

Lajmet
Në Amazonë, ekologët brazilianë provojnë një qasje të re kundër shpyllëzimit dhe varfërisë
Nga Fabiano Maisonnave nga AP.
Published
2 years agoon
By
UBT newsNë një cep të largët të Amazonës, ekologët brazilianë po përpiqen të kenë sukses aty ku mungesa e qeverisjes ka rezultuar katastrofike. Ata po menaxhojnë një pjesë të tokës në një mënyrë që mirëpret njerëzit vendas dhe shkencëtarët për t’u angazhuar në ruajtjen e pyllit tropikal më të madh në botë.
Qëllimi është ambicioz, të kundërshtojnë forcat që kanë shkatërruar 10% të pyllit në më pak se katër dekada dhe të krijojë diçka që mund të përsëritet në pjesë të tjera të Amazonës.
Filloi me një ekspeditë katër-mujore përgjatë lumit Juruá në vitin 2016. Studiuesit vizituan rreth 100 komunitete që në pamje të parë dukeshin të ngjashme: rreshta shtëpish prej druri mbi shtylla përgjatë ujit. Por ata u goditën nga kontrastet në kushtet e jetesës.
Për të kuptuar atë që ata panë, është e rëndësishme të dini se 29% e Amazonës, është ose tokë publike pa mbrojtje të veçantë, ose tokë publike për të cilën nuk ekziston asnjë informacion publik, sipas një studimi nga Amazon Institute of People and the Environment.
Këto zona janë treguar të jenë më të ndjeshme ndaj shpyllëzimit. Grabitësit e tokës largojnë komunitetet tradicionale nga toka dhe më pas e shpyllëzojnë atë, duke shpresuar se qeveria do t’i njohë ata si pronarë, gjë që zakonisht ndodh.
“Është shumë pabarazi. Brenda zonave të mbrojtura, ka shumë gjëra pozitive që ndodhin, por nga jashtë, ato dukej se ishin 40 vjet prapa”, tha João Vitor Campos-Silva, një socio-ekolog tropikal, për Associated Press.
Studiuesit ishin të vetëdijshëm se pjesa e lumit e njohur si Medio Juruá, afër qytetit të Carauarit, ka një organizim të jashtëzakonshëm shoqëror dhe njerëzit menaxhojnë në mënyrë të qëndrueshme peshqit dhe produktet e tij pyjore, si acai. Përcaktimi i tokës këtu është “i rezervuar”, tokë publike ku banorët lejohen të peshkojnë.
Por jashtë këtyre zonave, në shumë vende, njerëzit marrin urdhra nga pronarët e vetë-emëruar të tokave, tha Campos-Silva. Komuniteteve të tëra u mohohet qasja në liqene, madje edhe për peshkim që e bëjnë për të ushqyer familjet e tyre. Njerëzit nuk e zotërojnë tokën dhe nuk e dinë se kush e ka.
“Ne filluam të mendojmë se mund të ishte interesante të hartonim një model mbrojtjeje”, ku komunitetet mund të korrnin prodhimet e tyre dhe peshk dhe të mbronin pyllin, në vend që të zhvendoseshin në qytet ose të drejtoheshin në aktivitete të paligjshme, të tilla si prerjet e palicencuara dhe peshkimin e tepërt.
Kështu ata krijuan Institutin jofitimprurës Juruá dhe blenë një pronë pylli tropikal 13 km përgjatë lumit Juruá. Ai përfshin rreth 20 liqene, disa me potencial të mirë për rritjen e pirarukut të çmuar, peshkun më të madh në shkallë të ujërave të ëmbla në botë, i cili mund të arrijë deri në 200 kilogramë.
Qëllimi, tha Campos-Silva, është të promovojë shkencë me cilësi të lartë, të bazuar në punën së bashku me njerëzit e rajonit.
Në afërsi të tokës së Institutit gjenden 12 komunitete. Brazilianët i quajnë “ribeirinhos”, ose njerëzit e lumenjve, siç dallohen nga banorët indigjenë.
Në të kaluarën, shansi për të siguruar jetesën nga pemët i tërhoqi gjyshërit e tyre në Amazonë. Në ditët e sotme të ardhurat kryesore vijnë nga pirarucu. Kontrolli i këtij peshkimi ka rezultuar të jetë i qëndrueshëm, duke ringjallur një specie që ishte në rënie dhe duke gjeneruar të ardhura.
Pylli tropikal i Amazonës, që mbulon një zonë dy herë më të madhe se India, gjithashtu mban rezerva të jashtëzakonshme karboni dhe është një mbrojtës thelbësor kundër ndryshimeve klimatike. I shtyrë nga grabitësit e tokës, shpyllëzimi u rrit në nivelin më të lartë 15-vjeçar në vitet e fundit, ndërsa Jair Bolsonaro, i cili u largua nga posti në janar, ishte president. Shkatërrimi në Amazonën lindore ka qenë tejet i gjerë.
Për të përfshirë komunitetet e lumenjve në qeverisje, instituti krijoi një komitet drejtues dhe nisi një seri takimesh publike të quajtura “komuniteti i ëndrrave”, ku njerëzit mund t’i jepnin përparësi përmirësimeve që duan më shumë.
Për të shmangur paragjykimet e mundshme të gjinisë dhe moshës, ata punuan në tre grupe – gra, të rinj dhe burra, tha Campos-Silva.
Presidentja e shoqatës së komuniteteve të lumenjve, Fernanda de Araujo Moraes, tha se qëllimi kryesor është të parandalojë lëvizjen e njerëzve të lumenjve në qytetet e Amazonës, ku papunësia midis njerëzve me aftësi të ulëta është e shfrenuar dhe dhuna është e përhapur, falë trafikut të drogës.
Në komunitetin e saj të Lago Serrado-s, ku 12 familje jetojnë në shtëpi me shtiza, si gratë ashtu edhe burrat renditën energjinë elektrike 24 orëshe si përparësinë e tyre kryesore. Aktualisht, është në dispozicion vetëm tre orë në ditë. Të rinjtë zgjodhën peshkimin.
Moraes beson se ky lloj bashkëpunimi është rruga më e shpejtë për përparim. “Ne duam të përmirësojmë jetën e njerëzve dhe Instituti dëshiron të njëjtën gjë”, tha ajo.
“Kjo është diçka që nuk ekziston këtu në Amazonë, nuk ekziston askund në Brazil. Nëse funksionon, do të tërheqë shumë vëmendjen e njerëzve”, tha banori José Alves de Morais./UBTNews/
Lajmet
KQZ hap periudhën për ndërrimin e Qendrës së Votimit për zgjedhjet lokale
Published
1 day agoon
June 28, 2025By
UBTNews
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) ka njoftuar se më 28 qershor ka nisur periudha për ndërrimin e Qendrës së Votimit brenda komunës për Zgjedhjet Lokale, e cila do të zgjasë deri më 29 gusht 2025.
Gjatë kësaj periudhe 63-ditore, të gjithë qytetarët me të drejtë vote kanë mundësi të kontrollojnë qendrën e tyre aktuale të votimit dhe, nëse dëshirojnë, të kërkojnë ndërrimin e saj, duke zgjedhur një lokacion më të afërt me vendbanimin e tyre brenda të njëjtës komunë.
Ndërrimi i Qendrës së Votimit mund të bëhet në dy mënyra:
-
përmes platformës elektronike të KQZ-së në https://qv.kqz-ks.org
-
ose duke paraqitur kërkesën në Komisionin Komunal të Zgjedhjeve të komunës ku është i regjistruar votuesi.
Lajmet
Serbët festojnë Vidovdanin mes masave të shtuara të Policisë së Kosovës
Published
1 day agoon
June 28, 2025By
UBTNews
Grupe serbësh janë drejtuar për në Graçanicë për të nisur festimet e atij që njihet si Vidovdan. Festimet nisën në mëngjes në Manastirin e Graçanicës dhe po vazhdojnë në Gazimestan, ku janë paralajmëruar edhe ardhje të tjera gjatë ditës.
Për të siguruar mbarëvajtjen e aktivitetit, Policia e Kosovës ka ndërmarrë masa të rrepta sigurie. Në hyrje të Gazimestanit, po zhvillohen kontrolle për të gjithë të pranishmit, ndërkohë që njësi të shumta policore janë të vendosura në terren, bashkë me forcat e KFOR-it.
Policia ka njoftuar se masat planifikuese dhe operative janë ndërmarrë për ruajtjen e rendit publik, menaxhimin e trafikut dhe sigurinë kufitare. PK ka apeluar për një manifestim të qetë, duke kërkuar nga qytetarët të shmangin provokimet dhe të respektojnë ligjet dhe udhëzimet e organeve të sigurisë.
Në fillim të këtij muaji, Gjykata Themelore në Prishtinë anuloi vendimin e mëparshëm të komunës së Graçanicës që lejonte shfaqjen e flamurit serb për këtë rast, duke vlerësuar se një veprim i tillë ishte në kundërshtim me legjislacionin në fuqi, pasi Vidovdani nuk është festë zyrtare në Kosovë.
Vidovdani lidhet me Betejën e Kosovës të vitit 1389, ku princi serb Lazar humbi jetën. Në diskursin historik serb, kjo betejë përshkruhet si një humbje ushtarake por një fitore shpirtërore.
Gazimestani është gjithashtu një vend me ngarkesë historike dhe politike, pasi aty presidenti i atëhershëm i Serbisë, Slobodan Millosheviq, mbajti një fjalim të njohur në vitin 1989, i cili shpesh shihet si paralajmërim i konflikteve që pasuan në Ballkan.
Lajmet
PDK me kërkesë të qartë, zhbllokimi i Kuvendit sipas Kushtetueses
Published
1 day agoon
June 28, 2025By
UBTNews
Deputeti i Partisë Demokratike të Kosovës, Përparim Gruda tha se në takimin e sotëm të partive politike me kryeministrin në detyrë, Albin Kurti do të diskutohet dalja nga situata e krijuar në Kuvendin e Kosovës.
Gruda tha se kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi do të shpreh qëndrimet e kësaj partie se si të zhbllokohet Kuvendi i Kosovës, bazuar në aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese.
Ndërkaq, se a do të arrihet ndonjë marrëveshje apo çështje të tjera siç tha Gruda, do të përgjigjet vetë Krasniqi.
Këtë deklarim Gruda e bëri pas pyetjeve të gazetarëve në konferencën e thirrur nga PDK.
Lajmet
Trump flet sërish për Kosovën e Serbinë: Ishin gati për luftë të madhe, unë e ndala
Published
1 day agoon
June 28, 2025By
UBTnewsPresidenti Amerikan Donald Trump për të tretën herë në vetëm një javë është rikthyer të flasë për çështjen e raporteve të tensionuara midis Kosovës dhe Serbisë, teksa bën pasqyrën e konflikteve globale që ai pretendon se ka zgjidhur.
Gjatë një konference për shtyp në Shtëpinë e Bardhë, Trump sërish tha se Serbia dhe Kosova ishin gati të përplaseshin ushtarakisht, madje sipas tij në një luftë të madhe.
“Serbia dhe Kosova ishin gati të përplaseshin. Po shkonin drejt një lufte të madhe”, tha Trump.
Më tej ai zbuloi formulën e tij të suksesit, me të cilën e ndali shpërthimin e një lufte mes dy shteteve në Ballkan, shkruan A2 CNN.
Trump vazhdimisht gjatë javës së fundit, nga momenti kur vendosi armëpushimin midis Izraelit e deri tek samiti i NATO-s në Hagë, i është referuar marrëveshjes Kosovë-Serbi, të arritur në Uashington më 2020 si histori suksesi e ndërmjetësimit të tij.
“Ne e ndalëm Serbinë, e cila ishte gati të fillonte një përplasje”, deklaroi dy ditë më parë Trump.
Ai i referohet marrëveshjes së nënshkruar nga Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq dhe kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti në Zyrën Ovale, më 04.09.2020 të ndërmjetësuar nga Donald Trump.

KQZ hap periudhën për ndërrimin e Qendrës së Votimit për zgjedhjet lokale

Serbët festojnë Vidovdanin mes masave të shtuara të Policisë së Kosovës

Kievi: Rusia ka grumbulluar 110,000 trupa pranë qytetit strategjik ukrainas

40 zjarre shpërthejnë në Greqi

PDK me kërkesë të qartë, zhbllokimi i Kuvendit sipas Kushtetueses
Trump flet sërish për Kosovën e Serbinë: Ishin gati për luftë të madhe, unë e ndala
Kriza politike, sot takimi i liderëve

Irani konfirmon vrasjen e një shkencëtari tjetër bërthamor në sulmet ajrore izraelite

Gjykata refuzon të shtyjë gjykimin kundër Netanyahut
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane