Shëndeti

Ndotësit e rrezikshëm rreth nesh – Çfarë mund të bëni për të parandaluar ndikimin në shëndet?

Ka mënyra për të kufizuar efektet e ndotjes së ajrit në shëndet.

Published

on

Ndotja e ajrit shkakton ose kontribuon në një sërë sëmundjesh shëndetësore.

Efektet e ndotjes së ajrit mund të variojnë nga vështirësitë e lehta të frymëmarrjes e deri tek problemet e rënda kardiovaskulare.

Gazrat dhe grimcat e dëmshme në ajër vijnë nga një sërë burimesh, duke përfshirë tymrat nga automjetet, tymin nga djegia e qymyrit ose gazit, por edhe tymi i duhanit.

Ka mënyra për të kufizuar efektet e ndotjes së ajrit në shëndet, megjithatë ndryshimi i rëndësishëm mbështetet në përmirësimet e cilësisë së ajrit në shkallë globale.

Në këtë artikull, AgroWeb.org ju njeh se si ndotja e ajrit mund të ndikojë në shëndetin tuaj.

Çfarë është ndotja e ajrit?

Ndotja e ajrit shkaktohet nga grimca të vogla që mund të jenë natyrale ose artificiale.

Gama e ndotësve të mundshëm nënkupton që ndotja e ajrit mund të prekë njerëzit si jashtë ashtu edhe brenda në shtëpi.

Ndotja e ajrit në ambinetet e jashtme shkaktohet nga:

  • grimcat nga djegia e qymyrit dhe gazit
  • gazra të dëmshëm, të tilla si oksidet e azotit ose dioksidi i squfurit
  • tymi i duhanit etj.

Ndotja e ajrit në ambientet e brendshme shkaktohet nga:

  • kimikatet që përdoren në shtëpi
  • gaze të dëmshme, si monoksidi i karbonit ose radoni
  • materialet e ndërtimit, si plumbi ose azbesti
  • myku
  • tymi i duhanit etj

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), ndotësit që përbëjnë rrezikun më të lartë për shëndetin e një personi janë:

  • grimcat nga lëndët e ngurta dhe pika të lëngshme
  • dioksidi i azotit
  • dioksidi i squfurit
  • ozonit

Ekspozimi afatshkurtër

Ekspozimi afatshkurtër ndaj ndotjes së ajrit, mund të ndikojë në sistemin e frymëmarrjes sepse shumica e ndotësve hyjnë në trup përmes rrugëve të frymëmarrjes.

Mund të çojë në infeksione të frymëmarrjes dhe ulje të funksionit të mushkërive. Gjithashtu mund të përkeqësojë astmën tek njerëzit me këtë gjendje.

Ekspozimi ndaj dioksidit të squfurit mund të shkaktojë dëmtim të syve dhe traktit respirator, si dhe irritim të lëkurës.

Ekspozimi afatgjatë

Shumë studime e kanë lidhur ekspozimin e vazhdueshëm në ajër të ndotur me probleme serioze shëndetësore, e madje deri në vdekje të parakohshme.

Disa nga sëmundjet e rënda janë sëmundjet pulmonare kronike, kanceri në mushkëri, sëmundje kardiovaskulare që mund të shkaktojë goditje në tru dhe sulme në zemër, lindje të parakohshme etj.

Si mund ta reduktoni ekspozimin ndaj ndotësve të ajrit?

Kjo mund të bëhet duke kufizuar kohën kaloni në zonat e jashtme me cilësi të dobët të ajrit. Gjithashtu shmangi rrugët e ngarkuara nga automjetet.

Për të zvogëluar rrezikun nga ndotësit e ajrit në shtëpi, sigurohuni që ambienti të jetë i pastër dhe i ajrosur.

Pluhuri, myku dhe poleni mund të rrisin rrezikun e problemeve të frymëmarrjes.

Gjithashtu  mund të kontrolloni nivelet e radonit në shtëpi duke përdorur një komplet testimi. Përndryshe, punësoni një profesionist për të bërë këtë matje.

Ju mund të përdorni një detektor të monoksidit të karbonit për të monitoruar nivelet e monoksidit të karbonit në shtëpinë ose vendin e punës.

Është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për ndotësit e mundshëm të ajrit si jashtë ashtu edhe brenda.

Qeveritë, bizneset dhe individët, të gjithë mund të ndihmojnë në minimizimin e ndotjes së ajrit.

Reduktimi i emetimeve nga automjetet dhe nivelet e ndotësve në atmosferë mund të përmirësojë cilësinë e ajrit dhe të jetës. /AgroWeb.org

Shëndeti

Dalin rezultatet/Sa orë duhet të qëndrojmë në telefon?

Published

on

Në një botë gjithnjë e më të digjitalizuar, shumica kalojnë orë të tëra para ekraneve të telefonave, kompjuterëve dhe pajisjeve tjera. Por, sa është shumë? Mjekët dhe ekspertët e shëndetit të syve ngrejnë alarm se përdorimi i tepërt i këtyre pajisjeve mund të ketë pasoja serioze për shëndetin tonë fizik dhe mendor.

Rekomandimet për përdorimin e pajisjeve digjitale

Një nga këshillat kryesore është të bëjmë pauza të shkurtra pas çdo periudhe 20 minutash përdorimi të një ekrani. Ky është njohur si rregulli i “20-20-20”, sugjeron që pas çdo 20 minutash përdorimi të telefonit a kompjuterit, të shikojmë një objekt në distancë prej 20 metra për të paktën 20 sekonda.

Ky veprim ndihmon në reduktimin e lodhjes së syve dhe përmirëson fokusin, specialistët rekomandojnë për të mbajtur balancë të shëndetshme, adoleshentët dhe të rriturit nuk duhet të kalojnë më shumë se 2-3 orë në ditë para ekraneve. Kjo periudhë rritet kur bëhet fjalë për punë të nevojshme për shkollë apo profesion.

Pasojat e shfrytëzimit të tepërt të pjisjeve digjitale

Këto orë të shumta para ekranit mund të shkaktojnë probleme, si lodhje të syve, përkeqësim të vizionit, dhimbje koke dhe probleme të përqendrimit. Qëndrimi i tepërt para ekraneve ndikon negativisht në shëndetin mendor, duke çuar në ankth, stres dhe depresion, sidomos kur përdorimi është i shoqëruar me ngarkesë emocionale si p.sh., rrjetet sociale. Përveç kësaj, mungesa e aktivitetit fizik për shkak të qëndrimit ulur çon në obezitet e probleme me shëndetin kardiovaskular

Si të reduktojmë kohën përpara ekraneve?

Ekspertët sugjerojnë disa mënyra për të reduktuar përdorimin e pajisjeve digjitale dhe për të ruajtur një ekuilibër më të shëndetshëm në jetën tonë:

Vendosni kufizime:Përdorni aplikacione që monitorojnë dhe kufizojnë kohën që kaloni para ekranit.

Pauza aktive: Përdorni pauzat për të bërë aktivitet fizik, si ecje, shtrirje apo ushtrime të thjeshta.

Shpërndarja e kohës: Organizoni ditën me kohë të dedikuar për aktivitete offline, si leximi, kalimi kohë me familjen apo miqtë, dhe ushtrime fizike.

Lidhjet shoqërore jashtë ekranit: Merrni pjesë në aktivitete shoqërore jashtë dhe mundësitë për të marrë frymë fresh. /UBT News/

 

Continue Reading

Shëndeti

Mos e mbani asnjëherë teshtimën tuaj!

Published

on

Tani që jemi në mes të sezonit të ftohtë e të viruseve të ndryshme, duhet të kujdesemi edhe për t’iu shmangur gripit më të keq me të cilin kemi luftuar ndonjëherë, ama situata e pandemisë na ka bërë të frikësohemi nga një teshtimë në publik. Për këtë arsye shpesh mundoheni ta mbani duke mbyllur gojën dhe hundën. Shumica e bëjnë këtë nga mirësjellja dhe respekti. Por, çka nëse vazhdojmë të mbytemi nga teshtitjet tona?

Teshtitja në ambiente të mbyllura me shumë njerëz është arsye e shkëlqyer për t’i mbajtur të gjithë sytë nga ju, por a do të thotë kjo se është mirë ta mbani atë?

Teshtitja është mënyra si sistemi i frymëmarrjes largon irrituesit si poleni, pluhuri ose mikrobet. Sipas Shoqatës Amerikane të Pulmonarëve, dhjetëra mijëra pika kërcejnë nga hunda me shpejtësi deri në 160 km/orë, shumë njerëzve duket se u vjen turp të teshtinin e përmbahen, gjë që mbart rreziqe.

Obstruksioni i rrugëve të frymëmarrjes gjatë teshtitjes mund të rrisë presionin e ushtruar mbi to me 20 herë gjatë teshtitjeve.

Janë disa arsye pse nuk duhet të mbani teshtitjen:

Mbajtja e forcës së teshtitjes çon në ndjenjë të peshës shtesë në gjoks. “Duke shtrydhur diafragmën, muskuli i kraharorit që na ndihmon të marrim frymë ka më shumë gjasa të ndiejë më shumë presion në gjoks dhe madje edhe në brinjë”, tha Jason Abramowitz, një otolaringolog në New Jersey.

Thyerja e daulles është ndërlikim i mundshëm i teshtitjes së moderuar. “Hunda dhe veshët janë të lidhur me tubin Eustachian”, shpjegon doktor Abramowitz, duke shtuar se “rritja e presionit nga mbajtësja e teshtitjes transmetohet në vesh, duke dëmtuar daullen e veshit”.

Mbajtja e teshtitjes drejton përmbajtjen e hundës drejt veshëve, duke rritur shanset për transmetimin e mikrobeve, për rrjedhojë rrezikun e otitit. Rekomandohet që teshtima të mos mbahet. Ndaj kujdesemi të teshtijmë në këndin e brendshëm të bërrylit, përdorni peshqir letre që e hedhim në koshin e plehrave dhe i lajmë duart pas teshtitjes për të shmangur shpërndarjen e pikave. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Kujdes nga djersitja gjatë natës, trupi po përpiqet të ju paralajmëroj diçka!

Published

on

Përvoja e djersitjes gjatë natës është e njohur për shumë gra, veçanërisht ato që i afrohen menopauzës. Këto rritje të papritura të temperaturës gjatë gjumit shoqërohen me djersitje të bollshme të fytyrës dhe pjesës së sipërme të trupit. Ky fenomen mund të ndikojë seriozisht në cilësinë e gjumit dhe të prishë shëndetin e përgjithshëm.

Çfarë janë djersitjet e natës?

Termi “djersitje natën” i referohet rritjes së papritur të temperaturës së trupit gjatë gjumit, të shoqëruar me djersitje të bollshme të fytyrës dhe të pjesës së sipërme të trupit. Këto djersitje mund të zgjasin nga disa deri 10 minuta e pasohen nga ndjesia e të ftohtit pasi temperatura kthehet në nivele normale.

Shkaqet e mundshme të djersitjeve të natës

Ndryshimet hormonale: Djersitjet e gjumit janë gjatë tranzicionit të menopauzës, pasi ndryshimet hormonale ndikojnë në termorregullimin e trupit.

Mjekimi: Disa medikamente, të tilla si antidepresantët dhe neuroleptikët, mund të shkaktojnë djersitje gjatë natës si efekt anësor.

Faktorët psikologjikë: Ankthi dhe stresi mund të ndikojnë në rregullimin e temperaturës së trupit.

Ndryshimet në gjumë: Ndryshimet e papritura në zakonet e gjumit mund të ndikojnë në shfaqjen e djersitjeve gjatë natës.

Si të menaxhoni djersitjet e natës?

Rregulloni temperaturën e dhomës: Sigurohuni të jetë ideale për të fjetur duke kufizuar numrin e jorganëve në shtrat e zgjedhur rroba të lehta për gjumë.

Shmangni alkoolin dhe ushqimet pikante: Shmangni pirjen e alkoolit para gjumit dhe ushqimet pikante që mund të ndikojnë në termorregullimin e trupit.

Teknikat e relaksimit: Aplikoni teknika si joga ose ushtrime të frymëmarrjes para gjumit për të reduktuar ankthin dhe stresin.

Nëse djersitjet e natës janë të shpeshta ose shkaktojnë shqetësime të rënda, është e rëndësishme të konsultoheni me mjekun, djersitjet e natës mund të ndikojnë seriozisht në cilësinë e jetës tuaj dhe është e rëndësishme të gjeni mënyrën e duhur për t’i menaxhuar ato në mënyrë efektive. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Këto shenja të fytyrës zbulojnë herët autizmin

Published

on

Si prind t’i nuk do të besosh kurrë se fëmija juaj ka një problem. Por, kur bëhet fjalë për autizmin, zbulimi i hershëm-idealisht përpara moshës 18 muajshe bën një diference të madhe. Pavarësisht moshës mos humb shpresë. Trajtimi mund të reduktojë efektet e shqetësimit dhe të ndihmojë fëmijën tuaj të mësojë, rritet dhe të lulëzojë.

Autizmi mund të diagnostikohet herët tek një fëmijë, nga një deri në dy vjeç e gjysmë, pretendojnë dy studime të reja dhe se kur fëmijët përqendrojnë shikimin e tyre teksa shohin ndërveprimin social të të tjerëve, mund të zbulojë shoqërinë e tyre dhe aftësitë verbale.

Në studimin e parë, të botuar në JAMA Network Open , studiuesit ekzaminuan 1089 fëmijë të moshës një deri 2.5 vjeç nga Children’s Healthcare of Atlanta me simptoma që sugjerojnë çrregullime të spektrit të autizmit ose faktorë gjenetikë që predispozojnë për çrregullimin neurozhvillues. 519 ishin të diagnostikuar.

Eksperimenti përfshinte shikimin e 14 videove afërsisht një minutëshe të ndërveprimeve të ndryshme sociale midis foshnjave. Kamerat speciale gjurmuan kokën e syrit të fëmijëve të testuar me një shpejtësi prej 120 herë në sekondë për të regjistruar mikrolëvizjet ndërsa ata shikonin filmat. Të dhënat më pas u ngarkuan në një kompjuter për t’u kontrolluar nga një program i krijuar posaçërisht për të zbuluar çrregullimet e autizmit.

Krahasuar me diagnozat standarde të mjekëve, metoda e gjurmimit të lëvizjes së syrit ishte 86% e saktë në identifikimin e çrregullimit.

Shnjat dhe simptomat e autizmit variojnë po ashtu dhe efektet, disa fëmijë me autizëm kanë çregullime mesatare, të tjerë probleme më të mëdha për të kaluar.  Por çdo fëmijë në spektrin autik ka problem, në këto tre fusha:

  • Komunikimi verbal dhe jo verbal;
  • Ndërveprimi me të tjerë dhe botën jashtë;
  • Mendimi dhe sjellja fleksibël. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara