Kulturë

Ndre Mjeda, shpirti i Rilindjes dhe pasuria e kulturës shqiptare!

Published

on

Më 20 nëntor të vitit 1866, lindi në Shkodër Ndre Mjeda, një figurë e shquar e Rilindjes Kombëtare, klerik, atdhetar, poet dhe një aktivist i palodhur që punoi për gjuhën dhe kulturën shqiptare. Ai mbetet një nga personalitetet më të ndritura të këtij periudhe të rëndësishme, dhe veprat e tij vazhdojnë të mbeten të paharruara për trashëgiminë kulturore të Shqipërisë.

Në një postim të fundit në rrjetet sociale, Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit e nderoi figurën e Ndre Mjedës, duke theksuar se ai ishte një nga penat e shquara të Rilindjes Kombëtare, që përjetësoi në vargjet e tij shpirtin shqiptar, dashurinë për atdheun dhe përkushtimin e palëkundur për gjuhën shqipe. Poezia e tij është një testament i thellë i aspiratave kombëtare dhe një frymëzim për të gjithë ata që besojnë në fuqinë e fjalës për ta ndriçuar rrugën e popullit të tij.

Në rininë e tij, Mjeda ishte një talent i shquar, me një intelekt të zhvilluar që e bënte të spikaste menjëherë në rrethin e tij. Pasi tërhoqi vëmendjen e jezuitëve, ai vazhdoi studimet fetare dhe kulturore në vende të ndryshme të Evropës, duke filluar në Spanjë, Itali dhe Poloni. Në vitin 1883, ai studioi retorikë dhe latinisht në Kroaci, ndërsa në vitet 1884-1887 vijoi studimet në një kolegj të drejtuar nga Universiteti Gregorian i Romës. Kjo përvojë akademike e pasur ndikoi shumë në formimin e tij si intelektual dhe mendimtar, duke e forcuar angazhimin e tij për kulturën shqiptare dhe për Rilindjen Kombëtare.

Një nga momentet më të rëndësishme të veprimtarisë së Mjedës ishte pjesëmarrja e tij në Kongresin e Manastirit në vitin 1908, ku ai përfaqësoi Shkodrën. Atje, së bashku me personalitete të tjera të shquara si At Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Hilë Mosin dhe Mati Logoreci, Mjeda mbështeti përdorimin e shkronjave latine për alfabetin shqip, një hap thelbësor në unifikimin e gjuhës shqipe dhe forcimin e identitetit kombëtar. Ai gjithashtu u zgjodh anëtar i Komisionit për Hartimin e Alfabetit të Njësuar të Shqipes dhe anëtar i Komisionit Letërsi Shqipe, duke kontribuar në krijimin e një tradite letrare kombëtare.

Përveç angazhimit të tij në fushën e kulturës, Ndre Mjeda u përfshi gjithashtu në jetën politike të periudhës së lëvizjes demokratike. Ai u zgjodh deputet dhe ishte një nga zërat më të fuqishëm të mbrojtjes së interesave kombëtare. Pas ngjarjeve të vitit 1924 dhe ndryshimeve politike, ai u tërhoq nga jeta aktive politike dhe u fokusua në përkushtimin e tij si prift dhe mësues. Mjeda e kaloi pjesën e fundit të jetës në Kukël, ku u tërhoq si prift i thjeshtë, duke vazhduar punën e tij për ruajtjen dhe zhvillimin e kulturës shqiptare. Në vitin 1930, ai u emërua mësues i gjuhës dhe letërsisë shqiptare në kolegjin jezuit të Shkodrës, ku dhe ndërroi jetë më 1 gusht të vitit 1937.

Ndre Mjeda është një simbol i atdhetarizmit të thellë dhe i dashurisë së pakushtëzuar për kombin dhe gjuhën shqipe. Poezia e tij, e pasur me simbolikë dhe ndjenja të forta, mbetet një pasuri e çmuar e letërsisë shqiptare. Ai është një ndër figurat që ka kontribuar në formësimin e identitetit kombëtar shqiptar dhe është kujtuar dhe do të kujtohet gjithmonë si një ndër ndihmësit më të mëdhenj të Rilindjes Kombëtare./UBTNews/

 

Kulturë

Autori hungarez László Krasznahorkai, fitues i çmimit Nobel në Letërsi

Published

on

Autori hungarez László Krasznahorkai është shpallur fitues i Çmimit Nobel në Letërsi për vitin 2025 për veprën e tij “të fuqishme dhe vizionare që, në mes të tmerrit apokaliptik, riafirmon fuqinë e artit”.

Akademia Suedeze e nderoi atë për “veprën e tij të fuqishme dhe vizionare që, në mes të tmerrit apokaliptik, riafirmon fuqinë e artit”.

Krasznahorkai ka bashkëpunuar ngushtë me regjisorin Béla Tarr për adaptimin e disa veprave të tij në film.

Një shembull i njohur është adaptimi i “Satantango” në një film të gjatë që ka marrë vlerësime të larta nga kritika.

Me këtë çmim, Krasznahorkai bëhet autori i dytë hungarez që fiton Çmimin Nobel në Letërsi, pas Imre Kertész, i cili e mori këtë çmim në vitin 2002 AP News.

Continue Reading

Kulturë

Shkrimtarët nga Kosova nderohen në Takimin Ndërkombëtar “Seneka” në Bari

Published

on

Në Bari të Italisë, ditë më parë u zhvillua Takimi i nëntë ndërkombëtar “Seneka”, organizuar nga Akademia e Arteve Filozofike të Barit.

Në një program të veçantë prezantimi të pjesëmarrësve, me ftesë të Akademisë ishin të pranishëm edhe shkrimtarët kosovarë, Ibrahim Kadriu dhe Mehdi Krasniqi.

Pas vlerësimit nga komisioni ndërkombëtar, shkrimtari Ibrahim Kadriu u nderua me çmimin “Vula e Akademisë”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka” për arritjet e tij në fushën e letërsisë – çmimi më i lartë i këtij manifestimi, i cili u zhvillua në kështjellën “Norman-Shuar”.

Në këtë eveniment, nga Kosova mori pjesë edhe poeti Mehdi Krasniqi, i cili u vlerësua me çmimin “Ambasador i Kosovës”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka”. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Sonte jepet premiera e shfaqjes ‘Sytë e Ujkut’

Published

on

Shfaqja “Sytë e ujkut”, me tekst të Doruntina Bashës dhe regji të Kushtrim Koliqit, do të vijë për herë të parë para publikut më 8 tetor.

Premiera do të zhvillohet vetëm me ftesa, ndërsa reprizat e para do të mbahen më 9, 10 dhe 11 tetor, të hapura për publikun, por me rezervim paraprak të ulëseve.

Shfaqja do të interpretohet në Barabar Centre, duke filluar nga ora 20:00.

Në skenë do të ngjiten aktorët Irena Aliu, Edona Reshitaj, Armend Smajli dhe Albina Krasniqi, të cilët do të sjellin personazhet e tyre në këtë produksion të ri teatror. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Tirana vallëzon në sheshin ‘Skënderbej’, performancë nga International Dance Festival

Published

on

Festivali Ndërkombëtar i Dancit në Tiranë ka zbuluar për artdashësit vendndodhjet e aktiviteteve të tij artistike, që do të zhvillohen nga data 9 deri më 25 tetor.

Ky është edicioni i katërt, këtë vit vjen nën drejtimin e një prej emrave më të njohur shqiptarë në skenën ndërkombëtare, Angelin Preljocaj.

Gjatë tre javëve të festivalit, publiku do të ketë mundësinë të ndjekë krijimet më të reja të mbi 13 koreografëve e kompanive ndërkombëtare.

Programi çelet me katër performanca publike në hapësira të ndryshme të qytetit dhe pesë shfaqje në skenat e Teatrit Metropol dhe Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit. Më 9 tetor, festivalin e hapin dy performanca të hapura për publikun, njëra në Qendrën Komunitare “Të qëndrojmë së bashku” dhe tjetra në sheshin Skënderbej, në orët e pasdites.

Më 10 tetor, performancat zhvendosen tek Pazari i Ri, ndërsa më 11 tetor, Teatri Metropol do të presë tre shfaqje paradite. Në mbrëmje, artistët do të ngjiten në skenë me veprën “Puls” nga Jiri Kylian, Robert North dhe Edi Blloshmi, e cila do të reprizohet edhe natën pasuese.

Ky edicion do të zhvillohet në 11 skena të ndryshme, duke ofruar 15 premiera, 9 aktivitete publike falas dhe masterclass-e që e lidhin festivalin me gjithë qytetin.

Ky aktivitet realizohet me mbështetjen e Bashkimit Evropian përmes programit EU4Culture, duke sjellë në Tiranë emra të njohur të kërcimit bashkëkohor përkrah një brezi të ri koreografësh, në një dialog të pasur mes gjuhëve të ndryshme artistike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara