Lajmet

“Nakba”: Pesë masakrat që u kryen në Palestinë 75 vjet më parë

Urdhrat e milicisë izrealite ishin të vrisnin sa më shumë meshkuj të rritur.

Published

on

Mijëra palestinezë u vranë dhe dhjetëra mijëra u dëbuan gjatë dhe pas krijimit të shtetit izraelit në 1948.

Çdo vit më 15 maj, palestinezët shënojnë një përvjetor të zymtë: Nakba (“katastrofa” në arabisht) që i ndodhi palestinezëve në fillim dhe gjatë vitit 1948, kur ata u dëbuan nga toka e tyre historike dhe stërgjyshore nga milicitë sioniste.

Gjatë Nakba-s, një dëbim masiv pasoi ku qindra fshatra u shpopulluan, shtëpitë u shkatërruan dhe mijëra u vranë.

Militantët hebrenj Irgun, Haganah dhe Stern Gang kryen një sërë mizorish masive, përfshirë dhjetëra masakra.

Këtu janë pesë nga masakrat që ndodhën:

Balad al-Sheikh
Më 31 dhjetor 1947, sulmi i parë i madh nga milicia sioniste Haganah u zhvillua kundër fshatit Balad al-Sheikh, në lindje të qytetit port të Haifës, në të cilin u vranë 60 deri në 70 palestinezë, sipas librit të Walid Khalidi, “All That Remains”.

Urdhrat e milicisë bastisëse ishin të vrisnin sa më shumë meshkuj të rritur. Një forcë prej 170 burrash nga Palmach (një forcë elitare e Haganah) qëlluan me armët e tyre dhe hodhën në erë shtëpitë, pastaj nxorrën jashtë meshkujt e rritur dhe i qëlluan. Sipas Shtabit të Përgjithshëm të Haganah, dy gra dhe pesë fëmijë u vranë gjithashtu, me 40 të tjerë të plagosur. Disa dhjetëra shtëpi u shkatërruan gjithashtu gjatë sulmit.

Pas masakrës, më 7 janar 1948, shumë familje u larguan nga fshati. Nga fundi i prillit të atij viti, forcat sioniste e kishin pushtuar atë.

Përpara masakrës, në vitin 1945, fshati ishte i dyti më i madh në Palestinën historike për sa i përket popullsisë.

Saasaa
Dy masakra u kryen nga Haganah në vitin 1948: një në mes të shkurtit dhe një tjetër në fund të tetorit. Sipas librit të Khalidit, më 15 shkurt, një forcë e Palmach bastisi fshatin Saasaa dhe hodhi eksplozivë brenda disa shtëpive, duke shkatërruar 10 shtëpi dhe duke vrarë “dhjetëra”, sipas vlerësimeve të Haganah. New York Times raportoi në atë kohë se 11 persona u vranë, pesë prej tyre fëmijë, me 14 shtëpi të shkatërruara gjithashtu.

Masakra e dytë u krye më 30 tetor, kur ndodhi “vrasja masive”, sipas Israel Galili, ish-kreu i Shtabit Kombëtar të Haganah. Shifrat e sakta të të vrarëve janë të paqarta, as nuk janë të dhëna të detajuara të vrasjeve, sipas “All That Remains”. Fshati përfundimisht u shpopullua.

Përpara vitit 1948, fshati njihej se ishte në një kryqëzim që lidhte shumë qendra urbane, përfshirë Safadin. Ajo ishte e mbushur me burime uji, mollë dhe ullinj, si dhe hardhi rrushi. Në vitin 1949, një vendbanim izraelit me të njëjtin emër u krijua në vendin e fshatit.

Deir Yassin
Më 9 prill 1948, më shumë se 110 burra, gra dhe fëmijë palestinezë u masakruan në një nga krimet më të tmerrshme të kryera nga forcat sioniste. Masakra ndodhi në fshatin dikur të begatë të Deir Yassin. New York Times raportoi në atë kohë se gjysma e viktimave ishin gra dhe fëmijë.

Ata që u kapën u mblodhën dhe parakaluan nëpër Qytetin e Vjetër të Jerusalemit nga forcat sioniste. Disa u dërguan më pas në një gurore aty pranë dhe u ekzekutuan. Të tjerët u kthyen në fshat dhe u vranë.

Masakra në fshat – shtëpia e rreth 750 banorëve që jetonin në 144 shtëpi, sipas Institutit për Studimet e Palestinës – u bë një nga ngjarjet më të tmerrshme që ka ndikuar në eksodin e palestinezëve.

Sipas Zochrot, një OJQ izraelite që punon për të mbështetur të drejtën e plotë të kthimit të palestinezëve që u dëbuan gjatë krijimit të Izraelit, 55 fëmijë të vegjël mbetën jetimë si rezultat i masakrës.

Aktivisti palestinez Hind al-Husseini, i cili në atë kohë ishte 31 vjeç, gjeti jetimët pranë Kishës së Varrit të Shenjtë në qytetin e vjetër të Jerusalemit. Më 25 prill, dy javë pas masakrës, Hind themeloi Dar Al-Tifel Al-Arabi në rezidencën e familjes së saj. Organizata kujdesej për jetimët e Deir Yassin, dhe më vonë për jetimët nga e gjithë Palestina.

Sot, një spital psikiatrik qëndron mbi mbetjet e disa shtëpive të fshatit. Ajo që dikur ishte qendra e qytetit tani është një stacion autobusi. Në vitin 1949, vendbanimi Givat Shaul Bet u krijua në rrënojat e Deir Yassin si një zgjatim i vendbanimit të mëparshëm të ndërtuar në vitin 1906. Në fillim të viteve 1980, uzurpimi i tokave të fshatit vazhdoi, kur u krijua vendbanimi Haf Nof. Sipas ligjit ndërkombëtar, të gjitha vendbanimet e ndërtuara në tokat palestineze janë të paligjshme.

Saliha
Më 30 tetor 1948 u krye një masakër nga brigada Sheva e ushtrisë izraelite. Sipas rrëfimeve të ndryshme, përfshirë nga Izrael Galili i Shtabit Kombëtar të Haganah, historianit izraelit Benny Morris, trupat hynë në fshat dhe hodhën në erë një strukturë, që besohej se ishte një shtëpi ose një xhami, duke vrarë 60 nga 94 personat që ishin brenda.

Fshati u shpopullua plotësisht, përveç asaj që ndoshta ishte shkolla fillore. Walid Khalidi shkruan: “E vetmja pikë referimi e mbetur është një ndërtesë e gjatë (e cila mund të ketë qenë një shkollë) me shumë dritare të larta”.

Vendi është një zonë e sheshtë, e kultivuar, me pjesën më të madhe të tokës përreth të mbjellë me mollë nga fermerët izraelitë. Vendbanimet izraelite të Yir’on dhe Avivim tani ndodhen në tokat e mëparshme të Salihas.

Lydda (Lydd/Lod)
Më 9 korrik 1948, forcat sioniste nisën një operacion ushtarak në shkallë të gjerë të njohur si Operacioni Dani, i cili kishte për qëllim pushtimin e qyteteve Lydda dhe Ramla. Midis 9 dhe 13 korrikut, milicitë vranë dhjetëra palestinezë, ndoshta deri në 200, sipas Atlasit të Palestinës të Salman Abu Sitta. Një masakër në të gjithë qytetin çoi në një “marsh vdekjeje” ose dëbim masiv të palestinezëve.

“Masakra u zhvillua në dy faza: e para gjatë kohës së pushtimit të qytetit dhe e dyta gjatë operacionit të dëbimit masiv të banorëve të tij, i cili konsiderohet si një nga aktet më të mëdha të spastrimit etnik (‘operacionet e transferimit’) të kryera nga izraelitët”, thuhet në Encyclopedia Interactive of the Palestine Question.

Milicitë izraelite dëbuan midis 60,000 dhe 70,000 banorë të dy qyteteve dhe refugjatë nga fshatrat e afërta nën urdhrat e drejtpërdrejtë të Yitzhak Rabin – i cili në atë kohë ishte drejtor i operacioneve për Operacionin Dani. Ata që kërkuan strehim në xhaminë Lydda u masakruan. Rreth 176 persona brenda xhamisë së Dahmashit u masakruan me mitralozë, granata dhe raketa. Njëzet e pesë u vranë diku tjetër.

Pjesa tjetër u dëbua me armë nga Rabin në atë që u bë e njohur si “marshimi i vdekjes” për në Ramallah. Pleq, gra dhe fëmijë ranë buzë rrugës, duke vdekur nga lodhja, dehidratimi dhe sëmundjet.

Paratë dhe bizhuteritë e grave u grabitën në kohën e lirë nga ushtarët izraelitë. Disa vriteshin nëse rezistonin. U plaçkitën aq shumë sa thuhej se 1800 kamionë ishin ngarkuar me pasuri të vjedhur./UBTNews/

Vendi

Dizajneri grafik Berin Hasi ligjëron për studentët e Dizajnit të Integruar në UBT

Published

on

Në kuadër të lëndës Artet dhe Hapësira, pjesë e programit Dizajn i Integruar në UBT, gjatë kësaj jave u organizua një ligjëratë e veçantë me dizajnerin grafik Berin Hasi, i cili u ftua si ligjërues mysafir për të ndarë përvojën dhe njohuritë e tij profesionale me studentët e këtij programi.

Gjatë takimit, Berin Hasi prezantoi rrugëtimin e tij profesional në fushën e dizajnit grafik, duke ndarë me studentët shembuj konkretë nga puna e tij, projekte të realizuara dhe praktikat bashkëkohore që aplikohen sot në industrinë kreative. Ai u ndal në mënyrë të veçantë te procesi kreativ, duke sqaruar fazat kryesore nga ideimi fillestar deri te realizimi final i një koncepti dizajnerik.

Diskutimi u fokusua gjithashtu në trendet më të fundit në dizajnin grafik, ndikimin e teknologjisë dhe mediave digjitale në formësimin e identitetit vizual, si dhe rëndësinë e integrimit të dizajnit me hapësirën, kulturën dhe kontekstin shoqëror. Ligjëruesi theksoi se përshtatja e vazhdueshme me zhvillimet e reja dhe ndërtimi i një mendësie fleksibile janë elemente kyçe për suksesin profesional në këtë fushë dinamike.

Studentët patën mundësinë të angazhohen aktivisht përmes pyetjeve dhe diskutimeve, duke shkëmbyer ide mbi sfidat e profesionit, mundësitë e zhvillimit të karrierës dhe rëndësinë e ndërtimit të një portofoli cilësor që reflekton identitetin personal dhe profesional të dizajnerit.

Continue Reading

Vendi

Elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave, të trajtuara në terren nga studentët e UBT-së

Published

on

Studentët e nivelit Bachelor të programit Inxhinieri e Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT realizuan një vizitë studimore në terren në kuadër të lëndëve “Urat” dhe “Gjeoteknika Inxhinierike”, me qëllim të ndërlidhjes së njohurive teorike me praktikën inxhinierike reale.

Vizita u zhvillua në intervalin kohor 13:00–14:30, në një urë rrugore funksionale në afërsi të UBT Dukagjini në Prishtinë, nën udhëheqjen e Prof. Arsim Rapuca, bartës i lëndës “Urat”, dhe Prof. Hysen Ahmeti, bartës i lëndës “Gjeoteknika Inxhinierike”.

Qëllimi kryesor i kësaj vizite ishte analizimi praktik i një objekti real inxhinierik, duke u fokusuar në elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave. Studentët patën mundësinë të njihen nga afër me strukturën e urës, mënyrën e projektimit dhe zgjidhjet teknike të aplikuara në ndërtim.

Ura e përzgjedhur u vlerësua si shembull shumë i përshtatshëm studimor, pasi ofron dukshmëri të plotë të elementeve të nënstrukturës dhe mbistrukturës, zgjidhje konstruktive moderne dhe komponentë të qartë gjeoteknikë dhe mbrojtës.

Gjatë vizitës, Prof. Arsim Rapuca realizoi një shpjegim të detajuar praktik për elementet kryesore të lëndës “Urat”, duke përfshirë: nënstrukturën, si: shtyllat bregore, shtyllat e mesit, themelet dhe krahët e urës; mbistrukturën, përfshirë mbajtësin kryesor të tipit tra–pllakë, trarët skajorë, shtresat izoluese dhe shtresat e asfaltit, etj.

Nga ana tjetër, Prof. Hysen Ahmeti trajtoi në mënyrë profesionale aspektet gjeoteknike që ndikojnë drejtpërdrejt në projektimin dhe stabilitetin e urave. Studentët u njohën me: funksionin e mureve mbrojtëse dhe rolin e tyre stabilizues; ndërveprimin strukturë–tokë; arsyetimin teknik të thellësisë së fondimit, etj.

Vizita studimore e realizuar u vlerësua si shumë e suksesshme dhe me vlerë të lartë akademike, duke përmbushur plotësisht objektivat e lëndëve Urat dhe Gjeoteknika Inxhinierike.

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata Supreme shfuqizon kufizimin në kohë të së drejtës për kompensim të udhëtimeve zyrtare

Published

on

By

Gjykata Supreme ka aprovuar kërkesëpadinë e Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) kundër Qeverisë së Kosovës dhe ka shfuqizuar nenin 6, paragrafi 6, të Rregullores për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

Paditësi KDI në Gjykatën Supreme ka parashtruar padi kundër të paditurës Qeveria e Kosovës për shfuqizimin e pjesshëm të aktit nënligjor normativ, përkatësisht paragrafit 6 të nenit 6 të Rregullores Për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

KDI, në korrik 2025, ka pranuar ankesë nga një grup i ushtarëve të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të cilët kanë raportuar për shkeljen e Ligjit për Pagat në Sektorin Publik, lidhur me kompensimin e udhëtimeve zyrtare.

Gjykata Supreme, pas shqyrtimit të rastit, ka vlerësuar se kërkesëpadia e paditësit është e bazuar dhe se dispozita e kontestuar bie ndesh me legjislacionin në fuqi.

Neni 6 i kësaj Rregulloreje, vendos kufizimin që shpenzimet e udhëtimit zyrtar nuk mbulohen për periudha më të gjata se një muaj, por, ky kufizim njëmujor për mbulimin e shpenzimeve të udhëtimit zyrtar nuk parashihet në ligj.

Ligji për Pagat në Sektorin Publik garanton qartë të drejtën e zyrtarëve publikë për kompensim të shpenzimeve të udhëtimit zyrtar, pa asnjë kufizim kohor.

Qeveria është e autorizuar vetëm të rregullojë mënyrën, kushtet dhe procedurën e kompensimit, por jo të kufizojë vetë këtë të drejtë, përkujton Gjykata Supreme.

Gjykata Supreme vlerëson se kufizimi njëmujor nuk është thjesht një rregull teknik, por cenon të drejtën e garantuar me ligj dhe tejkalon kompetencat e Qeverisë.

Continue Reading

Lajmet

Komunat në veri votojnë për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës

Published

on

By

Komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës – Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku – kanë votuar për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës të enjten, pasi duan të jenë pjesë e një asociacioni të veçuar të komunave me shumicë serbe në vend.

Ky vendim vjen pasi Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve të Kosovës që mbështetet nga Serbia – e riktheu pushtetin në këto katër komuna pas zgjedhjeve lokale të tetorit.

Kryetarët e rinj nga kjo parti kishin paralajmëruar në fillim të dhjetorit se do t’i rishikonin vendimet e marra nga kryetarët e deriatëhershëm shqiptarë.

Ata paralajmëruan një “shqyrtim të hollësishëm të gjendjes së trashëguar juridike dhe financiare, në mënyrë që në periudhën e ardhshme të merren vendime në përputhje me ligjin dhe në interesin më të mirë të qytetarëve”.

Në seancën e parë të rregullt më 18 dhjetor, në Mitrovicë të Veriut për kryetar të kuvendit komunal u zgjodh Nemanja Bisevac, në Zveçan Sërxhan Millosavljeviq, në Leposaviq Marko Rakiq, ndërsa në Zubin Potok Nemanja Jakshiq.

Kryetari i Komunës së Mitrovicës së Veriut, Millan Radojeviq, duke arsyetuar kërkesën për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës, tha se kjo kurrë nuk ka qenë dëshirë e popullsisë serbe në këtë komunë dhe se bëhej fjalë për një “vendim politik”.

Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku u udhëhoqën nga kryetarë shqiptarë nga maji i vitit 2023 deri në zgjedhjet e tetorit 2025, pasi përfaqësuesit e Listës Serbe kishin dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, si pjesë e nismës së përbashkët të serbëve për t’i braktisur institucionet e Kosovës në shenjë kundërshtimi ndaj vendimeve të Qeverisë së Kosovës.

Nën udhëheqjen e kryetarëve shqiptarë, këto komuna iu bashkuan Asociacionit të Komunave të Kosovës verën e vitit 2023.

Ky asociacion vepron si organizatë joqeveritare me qëllim të shkëmbimit të përvojave dhe mbrojtjes së interesave të anëtareve të saj.

Lista Serbe e kishte kundërshtuar asokohe anëtarësimin e komunave me shumicë serbe në të, duke vlerësuar se vendimi nuk ishte marrë “në dobi të qytetarëve dhe ishte i paligjshëm”.

Asokohe pati reaguar edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke vlerësuar se komunat me shumicë serbe duhet të ishin pjesë e një asociacioni të komunave me shumicë serbe, për themelimin e të cilit Kosova dhe Serbia u pajtuan disa herë gjatë dialogut të tyre nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Kosova nuk ka bërë hapa për ta themeluar këtë asociacion, me gjithë trysninë nga bashkësia ndërkombëtare.

Gjatë qeverisjes së tyre në komunat me shumicë serbe, kryetarët shqiptarë gjithashtu morën në administrim objektet në pronësi të tyre ku funksiononin institucionet serbe, ndaluan ndërtimet që i quanin të jashtëligjshme të financuara nga Serbia, si dhe paralajmëruan rrënimin e vendbanimeve të ndërtuara pa leje.

Po ashtu, komuna e Mitrovicës së Veriut, verën e këtij viti, nënshkroi memorandum mirëkuptimi me komunën e Mitrovicës së Jugut, i cili parashikoi ndërtimin e urave mbi lumin Ibër për këmbësorë dhe automjete, gjë që u mbështet nga Qeveria e Kosovës.

Lista Serbe ka paralajmëruar se do të kërkojë rishikimin e të gjitha këtyre vendimeve.

Ligji për vetëqeverisjen lokale parasheh që, për një vendim ose akt tjetër të komunës që nuk është në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet, mund të kërkohet rishqyrtim nga organi mbikëqyrës – në këtë rast Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal ose institucione të tjera përgjegjëse të Qeverisë së Kosovës./REL

Continue Reading

Të kërkuara