

Lajmet
Me çfarë mungesa po përballet bota?
Kryesisht fajtore janë pengesat e shkaktuara nga pandemia e koronavirusit.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNë gjithë botën, njerëzit dhe bizneset janë duke u përballur me mungesa të shumë produkteve, duke nisur nga kafeja e deri te thëngjilli.
Kryesisht fajtore janë pengesat e shkaktuara nga pandemia e koronavirusit – mirëpo nuk mungojnë edhe faktorë tjerë që kanë dalë në pah në mënyra të ndryshme.
Kina: Thëngjill dhe letër
Një “stuhi perfekte” në Kinë është duke goditur shitësit dhe bizneset.
Mungesë ka në gjithçka përfshirë letrën, ushqimet, tekstilin, lodrat dhe çipat për iPhone, ka thënë Michal Meidan nga Insituti i Oksfordit për Studime të Energjisë.
Ajo ka thënë se këto produkte “mund të mungojnë për Festën e Krishtlindjes”.
Problemi buron kryesisht nga një krizë e energjisë, për shkak të së cilës, më shumë se 20 provinca janë përballur me mungesë të energjisë elektrike.
Më shumë se gjysma e energjisë së shtetit është produkt i thëngjillit.
Çmimet e energjisë janë rritur së fundmi në nivel botëror.
Këto shpenzime nuk mund të barten te konsumatorët kinezë për shkak të rregulloreve që përcaktojnë kufirin në çmime, andaj kompanitë kanë zvogëluar furnizimet.
Prodhimi i thëngjillit është goditur edhe nga kontrolle më të ashpra për siguri në miniera, sisteme të reja për ambientin dhe vërshimet e fundit, ka thënë Meidan.
Kjo nënkupton që ndonëse rritet kërkesa për produkte kineze, fabrikave u është kërkuar të ulin shfrytëzimin e energjisë apo edhe t’i mbyllin fabrikat për disa ditë.
SHBA: Lodra dhe letra tualeti
Për Krishtlindje, “disa gjëra njerëzit nuk do të mund t’i kenë”, ka paralajmëruar një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.
Lodrat do të jenë në mesin e tyre, ashtu sikurse letrat e toaletit dhe uji në shishe, më pas rrobat e reja dhe ushqimi për kafshë.
Pjesë e problemit është edhe një bllokadë në portet amerikane. Katër nga 10 anijet transportuese hyjnë në Shtetet e Bashkuara përmes vetëm dy porteve – në Llos Angjelles dhe Kaliforni.
Në një ditë të shtatorit, një rekord prej 73 anijeve janë detyruar të presin në radhë jashtë portit në Llos Angjelles.
Para parandemisë së koronavirusit, ka qenë e pazakonshme që më shumë se një anije të jetë në pritje.
Të dyja portet tani janë duke punuar pandërprerë për të ndihmuar në ulje të krizës.
Në disa raste, mungesat janë shkaktuar edhe për shkak të probleme të nxitura nga pandemia në shtetet tjera.
Shembull, kompania amerikane e veshjeve sportive, Nike, prodhon shumicën e produkteve në shtetet e Azisë, siç është Vietnami, ku fabrikat kanë qenë të mbyllura për një kohë.
Edhe kur prodhohen produktet, shpërndarja e tyre te shitësit është bërë proces i vështirë, ka thënë profesori Willy Shih nga Shkolla e Harvardit për Biznes, transmeton BBC.
Së fundmi është vërejtur rritje e konsumit në mesin e amerikanëve, mirëpo pengesat në fabrika, porte, rrugë e hekurudha të stërngarkuara kanë krijuar bllokada, ka thënë ai.
India: Makina dhe çipa për kompjuterë
Kompania më e madhe indiane e prodhimit të makinave, Maruti Suzuki, është përballur me ulje të prodhimit, kryesisht për shkak të mungesës globale të çipave kompjuterikë.
Këta çipa janë të nevojshëm nëpër motorë të makinave dhe për frenim emergjent.
Mungesa e tyre është rezultat i pengesave të lidhura me pandeminë, në shtete si Japonia dhe Koreja e Jugut.
Kërkesa globale për çipa – të cilët përdoren edhe në telefona dhe kompjuterë – veçse ka qenë në rritje para pandemisë, për shkak të përdorimit të teknologjisë 5G.
Puna nga shtëpitë po ashtu ka rezultuar me një tjetër rritje të kërkesës, pasi njerëzit kanë punuar me laptopë dhe kanë komunikuar përmes kamerave.
Mungesa e këtyre pajisjeve në Indi është përkeqësuar edhe nga kriza e këtij shteti me energjinë.
Rezervat e thëngjillit janë tejet të vogla. Rimëkëmbja e ekonomisë së Indisë, pas valës së dytë vdekjeprurëse të koronavirusit, ka çuar në rritje të kërkesës për energji.
Mirëpo çmimet globale të thëngjillit janë rritur dhe importet e Indisë kanë rënë.
Ndikimi është parë gjithandej, ka thënë Zohra Chatterji, ish-shefe e një kompanie të thëngjillit në Indi.
“I gjithë sektori i prodhimit – çimentoja, çeliku dhe ndërtimi – gjithçka ndikohet kur ka mungesë të thëngjillit”.
Familjet në Indi do të preken po ashtu, kanë thënë ekspertët, ndërkohë që rriten çmimet e energjisë.
Inflacioni i lartë nënkupton se çmimet e produkteve të domosdoshme si ushqimi dhe vaji rriten në vazhdimësi.
Brazili: Kafe dhe ujë
Thatësia më e madhe e Brazilit, në pothuajse një shekull, është kryesisht rezultat i korrjeve zhgënjyese të kokrrave të kafesë këtë vit.
Sfidat e prodhuesve të kafesë janë përkeqësuar nga çmimet e transportit dhe mungesa e kontejnerëve.
Çmimet e larta do të barten në kafiteritë në gjithë botën, pasi Brazili është prodhuesi dhe eksportuesi më i madh i kafesë.
Ndërkohë që pjesa më e madhe e energjisë elektrike prodhohet nga hidrocentralet, mungesa e ujit është duke pasur ndikim të drejtpërdrejtë në furnizimet me energji në këtë shtet.
Teksa çmimet rriten, autoritetet janë duke u kërkuar njerëzve që të mos harxhojnë shumë energji elektrike.
Ministria për Energji ka thënë se agjencive qeveritare u është kërkuar të zvogëlojnë shfrytëzimin e energjisë për 20 për qind, ka raportuar e përditshmja amerikane The Washington Post.
Nigeria: Gazi për gatime
Nigeria është duke u përballur me mungesa të gazit të lëngshëm, që përdoret kryesisht për gatime.
Ky shtet gjendet në situatë të tillë pavarësisht pse ka rezervat më të mëdha të gazit natyror në Afrikë.
Çmimi i gazit të lëngshëm është rritur për pothuajse 60 për qind në periudhën prill-korrik, duke e bërë të paqasshëm atë për shumë nigerianë.
Si rezultat, familjet dhe bizneset kanë kthyer sytë te thëngjilli apo drutë, për të gatuar.
Një nga arsyet e rritjes së çmimeve janë pengesat në furnizime globale, pasi ky shtet vazhdon të varet nga importet e gazit të lëngshëm.
Situata ka gjasë të jetë përkeqësuar nga rënia e vlerës së valutës kombëtare dhe prezantimi i taksave në gaz të lëngshëm.
Ekspertët paralajmërojnë se mungesat mund të kenë ndikim në shëndetësi dhe ambient, pasi njerëzit janë duke gjetur alternativa më të lira, por edhe më të rrezikshme njëkohësisht.
Libani: Uji dhe ilaçet
Ka shqetësime rreth mungesës së ujit, ilaçeve dhe naftës në Liban.
Në 18 muajt e kaluar, ky shtet është përballur me krizë ekonomike, e cila ka shtyrë tri të katërtat e popullsisë në varfëri, ka ulur vlerën e valutës dhe ka nxitur protesta të mëdha kundër Qeverisë dhe sistemit politik të Libanit.
Ekonomia e këtij shteti ka pasur probleme edhe para shpërthimit të koronavirusit.
Mirëpo pandemia i ka vështirësuar gjërat.
Mungesat e naftës kanë rezultuar me probleme me energji elektrike, duke lënë bizneset dhe familjet të varura nga gjeneratorë të shtrenjtë privatë, nëse veç kanë mundur të përballojnë blerjen e tyre.
Në muajin gusht, Koordinatorja e Kombeve të Bashkuara për Libanin, Najat Rochdi, ka thënë se ajo është “thellësisht e shqetësuar rreth ndikimit që mund të ketë kriza me naftë në kujdesin shëndetësor dhe furnizimet me ujë për miliona persona në Liban”.
Përgatiti: Krenare Cubolli/RFE
You may like
Lajmet
Kurti nga Shtimja premton 100 euro shtesë për gjyshërit që kujdesen për nipërit
Published
16 seconds agoon
October 2, 2025By
UBTnews
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, nga përurimi i çerdhes së re në fshatin Godanc të Shtimes, premtoi se në mandatin e ardhshëm të udhëhequr nga ai, Qeveria do të japë mbështetje financiare për gjyshërit dhe gjyshet që kujdesen për nipërit dhe mbesat e tyre, me nga 100 euro mbi pensionin bazë që ata marrin.
Kurti tha se kjo është pjesë e një programi më të gjerë të qeverisë për të përmirësuar mirëqenien e familjeve në Kosovë dhe për të forcuar kujdesin për fëmijët.
“Shtesat për fëmijë, shtesat për nënat lehona, mbështetja financiare për gratë, për familjet në përgjithësi. Në mandatin e ardhshëm ju e dini që përveç që do të ndërtojmë çerdhe e do të vazhdojmë të përmirësojmë mirëqenien e familjeve, në të njëjtën kohë do të japim mbështetje për gjyshërit dhe për gjyshet të cilët do të kujdesen për nipërit dhe mbesat – 100 euro mbi pension bazë që ata marrin. Meqenëse të gjithë fëmijët nuk janë vetëm anëtarë të familjeve por edhe qytetarë të Republikës, për të cilët shteti jonë, Kosova me qeverinë tonë, do t’u dalë përherë në ndihmë dhe atë gjithnjë e më shumë. Mungesa e kujdesit shëndetësor, e përkujdesjes institucionale për fëmijët dhe e mbështetjes për familjet është diçka që ne po e korrigjojmë hap pas hapi”, tha Kurti.
Ai foli edhe për rëndësinë e inaugurimit të çerdhes në Godanc, duke theksuar se ky investim është dëshmi e përkushtimit të qeverisë për të investuar në arsim dhe edukim të hershëm.
Kurti bëri të ditur se çerdhja kap vlerën e investimit prej 440 mijë eurosh.
“Kemi qenë këtu me 20 tetor 2023 kur e kemi vendosur gurthemelin dhe dy vjet minus 18 ditë e bëmë përurimin e një pune të realizuar me sukses, me standarde të larta dhe kushte moderne”, tha Kurti.
Ministrja në detyrë e Arsimit, Arbërie Nagavci, u shpreh se ky institucion arsimor është i një rëndësie të madhe për komunitetin, pasi u ofron mundësi më shumë se 70 fëmijëve të këtij fshati dhe familjeve të tyre.
“Jam e lumtur që po e inaugurojmë këtë objekt që do të ofrojë mundësi për më shumë se 70 fëmijë dhe familje që do të fillojnë hapat e tyre të parë në rrugën e gjatë drejt dijes. Në përmirësim të infrastrukturës arsimore, Qeveria e Kosovës në këtë mandat të kryetarit Aliu ka investuar 8 milionë euro duke ndërtuar çerdhe të reja, salla të edukatës fizike, kabinete laboratorike dhe duke krijuar mundësi më të mira për edukimin dhe arsimimin e fëmijëve”, tha Nagavci./D.B/EO
Lajmet
Aksident në mes tri veturave në Komoran, e përfshirë edhe autoambulanca
Published
1 hour agoon
October 2, 2025By
UBTnews
Një aksident i rëndë trafiku ka ndodhur sot në mes tri veturave në Komoran, e përfshirë edhe autoambulanca.
Në pamjet që ka siguruar KosovaPress nga vendi i ngjarjes, nuk dihet ende për viktima apo numrin e të lënduarve.
KosovaPress ka kërkuar përgjigje nga Policia e Kosovës, por deri në publikimin e lajmit nuk janë prononcuar.
Si pasojë e këtij aksidenti janë krijuar kolona të gjata të automjeteve në komunikacion./D.B/KP
Lajmet
Samiti i Komunitetit Politik Evropian, Spiropali takon Zelenskyn
Published
1 hour agoon
October 2, 2025By
UBTnews
Ministrja për Europën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali merr pjesë sot në Samitin e radhës të Komunitetit Politik Europian (EPC) me delegacionin shqiptar të kryesuar nga Kryeministri Edi Rama.
Përmes rrjeteve të saj sociale, Ministrja Spiropali ka shpërndarë momente në prag të nisjes me momente takimesh të zhvilluara me krerë shtetesh që marrin pjesë në këtë samit, mes të cilëve edhe Presidenti Zelensky.
Spiropali deklaron se: “Pas mikpritjes shembullore të Shqipërisë të Komunitetit Politik Europian #EPC në Maj, sot në Kopenhagë në Samitin e radhës mbi sfidat më të mëdha që prekin Europën dhe rajonin tonë. Në fokus kryesor: siguria, migracioni, bashkëpunimi ekonomik, integrimi dhe përkrahja për Ukrainën.”
Në samitin paraardhës, më 16 Maj të këtij viti, Shqipëria u shndërrua në kryeqendër të diplomacisë ndërkombëtare duke organizuar Samitin e VI të Komunitetit Politik Evropian./D.B/EO
Lajmet
Kurti nuk e komenton vendimin e Kushtetueses: Ta presim aktgjykimin e plotë
Published
1 hour agoon
October 2, 2025By
UBTnews
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti ka refuzuar të përgjigjet lidhur me aktgjykimin e fundit të Gjykatës Kushtetuese lidhur me konstituimin e Kuvendit të Kosovës.
Derisa Gjykata Kushtetuese ka vendosur dy ditë më parë se seanca konstituive e Kuvendit të Kosovës nuk ka përfunduar, Kurti tha shkurt se duhet pritur aktgjykimi i plotë.
I pyetur nga gazetarët lidhur me publikimin e aktgjykimit, Kurti tha shkurt se “ta presim aktgjykimin i plotë”.
Këto komente Kurti i bëri pas pjesëëmarrjes së tij në hapjen zyrtarë të fushatës sensibilizuese kundër kancerit të gjirit.
Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka njoftuar sot se seanca konstituive e Kuvendit të Kosovës nuk ka përfunduar.
Gjykata Kushtetuese ka vendos që Seanca Konstituive e Kuvendit, e filluar me 15 prill 2025 nuk ka përfunduar si rezultat i moszgjedhjes së nënkryetarit të Kuvendit nga radhët e deputetëve të komunitetit Serb, dhe Kuvendi nuk është konstituuar në pajtim me përcaktimet e paragrafit 1 të nenit 66 [Zgjedhja dhe Mandati] dhe paragrafët 1 dhe 4 të nenit 67 [Zgjedhja e Kryetarit dhe Nënkryetarëve] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës.
Sipas këtij vendimi të Gjykatës, seanca konstituive e Kuvendit duhet të përfundojë brenda afatit të përcaktuar me paragrafin 1 të nenit 66 [Zgjedhja dhe Mandati] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës dhe sipas Aktgjykimit të Gjykatës në rastet KO193/25 dhe KO196/25, përkatësisht brenda afatit të mbetur prej 12 (dymbëdhjetë) ditëve nga hyrja në fuqi e këtij Aktgjykimi.
Gjykata Kushtetuese e Kosovës, më 30 shtator 2025 vendosi përkitazi me kërkesën KO265/25, në lidhje me vlerësimin e kushtetutshmërisë së “Procesverbaleve të seancave të Kuvendit të Kosovës”, si dhe vendimeve të nxjerra në kuadër të Seancës Konstituive më 26 dhe 28 gusht 2025, të parashtruar nga Igor Simic dhe 9 (nëntë) deputetë të tjerë të Kuvendit të Republikës së Kosovës, bazuar në paragrafin 5 të nenit 113 [Jurisdiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës./D.B/KP

Kurti nga Shtimja premton 100 euro shtesë për gjyshërit që kujdesen për nipërit

Studim: Dieta Keto redukton depresionin te studentët deri në 70%

Njihuni me 2-vjeçaren që mori titullin e perëndeshës në Nepal

Aksident në mes tri veturave në Komoran, e përfshirë edhe autoambulanca

Elon Musk bëhet personi i parë me pasuri mbi 500 miliardë dollarë

Samiti i Komunitetit Politik Evropian, Spiropali takon Zelenskyn

Kurti nuk e komenton vendimin e Kushtetueses: Ta presim aktgjykimin e plotë

Plagosje me thikë në gjimnazin e Kamzës, dy nxënës përfundojnë në Spitalin e Traumës

Metoda e thjeshtë për tharje më të shpejtë të rrobave brenda shtëpisë
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën