organizon Konferencën Ndërkombëtare të Dizajnit të Integruar – ICID 2025
Published
14 hours agoon
October 18, 2025By
Driton Iseni
UBT do të organizojë Konferencën Ndërkombëtare të Dizajnit të Integruar (ICID 2025), një ngjarje prestigjioze që mbledh profesionistë, studiues dhe krijues nga mbarë bota për të ndarë ide, përvoja dhe risitë më të fundit në fushën e dizajnit bashkëkohor.
Kjo konferencë do të shërbejë si një platformë ndërdisiplinare ku krijimtaria, kërkimi shkencor dhe teknologjia ndërthuren për të formësuar të ardhmen e dizajnit dhe të mendimit kreativ.
Një nga qëllimet kryesore të ICID 2025 është promovimi i rolit të studentëve si gjenerata e re e dizajnerëve, duke i përfshirë ata aktivisht në diskutime, prezantime dhe sesione interaktive që nxisin mendimin kritik, bashkëpunimin dhe inovacionin.
Në kuadër të konferencës, pjesëmarrësit do të kenë mundësi të ndjekin:
- Diskutime inspiruese me ekspertë të njohur vendorë dhe ndërkombëtarë
- Prezantime të punimeve shkencore e profesionale
- Mundësi rrjetëzimi për bashkëpunime akademike dhe profesionale
ICID 2025 pritet të jetë një ngjarje që frymëzon, lidh dhe nxit zhvillimin e dizajnit të integruar në nivel global, duke e pozicionuar UBT-në edhe një herë si qendër lidere të inovacionit dhe edukimit bashkëkohor në rajon.
Lajmet
Rektori Hajrizi në takim me drejtuesit e Shkollës së Aviacionit, SevenAir
Published
15 hours agoon
October 18, 2025By
Driton Iseni
Në një takim të rëndësishëm, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, dhe z. Alexandre Alves, Administrator i Shkollës së Aviacionit SevenAir, diskutuan për mundësitë e bashkëpunimit mes dy institucioneve.
Fokus i veçantë ishte instalimi i avionëve simulues në Kosovë, si dhe certifikimi dhe trajnimet profesionale për mirëmbajtjen e avionëve.
Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë e zhvillimit të këtij programi të përbashkët, i cili do të ndihmojë në përgatitjen e pilotëve të rinj në përputhje me kërkesat e mëdha të tregut të punës në këtë profesion të fisnik.
Ndërkohë, z. Alves shprehu interesin e tij dhe të kompanisë SevenAir për të krijuar një marrëdhënie specifike me UBT në fushën e aviacionit dhe mirëmbajtjes së pajisjeve aeronautike, duke shprehur besimin se ky bashkëpunim do të sjellë rezultate të jashtëzakonshme!

Fakulteti i Studimeve të Sigurisë në UBT organizon ligjëratë të përbashkët me përfaqësues të KFOR-it Amerikan dhe Polak

Ekipi përfaqësues i Kosovës gati për sfidën ndërkombëtare në Panama

UBT organizon Konferencën Ndërkombëtare të Dizajnit të Integruar – ICID 2025

Rektori Hajrizi në takim me drejtuesit e Shkollës së Aviacionit, SevenAir

Rektori Hajrizi viziton kompaninë lider të prodhimit të vajit të ullirit dhe verërave në Portugali

Këto ushqime ju ngopin pa ju shëndoshur

Rektori Hajrizi flet për suksesin e UBT-së në Polytechnic Institute of Beja në Portugali

Rektori Hajrizi po qëndron për vizitë zyrtare në Portugali

Ylli i “Breaking Bad” nis një kapitull të ri, fejohet me Kennedy Suarez
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Lajmet3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Rajoni3 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën