Aktualitet

Monte Nuovo, vullkani i fjetur që mund të shkatërrojë Evropën

Pjesa më e madhe e Evropës do të shkatërrohet nga fuqia e shpërthimit.

Published

on

Në kohërat e lashta shpërthimet e vullkaneve ishin mjaft të shpeshta në të gjithë botën, dhe një katastrofë natyrore, të cilës njerëzit u detyruan t’i përshtateshin. Shumica e shpërthimeve të vullkaneve ishin të një shkallë të vogël, dhe të paafta për të shkaktuar shumë dëme.

Disa prej tyre shkatërruan qytete të tëra, ndërsa ca të tjera arritën të zhdukin deri edhe civilizime të tëra. Me kalimin e kohës, shpërthimet e vullkaneve u bënë më pak të shpeshta deri në shekullin XIX. Pjesa jugore e Italisë, ka qenë gjithmonë një ndër zonat vullkanike më aktive për shekuj me radhë.

Edhe në kohërat e lashta, vullkane si ai i Pompei dhe Herkulaneum, kanë shpërthyer më shumë se një duzinë rastesh, dhe ndonjëherë edhe vetëm disa dekada larg njëri-tjetrit. Vullkanet klasifikohen bazuar në potencialin e tyre shpërthyes, fuqinë shkatërruese e cila llogaritet bazuar tek madhësia, pozicioni dhe aktiviteti vullkanik.

Vullkani Monte Nuovo, ndodhet në pjesën jugore të Italisë. Ai ka sot një pamje shumë mbresëlënëse, pasi jeta e egër është harlisur mbi vullkanin e fjetur. Herën e fundit ky vullkan ishte aktiv në vitin 1538. Historia e tij është shumë interesante. Vendndodhja e vullkanit është afro 10 kilometra nga qyteti i Napolit, në një vend të quajtur Campi Flegrei, që në italisht përkthehet “tokë e djegur”.

Këtë emër ka marrë nga mitologjia e lashtë, pasi thuhet se atje Zeusi me vëllanë dhe motrën e tij mundën Titanët. Por mos u gënjeni nga pamja aktuale e malit vullkanik. Vetë vullkani ndodhet kryesisht nën ujë, duke u shtrirë në një sipërfaqe mbi 100 km2 katrorë, dhe duke pasur në total 24 kratere.

Monte Nuovo ka në vetvete një aftësi të madhe për ta shkatërruar gjithë Evropën dhe ndoshta edhe më gjerë. Një shembull që na tregon mbi fuqinë e këtij vullkani, është një ngjarje që ndodhi rreth 40.000 vjet më parë. Pas shpërthimit, një re e dendur tymi mbuloi një pjesë të madhe të Evropës, në një sipërfaqe prej rreth 1 milion kilometra katrorë.

Thuhet se ai shpërthim vullkanik luajti një rol të madh në zhdukjen e Neandertalëve, pasi shpërthimi shfarosi një pjesë të madhe të kafshëve në Evropën Jugore. 15.000 vjet më parë ndodhi një shpërthim tjetër, që ishte i një shkalle shumë më të vogël.

Dhe siç e përmendëm më lart, i fundit është ai i vitit 1538, që ka krijuar edhe formën konike që ka sot mali. Kjo do të thotë se ky vullkan nuk ka pasur asnjë aktivitet në gati 600 vitet e fundit. Nëse i referohemi historisë së vullkanit, kjo nuk përbën ndonjë shqetësim shumë të madh.

Shqetësim përbën në përgjithësi rritja e aktivitetit vullkanik në të gjithë botën duke nisur që nga shekulli XIX-të. Që nga fillimi i atij shekulli, kanë nisur të ndodhin gjithnjë e më shumë shpërthime vullkanike. Numri i tyre vazhdon të rritet me një ritëm që i ka shqetësuar shumë vullkanologët, pasi mund të provokojë super-vullkane të tilla si ai i Monte Nuovos në të shkuarën.

Bazuar në përshkrimin e vullkanit, është shumë e vështirë që vullkanologët të parashikojnë se kur mund të shpërthejë saktësisht ky vullkan. Çdo vullkan është krejt i ndryshëm nga tjetri, ndaj secili kërkon një metodë të ndryshme të analizimit të aktivitetit vullkanik dhe  të probabilitetit të një shpërthimi.

Disa ekspertë thonë se shpërthimi në vetvete nuk do të ishte dhe aq katastrofik. Por fuqia sizmike do të zhvendoste një vëllim të madh uji nga deti, që mund të provokonte cunami gjigant. Njëkohësisht, ata thonë se shpërthimi i ardhshëm do të jetë më i fuqishmi që ka parë bota jonë moderne, për shkak të ndryshimeve të klimës.

Dhe kjo të thotë se pjesa më e madhe e Evropës do të shkatërrohet nga fuqia e shpërthimit.

Ju mund të pyesni se si do të preket saktësisht pjesa tjetër e Evropës. Epo, ashtu si ndodhi 40.000 vjet më parë. Tymi i shkaktuar nga hiri i zi i prodhuar nga shpërthimi, do ta mbështjellë Evropën për vite me radhë.

Ai do të prekë të gjitha qeniet e gjalla, duke i vrarë ngadalë për shkak të toksicitetit të tij dhe për shkak të heqjes së aksesit ndaj vitaminës D natyrore (të marrë nga Dielli), që është jetike për mirëqenien e çdo njeriu. Burimet ushqimore do të shkatërroheshin, të korrat nuk do të rriteshin, dhe jeta bimore e shtazore do të zhdukej. / History of Yesterday – Bota.al

Continue Reading

Bota

Çfarë pritet nga bisedimet SHBA-Ukrainë në Arabinë Saudite?

Published

on

By

Gjatë një përplasjeje në Zyrën Ovale, Presidenti amerikan, Donald Trump, i tha homologut të tij ukrainas, Volodymyr Zelensky, se Ukraina nuk ka “letrat” për të negociuar.

Kjo pas bisedave të fundit që u përqendruan në perceptimin e pozicionit të dobët të Ukrainës përballë përparimeve të Rusisë dhe dëshirës së Shtëpisë së Bardhë për të përfunduar luftën trevjeçare.

Tani, ndërsa Zelensky viziton Arabinë Saudite, ku ekipi ukrainas do të zhvillojë bisedime me zyrtarët amerikanë më 11 mars, për të diskutuar mundësitë për një marrëveshje paqeje, situata ka ndryshuar. Michael Froman, president i Këshillit për Marrëdhënie të Jashtme, theksoi se Ukraina ka “letrat më të dobëta” në tavolinë, duke shtuar se Uashingtoni nuk është i gatshëm të mbështesë pafundësisht Kievin.

Për më tepër, pas takimit të tensionuar të fund-shkurtit, SHBA ka rritur presionin ndaj Ukrainës duke pezulluar ndihmën ushtarake dhe ndarjen e informacioneve të inteligjencës. Gjithashtu, një marrëveshje e rëndësishme për mineralet mes SHBA dhe Ukrainës ka mbetur e papërfunduar.

Në kuadër të kësaj, Zelensky ka shprehur shpresë për përparim në bisedimet e ardhshme, ndërsa një rund i ri i bisedimeve po zhvillohet në Arabinë Saudite. Bisedimet do të përfshijnë edhe takime me princin saudit të kurorës, Mohammed bin Salman, dhe delegacionin amerikan të udhëhequr nga sekretari i Shtetit, Marco Rubio.

Continue Reading

Bota

Ushtria izraelite sulmon kampin e refugjatëve në Gaza, ka të vdekur dhe të plagosur

Published

on

By

Ushtria izraelite ka sulmuar me mjete ajrore pa pilot (dronë) kampin e refugjatëve Bureij në pjesën qendrore të Rripit të Gazës dhe thuhet se si pasojë ka të vdekur dhe të plagosur.

Sipas informacioneve të siguruara nga burimet shëndetësore në rajon, dronët izraelitë vunë në shënjestër palestinezët që u mblodhën në kampin Bureij.

Raportohet se ambulancat që u dërguan në rajon pas sulmit i transportuan të vdekurit dhe të plagosurit në spitale, por nuk u nda asnjë informacion i qartë në lidhje me numrin e viktimave dhe të plagosurve.

Sulmi shkaktoi shqetësim të madh te popullata vendase dhe pak para incidentit u njoftua se një palestinez u plagos si pasojë e zjarrit të hapur nga ushtria izraelite në qytetin Rafah në jug të Rripit të Gazës.

Pavarësisht armëpushimit të arritur mes Izraelit dhe Hamasit më 19 janar, ushtria izraelite vazhdon shkeljet e saj në pjesë të ndryshme të Rripit të Gazës.

Në sulmet që Izraeli filloi në Rripin e Gazës më 7 tetor të vitit 2023, jetën e kanë humbur 48.467 palestinezë, përfshirë rreth 17.881 fëmijë dhe 12.316 gra, ndërsa janë plagosur 111.913 njerëz.

Nën rrënoja ende ka mijëra të vdekur ndërsa është shkatërruar edhe infrastruktura civile duke synuar spitalet dhe institucionet arsimore ku janë strehuar njerëzit.

Continue Reading

Bota

SHBA arreston dhe kërkon të dëbojë liderin e protestës studentore pro-palestineze

Published

on

By

Një aktivist pro-palestinez, i cili luajti një rol të rëndësishëm në protestat e Universitetit të Kolumbias kundër luftës Izrael-Hamas në Gaza, u arrestua në Nju Jork të shtunën në mbrëmje, tha avokati i tij.

Arrestimi i Mahmoud Khalil shënon një zhvillim të madh në premtimin e administratës Trump për të arrestuar dhe dëbuar studentë ndërkombëtarë të përfshirë në ato që i quan demonstrata antisemite kampus kundër Izraelit.

Agjentët e Emigracionit dhe Zbatimit të Doganave (ICE) arrestuan Khalilin në banesën e tij në pronësi të universitetit në Nju Jork të shtunën në mbrëmje, sipas avokates së tij Amy Greer, e cila tha se, që nga e diela në mbrëmje, ajo nuk e dinte se ku po ndalohej klienti i saj.

Zyrtarët e ICE kërcënuan se do të arrestonin gruan e Khalilit, e cila është tetë muajshe shtatzënë, shtoi Greer.

Në një telefonatë që pati me një nga agjentët gjatë arrestimit, Greer tha se i ishte thënë se Departamenti i Shtetit po kërkonte të anulonte vizën studentore të Khalilit.

Pasi ajo i informoi ata se Khalil në fakt jetonte në SHBA me rezidencë të përhershme të Kartës së Gjelbër, zyrtari tha se ata do të përpiqeshin ta revokonin atë në vend të kësaj, shtoi Greer.

Nuk kemi mundur të marrim më shumë detaje se pse ai po ndalohet. Ky është një përshkallëzim i qartë. Administrata po ndjek kërcënimet e saj”, tha avokati.

Arrestimi i Khalil u konfirmua të dielën nga Tricia McLaughlin, një zëdhënëse e Departamentit të Sigurisë Kombëtare, e cila tha se ai u krye “në mbështetje të urdhrave ekzekutivë të Presidentit (Donald) Trump që ndalojnë antisemitizmin”.

McLaughlin pretendoi se Khalil, një shtetas algjerian me origjinë palestineze, kishte “udhëhequr aktivitete të lidhura me Hamasin, një organizatë e caktuar terroriste”. Ajo nuk ka ofruar asnjë provë për të mbështetur pretendimet.

Duke iu përgjigjur arrestimit të tij, Sekretari Amerikan i Shtetit Marco Rubio shkoi në X për të thënë se ndalimi i Khalilit ishte vetëm fillimi.

Ne do të revokojmë vizat ose kartat jeshile të mbështetësve të Hamasit në Amerikë, në mënyrë që ata të mund të deportohen”, tha ai të dielën, pa dhënë asnjë provë kundër Khalilit.

Ndërkohë, kritikët thanë se administrata Trump po vepronte për interesa vetjake.

Kjo ka pamjen e një veprimi hakmarrës kundër dikujt që shprehu një mendim që administrata Trump nuk i pëlqente,” tha Camille Mackler, themeluese e Immigrant ARC, një koalicion i ofruesve të shërbimeve ligjore në Nju Jork.

Khalil, i cili kohët e fundit u diplomua në Universitetin e Kolumbisë me një master në çështjet ndërkombëtare, shërbeu si negociator për studentët në bisedimet e tyre me zyrtarët e universitetit gjatë protestave në Kolumbia.

Një nga kërkesat e demonstruesve ishte që universiteti të largohej nga kompanitë e lidhura me Izraelin.

Si rezultat i rolit të dukshëm të Khalilit, aktivistët pro-izraelitë kanë kërkuar javët e fundit që administrata Trump të ndërmarrë veprime kundër tij.

Që nga fillimi i mandatit të tij të dytë presidencial, Trump ka premtuar se do të ndjekë njerëzit e përfshirë në ato që ai i quan “protesta të paligjshme” kundër Izraelit.

Agjitatorët do të burgosen/ose do të kthehen përgjithmonë në vendin nga kanë ardhur. Studentët amerikanë do të dëbohen përgjithmonë ose, në varësi të krimit, do të arrestohen”, tha ai në faqen e tij të mediave sociale Truth Social të martën e kaluar.

Të premten, qeveria amerikane tha se po shkurtonte 400 milionë dollarë (368.7 milionë euro) në grantet dhe kontratat federale për Universitetin e Kolumbisë për shkak të protestave të kampusit të tij kundër luftës në Gaza.

Continue Reading

Bota

Flet i dërguari i Trump për bisedime me Hamasin: Nuk po japim para

Published

on

By

I dërguari i administratës Trump si negociator për lirimin e pengjeve i cilësoi si “të dobishme” takimet e tij të fundit me përfaqësuesit e Hamasit, grupit që është përcaktuar si terrorist nga Shtetet e Bashkuara.

Diskutimet u përqëndruan në lirimin e një pengu amerikano-izraelit që po mbahet nga Hamasi.

Siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës, Arash Arabasadi, Izraeli po planifikon dërgimin në Katar të një delegacioni për të diskutuar mbi armëpushimin.

Këtë fundjavë mijëra izraelitë u mblodhën jashtë Ministrisë së Mbrojtjes në Tel Aviv. Protestuesit kërkuan nga qeveria izraelite arritjen e një marrëveshjeje me Hamasin për lirimin e pengjeve.

Javën e kaluar në Uashington, Presidenti Donald Trump konfirmoi se administrata e tij zhvilloi për herë të parë bisedime të drejpërdrejta me Hamasin, një ndryshim i politikës së kahershme amerikane për të mos negociuar me terroristët.

Po diskutojmë me Hamasin. Jemi duke ndihmuar Izraelin në diskutime, sepse po flasim për pengjet izraelite. Ne nuk po bëjmë asgjë në lidhje me Hamasin. Nuk po japim para. Në fakt, unë sigurova lirimin e 59 pengjeve pa dhënë asgjë”, thotë Presidenti Trump.

Të dielën në mëngjes, mbështetësit dhe familjarët e pengjeve u zgjuan në tenda jashtë Ministrisë izraelite të Mbrojtjes.

Mesazhi i tyre ishte i qartë: jo konflikte të reja me Hamasin dhe sigurimi i një marrëveshjeje për lirimin e pengjeve.

Ka dhjetëra njerëz që u bashkuan në thirrjen tonë për qeverinë që lufta të ndalohet dhe të gjitha pengjet të kthehen në shtëpi”, thotë Ayala Metzger, familjare e një pengu të vrarë.

Ditëve të fundit, një negociator i administratës Trump u takua me Hamasin për të diskutuar një marrëveshje për lirimin e pengjeve, një takim që ai e quajti “shumë të dobishëm”.

Mendoj se brenda disa javësh mund të shohim rezultate. Besoj se ka hapësirë për të vepruar midis asaj që Hamasi dëshiron dhe asaj që ata do të pranonin dhe asaj që Izraeli dëshiron dhe që është e pranueshme për ta. Mendoj se mund të arrihet një marrëveshje për lirimin e të gjithë të burgosurve, jo vetëm atyre amerikanë”, thotë Adam Boehler, i dërguar amerikan për pengjet.

Ndërkohë, palestinezët në Khan Younis të Gazës po përballen me mungesë të gjërave thelbësore.

Izraeli vendosi një bllokadë totale për të gjitha mallrat në enklavë – duke përfshirë ushqimin, karburantin dhe ilaçet, deri në lirimin e 59 pengjeve, që po vazhdojnë të mbahen në Gazë nga Hamasi.

Paletinezët thonë se po presin me orë të tëra për të marrë një bukë, për shkak të mungesës së energjisë elektrike dhe drurit të zjarrit për gatim.

Izraeli thotë se të hënën do të dërgojë në Katar një delegacion për të vazhduar negociatat me ndërmjetësuesit nga Egjipti dhe Katari.

Continue Reading

Të kërkuara