Lajmet
Ndotja e ajrit, më shumë se 90 foshnja vdesin çdo javë në Evropë dhe Azinë qendrore
Kështu sipas një analize të re të të dhënave të paraqitur në një dokument politikash të publikuar të enjten nga UNICEF-i.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiUNICEF-i kërkon nga qeveritë të miratojnë Standardet e Cilësisë së Ajrit në përputhje me Udhëzuesin e OBSH-së për Cilësinë e Ajrit, pasi ndotja e ajrit është tani një shkak kryesor i vdekjes në mesin e fëmijëve në të gjithë rajonin.
Më tepër se 5 mijë e 800 fëmijë dhe adoleshentë në Evropë dhe në Azinë qendrore vdiqën në vitin 2019 nga shkaqe që lidhen me ndotjen e ajrit. Shumica dërrmuese – 85 për qind – vdiqën para ditëlindjes së tyre të parë, e barabartë me 90 foshnja në javë, sipas një analize të re të të dhënave të paraqitur në një dokument politikash të publikuar të enjten nga UNICEF-i.
“Kur bëhet fjalë për ndotjen e ajrit, mushkëritë më të vogla mbajnë barrën më të rëndë, duke shkaktuar dëm serioz në shëndetin dhe zhvillimin e fëmijëve, që mund tu kushtojë atyre edhe me humbje të jetës”, tha Regina de Dominicis, Drejtoreshë Rajonale e UNICEF-it për Evropën dhe Azinë qendrore.
“Reduktimi i ndotësve të ajrit dhe reduktimi i ekspozimit të fëmijëve ndaj ajrit toksik është thelbësor për mbrojtjen e shëndetit të tyre dhe shoqërive të tyre, duke çuar në uljen e kostove të kujdesit shëndetësor, përmirësim të të nxënit, rritje të produktivitetit dhe një mjedis më të sigurt e më të pastër për të gjithë”.
Fillimi i jetës së fëmijës me ajër të ndotur: ndikimi alarmues i ndotjes së ajrit te fëmijët në Evropë dhe Azinë qendrore thekson se fëmijët e ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit kanë rrezik të shtuar të problemeve të rënda shëndetësore duke përfshirë infeksione akute të frymëmarrjes si pneumonia, veçanërisht të rrezikshme për foshnjat dhe fëmijët e vegjël.
Thithja e ajrit të ndotur shkakton dëmtime afatgjatë në mushkëritë e fëmijëve, duke çuar në rrezik të shtuar të astmës dhe sëmundjeve kronike të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare, duke përfshirë kancerin. Ndotja e ajrit mund të çojë në çrregullime neurologjike më vonë në jetë si rezultat i dëmtimit të hershëm të trurit të fëmijëve, theksohet në dokument.
Fëmijët janë fizikisht më të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit sesa të rriturit sepse marrin frymë dy herë më shpejt dhe shpesh nga goja, duke marrë më shumë ndotës. Ata janë shpesh më afër tokës ku grumbullohen ndotësit. Për nga aspekti fiziologjik, fëmijët janë më të prekshëm ndaj ndotjes së ajrit sesa të rriturit, sepse truri, mushkëritë dhe organet e tjera të tyre janë të ekspozuar ndaj inflamacioneve dhe dëmtimit gjatë një periudhe të zhvillimit të shpejtë, vë në theks dokumenti i politikave.
Në Evropë dhe Azinë qendrore, ndotja e ajrit – PM 2.5 dhe PM 10 – shkaktohet kryesisht nga praktikat rezidenciale dhe tregtare, duke përfshirë përdorimin e qymyrit dhe lëndëve të tjera djegëse fosile për ngrohje dhe gatim.
Për të parandaluar përkeqësimin e cilësisë së ajrit, UNICEF-i u kërkon qeverive të forcojnë politikat dhe investimet për të përshpejtuar kalimin drejt energjisë dhe transportit të pastër, efiçient në të gjithë sektorët. Kjo përfshin mbështetjen e efiçiencës energjetike dhe qasjen në energji të pastër, trajnimin e profesionistëve të kujdesit parësor shëndetësor për të kontrolluar fëmijët dhe për të zbuluar sëmundjet e lidhura me ndotjen e ajrit, si dhe përshkallëzimin dhe përshpejtimin e planeve për të reduktuar ndotjen e ajrit në nivel qendror dhe lokal.
Për të mbrojtur fëmijët nga ekspozimi, UNICEF-i u bën thirrje institucioneve të krijojnë dhe të mirëmbajnë sisteme të monitorimit të cilësisë së ajrit pranë kopshteve dhe shkollave, dhe të raportojnë informacione për publikun, duke vënë në dukje nivelet e ndotjes së ajrit që janë të rrezikshme për fëmijët dhe gratë shtatzëna.
UNICEF-i punon në vende të Evropës dhe Azisë qendrore për të mbledhur dëshmi mbi përhapjen dhe ndikimin e ndotjes së ajrit dhe ndihmon në zhvillimin dhe zbatimin e zgjidhjeve për të mbrojtur fëmijët nga ekspozimi i mëtejshëm.
Lajmet
Sveçla publikon video: Po mbyllim rrugët e kontrabandës dhe po rrisim sigurinë për qytetarët
Published
45 minutes agoon
December 2, 2025By
UBTnews
Ministri në detyrë i Brendshëm, Xhelal Sveçla ka publikuar një video të disa rrugëve në veri e ku thotë se po hapen shtigjet e reja për qytetarët aty.
“Përderisa po mbyllim rrugët e kontrabandës dhe inkurzioneve të terroristëve dhe ekstremistëve në veri, në të njejtën kohë po hapim shtigje të reja për qytetarët tanë e institucionet e rendit, për shtimin e sigurisë dhe për mbrojtjen e kufijve tanë”, ka shkruar Sveçla./EO
Lajmet
Trafiku urban paralajmëron bllokim tërëditor të ditës
Published
2 hours agoon
December 2, 2025By
UBTnews
Punëtorët e transportit publik dhe privat edhe sot kanë protestuar për disa orë para objektit të Komunës së Prishtinës dhe Qeverisë së Kosovës. Ata kanë deklaruar se sot është afati i fundit për reflektim, në të kundërtën nga nesër i gjithë segmenti rrugor do të bllokohet me të gjithë autobusët e trafikut urban nga mëngjesi deri në mbrëmje.
Kryetari i Sindikatës së Trafikut Urban, Ilmi Gashi, ka shprehur shqetësimin se komuna dhe ministria po shtyjnë përgjegjësitë për alokimin e fondeve, duke theksuar se qytetarët po vuajnë për shkak të vonesës në pagesën e borxheve ndaj operatorëve të trafikut urban.
Ai ka kërkuar që kjo situatë të zgjidhet menjëherë, pasi vonesat e mëtejshme mund të përkeqësojnë situatën.
“Komuna tash sapo doli me një njoftim që parat nuk kanë ardh dhe ne kemi mbetur andej dhe këtej top i vërtet i pingpongut që po na nxjerrin. Në këto temperatura të ftohta për hirë të qytetarëve që po vuajnë për transporte që i kërkojmë mëshirë qytetarëve për hirë të atyre qytetarëve, këta duhet të bëjnë sot reflektimin nëse ndodh një gjë e tillë ne do t’i kthehemi punës së rregullt në momentin që alokohen mjetet për t’i shlyer borxhet”, tha ai.
Ndërkohë, Gashi më i ashpër ka qen në fund të protestës së sotme.
“Sot është afati i fundit për reflektim në të kundërtën nga nesër i gjithë segmenti rrugor do të bllokohet me të gjithë autobusët me kapacitetet që kem të trafikut urban dhe që prej mëngjesit sindikata do të organizoj protestën që në mëngjes-darkë dhe këtu nuk do ta kenë lëvizjen e lirë të funksionoj si komuna, si qeveria.”, ka thënë ai.
Qytetari Bush Vitija e shprehi shqetësimin për situatën e vështirë të transportit, ku disa qytetarë, veçanërisht ata në raste sociale, po vuajnë për shkak të mungesës së mundësive për transport.
“Shiko të vështirë e kemi shumë sepse dikush nuk ka mundësi, ne që i kemi veturat i kemi mjetet udhëtojmë por dikush që është më raste sociale është shumë problem dhe taksistit si po dëgjojmë nga aty deri këtu nga 4-5 euro e kanë gjetur mundësin po e shfrytëzojnë rastin, keq për qytetarët. Transporti është mungesë shumë mungesa e transportit po bllokohet komunikacioni”, tha ai.
Naim Krasniqi u shpreh për KosovaPress, se shpreh shqetësimin e tij për situatën e rëndë që po kalojnë qytetarët, duke theksuar se mungesa e transportit dhe vonesat në pagesat e rrogave (7 muaj pa pagesë) po e bëjnë jetesën të padurueshme.
“Pra atëherë e imja është që të tregoj që kjo është një fatkeqësi shumë e rëndë, për gjynah ky popull, kemi vuajtur në luftë e dimë se çfarë kemi vuajtur e sot për t’u bërë kjo mos të ketë autobusë njerëzit që kanë nevojë që çdo person këtu që është që udhëton ata kanë nevojë të udhëtojnë, sot është bërë një bllokadë nga asgjë, këtu është faktor njeriu. E kushtueshme është për ata që nuk kanë marrë rroga që 7 muaj, a ka Zot ai ministër i financave, a ka fëmijë ai, a ka grua, a ka familje ai, kur ua bllokon njerëzve që 7 muaj ata mbajnë familje ku ka ma krizë ku ka më çmimet janë shkuar për 4-5 vite 400 për qind.”, u shpreh ai.
Situata e rënduar e transportit dhe vonesat në pagesat e rrogave janë pasojë e një mungese koordinimi ndërmjet institucioneve përgjegjëse. Kjo ka krijuar një klimë të pasigurisë dhe tensioneve sociale, duke e bërë jetën e qytetarëve më të vështirë, veçanërisht atyre që ndodhen në kushte të vështira ekonomike./KP
Lajmet
Ish-ushtari i UÇK-së që pretendohet se u keqtrajtua: S’kam asgjë me Thaçin e të tjerët
Published
2 hours agoon
December 2, 2025By
UBTnews
Dëshmitari i 62-të i Prokurorisë, i cili dëshmoi me masa mbrojtëse në procesin gjyqësor ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit ka thënë në Hagë se i vjen keq që të katër të akuzuarit ndodhen aty dhe se ai nuk ka asgjë me ata.
“S’di pse po zgjatni pyetjen. Ma bëri pyetjen ai tjetri. Unë me Kadri Veselin nuk kam kurrgjë. E respektoj. Kam respekt për të. Më vjen keq që ndodhet aty.. Ky s’ka bë kurrgjë. Po i bini shkurt. Nuk kam të bëj kurrgjë as me Kadri Veselin, as me Hashim Thaçin, as me Jakup Krasniqin, as me Rexhep Selimin. Unë kam të bëj [Redaktuar]. Edhe këta [redaktuar] t’i pyesësh e gjykojnë”, kishte thënë ky dëshmitar, dëshmia e të cilit u bë publike me disa pjesë që janë konsiderueshëm të redaktuara.
Dëshmitari ka thënë se e di se ka qenë Krasniqi zëdhënës i UÇK-së, por që nuk e ka takuar asnjëherë gjatë luftës.
Ndryshe, gjatë seancës në të cilën dëshmoi ky dëshmitar, u tha se ai u arrestua dhe u keqtrajtua nga anëtarët e UÇK-së për një periudhë trejavore, e që si pasojë e keqtrajtimit pati edhe lëndime serioze.
Këtij dëshmitari i ishte ofruar mundësia që t’i heq masat mbrojtëse por ai kishte refuzuar.
Dhomën ku është mbajtur i ndaluar, ky dëshmitar e përshkruan si një dhomë e shtruar me beton. Dhoma ku qëndronte, sipas dëshmitarit, ishte me dry dhe kishte persona që i bënin roje. Veç kësaj, ai ka pohuar se dhoma kishte dritare ku mund të shihej roja i armatosur.
Gjatë kohës sa ka qenë i ndaluar, dëshmitari mohoi së është dërguar përpara ndonjë gjykatësi ose është njoftuar për akuzat që rëndojnë mbi të. Kishte thënë se një person- emri i të cilit është i redaktuar, ia kërkoi Shtabit të Përgjithshëm lirimin e tij.
Ndërsa, sipas asaj dëshmie që është riklasifikuar si publike, dëshmitari ka pohuar se edhe vetë ka qenë pjesë e UÇK-së për më shumë se një vit dhe se iu bashkua sërish kësaj organizate kur u lirua.
Ndonëse shumë prej deklaratave të dëshmitarit nuk kuptohen për shkak të redaktimeve, ai me një rast thotë se atë nuk e ka rrahur Shtabi i Përgjithshëm. Veç kësaj, ai ka mohuar se e njeh dikë nga Shtabi i Përgjithshëm
Në vendin e dytë kur u dërgua, dëshmitari tha se ka qëndruar me ushtarë dhe u trajtua ngjashëm si ushtarët e tjerë. Ai gjithashtu ka mohuar se është mbajtur me të burgosurit, dhe është përgjigjur pozitivisht kur u pyet nëse ka pasur liri të lëvizjes.
Madje, ky dëshmitar ka mohuar se është marrë në pyetje si i dyshuar për bashkëpunim me armikun gjatë qëndrimit në këtë vendin e dytë. Për dikë, ai kishte thënë se nuk i respektonte urdhrat dhe se nuk u përgjigjte as në radio-lidhje.
Përveç kësaj, dëshmitari ka mohuar se ka pasur Polici Ushtarake. Ai ka shtuar se në zonën e tij kanë pasur një njësi të posaçme që u quajt speciale, e cila ka reaguar e para ndaj ndonjë sulmi nga serbët. Ndërsa, se kush merrej me ata që konsideroheshin s’i spiunë, dëshmitari tha se nuk e dinte.
Dëshmitari kishte thënë se UÇK-ja ishte ushtri vullnetare në të cilën mund të kyçeshe dhe të largoheshe kur të duash. Madje, ai ka pohuar se ka pasur raste kur ushtarët janë larguar edhe nga beteja.
“Po, ne nuk kemi pas kazerma. Kjo u kanë ushtri vullnetare. Nuk të ka detyru kërrkush të shkosh ushtar, vetëm vullneti yt. Në qoftë se ke dezertuar, atëherë quhesh dezertor. Jo tradhtar, dezertor”, ka thënë dëshmitari.
Dezertimi, sipas dëshmitarit, ishte i ndaluar por që nuk mund të të ndalonte askush që ta bëje.
“Ishte i ndaluar, po kush dojke me ik s’mund ta ndalshe”, ka thënë ai, duke shtuar se nuk e di nëse dikush është ndëshkuar për një gjë të tillë.
Ai theksoi se e ndaluar ishte të vidhje, plaçkisje e të ndaloje civilë, duke shtuar se këtë ia tha komandanti i tij.
Gjatë fundit të dëshmisë së tij, duke u rikthyer tek tema e ndalimit të tij, dëshmitari ka thënë se Shtabi i Përgjithshëm nuk ka dhënë urdhër që ai të ndalohej.
“Jo, Shtabi i Përgjithshëm s’ka dhënë urdhër me më ndalu mu”, ka thënë dëshmitari.
Për një person, dëshmitari tha se nuk është e vërtetë që si pjesë e Policës Ushtarake- e cila sipas tij nuk ka ekzistuar në zonën e tij, të ketë dhënë urdhra për arrestime. Madje, për një nga dëshmitarët, dëshmitari thotë se ka gënjyer shumë.
Në fund të dëshmisë së tij, ky dëshmitar kishte thënë “Faleminderit prej juve shumë. Dhe çlirimtarëve ju uroj lirim ma të shpejtë”.
Ndryshe, mbrojtja ka filluar me paraqitjen e provave të saj më 15 shtator 2025, ku për tri ditë me radhë u dëgjua ish-ndihmësi i sekretarit amerikan të shtetit, James Rubin.
Ndërsa, pas tij u thirr ish-këshilltari ligjor i delegacionit shqiptar në Rambuje, Paul Williams. Kurse, ish-këshilltari politik i komandantit të lartë të NATO-s, Wesley Clark, John Stewart Duncan filloi dëshminë më 22 shtator dhe e mbaroi më 23 shtator 2025.
Kurse, më 30 shtator nisi dëshminë James Peter Covey, ish-zëvendës i përfaqësuesit të OKB-së në Kosovë, Bernard Kouchner. Covey e përfundoi dëshminë më 2 tetor.
Më pas, ish-diplomati amerikan Christopher Hill filloi dëshminë më 10 nëntor 2025 dhe vazhdoi edhe më 11 nëntor 2025 dhe 12 nëntor 2025. E ish-këshilltari politik i Wesley Clark, Michael Durkee dëshmoi më 12 dhe 13 nëntor 2025. Ndërsa, më 17 nëntor e filloi dëshminë Wesley Clark i cili e përfundoi më pas më 18 nëntor 2025.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020./BetimipërDrejtësi/EO
Lajmet
Ambasada amerikane fton shtetasit e saj në Kosovë për një takim me Prattipatin
Published
4 hours agoon
December 2, 2025By
UBTnews
Ambasada amerikane në Prishtinë ka ftuar të gjithë shtetasit amerikanë që banojnë në Kosovë të marrin pjesë në një takim publik (Town Hall) të organizuar nga e ngarkuara me punë, Anu Prattipati.
Takimi do të mbahet të premten, më 12 dhjetor 2025, nga ora 14:00 deri në 15:00 në ambientet e Ambasadës,.
Për më shumë detaje dhe për t’u regjistruar, qytetarët mund të vizitojnë faqen zyrtare të ambasadës dhe të konfirmojnë pjesëmarrjen deri më 5 dhjetor 2025.
“Mesazh për qytetarët amerikanë që banojnë në Kosovë, të premten, më 12 dhjetor 2025, nga ora 14:00 deri në orën 15:00, qytetarët amerikanë ftohen të marrin pjesë në një takim publik në Ambasadën e SHBA-së, të organizuar nga e Ngarkuara me Punë Anu Prattipati”, shkruhet në njoftimin e ambasadës në Facebook.
Ish-miku i Will Smith padit Jada-n: pretendon se ajo e ka kërcënuar me eliminim fizik
Sveçla publikon video: Po mbyllim rrugët e kontrabandës dhe po rrisim sigurinë për qytetarët
Arrestohet Federica Mogherini për mashtrim e korrupsion
Trafiku urban paralajmëron bllokim tërëditor të ditës
Energjia juaj është pasuria juaj, si ta mbroni nga njerëzit negativë?
Ish-ushtari i UÇK-së që pretendohet se u keqtrajtua: S’kam asgjë me Thaçin e të tjerët
A ndikojnë tatuazhet në rrezikun për kancer të lëkurës?
Samsung prezanton telefonin e parë me palosje të shumëfishtë
Mavijosjet në lëkurë pa arsye, pse ndodhin dhe kur duhet të shqetësoheni?
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
