Kulturë

Muzika, arma që luftoi racizmin në Amerikë

Published

on

Për shekuj me radhë afro-amerikanët kanë përdorur muzikën si një mjet të fuqishëm. Njerëzit e skllavëruar këndonin këngë shpirtërore, për të planifikuar fshehurazi ikjen e tyre drejt lirisë. Poezitë u vunë në muzikë dhe u interpretuan për të festuar çrrënjosjen e skllavërisë, baladat dhe hip-hopi janë përdorur për të protestuar kundër dhunës dhe diskriminimit racor.

CBC radhit disa këngë që kanë shkruar histori, dhe që kanë qenë zëri i përparimit, protestës e krenarisë së afro-amerikanëve.

Swing Low, Sweet Chariot

Kënga u përdor si një formë e komunikimit të koduar për të planifikuar arratisjen nga skllavëria. Ndërsa, Harriet Tubman udhëzoi afro-amerikanët në liri përgjatë hekurudhës “Underground”, ajo këndoi disa këngë për të sinjalizuar se ishte koha për arratisje. Ndër të preferuarit e Tubman thuhet se ishte Swing Low, Sweet Chariot.

Lift Ev’ry Voice and Sing’ – John & James Johnson, 1900

“Lift Ev’ry Voice and Sing”, u shkrua fillimisht si një poezi nga pedagogu James Weldon Johnson, me muzikë shoqëruese të krijuar nga vëllai i tij, John Rosamond Johnson. Tekstet u recituan nga 500 nxënës shkolle më 12 shkurt 1900, në Jacksonville, Florida për të festuar ditëlindjen e Presidentit Abraham Lincoln. Ndërsa kompozonte, James Johnson u përpoq të shkruante tekste që flisnin për jetën traumatike por triumfuese të paraardhësve të tij.

“Këndoni një këngë plot besim që na ka mësuar e kaluara e errët, këndoni një këngë plot shpresë që e tanishmja na ka sjellë”- thuhej në këngë.

Poema u përdor përfundimisht në diplomime, kisha dhe festa. James Johnson më vonë u bë një udhëheqës brenda NAACP, një organizatë që miratoi poezinë si këngën e saj zyrtare.

Strange Fruit – Billie Holiday, 1939

Kënga bezdisëse e popullarizuar nga Billie Holiday u shkrua më 1937 nga Abel Meeropol, një mësues hebre i shkollës së mesme dhe aktivist i të drejtave civile nga Bronx. Ngjashëm me “Lift Ev’ry Voice and Sing”, “Strange Fruit” u shkrua fillimisht si një poezi. Tekstet e tmerrshme dhe të trishtueshme nuk thërrasin linçimin në mënyrë të qartë, por përdorin një metaforë të dhimbshme për të përshkruar terrorin e tmerrshëm që shkatërroi komunitetet e tyre në Jug.

A Change Is Gonna Come- Sam Cooke 1963

Dy momente kyçe frymëzuan Sam Cooke për të shkruar hitin e tij monumental “A Change Is Gonna Come”. Lirimi i një himni nga Bob Dylan dhe një refuzim racist në një hotel në Luiziana. Kur Cooke dëgjoi për herë të parë “Blowin”, të Dylanit në vitin 1963, ai u impresionua dhe u tërhoq që një artist i bardhë kishte shkruar një këngë që reflekton baticat në vend, ndërsa ai jo.

Disa muaj më vonë, ai shkroi dhe regjistroi, “A Change Is Gonna Come” në fillim të vitit 1964. Ai ishte në gjendje të interpretojë këngën vetëm një herë në “The Tonight Show” me Johnny Carson, pasi u vra në një motel në L.A më vonë atë vit. Megjithatë kënga e Cooke jetoi, dhe u bë një himn në luftën për të drejtat civile.

Say It Loud, I’m Black and I’m Proud – James Brown, 1968

“Say It Loud, I’m Black and I’m Proud” i James Brown u botua në një kohë kur afro-amerikanët ndiheshin veçanërisht të egër dhe të tërbuar, pas vrasjes së Martin Luther King, Jr më 4 prill 1968. Katër muaj pas vrasjes së tij, Brown publikoi këngën që festonte me guxim kulturën afro-amerikane.

Në fillim të mesit të viteve 60, “negro” ishte termi i preferuar për afro-amerikanët, ndërsa “Black” nganjëherë merrej si fyerje. Por, kënga e Brown ndihmoi në heqjen e stigmës rreth termit “E zezë” dhe u bë e preferuar deri në fund të viteve 1960.

The Revolution Will Not Be Televised- Gil Scott-Heron, 1971

Gil Scott-Heron ishte ndër fëmijët e parë të integruar në shkollën e Tennessee, para se të bëhej një shkrimtar revolucionar dhe aktivist i të drejtave civile. Më 1970, ai lëshoi ​​albumin e tij debutues, “Small Talk” në 125 dhe Lenox. Albumi paraqiti Scott-Heron duke rrëfyer poezinë e tij mbi daullet në sfond, një pararendës i hershëm i asaj që përfundimisht do të bëhej hip-hop.

What’s Going On?- Marvin Gaye, 1971

Marvin Gaye ishte fëmija i artë i Motown kur lëshoi ​​këngën “What’s Going On?” në vitin 1971. Ai kishte bërë një emër për veten e tij me këngët e tij sensuale dhe apolitike si “How Sweet It Is (To Be Loved By You)” dhe “I Heard It Through the Grapevine” më 1960.

Gordy pa dëshirë lëshoi ​​këngën, e cila u bë sukses, dhe i dha zë protestave kundër padrejtësive.

Happy Birthday- Stevie Wonder, 1980

Jeta dhe vdekja e Martin Luther King, Jr  frymëzuan protesta dhe demonstrata të panumërta në të gjithë vendin. Megjithatë qeveria federale hezitoi të caktojë një festë për të njohur rolin që King kishte luajtur në përparimin e kombit. Vetëm disa ditë pas vdekjes së Kingut më 1968, kongresmeni John Conyers propozoi që ditëlindjen e mikut të tij të vrarë ta bënte një festë kombëtare, por ai mori pak mbështetje nga kolegët e tij. Si përgjigje, Stevie Wonder e bëri misionin e tij të avokonte për një festë federale të Martin Luther King, Jr me këngën e tij “Gëzuar Ditëlindjen”, lëshuar më 1980.

/music/ CBC / KultPlus.com

Magazinë

Ish-partnerja e Liam Payne, Cheryl, trashëgon pasurinë e tij me vlerë 32.3 milionë dollarë

Published

on

Liam Payne mund të ketë qenë i ndarë nga partnerja e tij, Cheryl, me të cilën pati një djalë, Bear 8-vjeçar, në kohën e vdekjes së tij, por nëna e fëmijës së tij po trashëgon pasurinë e tij, me vlerë 32.3 milionë dollarë, pasi këngëtari i One Direction nuk la testament kur ndërroi jetë.

Për momentin, anëtarja e Girls Aloud (e njohur më parë si Cheryl Cole) e cila po punon me avokatin Richard Mark Bray, ka qasje të kufizuar në pasuri.

Payne vdiq në tetor në moshën 31 vjeç, kur ra nga kati i tretë i një hoteli në Argjentinë. Shkaku i vdekjes së tij, sipas ekzaminimit mjeko-ligjor, ishin lëndime të shumta me gjakderdhje të brendshme dhe të jashtme. Një test toksikologjik tregoi narkotikë në trupin e tij në kohën e rënies.

Në atë kohë, ai po dilte me influencuesen Kate Cassidy, e cila e kishte shoqëruar në pushimet e tij në Amerikën e Jugut, por ishte larguar disa ditë më parë.

“Liam ishte në humor shumë të mirë kur u largova nga Argjentina”, do t’i thoshte më vonë 26-vjeçarja gazetës “The Sun”. “Ishim shumë mirë, plot dashuri.” Ai ishte i lumtur dhe optimist. Nuk mund ta besoj që ka mbaruar vërtet.”

Continue Reading

Magazinë

Trump habit me veprimin: Punësoi yllin e reality show-t në muzeun e Holokaustit

Published

on

Donald Trump ka bërë një tjetër veprim që mund të shkaktojë reagime.

Në muzeun kushtuar viktimave të Holokaustit, ai punësoi yllin e reality show-t Siggy Flicker, e njohur për pjesëmarrjen e saj në shfaqjen The Real Housewives of New Jersey.

Siggy është një nga 11 personat e emëruar nga Trumpi për të shërbyer në bordin e muzeut.

Trump komentoi në platformën Truth Social: “Ata të gjithë e mbështesin Izraelin dhe do të sigurohen që ne të mos harrojmë kurrë. Urime të gjithëve”! Flicker njoftoi gjithçka në Instagram, duke falënderuar Trumpin “për privilegjin”.

Continue Reading

Magazinë

Cardi B i përgjigjet komenteve negative për paraqitjen e saj në Met: Isha e lodhur

Published

on

Cardi B nuk mund të mungonte në Met Gala 2025, ku u shfaq me një krijim mbresëlënës të Burberry, duke tërhequr edhe një herë vëmendjen mbi veten. Edhe pse shumica e njerëzve e lavdëruan për zgjedhjen e veshjeve, shumë komentuan qëndrimin dhe deklaratat e saj para kamerave.

Gjatë një interviste për Vogue, ndërsa përgatitej për eventin, reperja foli hapur për presionin që ndjen për ta tejkaluar veten çdo herë:

“Është më stresuese tani sepse po konkurroj me veten”, tha ajo, duke shtuar: “Të gjithë presin shumë nga unë. Sidomos këtu, sepse e dinë se kjo është fusha ime. Është e frikshme, por më pëlqen.” Ajo shtoi: “ Kjo më bën të kuptoj se jam vërtet një superyll.” “Sepse vetëm superyjet janë të ftuar.”

Fansat e saj në rrjetet sociale nxituan të lavdëronin mirëkuptimin e saj për çështjen e Met, por videoja tërhoqi vëmendjen edhe për arsye të tjera.

Disa filluan ta kritikonin pamjen e saj, duke pretenduar se dukej “e lodhur”, “e dehur” apo edhe “nën ndikimin e drogës”.

Continue Reading

Kulturë

92 vjet nga lindja e mbretëreshës së këngës shqipe, Nexhmije Pagarushës

Published

on

Sot janë bërë 92 vjet nga lindja e mbretëreshës së muzikës shqipe, Nexhmije Pagarushës.

Ajo mbetet një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, e cila sot në këtë përvjetor vazhdon të kujtohet si ‘Bilbili i këngës shqipe’ e cila la pas një trashëgimi të pashlyeshme, e cila vazhdon të frymëzojë e të prekë zemrat e shumëkujt.

Nexhmije Pagarusha nuk ishte vetëm një artiste, por një ikonë, një përfaqësuese e muzikës shqiptare. Me zërin e saj të shkëlqyeshëm dhe interpretimin e ndjeshëm, ajo arriti të kapte zemrat e publikut në mënyrë të paimagjinueshme.

Këngët e saj, si “Baresha”, ”Ani mori nuse”, ”Mora testin”, “Një lule”, “Zambaku i Prizrenit” dhe shumë të tjera, nuk janë vetëm kompozime muzikore, por janë pjesë e trashëgimisë kulturore të kombit tonë.

Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera.

Nexhmije Pagarusha ishte edhe aktore e suksesshme, si në film ashtu edhe në teatër.

”Baresha” është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj. Kjo këngë u kompozua nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi, me tekstin e poetit Rifat Kukaj.

Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Bethovenit, Puçinit, Verdit, etj. Ky koncert ka qenë i pari i këtij lloji. Fatkeqësisht, asnjërit nga organizatorët teknikë nuk iu kishte kujtuar që të regjistronte këtë koncert. Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.

Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, etj. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë. Pas 16 vjetësh larg skenës, ajo u paraqit në vitin 2000 me këngën “Për ty” në një emision të udhëhequr nga Ardit Gjebrea, i cili e bindi të bëjë këtë.

Më 2018 Pagarusha u vlerësua me “Medaljen e Mirënjohjes” nga presidenti amerikan, Donald Trump.

Përveç talentit të saj të rrallë, Nexhmije Pagarusha ishte gjithashtu një simbol i forcës dhe rezistencës.

Me 7 Shkurt 2020, Nexhmije Pagarusha u nda nga jeta.

Continue Reading

Të kërkuara