Kuriozitete

Mitet rreth piratëve që u prezantuan përmes filmave

Kuptoni cilat janë ato!

Published

on

Janë qindra filma dhe libra rreth jetës së piratëve. Sot, një pirat i rregullt konsiderohet një kapiten me një papagall në shpatull duke gërmuar për thesar në ishujt e braktisur. Ndonëse ka diçka të vërtetë në atë që thuhet në filma, por shumica e atyre që i keni dëgjuar për piratët janë komplet fiksion.

Miti numër 1: Vetëm burrat ishin piratë

Mbase keni dëgjuar se femrat në anije sjellin fat të keq. Por kjo s’është e vërtetë sipas rrëfimeve të piratëve. Psh. Jeanne de Clisson shiti gjithë pasurinë e saj dhe shkoi në det me flamuj të zi për t’iu hakmarrë bashkëshortit të saj.

Edhe Sayyida al Hurra është një tjetër pirate e famshme. Ajo punoi bashkë me një tjetër pirate, Barbarossa, dhe e kontrolluan detin Mesdhe në fillim të shekullit të XVI. Ajo ishte një nga piratet më të famshme.

Miti numër 2 – Piratët vepruan vetëm në det

Natyrisht, piratët lidhen me detin. Por ata madje pushtuan qytetet dhe kështjellat aty afër. Hayreddin Barbarossa u bë i famshëm në këtë mënyrë. Kështu, ai u bë perandor i Algjerisë dhe madje pushtoi disa qytete në Spanjë dhe Itali.

Henry Morgan ishte ekspert i ekspeditave nëntokësore. Ai gjithashtu pushtoi Panamanë. Disa vjet më vonë, ai u bë zëvendësguvernator i Xhamajkës.

Miti numër 3 – Kapitenët kishin fuqi absolute

Është vështirë e besueshme, por piratët kishin një nivel demokratik të zhvilluar dhe të gjitha pozicionet kryesore iu dhanë kandidatëve të zgjedhur, ndryshe nga anijet ushtarake. Por rezultoi që marinarët e zakonshëm të paguheshin pak, të mos ushqeheshin mirë dhe t’i mbingarkonin me punë.

Piratët morën vendime përmes votimit, sikurse ku të shkojnë, kë ta robërojnë dhe çfarë të bëjnë me ata që i zunë rob. Zëri i kapitenit nuk kishte më shumë rëndësi sesa ai i një marinari të zakonshëm.

Miti numër 4 – Piratët ishin kriminelë

Të gjithë keni dëgjuar se piratët ishin njerëz të egër të pamëshirshëm. Por në realitet, nuk ishte e vërtetë. Për shkak të të ardhurave të ulëta dhe kushteve të këqija të punës, shumë marinarë u bënë piratë.

Në përgjithësi, piratët ishin mjaft paqësor. Qëllimi i tyre ishte t’i merrnin mallrat dhe vrasjet e rralla u kryen vetëm për të frikësuar të tjerët dhe për të ruajtur imazhin e tyre.

Miti numër 5 – Piratët i detyruan të burgosurit të ecnin në një dërrasë

Personi i parë që shpiku ecjen në dërrasë ishte shkrimtari Daniel Defoe, në librin e tij, “A General History of the Pyrates”. Ideja u përdor nga shkrimtarët e tjerë dhe u bë e njohur. Në fakt, nuk ka dëshmi që piratët e vërtetë i detyruan të burgosurit të bënin gjëra të tilla.

Miti numër 6 – Gërmimi për thesar është diçka që e bënë të gjithë piratët

Sipas këtij miti popullor, piratët varrosën thesarin në ishujt e braktisur dhe vende të tjera sekrete. Pra, bota duhet të jetë e mbushur me ar. Por kjo nuk është e vërtetë.

Ka vetëm disa shembuj të famshëm të grabitjeve të tilla. Njëra prej tyre është thesari i William Kidd që qeveria e gjeti mjaft shpejt dhe ai u arrestua. Një shembull tjetër është thesari i Francis Drake që ai e fshehu dhe më pas u kthye për të.

Sigurisht, ata do të vidhnin ar ose bizhuteri sa herë iu jepej mundësia. Por ata kryesisht vidhnin ushqim, armë, rrjeta peshkimi, ilaçe dhe sende të tjera të ndryshme të dobishme për mbijetesën e tyre.

Miti numër 7 – Papagalli është miku i tyre besnik

Gjatë epokës së artë të piraterisë, kafshët ekzotike ishin në trend në Evropë. Papagajt ishin të lehtë për t’u transportuar dhe kishin vlerë më shumë. Ka sens që piratët i transportuan papagajt. Por nuk ka dëshmi se ka pasur një pirat që kishte shok besnik papagallin.

Miti numër 8 – Piratët me këmbë të drurit dhe me një sy

Një nga gjërat që iu shkon në mendje kur flitet për piratët është këmba e drurit dhe piratët pa një sy. Këto kanë ekzistuar edhe në realitet, meqë piratët kishin edhe lëndime të shumta. Sidoqoftë, shumë pak nga to funksionojnë tani.

Dhe vendosja e një copëze material në sy nuk ishte për shkak të lëndimeve. Kjo u përdor për të ndihmuar sytë të përshtaten me mungesën e dritës./UBTNews

Kuriozitete

Nga numri i telefonit te analizat mjekësore, cilat informacione nuk duhet të ndajmë me ChatGPT

Published

on

Inteligjenca artificiale mund të jetë mjet i vlefshëm gjatë përditshmërisë, por rekomandohet që duhet të kemi kujdes në përdorimin e saj.

Prania e ChatGPT në jetë po bëhet më e dukshme. Siç mësojnë njerëzit nga chatbot-e, po ashtu edhe këta të fundit mësojnë prej nesh përmes bisedave që bëjmë. Ekspertët në fushën e inteligjencës bëjnë thirrje për kujdes, pasi ka informacione si psh nga numri i telefonit, adresa e shtëpisë apo testet mjekësore nuk duhet të ndahen me chatbot – jo vetëm për arsye privatësie, por edhe për të shmangur keqpërdorimin ose rrjedhjen e mundshme të të dhënave.

Paralajmërime nga vetë krijuesit

Edhe vetë kompanitë që zhvillojnë sistemet e AI i njohin rreziqet. OpenAI thotë: “ Ju lutemi mos ndani informacione të rëndësishme në biseda”, ndërsa Google u bën thirrje përdoruesve të Gemini të jenë të kujdesshëm: “ Mos vendosni informacione konfidenciale ose të dhëna që nuk do donit t’i shihte askush”

Siç vë në dukje WSJ, bisedat me chatbot mund të përdoren për të trajnuar modelet e ardhshme dhe fjalë kyçe që lidhen me çështjet e sigurisë si dhuna mund të shkaktojnë auditime të brendshme nga vetë kompania.

Pesë kategori të dhënash që nuk duhet të ndani

Informacioni personal identifikimi – ID ose numri i pasaportës, data e lindjes, adresa e shtëpisë dhe numri i telefonit janë informacione që duhet të mbahen jashtë bisedave me AI.

Të dhënat mjekësore – Asnjëherë mos kërkoni të bëni interpretim të testeve mjekësore në Chat GPT.

Informacioni financiar – Shmangni futjen e numrave të llogarive bankare ose informacioneve të tjera të ndjeshme financiare.

Detajet e punës suaj – Përdoruesit që përdorin chatbot në rutinën e tyre të përditshme të punës ekspozojnë pa vetëdije të dhënat e klientëve ose informacionet e brendshme të kompanive të tyre. Nëse përdorimi i AI është thelbësor për punën, rekomandohet që të përdoren abonimet profesionale.

Detajet e hyrjes – Chatbot-et nuk janë ndërtuar për të vepruar si vend për fjalëkalime, PIN ose kredenciale të tjera aksesi.

Continue Reading

Kuriozitete

Princesha Diana: Letra që zbulon sa e vetmuar ndihej në pallat

Published

on

Të gjitha objektet që tregojnë historinë e jetës së Princeshës Diana dhe ofrojnë informacion mbi familjen mbretërore britanike tani janë në ankand. Midis tyre është një letër e shkruar me dorë dy ditë pas dasmës së saj me Mbretin e ardhshëm Charles.

Ankandet Julien’s prezantojnë koleksionin e jashtëzakonshëm, “Stili i Princeshës Diana dhe një Koleksion Mbretëror”, me më shumë se 300 pjesë historike në një nga ankandet më të mëdha të artikujve që dikur i përkisnin Princeshës së ndjerë të Uellsit.

Së bashku me shumë artikuj të modës të paraqitur në ankand, i cili fillon më 26 qershor në The Peninsula Beverly Hills, ka edhe një artikull veçanërisht të veçantë. Koleksioni përfshin një letër të shkruar me dorë dhe të nënshkruar nga Princesha Diana drejtuar Mark Simpson, një punonjës i Pallatit Buckingham.

Letra mban datën 31 korrik 1981, vetëm dy ditë pas dasmës së saj me Princin e atëhershëm Charles.

“Kjo është një nga veprat e mia të preferuara”, thotë Martin Nolan, bashkëthemelues dhe drejtor ekzekutiv i Julien’s Auctions, për revistën PEOPLE gjatë një parapamjeje të artikujve të ankandit.

“Është disa ditë pas dasmës së saj.” “Ajo jetonte në Pallatin e Buckinghamit, ishte periudha kur po përshtatej nga jeta normale në jetë pallati”, tha Nolan.

Kështu që ajo duhej të mësonte nga mbretëresha të përkulej dhe të gjitha këto.” Por, ajo po kalonte mirë me Mark Simpsonin.”Ata ishin pothuajse në të njëjtën moshë, ai ishte pak më i madh se ajo “, shton Nolan. “Në letër ajo flet për sa e vetmuar ishte kur ishte në pallat.”

Letra thotë: “I dashur Mark, doja vetëm të të falënderoja për gjithë mirësinë dhe durimin që më ke treguar që kur u zhvendosa në Pallatin e Buckinghamit. Qëndrimi im u bë shumë më i lehtë nga shoqëria jote, pasi ishte shumë e vetmuar dhe qeshëm aq shumë, saqë nuk mund të të falënderoj mjaftueshëm. Shpresoj se ke mundur ta shijosh të mërkurën dhe se të ka pëlqyer fustani im.”

Nesër do të nisem për në Britani, me të gjithë këta burra përreth. Duhet të kem kujdes nga Evelina! Lajmi i keq është se nuk kam ngrënë asnjë drithëra – më vjen keq. Si do t’ia dal pa tasat me drithëra? [fytyrë që qesh]. Një falënderim i madh që je vetvetja – Me shumë dashuri, Diana.”

Letra tregon se ditët e para të Dianës si princeshë nuk ishin aspak argëtuese.

Continue Reading

Kuriozitete

Pse bllokohen veshët në avion? Ja si ta zgjidhni këtë problem

Published

on

Nuk ka rëndësi se pse po e bëni udhëtimin e radhës! Mund të jenë pushimet, udhëtim pune apo çështje tjetër, me siguri që ka fenomen me të cilin jeni përballuar sa herë që keni bërë udhëtime të tilla: bllokimi i veshëve apo ajo që nga auditologët quhet “veshi i avionit”.

Ndryshe quhet “barotrauma e veshit”, veshi i avionit është zhurma e dhimbshme e veshit që ndodh kur avioni është në ngjitje ose zbritje. Nëse për disa persona kjo është një ndjesi irrituese, për të tjerë është shqetësim që zgjat edhe pas daljes nga avioni.

Për të shmangur fluturimet, auditologia Sarah Lundstrom shpjegon më shumë rreth këtij fenomeni.

Çfarë është “veshi i avionit”?

“Kjo ndodh kur “veshi mbyllet për shkak të ndryshimeve të presionit të ajrit gjatë fluturimit,” shpjegon mjekja Lundstrom. Lajmi i mirë është se ndërkohë që kjo gjendje krijon njëfarë shqetësimi, kjo nuk dëmton daullet e veshit tuaj.

Pse kumbojnë veshët në avion?

Arsyeja pse përjetoni dhimbje veshi gjatë udhëtimeve me avion është për shkak të ndryshimit të presionit të ajrit. “Kur ka një ndryshim në presionin e ajrit të jashtëm, kjo shkakton shtyrjen e daulles së veshit dhe mbylljen e tubit eustachian,” shton mjekja.

Si ta parandaloni si fenomen?

Sipas mjekes Lundstrom, mund të përtypni çamçakëz ose mbani karamele gjatë fluturimit për të ndihmuar në mbajtjen e “veshit të mesëm dhe tubit eustachian në lëvizje dhe të hapur”. Megjithatë, nëse nuk keni çamçakëz ose karamele me vete, mos u frikësoni.

“Gjatë fluturimit, gëlltisni diçka ose mbyllni hundën e të fryni ajrin për të nxitur tubit eustachian të hapet që të lehtësojë presionin,” përfundon Lundstrom.

Continue Reading

Kuriozitete

NASA zbulon pasuri të pallogaritshme ari në thellësitë e oqeanit

Published

on

Oqeanet mbajnë rezervat më të mëdha të arit në botë, por ato janë ende të paarritshme.

Një ekip shkencëtarësh të NASA-s ka zbuluar se oqeanet “mbajnë” rezervën më të madhe të arit, e cila vlerësohet në 20 milionë ton. Nxjerrja e metalit të çmuar që zotërojnë, sjell sfida për shkak të përqendrimit të tij të ulët në ujin e detit.

Sasia e raportuar ka tronditur botën, pasi tejkalon sasinë totale të arit të gjetur nga njeriu gjatë gjithë historisë së tij.

Teknologjia që i është vënë në dispozicion njerëzimit nuk lejon një mekanizëm minerar ekonomikisht të qëndrueshëm, uji i detit përmban metale që e bëjnë të vështirë ndarjen e arit. Ari i tretur nuk është i vetmi burim i vlefshëm që deti “ruan”.

Elemente tjera të rëndësishme që detet dhe oqeanet kanë janë depozitat e sulfurit hidrotermal. Këto janë depozita që janë më të arritshme sesa ari i tretur dhe mund të nxirren përmes minierave nënujore.

Minierat në det paraqesin rreziqe shkatërruese për ekosistemet detare, kjo rrezikon mijëra specie të reja, shkatërron shumë habitate detare dhe ndryshimi i zinxhirëve ushqimorë paraqet rreziqe të konsiderueshme.

Disa territore, si Papua Guinea e Re, filluan ta zbatojnë këtë praktikë. Debati mjedisor përqendrohet në ndikimet tragjike që aktivitetet minerare kanë në ekosistemet detare, duke lënë anash mundësitë ekonomike që j’u ofrojnë vendeve.

Mundësi reale që deti mund të na ofrojë burimet e tij më të vlefshme

Disa shkencëtarë mbajnë gjallë shpresën se zhvillimet teknologjike do të na lejojnë të arrijmë në zgjidhje të qëndrueshme në të ardhmen për shfrytëzimin e burimeve detare. Nuk është e pamundur që një ditë të shfaqen teknologji që do të lejojnë nxjerrjen e arit nga deti pa shkaktuar dëme të konsiderueshme në mjedisin detar.

Derisa të ndodhë kjo, ari vazhdon të fshihet në thellësitë e detit, madje edhe për vende si Spanja, me disa dete dhe oqeane që lagen në plazhet e saj, gjë që mund t’i sjellë vendit iberik miliona ose miliarda euro.

Thesari më i madh i njerëzimit qëndron i fshehur në det, e në të njëjtën kohë, Kina ka surprizuar me zbulimin e 230 miliardë ton ari të bardhë në shtratin e detit.

Continue Reading

Të kërkuara