Lajmet

Ndotja e ajrit, më shumë se 90 foshnja vdesin çdo javë në Evropë dhe Azinë qendrore

Kështu sipas një analize të re të të dhënave të paraqitur në një dokument politikash të publikuar të enjten nga UNICEF-i.

Published

1 year ago

on

UNICEF-i kërkon nga qeveritë të miratojnë Standardet e Cilësisë së Ajrit në përputhje me Udhëzuesin e OBSH-së për Cilësinë e Ajrit, pasi ndotja e ajrit është tani një shkak kryesor i vdekjes në mesin e fëmijëve në të gjithë rajonin.

Më tepër se 5 mijë e 800 fëmijë dhe adoleshentë në Evropë dhe në Azinë qendrore vdiqën në vitin 2019 nga shkaqe që lidhen me ndotjen e ajrit. Shumica dërrmuese – 85 për qind – vdiqën para ditëlindjes së tyre të parë, e barabartë me 90 foshnja në javë, sipas një analize të re të të dhënave të paraqitur në një dokument politikash të publikuar të enjten nga UNICEF-i.

“Kur bëhet fjalë për ndotjen e ajrit, mushkëritë më të vogla mbajnë barrën më të rëndë, duke shkaktuar dëm serioz në shëndetin dhe zhvillimin e fëmijëve, që mund tu kushtojë atyre edhe me humbje të jetës”, tha Regina de Dominicis, Drejtoreshë Rajonale e UNICEF-it për Evropën dhe Azinë qendrore.

“Reduktimi i ndotësve të ajrit dhe reduktimi i ekspozimit të fëmijëve ndaj ajrit toksik është thelbësor për mbrojtjen e shëndetit të tyre dhe shoqërive të tyre, duke çuar në uljen e kostove të kujdesit shëndetësor, përmirësim të të nxënit, rritje të produktivitetit dhe një mjedis më të sigurt e më të pastër për të gjithë”.

Fillimi i jetës së fëmijës me ajër të ndotur: ndikimi alarmues i ndotjes së ajrit te fëmijët në Evropë dhe Azinë qendrore thekson se fëmijët e ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit kanë rrezik të shtuar të problemeve të rënda shëndetësore duke përfshirë infeksione akute të frymëmarrjes si pneumonia, veçanërisht të rrezikshme për foshnjat dhe fëmijët e vegjël.

Thithja e ajrit të ndotur shkakton dëmtime afatgjatë në mushkëritë e fëmijëve, duke çuar në rrezik të shtuar të astmës dhe sëmundjeve kronike të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare, duke përfshirë kancerin. Ndotja e ajrit mund të çojë në çrregullime neurologjike më vonë në jetë si rezultat i dëmtimit të hershëm të trurit të fëmijëve, theksohet në dokument.

Fëmijët janë fizikisht më të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit sesa të rriturit sepse marrin frymë dy herë më shpejt dhe shpesh nga goja, duke marrë më shumë ndotës. Ata janë shpesh më afër tokës ku grumbullohen ndotësit. Për nga aspekti fiziologjik, fëmijët janë më të prekshëm ndaj ndotjes së ajrit sesa të rriturit, sepse truri, mushkëritë dhe organet e tjera të tyre janë të ekspozuar ndaj inflamacioneve dhe dëmtimit gjatë një periudhe të zhvillimit të shpejtë, vë në theks dokumenti i politikave.

Në Evropë dhe Azinë qendrore, ndotja e ajrit – PM 2.5 dhe PM 10 – shkaktohet kryesisht nga praktikat rezidenciale dhe tregtare, duke përfshirë përdorimin e qymyrit dhe lëndëve të tjera djegëse fosile për ngrohje dhe gatim.

Për të parandaluar përkeqësimin e cilësisë së ajrit, UNICEF-i u kërkon qeverive të forcojnë politikat dhe investimet për të përshpejtuar kalimin drejt energjisë dhe transportit të pastër, efiçient në të gjithë sektorët. Kjo përfshin mbështetjen e efiçiencës energjetike dhe qasjen në energji të pastër, trajnimin e profesionistëve të kujdesit parësor shëndetësor për të kontrolluar fëmijët dhe për të zbuluar sëmundjet e lidhura me ndotjen e ajrit, si dhe përshkallëzimin dhe përshpejtimin e planeve për të reduktuar ndotjen e ajrit në nivel qendror dhe lokal.

Për të mbrojtur fëmijët nga ekspozimi, UNICEF-i u bën thirrje institucioneve të krijojnë dhe të mirëmbajnë sisteme të monitorimit të cilësisë së ajrit pranë kopshteve dhe shkollave, dhe të raportojnë informacione për publikun, duke vënë në dukje nivelet e ndotjes së ajrit që janë të rrezikshme për fëmijët dhe gratë shtatzëna.

UNICEF-i punon në vende të Evropës dhe Azisë qendrore për të mbledhur dëshmi mbi përhapjen dhe ndikimin e ndotjes së ajrit dhe ndihmon në zhvillimin dhe zbatimin e zgjidhjeve për të mbrojtur fëmijët nga ekspozimi i mëtejshëm.

Related Topics:
Continue Reading

Lajmet

Kontingjenti i FSK-së, pjesë e ushtrimit “Winter EX 2025” në Turqi

Published

2 minutes ago

on

January 22, 2025

By

Kontingjenti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, i është bashkuar forcave partnere në ushtrimin ndërkombëtar “Winter EX 2025” që udhëhiqet nga Forcat e Armatosura të Republikës së Turqisë ( FART).

FSK-ja njofton se Ushtrimi Fushor “Winter EX 2025” është një aktivitet shumëpalësh me pjesëmarrje të gjerë nga vendet partnere, agjencitë e sigurisë, organizatat qeveritare dhe joqeveritare të Turqisë, e që fokus ka aspektin operacional dhe taktik në kushte të motit ekstrem dhe brenda kufijve territorial të Turqisë.

Pjesëmarrja e FSK-së, në ushtrim ka për qëllim ngritjen dhe avancimin e kapaciteteve operacionale dhe profesionale të njësive , si dhe ngritjen e ndërveprueshmërisë në operacionet e përbashkëta me partnerët.

Continue Reading

Lajmet

Delegacioni presidencial pjesëmarrës në inaugurimin e Presidentit të 47-të të SHBA-ve

Published

23 minutes ago

on

January 22, 2025

By

Delegacioni presidencial ka marr pjesë në aktivitetet e organizuara me rastin e inaugurimit të Presidentit të 47-të, të SHBA-ve, Donald Trump.

Një delegacion presidencial, i përbërë nga Learta Hollaj, Shefe e Stafit të Presidentes, dhe Rejhan Vuniqi, Këshilltare për Politikë të Jashtme, të shoqëruar nga Ambasadori i Republikës së Kosovës në SHBA, Ilir Dugolli, ka marrë pjesë në aktivitetet e organizuara për nder të inaugurimit të Presidentit të 47-të, të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump.

Nga Presidenca njoftohet se gjatë këtyre ditëve, ata kanë marrë pjesë në ceremoninë e betimit të Presidentit Trump në Capitol Hill, Tubimin e mbajtur para ceremonisë së betimit në Capital One Arena, Ballon e Komandantit Suprem; Ballon Presidenciale “The Liberty Ball”, Ballon “Black Tie and Boots”, të organizuar nga Texas State Society, Midwest Galla, pritjen e organzuar nga Dr. Miriam Adelson, Tilman Fertitta, Sylvie Legere & Todd Ricketts e Mark Zuckerberg, si dhe në Shërbesën e Lutjeve Kombëtare në Washington National Cathedral.

Me këtë rast, ata kanë pasur mundësinë të takohen me një sërë zyrtarësh të lartë, senatorë dhe kongresistë, si dhe këshilltarë dhe persona me ndikim nga bota e biznesit dhe sfera të tjera të interesit.

Gjatë këtyre aktiviteteve, ata kanë pasur mundësinë të bisedojnë me: Kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve në Kongresin amerikan, Mike Johnson; të nominuarin e Presidentit Trump për Drejtor të CIA-s, John Ratcliffe; Kongresistin dhe Kryesuesin e nënkomitetit për Evropë në Komitetin për Politika të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA-ve, Keith Self; Kongresistin Chip Roy; Kongresistin Ronny Jackson; Senatorin John Cornyn, Kongresistin Ted Cruz; Guvernatorin e Teksasit, Greg Abbott; Guvernatoren e Iowa, Kim Reynolds; Ambasodorin e nominuar të Presidentit Trump në NATO, Matt Whitaker; Zëvendës Guvernatorin e Teksasit, Dan Patrick; Prokurorin e Përgjithshëm të Teksasit, Ken Paxton; ish-Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg; Senatoren e Teksasit, Angela Paxton; Këshilltarin lokal, Gino Mulliqi; dhe ish-Kongresistin Jack Fields, si dhe përfaqësues të shumtë të mërgatës.

Në të gjitha këto takime, janë përcjellë urimet më të mira për Presidentin Trump dhe administratën e re në emër të Presidentes Osmani dhe qytetarëve të Kosovës, duke konfirmuar angazhimin e Republikës së Kosovës për avancimin e mëtejshëm dhe të vazhdueshëm të raporteve bilaterale. Në bisedat me zyrtarët amerikanë është theksuar gjithashtu rëndësia e vizitave të ndërsjella, si dhe rëndësia e bashkëpunimit me qëllim të avancimit dhe ruajtjes së sigurisë në rajon dhe përtej.

Continue Reading

Lajmet

Lajçak: Marrëveshja e Ohrit hapi rrugën drejt normalizimit të raporteve Kosovë – Serbi

Published

35 minutes ago

on

January 22, 2025

By

Miroslav Lajçak, emisari i Bashkimit Europian për dialogun, ka folur për takimin që zhvilloi dje me presidentin serb, Aleksandar Vuçiç, në kuadër të përpjekjeve për të përshpejtuar procesin e dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Në një postim në platformën X, Lajçak theksoi rëndësinë e Marrëveshjes së Ohrit të vitit 2023, e cila, sipas tij, ka hapur një rrugë të re për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve. “Theksova se Marrëveshja e Ohrit e vitit 2023 hapi rrugën përpara drejt normalizimit”, shkruajti ai, duke theksuar se avancimi në këtë drejtim është jetik për të ardhmen e dy vendeve dhe të gjithë rajonit.

Lajçak shtoi se progresi i mëtejshëm është në interes të Kosovës, Serbisë dhe të ardhmes së tyre, duke i bërë thirrje të dyja palëve të vazhdojnë përpjekjet për të arritur një marrëveshje përfundimtare që do të kontribuonte në stabilitetin dhe paqen në Ballkanin Perëndimor./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Peshkopi Episkopal i Uashingtonit kritikon publikisht Trumpin

Published

42 minutes ago

on

January 22, 2025

By

Një ditë pas inaugurimit të tij, presidenti i ri amerikan Donald Trump mori një predikim të befasishëm gjatë një ceremonie lutjeje në Katedralen Kombëtare të Uashingtonit. Peshkopi Episkopal Mariann Budde, e para grua që mban këtë detyrë, i bëri thirrje Trumpit që të tregonte “mëshirë” për dy grupe të margjinalizuara  homoseksualët dhe emigrantët e paligjshëm që ishin shënjestruar në urdhrat e tij të parë ekzekutiv pas marrjes së detyrës.

Ceremonia e lutjes në Katedralen Kombëtare është një traditë e kalimit për presidentët e rinj amerikanë, dhe Trump, me zonjën e parë Melania në krah, sigurisht që nuk priste të kritikoheshin nga foltorja e shenjtë. Peshkopi Budde, duke folur drejtpërdrejt nga podiumi, u shpreh me një thirrje të fortë: “Unë kërkoj nga ju të keni mëshirë, zoti President”, duke theksuar shqetësimet e saj për frikën që kishte pushtuar shumicën e qytetarëve amerikanë, përfshirë homoseksualët, lezbiket dhe fëmijët transgjinorë.

Ajo tha se këto grupe ishin të pranishëm në të gjitha familjet amerikane, pa marrë parasysh orientimin politik – demokratik, republikan ose të pavarur. Më tej, Budde u shpreh: “Ne duhet t’i shohim ndryshe njerëzit që punojnë në fermat tona, pastrojnë shtëpitë dhe zyrat tona, punojnë në fabrikat e shpendëve dhe mishit, lajnë enët pasi të hamë në restorante dhe punojnë gjatë natës në spitale. Ata mund të mos kenë dokumentet e duhura, por shumica e emigrantëve nuk janë kriminelë”.

Ky apel i drejtohej drejtpërdrejt politikave të Trumpit, të cilat kishin synuar emigrantët e paligjshëm dhe kishin marrë masa të forta kundër të drejtave të grupeve LGBT+. Presidenti Trump, i cili kishte mbetur i befasuar nga ky predikim, u shpreh më vonë për mediat se nuk mendonte se ishte një predikim i përshtatshëm: “Unë nuk mendoj se ishte një predikim i mirë”, tha ai.

Peshkopi Budde, një nga zërat më të fuqishëm dhe më të respektuar në Kishën Episkopale Amerikane, ka pasur një angazhim të gjatë për drejtësinë sociale dhe të drejtat e njeriut. Ajo kishte kritikuar Trumpin edhe më parë, përfshirë gjatë protestave për vdekjen e afrikano-amerikanit George Floyd në verën e vitit 2020. Budde kishte dënuar përdorimin politik të vendeve të shenjta nga presidenti, duke theksuar se ai kishte shfrytëzuar kishën pa u konsultuar me dioqezën.

Ky moment i kritikës publike ndaj presidentit Trump thekson tensionet midis figurave fetare dhe administratës Trump, për shumë nga çështjet që shqetësojnë shoqërinë amerikane në ditët e sotme./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara