

Kulturë
Mit’hat Frashëri, 145 vjet nga lindja e patriotit dhe intelektualit të pashoq
Published
6 months agoon
By
EAd SulMë 25 mars 1880, në qytetin e Janinës, lindi një nga figurat më të shquara të Rilindjes Kombëtare, Mit’hat Frashëri, i biri i rilindasit të njohur Abdyl Frashëri. 145 vjet pas lindjes së tij, emri i Mit’hat Frashërit vazhdon të mbetet një simbol i pasionit për atdhenë, arsimin dhe kulturën, një personalitet që shënoi thellë historinë e Shqipërisë.
Qysh në fëmijëri, Mit’hati e kaloi një pjesë të madhe të jetës së tij në Stamboll, pas vdekjes së të atit në vitin 1892. Familja e tij, e angazhuar në lëvizjen Rilindëse, e mbështeti atë në zhvillimin e një karriere intelektuale dhe patriotike. Naim dhe Sami Frashëri, dy nga figurat më të shquara të Rilindjes, morën përsipër t’i ofronin atij një arsim të shëndoshë dhe të gjithanshëm, duke i mësuar vlerat e lirisë dhe të dashurisë për kulturën kombëtare.
Në vitin 1908, Mit’hat Frashëri e nisi rrugëtimin e tij si botues dhe publicist, duke themeluar gazetën “Liria” në Selanik, që shërbeu si një zë i fuqishëm i mendimit të lirë dhe të ndriçuar. Më pas, në vitin 1909, ai nisi botimin e revistës “Diturija”, një publikim që kishte për qëllim edukimin dhe ngritjen e ndërgjegjes kombëtare, duke e bërë atë një nga figurat më të rëndësishme të këtij lëvizjeje.
Një vit pas kësaj, në nëntor 1908, Mit’hat Frashëri mori pjesë në Kongresin e Manastirit, ku u zgjodh kryetar i komisionit për alfabetin. Ky ishte një hap i madh drejt standardizimit të gjuhës shqipe, një projekt që ai e mbështeti me pasion deri në fund të jetës. Në vitin 1912, ai mori pjesë aktive në Kuvendin Kombëtar të Vlorës dhe nënshkroi Aktin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, një ngjarje që do të kujtohet për gjithmonë në historinë e vendit.
Mit’hat Frashëri ishte një politikan i zellshëm, i angazhuar për të siguruar pavarësinë dhe zhvillimin e Shqipërisë. Në vitin 1912, ai u bë ministër i Punëve Botore në qeverinë e Ismail Qemalit, një rol që e shërbeu për të kontribuar në forcimin e shtetit të ri shqiptar. Po ashtu, në vitin 1920, ai u emërua kryetar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris, ku ndërmori një angazhim të shquar për të siguruar njohjen ndërkombëtare të shtetit shqiptar.
Si ambasador i Shqipërisë në Greqi nga janari 1923 deri në vitin 1926, Mit’hat Frashëri bëri të mundur forcimin e marrëdhënieve diplomatike ndërmjet dy shteteve dhe punoi për ruajtjen e interesave të Shqipërisë në një periudhë të tensionuar.
Përveç angazhimeve politike, Mit’hat Frashëri u shqua si një intelektual i thellë dhe një publicist me ndikim të madh. Ai botonte vepra të rëndësishme, të cilat nuk u kufizuan vetëm në Shqipëri, por edhe në gjuhën frënge. Disa nga veprat më të njohura të tij janë “L’affaire de l’Epire” (1915), “La population de l’Epire” (1915), “Les Albanais chez eux et à l’Etranger” (1919) dhe “Albanis et Slaves” (1919), vepra që e bënë atë një autor të njohur në rrafshin ndërkombëtar.
Një nga pasionet e tij të mëdha ishte bibliofilia. Mit’hat Frashëri kishte një bibliotekë të jashtëzakonshme, ku numri i librave arrinte deri në 18,000 kopje, një pasuri kulturore e padiskutueshme. Si një intelektual i thellë, ai u angazhua gjithashtu në shkrimin e veprave të mëdha, mes të cilave spikat biografia “Naim be Frashëri” (1901), një nderim për Naim Frashërin, dhe novelat “Hi dhe shpuzë” (1915) dhe “Plagët tona” (1924), ku ai trajtonte temat e kombit dhe luftës për liri.
Veprimtaria e tij intelektuale dhe patriotike vazhdoi edhe gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur ai drejtoi “Organizatën e Ballit Kombëtar”, një forcë që luftonte për ruajtjen e pavarësisë dhe integritetit territorial të Shqipërisë.
Mit’hat Frashëri vdiq në tetor të vitit 1949, gjatë një udhëtimi për në Nju-Jork, duke lënë pas një trashëgimi të pasur, të pavdekshme në historinë dhe kulturën shqiptare. Pas 145 vjetësh nga lindja e tij, emri i Mit’hat Frashërit është ende një frymëzim për patriotizmin, diturinë dhe angazhimin për liri dhe barazi, duke mbetur një nga intelektualët dhe patriotët më të shquar të historisë shqiptare./UBTNews/
Lifestyle
Metoda e thjeshtë për tharje më të shpejtë të rrobave brenda shtëpisë
Published
8 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Me rritjen e çmimeve të energjisë dhe presionin gjithnjë në rritje të kostove të jetesës, temperaturat e ulëta mund të krijojnë vështirësi për shumë familje.
Edhe nëse ngrohja nuk është ende ndezur, veshjet shpesh duhet të thahen brenda për shkak të motit të ftohtë.
Përdorimi i tharëses së rrobave mund të jetë një opsion, por ato zakonisht konsumojnë shumë energji dhe mund të rrisin faturën e energjisë.
Megjithatë, ekspertët tregojnë se ekzistojnë alternativa të thjeshta dhe efektive për tharjen e rrobave brenda shtëpisë.
Tharja natyrale brenda shtëpisë ka shumë përfitime: ul konsumimin e energjisë, kursen para dhe ruan freskinë e rrobave. Ekspertët theksojnë: “Tharja e rrobave brenda mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të kursyer energji dhe për të ruajtur cilësinë e veshjeve.”
Por, si mund të thahen rrobat pa tharëse?
Cikël centrifugimi ekstra – Pas larjes, përdorni cikël centrifugimi në makinën larëse për të hequr sa më shumë ujë të tepërt nga rrobat.
Përdorni ajrin e lëvizshëm – Një ventilator mund të ndihmojë në qarkullimin e ajrit dhe të përshpejtojë tharjen.
Tharja me peshqir – Vendosni rrobat mbi një peshqir për të thithur lagështinë e tepërt para se t’i varni.
Raft tharjeje i organizuar – Varni rrobat duke lënë hapësira të mjaftueshme mes tyre. Nëse rafti mbushet shumë, rrobat thahen më ngadalë dhe mund të mbajnë erë lagësht.
Duke ndjekur këto hapa, mund të thahni rrobat shpejt, pa përdorur pajisje elektrike që konsumojnë shumë energji. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Kino Armata prezanton kryeveprën e Saimir Kumbaros: “Koncert në vitin 1936”
Published
8 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Kino Armata vazhdon programin e saj retrospektiv “Netët e Filmit Shqiptar”, duke sjellë për publikun një nga kryeveprat e kinemasë shqiptare – “Koncert në vitin 1936” të regjisorit Saimir Kumbaro.
Filmi do të shfaqet më 8 tetor, në orën 20:00, në versionin e restauruar dhe me titra në gjuhën angleze.
Historia rrëfen udhëtimin e dy artisteve të reja – një këngëtare dhe një pianiste nga Tirana drejt qyteteve të provincës për të dhënë koncerte.
Gjatë rrugëtimit përballen me mikpritjen e njerëzve të thjeshtë, por edhe me pengesa nga autoritetet lokale, të cilët përpiqen të kontrollojnë artin sipas logjikës burokratike dhe konservatore.
Konflikti arrin kulmin në qytetin e Lushnjës, ku autoritetet tentojnë të ndalojnë koncertin, duke imponuar pushtetin e tyre mbi artistët.
Regjisori Saimir Kumbaro, një nga emrat më të rëndësishëm të kinemasë shqiptare, afirmoi veten pikërisht me këtë film të vitit 1978, që mbetet një vepër ikonike e artit shqiptar.
Me një karrierë që përfshin mbi 90 dokumentarë, Kumbaro ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e kinemasë në vend.
Cikli i filmave organizohet në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës së Shqipërisë në Kosovë dhe Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, duke sjellë për publikun kosovar prodhime të rëndësishme të viteve ’70–’90. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Festivali ndërkombëtar i muzikës kamertale nis më 4 tetor në Prishtinë
Published
10 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Më 4 tetor, në Amfiteatrin e Bibliotekës Qendrore të UP-së, do të mbahet ceremonia solemne e hapjes së edicionit të XXIV të festivalit “Kosova Kamerfest 2025”, ku do të performojë violinistja shqiptare Klodiana Skenderi.
Artistja do të ngjitet në skenë së bashku me violonçelistin francez Jerome Lefranc dhe pianisten me prejardhje bullgare Vessela Pelovska, me programin “Romantisme d’Est en Ouest”, që përfshin vepra nga Rachmaninov, Valton Beqiri, Smetana dhe Chausson.
“Klodiana Skenderi, violinistja shqiptare që jeton dhe vepron në Paris, rikthehet në Prishtinë pas plot 44 vitesh. Për herë të fundit ajo ishte ngjitur në skenën kosovare në fillim të viteve ’80, kur si vetëm 9-vjeçare mahniti publikun me virtuozitetin e saj. Atëherë interpretoi me mjeshtëri koncertin e Mendelssohn-it për violinë dhe orkestër, si dhe një recital violinë-piano në sallën e Radio Prishtinës – një paraqitje që mbeti gjatë në kujtesën e artdashësve. Kësaj radhe, ajo kthehet me dy kolegët e saj ndërkombëtarë për të sjellë disa nga kryeveprat e literaturës për piano trio (Rachmaninov, Smetana, Chausson), si dhe premierën botërore të veprës së kompozitorit kosovar Valton Beqiri – “Folk Suite” për piano trio (Jugu – Arbëreshë – Veriu – Kosova)”, thuhet në njoftimin e festivalit.
Përndryshe, koncerti i hapjes do të nisë në ora 20:00, duke shënuar fillimin e një edicioni të ri të festivalit ndërkombëtar të muzikës kamertale në Prishtinë. /A.Z/UBT News/
Magazinë
Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI
Published
2 days agoon
September 30, 2025By
UBT News
Spotify ka njoftuar një operacion të gjerë kundër keqpërdorimit të inteligjencës artificiale, duke bërë të ditur se gjatë vitit të kaluar ka hequr më shumë se 75 milionë këngë “spam”.
Sipas kompanisë, ky hap synon të mbrojë artistët nga paraqitjet e rreme, mashtrimet dhe përmbajtja e dobët e gjeneruar nga AI. Spotify ka prezantuar gjithashtu rregulla dhe mjete të reja që synojnë të mbrojnë identitetin e artistëve dhe të rrisin transparencën për dëgjuesit.
Këto masa vijnë në një kohë kur teknologjia gjenerative e AI po ndryshon rrënjësisht industrinë e muzikës, duke sjellë shqetësime për përmbajtje të padëshiruar, vokale “deepfake” dhe publikime mashtruese.
Spotify ka miratuar politikë të re që ndalon klonimin e zërit të artistëve dhe incizimet “deepfake”, përveç rasteve kur ato janë të licencuara zyrtarisht. Kompania po merr masa për të ndaluar publikimet e rreme që paraqiten si krijime të artistëve të tjerë.
Për të parandaluar manipulimet, këtë vjeshtë Spotify prezanton një sistem të ri që identifikon përmbajtjen e padëshiruar.
Ky filtër do të zbulojë llogaritë që përdorin taktika të tilla si duplikimet, këngët shumë të shkurtra dhe strategjitë mashtruese, duke i ndaluar këto materiale nga rekomandimet e platformës. Gjithashtu, Spotify mbështet standardin e ri për etiketimin e përmbajtjes së krijuar me AI, që u lejon artistëve dhe shtëpive botuese të tregojnë se si është përdorur gjatë krijimit të një kënge, qoftë tek vokalet apo instrumentalet.
Etiketat do të shfaqen direkt në aplikacion, sipas informacionit të dhënë nga distributorët dhe partnerët.
Që nga qershori, përdoruesit e Spotify vunë re një grup të ri të quajtur The Velvet Sundown, dhe shumë dyshuan se ishte i krijuar nga AI.
Megjithëse grupi e mohoi këtë në rrjetet sociale, më vonë u zbulua se këngët ishin vërtet të gjeneruara nga inteligjenca artificiale, duke treguar se publiku nuk është gjithmonë i lehtë për t’u mashtruar. /A.Z/UBT News/

Nga inteligjenca artificiale te bujqësia: Hajrizi tregon pse UBT-ja është zgjedhja kryesore e studentëve

Shah Rukh Khan bëhet miliarder, mes yjeve më të pasur në botë

Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë

Xhaka në garë me Haalandin dhe yjet e tjerë për t’u zgjedhur lojtari i muajit në Premierligë

Bellucci: Një vend i veçantë për Tim Burton do të mbetet në zemrën time!

Europa League sonte vjen me 18 lojë

Beats prezanton kufjet sportive pa tel

Sekretet e njerëzve me dorën e djathtë, ja tiparet magjike

Klubet basketbollistike dhe shifrat që përfituan nga Ligji i Sponsorizimit
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën