Aktualitet

Monte Nuovo, vullkani i fjetur që mund të shkatërrojë Evropën

Pjesa më e madhe e Evropës do të shkatërrohet nga fuqia e shpërthimit.

Publikuar

Në kohërat e lashta shpërthimet e vullkaneve ishin mjaft të shpeshta në të gjithë botën, dhe një katastrofë natyrore, të cilës njerëzit u detyruan t’i përshtateshin. Shumica e shpërthimeve të vullkaneve ishin të një shkallë të vogël, dhe të paafta për të shkaktuar shumë dëme.

Disa prej tyre shkatërruan qytete të tëra, ndërsa ca të tjera arritën të zhdukin deri edhe civilizime të tëra. Me kalimin e kohës, shpërthimet e vullkaneve u bënë më pak të shpeshta deri në shekullin XIX. Pjesa jugore e Italisë, ka qenë gjithmonë një ndër zonat vullkanike më aktive për shekuj me radhë.

Edhe në kohërat e lashta, vullkane si ai i Pompei dhe Herkulaneum, kanë shpërthyer më shumë se një duzinë rastesh, dhe ndonjëherë edhe vetëm disa dekada larg njëri-tjetrit. Vullkanet klasifikohen bazuar në potencialin e tyre shpërthyes, fuqinë shkatërruese e cila llogaritet bazuar tek madhësia, pozicioni dhe aktiviteti vullkanik.

Vullkani Monte Nuovo, ndodhet në pjesën jugore të Italisë. Ai ka sot një pamje shumë mbresëlënëse, pasi jeta e egër është harlisur mbi vullkanin e fjetur. Herën e fundit ky vullkan ishte aktiv në vitin 1538. Historia e tij është shumë interesante. Vendndodhja e vullkanit është afro 10 kilometra nga qyteti i Napolit, në një vend të quajtur Campi Flegrei, që në italisht përkthehet “tokë e djegur”.

Këtë emër ka marrë nga mitologjia e lashtë, pasi thuhet se atje Zeusi me vëllanë dhe motrën e tij mundën Titanët. Por mos u gënjeni nga pamja aktuale e malit vullkanik. Vetë vullkani ndodhet kryesisht nën ujë, duke u shtrirë në një sipërfaqe mbi 100 km2 katrorë, dhe duke pasur në total 24 kratere.

Monte Nuovo ka në vetvete një aftësi të madhe për ta shkatërruar gjithë Evropën dhe ndoshta edhe më gjerë. Një shembull që na tregon mbi fuqinë e këtij vullkani, është një ngjarje që ndodhi rreth 40.000 vjet më parë. Pas shpërthimit, një re e dendur tymi mbuloi një pjesë të madhe të Evropës, në një sipërfaqe prej rreth 1 milion kilometra katrorë.

Thuhet se ai shpërthim vullkanik luajti një rol të madh në zhdukjen e Neandertalëve, pasi shpërthimi shfarosi një pjesë të madhe të kafshëve në Evropën Jugore. 15.000 vjet më parë ndodhi një shpërthim tjetër, që ishte i një shkalle shumë më të vogël.

Dhe siç e përmendëm më lart, i fundit është ai i vitit 1538, që ka krijuar edhe formën konike që ka sot mali. Kjo do të thotë se ky vullkan nuk ka pasur asnjë aktivitet në gati 600 vitet e fundit. Nëse i referohemi historisë së vullkanit, kjo nuk përbën ndonjë shqetësim shumë të madh.

Shqetësim përbën në përgjithësi rritja e aktivitetit vullkanik në të gjithë botën duke nisur që nga shekulli XIX-të. Që nga fillimi i atij shekulli, kanë nisur të ndodhin gjithnjë e më shumë shpërthime vullkanike. Numri i tyre vazhdon të rritet me një ritëm që i ka shqetësuar shumë vullkanologët, pasi mund të provokojë super-vullkane të tilla si ai i Monte Nuovos në të shkuarën.

Bazuar në përshkrimin e vullkanit, është shumë e vështirë që vullkanologët të parashikojnë se kur mund të shpërthejë saktësisht ky vullkan. Çdo vullkan është krejt i ndryshëm nga tjetri, ndaj secili kërkon një metodë të ndryshme të analizimit të aktivitetit vullkanik dhe  të probabilitetit të një shpërthimi.

Disa ekspertë thonë se shpërthimi në vetvete nuk do të ishte dhe aq katastrofik. Por fuqia sizmike do të zhvendoste një vëllim të madh uji nga deti, që mund të provokonte cunami gjigant. Njëkohësisht, ata thonë se shpërthimi i ardhshëm do të jetë më i fuqishmi që ka parë bota jonë moderne, për shkak të ndryshimeve të klimës.

Dhe kjo të thotë se pjesa më e madhe e Evropës do të shkatërrohet nga fuqia e shpërthimit.

Ju mund të pyesni se si do të preket saktësisht pjesa tjetër e Evropës. Epo, ashtu si ndodhi 40.000 vjet më parë. Tymi i shkaktuar nga hiri i zi i prodhuar nga shpërthimi, do ta mbështjellë Evropën për vite me radhë.

Ai do të prekë të gjitha qeniet e gjalla, duke i vrarë ngadalë për shkak të toksicitetit të tij dhe për shkak të heqjes së aksesit ndaj vitaminës D natyrore (të marrë nga Dielli), që është jetike për mirëqenien e çdo njeriu. Burimet ushqimore do të shkatërroheshin, të korrat nuk do të rriteshin, dhe jeta bimore e shtazore do të zhdukej. / History of Yesterday – Bota.al

Vazhdo të lexosh

Bota

Mijëra njerëz vuajnë pasojat shkatërruese të përmbytjeve në Afganistan

Publikuar

nga

Mijëra njerëz strehohen në tenda, pasi më shumë se 300 u vranë dhe dhjetëra të tjerë janë zhdukur në Baghlan të Afganistanit, duke mbajtur pjesën më të madhe të kërdisë së shkaktuar nga përmbytjet.

Reshjet e dendura shkaktuan përmbytje në provinca të shumta afgane, ku Baghlan u godit më rëndë, duke shkatërruar 2.500 deri në 3.000 shtëpi, duke vrarë qindra bagëti dhe duke dëmtuar rrugët dhe infrastrukturën tjetër gjatë tre ditëve të fundit.

Bilanci i viktimave nga përmbytjet shkatërruese në provincën veriore Baghlan të Afganistanit është rritur në 315, me 1.630 të lënduar, njoftoi më 12 maj Ministria e Refugjatëve dhe Riatdhesimit.

Muajin e kaluar, të paktën 70 njerëz u vranë dhe dhjetëra të tjerë u plagosën nga shirat e dendur dhe përmbytjet në zona të ndryshme të vendit të shkatërruar nga lufta.

Ministri i përkohshëm i Ekonomisë Din Mohammad Hanif i ka kërkuar OKB-së, agjencive humanitare dhe biznesit privat të ofrojnë mbështetje për ata që janë goditur nga përmbytjet.

Vazhdo të lexosh

Aktualitet

Sot i jepet lamtumira e fundit policit që u vra para dy ditësh në Fier

Publikuar

nga

Në hollin e Teatrit Bylis në Fier është vendosur arkmorti me trupin e pajetë të efektivit të policisë ku do të kryhen homazhe nga familjarë, kolegë, qytetarë dhe autoritete për t’i dhënë lamtumirën e fundit.

Më pas arkmorti me trupin e tij do të përcillet në banesën e fundit në varrezat e fshatit Baltëz.

Efektivi i policisë Novruz Cenalia u vra dy ditë më parë në fshatin Baltëz pas një konflikti të çastit me 23 vjeçarin Azgan Mernica i cili pas kryerjes se kësaj vrasje është në arrati. Prej dy ditësh forcat e policisë, forcat speciale RENEA kanë vijuar kërkimet për gjetjen e autorit duke u shtrirë në disa qytete të jugut të vendit.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Parullat fashiste në sport: Kritikat e Bashës për Euro 2027 dhe bashkëpunimin Shqipëri-Serbi

Publikuar

nga

Federata Shqiptare e Futbollit dhe ajo e Serbisë janë bërë bashkë dhe kanë dorëzuar në UEFA kërkesën e përbashkët për të organizuar finalet e Euro 2027 për moshat U-21.Deputeti i Vetëvendosjes, Dimal Basha, ka denoncuar bashkëpunimin e Federatës Shqiptare të Futbollit me Federatën e Serbisë për organizimin e Euro 2027 për moshat U-21, duke e quajtur “e turpshme”.

Basha argumenton se parullat fashiste të tifozëve serbë, të cilat përfshijnë thirrjet për vrasjen e shqiptarëve, përbëjnë një shkelje të qartë të vlerave humane dhe sportive. Ai thekson se kjo është një formë e diskriminimit ndaj shqiptarëve, pa marrë parasysh vendndodhjen e tyre gjeografike.

Basha fton Federatën Shqiptare të tërhiqet nga kjo bashkëpunim dhe të kërkojë falje për çdo ndikim të tillë të parullave fashiste në sport. Ky shqetësim rrit tensionet ndërmjet dy vendeve dhe nxit diskutime mbi etikën dhe politikat e futbollit në Ballkan.

“Dëgjova se Federata Shqiptare paska apliku me Federatën e Serbisë për organizimin e Evropianit 2027 për U21! E turpshme! Duhet me ditë federata shqiptare që motoja kryesore e fansave te Zvezdës e Partizanit (por edhe fansave të Serbisë) është “Kosova je Serbija” dhe ubij shiptari” (vriti shqiptarët).  Pra nuk kërkojnë me na vra veç neve n’Kosovë, por SHQIPTARËT, pa dallim vendit ku jetojnë! Tërhiquni dhe kërkoni falje”, jep qëndrimin e tij deputeti Basha në rrjetin social në Facebook. /UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Bota

Kërcënimi i Biden për të ndaluar dërgesat e armëve, ndez zemërim dhe grindje mes zyrtarëve izraelitë

Publikuar

nga

Zyrtarët izraelitë kanë goditur Shtetet e Bashkuara dhe kanë hyrë në një përplasje të brendshme për deklaratat e presidentit amerikan Joe Biden se ai do të ndalonte disa dërgesa të armëve amerikane në Izrael nëse një operacion tokësor në shkallë të plotë niset në qytetin e Rafahut.

Pasi Biden bëri komentet e tij, në një intervistë me Erin Burnett të CNN, Gilad Erdan, ambasadori i Izraelit në Kombet e Bashkuara, tha se ai besonte se vendimi “mund të inkurajojë armiqtë e shtetit të Izraelit dhe kombit izraelit”, ndërsa kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu reagoi ndaj njoftimit duke postuar një video të shkurtër të një fjalimi të mbajtur disa ditë më parë, në të cilin ai tha: “Nëse Izraeli detyrohet të qëndrojë i vetëm, Izraeli do të qëndrojë i vetëm”.

Kabinetet izraelite të luftës dhe të sigurisë do të mblidhen të enjten në mbrëmje pas kërcënimit të Bidenit, i thanë CNN dy zyrtarë izraelitë.

Njoftimi i presidentit se ai ishte i përgatitur të kushtëzonte armatimin amerikan me veprimet e Izraelit përbën një pikë kthese në konfliktin shtatë-mujor midis Izraelit dhe Hamasit. Dhe pranimi i tij se bombat amerikane ishin përdorur për të vrarë civilë në Gaza ishte një njohje e qartë e rolit të Shteteve të Bashkuara në luftë.

Presidenti ka qenë nën presion të jashtëzakonshëm, përfshirë nga anëtarët e partisë së tij, për të kufizuar dërgesat e armëve në mes të një krize humanitare në Gaza.

Komenti nga Biden për CNN është një pengesë e madhe për luftën e Izraelit. SHBA-ja është deri tani aleati më i rëndësishëm dhe më i fuqishëm i Izraelit dhe pa mbështetjen e tij, fuqia e zjarrit dhe ambiciet e Izraelit në Gaza do të dobësoheshin.

Biden thotë se do të ndalojë dërgimin e bombave dhe predhave të artilerisë në Izrael nëse ai fillon pushtimin e madh të Rafahut. Administrata Biden prej muajsh ka ushtruar presion mbi Izraelin që të bëjë më shumë për të mbrojtur civilët në Gaza dhe për të siguruar që më shumë ndihma humanitare mund të dërgohet atje.

SHBA i ka bërë gjithashtu vazhdimisht thirrje Netanyahut dhe qeverisë së tij që të rishqyrtojnë planet e saj për një pushtim të plotë të Rafah, qyteti më jugor i Gazës, ku më shumë se 1 milion njerëz janë strehuar pasi janë larguar nga luftimet diku tjetër në rrip.

Izraeli, deri më tani, ka kryer një operacion të kufizuar rreth qytetit, duke marrë nën kontroll anën palestineze të kalimit Rafah – një pikë kyçe hyrëse për ndihma në Gaza – dhe duke kryer sulme ushtarake në skajet e qytetit.

Imazhet e reja satelitore të marra nga CNN nga Planet Labs tregojnë se sulmi i Izraelit në Rafah është zgjeruar nga sulmet ajrore në operacionet tokësore ditët e fundit.

Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) të hënën u kanë thënë disa njerëzve në Rafah lindor që të “evakuohen menjëherë” përpara një operacioni ushtarak në qytet. Atyre iu tha të shkonin në Al-Mawasi, një qytet bregdetar pranë qytetit të Khan Younis që grupet e ndihmës e kanë përshkruar si të mbipopulluar dhe jo të përshtatshëm për banim. Agjencia e OKB-së për refugjatët palestinezë (UNRWA) vlerësoi se rreth 79,000 njerëz janë larguar nga qyteti që nga e hëna.

Pavarësisht presionit ndërkombëtar në rritje, administrata Biden ka qëndruar e palëkundur me Izraelin, duke ofruar armë dhe mbështetje të tjera. Kërcënimi të mërkurën erdhi vetëm një ditë pasi Biden përdori fjalimin e tij në Muzeun Përkujtimor të Holokaustit në SHBA për t’i kujtuar njerëzve tmerret e sulmeve të 7 tetorit në Izrael, kur luftëtarët e udhëhequr nga Hamasi vranë rreth 1200 njerëz në Izrael dhe rrëmbyen më shumë se 250. Shumë nga pengjet e marra në Gaza atë ditë mbahen ende në rrip.

“Shumë njerëz që mohojnë, nënvlerësojnë, racionalizojnë dhe injorojnë tmerret e Holokaustit dhe 7 tetorit – duke përfshirë përdorimin e tmerrshëm të dhunës seksuale nga Hamas për të torturuar dhe terrorizuar hebrenjtë. Është absolutisht e neveritshme – dhe duhet të ndalet”, tha ai të martën, duke ngritur zërin.

Presidenti dha një notë shumë të ndryshme të mërkurën. “E kam bërë të qartë se nëse ata shkojnë në Rafah – ata nuk kanë shkuar ende në Rafah – nëse shkojnë në Rafah, unë nuk do të furnizoj armët që janë përdorur historikisht për t’u marrë me Rafah, për t’u marrë me qytetet – që merren me atë problem”, tha Biden, duke shtuar se SHBA do të vazhdojë të furnizojë Izraelin me armë mbrojtëse.

Komentet e Bidenit kanë shkaktuar zemërim të konsiderueshëm në mesin e disa politikanëve izraelitë.

Duke folur në një ngjarje për nderimin e ushtarëve të rënë izraelitë dhe viktimave të sulmeve terroriste, ministri izraelit i mbrojtjes Yoav Gallant tha: “U drejtohem armiqve të Izraelit, si dhe miqve tanë më të mirë dhe them – Shteti i Izraelit nuk mund të nënshtrohet, jo IDF. , jo strukturat e mbrojtjes dhe jo Shtetin e Izraelit. Ne do të qëndrojmë të fortë, do t’i arrijmë qëllimet tona – do të godasim Hamasin, do të godasim Hezbollahun dhe do të arrijmë sigurinë”.

Miki Zohar, një ministër nga partia Likud e Netanyahut, tha se ishte “e mahnitshme të zbulosh se bota ka harruar atë që ndodhi në Izrael më 7 tetor”.

Trupat e artilerisë izraelite të vendosura në kufirin Rafah nisin sulmin në Rripin jugor të Gazës në Izrael më 8 maj 2024. /UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara