Lajmet
Në Amazonë, ekologët brazilianë provojnë një qasje të re kundër shpyllëzimit dhe varfërisë
Nga Fabiano Maisonnave nga AP.
Published
1 year agoon
By
UBT newsNë një cep të largët të Amazonës, ekologët brazilianë po përpiqen të kenë sukses aty ku mungesa e qeverisjes ka rezultuar katastrofike. Ata po menaxhojnë një pjesë të tokës në një mënyrë që mirëpret njerëzit vendas dhe shkencëtarët për t’u angazhuar në ruajtjen e pyllit tropikal më të madh në botë.
Qëllimi është ambicioz, të kundërshtojnë forcat që kanë shkatërruar 10% të pyllit në më pak se katër dekada dhe të krijojë diçka që mund të përsëritet në pjesë të tjera të Amazonës.
Filloi me një ekspeditë katër-mujore përgjatë lumit Juruá në vitin 2016. Studiuesit vizituan rreth 100 komunitete që në pamje të parë dukeshin të ngjashme: rreshta shtëpish prej druri mbi shtylla përgjatë ujit. Por ata u goditën nga kontrastet në kushtet e jetesës.
Për të kuptuar atë që ata panë, është e rëndësishme të dini se 29% e Amazonës, është ose tokë publike pa mbrojtje të veçantë, ose tokë publike për të cilën nuk ekziston asnjë informacion publik, sipas një studimi nga Amazon Institute of People and the Environment.
Këto zona janë treguar të jenë më të ndjeshme ndaj shpyllëzimit. Grabitësit e tokës largojnë komunitetet tradicionale nga toka dhe më pas e shpyllëzojnë atë, duke shpresuar se qeveria do t’i njohë ata si pronarë, gjë që zakonisht ndodh.
“Është shumë pabarazi. Brenda zonave të mbrojtura, ka shumë gjëra pozitive që ndodhin, por nga jashtë, ato dukej se ishin 40 vjet prapa”, tha João Vitor Campos-Silva, një socio-ekolog tropikal, për Associated Press.
Studiuesit ishin të vetëdijshëm se pjesa e lumit e njohur si Medio Juruá, afër qytetit të Carauarit, ka një organizim të jashtëzakonshëm shoqëror dhe njerëzit menaxhojnë në mënyrë të qëndrueshme peshqit dhe produktet e tij pyjore, si acai. Përcaktimi i tokës këtu është “i rezervuar”, tokë publike ku banorët lejohen të peshkojnë.
Por jashtë këtyre zonave, në shumë vende, njerëzit marrin urdhra nga pronarët e vetë-emëruar të tokave, tha Campos-Silva. Komuniteteve të tëra u mohohet qasja në liqene, madje edhe për peshkim që e bëjnë për të ushqyer familjet e tyre. Njerëzit nuk e zotërojnë tokën dhe nuk e dinë se kush e ka.
“Ne filluam të mendojmë se mund të ishte interesante të hartonim një model mbrojtjeje”, ku komunitetet mund të korrnin prodhimet e tyre dhe peshk dhe të mbronin pyllin, në vend që të zhvendoseshin në qytet ose të drejtoheshin në aktivitete të paligjshme, të tilla si prerjet e palicencuara dhe peshkimin e tepërt.
Kështu ata krijuan Institutin jofitimprurës Juruá dhe blenë një pronë pylli tropikal 13 km përgjatë lumit Juruá. Ai përfshin rreth 20 liqene, disa me potencial të mirë për rritjen e pirarukut të çmuar, peshkun më të madh në shkallë të ujërave të ëmbla në botë, i cili mund të arrijë deri në 200 kilogramë.
Qëllimi, tha Campos-Silva, është të promovojë shkencë me cilësi të lartë, të bazuar në punën së bashku me njerëzit e rajonit.
Në afërsi të tokës së Institutit gjenden 12 komunitete. Brazilianët i quajnë “ribeirinhos”, ose njerëzit e lumenjve, siç dallohen nga banorët indigjenë.
Në të kaluarën, shansi për të siguruar jetesën nga pemët i tërhoqi gjyshërit e tyre në Amazonë. Në ditët e sotme të ardhurat kryesore vijnë nga pirarucu. Kontrolli i këtij peshkimi ka rezultuar të jetë i qëndrueshëm, duke ringjallur një specie që ishte në rënie dhe duke gjeneruar të ardhura.
Pylli tropikal i Amazonës, që mbulon një zonë dy herë më të madhe se India, gjithashtu mban rezerva të jashtëzakonshme karboni dhe është një mbrojtës thelbësor kundër ndryshimeve klimatike. I shtyrë nga grabitësit e tokës, shpyllëzimi u rrit në nivelin më të lartë 15-vjeçar në vitet e fundit, ndërsa Jair Bolsonaro, i cili u largua nga posti në janar, ishte president. Shkatërrimi në Amazonën lindore ka qenë tejet i gjerë.
Për të përfshirë komunitetet e lumenjve në qeverisje, instituti krijoi një komitet drejtues dhe nisi një seri takimesh publike të quajtura “komuniteti i ëndrrave”, ku njerëzit mund t’i jepnin përparësi përmirësimeve që duan më shumë.
Për të shmangur paragjykimet e mundshme të gjinisë dhe moshës, ata punuan në tre grupe – gra, të rinj dhe burra, tha Campos-Silva.
Presidentja e shoqatës së komuniteteve të lumenjve, Fernanda de Araujo Moraes, tha se qëllimi kryesor është të parandalojë lëvizjen e njerëzve të lumenjve në qytetet e Amazonës, ku papunësia midis njerëzve me aftësi të ulëta është e shfrenuar dhe dhuna është e përhapur, falë trafikut të drogës.
Në komunitetin e saj të Lago Serrado-s, ku 12 familje jetojnë në shtëpi me shtiza, si gratë ashtu edhe burrat renditën energjinë elektrike 24 orëshe si përparësinë e tyre kryesore. Aktualisht, është në dispozicion vetëm tre orë në ditë. Të rinjtë zgjodhën peshkimin.
Moraes beson se ky lloj bashkëpunimi është rruga më e shpejtë për përparim. “Ne duam të përmirësojmë jetën e njerëzve dhe Instituti dëshiron të njëjtën gjë”, tha ajo.
“Kjo është diçka që nuk ekziston këtu në Amazonë, nuk ekziston askund në Brazil. Nëse funksionon, do të tërheqë shumë vëmendjen e njerëzve”, tha banori José Alves de Morais./UBTNews/
Bota
Fermerët francezë vazhdojnë protestat kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë
Published
7 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSFermerët në Francë kanë vazhduar protestat e tyre të forta, duke hyrë në ditën e katërt të mobilizimit kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë midis Bashkimit Evropian dhe vendet e Mercosur (Argjentina, Brazili, Paraguaji dhe Uruguaji). Këto protesta janë shtrirë në disa qytete të Francës, ndërsa fermerët kërkojnë më shumë mbështetje dhe mbrojtje për industrinë e bujqësisë franceze, duke thënë se marrëveshja do të dëmtojë ndjeshëm të ardhurat e tyre dhe do të krijojë konkurrencë të padrejtë.
Në një akt demonstrativ, dhjetra fermerë, të organizuar nga sindikata Koordinimi Rurale du Lot-et-Garonne, montuan një kortezh me traktorë dhe bllokuan hyrjen në portin e madh të Bordos në Bassens (Gironde), një pikë kyçe për importin e drithërave. Protestuesit hodhën goma për të bllokuar rrugët që çojnë në portin, duke kërkuar që Ministri i Bujqësisë të nënshkruajë një dokument që garanton barazi të rregullave për të gjithë prodhuesit, duke i detyruar eksportuesit e vendeve të Mercosur të përmbushin standardet e BE-së për produktet bujqësore.
Një protestues nga sindikata Koordinimi Rurale shprehu shqetësimin se “na e imponojnë këtë produkt apo atë produkt dhe i ndalojnë produktet tjera, por këto produkte janë të ndaluara në vendin tonë, ndërsa në vendin e tyre janë të lejuara. Më pas këto produkte të parregulluara i blejmë nga jashtë”. Kjo është një akuza e fortë që synon të nënvizojë mangësitë e marrëveshjes për sa i përket standardeve të sigurisë dhe cilësisë së produkteve që mund të importohen pa tarifa doganore.
Sindikatat, duke përfshirë edhe Koordinimin Rurale, që është një grup bujqësor me lidhje me të djathtën ekstreme, kanë paralajmëruar një “revoltë bujqësore”, me bllokada të mallrave ushqimore që do të vazhdojnë në qytete të tjera, si në Auch dhe Agen në jugperëndim të Francës. Ata po ashtu janë të angazhuar në një fushatë të gjerë për të kundërshtuar importin e mishit të viçit, shpendëve dhe sheqerit nga vendet e Mercosur, të cilat, sipas tyre, krijojnë konkurrencë të pandershme për fermerët francezë dhe evropianë.
Përkrahësit e marrëveshjes BE-Mercosur argumentojnë se kjo marrëveshje do të përmirësojë lidhjet ekonomike midis Evropës dhe Amerikës së Jugut, duke hequr tarifat për eksportet evropiane, sidomos për makineritë, kimikatet dhe automjetet. Ata besojnë se kjo do të rrisë mundësitë e tregtisë për bizneset evropiane dhe do të kontribuojë në rritjen ekonomike të rajonit.
Megjithatë, shumë sindikata të fermerëve dhe organizata bujqësore e shohin këtë marrëveshje si një kërcënim për sektorin e bujqësisë, duke konsideruar se ajo nuk merr parasysh kostot e larta të prodhimit në Evropë dhe kushtet më të ulëta të prodhimit në disa shtete të Amerikës së Jugut. Ata e cilësojnë marrëveshjen si të paekuilibruar, pasi nuk ofron mbrojtje të mjaftueshme për prodhuesit evropianë dhe mund të çojë në një rënie të çmimeve dhe cilësisë së produkteve bujqësore franceze.
Në përgjigje të protestave, Ministrja e Bujqësisë e Francës, Annie Genevard, ka kundërshtuar publikisht marrëveshjen e tregtisë së lirë, duke përmendur rreziqet e shpyllëzimit dhe shqetësimet shëndetësore të lidhura me mishin e trajtuar me hormone, si dhe me praktikat e tjera që janë të ndaluara në Bashkimin Evropian. Po ashtu, Presidenti Emmanuel Macron ka shprehur shqetësimin e tij për mundësinë që prodhuesit e Amerikës së Jugut të mos përmbushin standardet e larta mjedisore dhe shëndetësore të BE-së.
Fermerët francezë dhe sindikatat që i përfaqësojnë shpresojnë që protestat e tyre të krijojnë një presion të mjaftueshëm mbi qeverinë dhe zyrtarët e BE-së për të rinegociuar ose për të bllokuar marrëveshjen, duke kërkuar mbështetje më të madhe për sektorin bujqësor të Francës dhe të gjithë Evropës./UBTNews/
Bota
Itali, mjekët në grevë, shkak buxheti i ulët i parashikuar për vitin 2025
Published
7 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSNë Itali, punonjësit e shëndetësisë kanë nisur një grevë njëditore në të gjithë vendin, duke protestuar kundër buxhetit të ulët të parashikuar për sektorin e shëndetësisë për vitin 2025. Sindikatat e mjekëve dhe stafit shëndetësor kanë deklaruar se shkalla e pjesëmarrjes në grevë është rreth 85 për qind, duke theksuar shqetësimet e tyre për financimin e pamjaftueshëm të këtij sektori kaq të rëndësishëm.
Një nga arsyet kryesore të grevës është buxheti i shëndetësisë për vitin 2025, i cili parashikon më pak të ardhura për këtë sektor, duke vënë në dyshim mundësitë e ofrimit të shërbimeve të nevojshme për popullatën. Mjekët dhe infermierët janë të shqetësuar për pamjaftueshmërinë e burimeve dhe për pasojat që mund të ketë kjo situatë mbi shërbimin shëndetësor në të gjithë vendin.
Përveç shqetësimeve për buxhetin, punonjësit e shëndetësisë kanë protestuar gjithashtu për sigurinë e pamjaftueshme gjatë punës në spitale. Ata kanë denoncuar kushtet e punës dhe mungesën e mbrojtjes adekuate, duke i bërë thirrje qeverisë që të ofrojë kushte më të sigurta për punonjësit shëndetësor, të cilët janë vazhdimisht të ekspozuar ndaj stresit dhe rreziqeve të tjera.
Mjekët kanë shprehur shqetësime për pasojat e mundshme të buxhetit të ulët, duke parashikuar se mund të shtyhen mbi 15,000 operacione jo urgjente dhe 100,000 kontrolle mjekësore. Ky është një shqetësim serioz për pacientët që presin trajtim dhe për gjithë sistemin shëndetësor, që mund të përballet me vonesa të mëdha dhe ngarkesa të mëtejshme në shërbimet e tij.
Gjatë protestës, mjekët dhe punonjësit e tjerë të shëndetësisë mbajtën pankarta me mbishkrimin “Respekt”, duke kërkuar që të tregohen më shumë vlerësim dhe respekt ndaj personelit shëndetësor, të cilët luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e shëndetit publik, veçanërisht gjatë periudhave të krizave shëndetësore si pandemia e COVID-19.
Ndërkohë, kryeministrja italiane Giorgia Meloni ka reaguar ndaj kritikave të sektorit shëndetësor dhe opozitës, duke mbrojtur pozicionin e qeverisë lidhur me buxhetin e vitit 2025. Ajo ka theksuar se qeveria e saj ka ndarë “sasi të paprecedentë burimesh” për shërbimet shëndetësore kombëtare, duke u angazhuar për përmirësimin e kushteve të punës dhe mbështetje për sistemin shëndetësor.
Në këtë kuadër, përplasja midis sindikatave të sektorit shëndetësor dhe qeverisë duket se do të vazhdojë, pasi mjekët kërkojnë financim të mjaftueshëm për të garantuar shërbime të sigurta dhe cilësore për të gjithë qytetarët italianë./UBTNews/
Bota
Sekuestrohen artefaktet e vjedhura nga një varrezë etruske në Itali
Published
7 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSAutoritetet italiane kanë njoftuar sekuestrimin e një sërë artefaktesh të gërmuara ilegalisht nga një varrezë etruske në rajonin e Umbrias, ndërkohë që po hetohen dy persona të dyshuar për vjedhjen dhe tentativën për t’i shitur ato në tregun e zi. Sipas njoftimeve të policisë, artefaktet që përfshijnë urnat, sarkofagët dhe sende të tjera të çmuara, vlerësohen në rreth tetë milionë euro.
Vjedhja e këtyre objekteve historike ka ndodhur në një varrezë etruske që u zbulua nga një fermer në vitin 2015, i cili gjeti një numër sendesh antike. Disa nga artefaktet që janë sekuestruar në operacionin e fundit janë identifikuar si të njëjtat që u shfaqën më parë në tregun ilegal, duke sugjeruar se këto sende mund të ishin pjesë e një rrjeti të madh të trafikimit të objekteve historike.
Për të zbardhur këtë çështje, policia italiane ka përdorur teknologjinë moderne, duke përdorur dronë për të fotografuar vendndodhjen e gërmimit dhe duke realizuar përgjime telefonike për të lokalizuar dy personat e dyshuar. Gjatë hetimit, janë gjetur dy sarkofagë të princeshave etruske, disa urnat mortore, kontejnerë parfumi dhe një krehër të gjitha këto sende që tregojnë nivelin e lartë të kulturës dhe artit të etrusqve.
Qytetërimi etrusk ka ekzistuar për disa shekuj, duke mbuluar një periudhë të rëndësishme historike që shtrihet nga rreth vitit 900 para Krishtit deri në vitin 27 para Erës Sonë. Ky qytetërim ka pasur një ndikim të madh në kulturën e lashtë të Italisë, kryesisht në rajonet e Toskanës, Umbrias dhe Lacios, të cilat ishin vendet e banuara nga etrusqit. Artefaktet e zbuluara në këtë rast përfaqësojnë jo vetëm një thesar të pasur arkeologjik, por dhe një dëshmi të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të këtij qytetërimi të lashtë.
Hetimet janë ende në vazhdim dhe autoritetet janë të angazhuara për të zbuluar të gjithë rrjetin e individëve të përfshirë në këtë trafikim të artefakteve të çmuara./UBTNews/
Bota
Karlo Akutis, “patron shenjti i internetit”, do të bëhet shenjtor në prill të 2025
Published
7 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSKarlo Akutis, i njohur si “patron shenjti i internetit” dhe “influenceri i Perëndisë”, do të shpallet shenjtor nga Kisha Katolike në prill të vitit 2025, duke u bërë kështu i pari milenial që do të arrijë këtë nder të lartë.
Acutis, një djalë i lindur në Londër dhe i njohur për aftësitë e tij online, ndërroi jetë në vitin 2006 në moshën 15-vjeçare nga leukimia, pas një periudhe të gjatë sëmundjeje. Gjatë jetës së tij, ai kishte krijuar një ndikim të jashtëzakonshëm në internet, duke regjistruar mrekulli dhe duke menaxhuar faqe web për organizata katolike. Përmes aktivitetit të tij në rrjetet sociale dhe internet, Akutis bëri të mundur që besimi katolik të lidhej më shumë me brezin e ri në këtë epokë digjitale.
Pas vdekjes së tij, trupi i Akutis u transferua në Assisi, Itali, ku tani ndodhet i ekspozuar në një shenjë, së bashku me relikte të tjera që lidhen me jetën e tij. Historia e jetës së tij, mes dhimbjes dhe besimit të palëkundur, ka shërbyer si një burim frymëzimi për shumë të rinj.
Për shpalljen e tij si shenjtor, Kisha Katolike kërkon verifikimin e dy mrekullive të lidhura me ndërmjetësimin e kandidatit. Mrekullia e parë për Akutis u njoh në vitin 2020, kur një fëmijë brazilian, i cili vuante nga një sëmundje kongjenitale, u shërua në mënyrë të jashtëzakonshme pas lutjeve të bëra për nder të tij. E dyta, një mrekulli e verifikuar këtë vit, përfshin shërimin e një studenti universitar në Firence, i cili u rikuperua nga një gjakderdhje e rëndë në tru.
Acutis është parë si një shenjë shprese për Kishën Katolike, e cila po përpiqet të lidhet më afër brezave të rinj në një kohë ku teknologjia dhe digitalizimi kanë bërë një ndryshim të madh në mënyrën se si besohet dhe praktikohet feja. Papa Françesku, një admirues i flaktë i Akutis, do ta shpallë atë shenjtor në një ceremoni solemne që do të mbahet në Vatikan më 26 prill 2025.
Historia e Karlo Akutis, përmes mirësisë dhe besimit të tij të pandashëm, përfaqëson një udhërrëfyes të fuqishëm për një epokë moderne, ku besimi dhe teknologjia mund të bashkohen në një mënyrë të mrekullueshme dhe transformative./Euronews/
Fermerët francezë vazhdojnë protestat kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë
Itali, mjekët në grevë, shkak buxheti i ulët i parashikuar për vitin 2025
Sekuestrohen artefaktet e vjedhura nga një varrezë etruske në Itali
Tre vjet pas vrasjes në xhirime, mbahet premiera botërore e filmit të Alec Baldwin
Karlo Akutis, “patron shenjti i internetit”, do të bëhet shenjtor në prill të 2025
Afrika e Jugut shpall helmimin nga ushqimi fatkeqësi kombëtare, 22 fëmijë vdiqën
Percival Everett fiton ‘Çmimin Kombëtar të Librit’ për fiksion
“Shkelje ligjore”, punëtoret teknike të Kuvendit zëvendësohen nga kompania pa paralajmërim
Art dhe absurditet: Maurizio Cattelan dhe shitja e bananes për 6.2 milionë
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman