Kulturë

Mbi 100 botues pjesë e panairit të librit në Prishtinë

Pritshmëritë janë që panairin ta vizitojnë rreth 40 mijë persona.

Published

on

Me moton “Libri mbron mendjen” ka nisur edicioni i 22-të i panairit të librit në Kosovë. I rikthyer pas dy vitesh mungesë për shkak të pandemisë, panairi që po mbahet në Pallatin e Rinisë në kryeqytet do të qëndrojë i hapur deri më 12 qershor. Në panair po marrin pjesë rreth 100 botues nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe diaspora, me rreth 2 mijë tituj të rinj.

Edon Zeneli, kryetar i Shoqatës së Botuesve të Kosovës, në fjalën e tij, tha se gjatë periudhës së vështirë me COVID dhe izolimit të plotë libri shërbeu si dritare për të shijuar lirinë.

“Në mënyrë të çuditshme dhe figurative na përcjellë numri dy, dy vite mungesë, edicioni i munguar dhe i rikthyer i dy dyshave, këtij 2022-ti. Viti 2020 si vit i tronditjes së madhe dhe viti 2022 si vit i rikthimit. Kjo si për të treguar se një nuk është i mjaftueshëm… Libri gjatë pandemisë shoqëroi njerëzit, shpeshherë të ngujuar fizikisht, libri shërbente si një portë, si një dritare për të shijuar lirinë. Përderisa maska mbronte trupin, libri mbronte mendjen, kjo është edhe motoja e panairit tonë”, u shpreh Zeneli.

Zeneli njoftoi se mbi 100 votues do të prezantojnë mbi 2 mijë tituj të ri të cilët janë publikuar nga viti 2019, kur është mbajtur edicioni i fundit i panairit e deri në këtë që është hapur sot.

“Mbi 100 botues prezantojnë mijëra tituj të ri, të botuar në çarkun kohor mes panairit që tashmë duket i largët i vitit 2019 dhe panairit të këtij viti. Libra për çdo moshë, për çdo lexues, temë e çdo interes. Prej librit të parë të njohur e të botuar Epit te Gilgameshit e deri të librat e shumtë që botohen ekskluzivisht në panairin e librit, lexuesit gjejnë një det mundësish për të zgjeruar njohjet e kënaqësinë, shijet estetike. Libri është mjet përmes së cilës ne futemi në mendjen e gjenive”, tha ai.

Hajrulla Çeku, ministër i Kulturës, u shpreh i gëzuar që panairi u rikthye por shtoi se gjatë mbylljes njerëzit i janë rikthyer librit. Ai u shpreh se po punojnë për një politikë të re të kulturës ku bënë pjesë edhe libri.

“Komuniteti i botuesve është mjaft mirë i organizuar dhe kjo ngjarje tashmë e ka marrë edhe një lloj epiteti të caktuar të ngjarjes së rëndësishme kulturore, ku ne të gjithë së bashku tubohemi për ta kremtuar librin dhe për ta takuar njëri-tjetrin në një moment të rëndësishëm të rikthimit. Ka qenë një periudhë e mbylljes, e distancës me njëri-tjetrin, megjithatë ka qenë kohë ndoshta ku i jemi kthyer edhe më shumë librit gjatë periudhës së mbylljes… Ne tashmë jemi të pajtimit që mbështetja për librin duhet të kalojë në nivel tjetër dhe në këtë kuadër ne po punojmë për një politikë të re të kulturës, për një reformë të thellë ligjore dhe institucionale ku bënë pjesë edhe veprimtaria botuese, ku bënë pjesë edhe libri”, tha ai.

Shkrimtari francez, Claude Arnaud është shprehur i lumtur që ndodhet në panairin e librit në Prishtinë. Ai tha se në Francë shteti e ndihmon botimin, mirëpo ka më shume botues se lexues.

“Jam shumë i lumtur dhe i nderuar që ndodhem sot këtu mes botuesve, autoreve, përkthyesve dhe gazetareve në hapjen e panairit të 22-të të librit në Prishtinë…. Aktualisht në Francë shteti e ndihmon shumë botimin, tek ne ka më shumë shkrimtarë sesa lexues. Zhvillohen kushte të perfeksionimit të shkrimit, por unë besoj se do të ishte mirë të ofrohen kurse leximi, sepse leximi është gjithashtu një art i llojit të vet”, tha ai.

Drejtoresha e qendrës kombëtare të librit dhe leximit të Shqipërisë, Alda Bardhyli ka thënë se kjo është një ngjarje që na lidh me prekjen më të bukur të universit njerëzor

“Është një ngjarje e rëndësishme që na lidh me prekjen më të bukur të universit njerëzor. Identitetin e një kombi dhe një pushtet të vlerave të përbotshme që shtrihet përtej doktrinave politike dhe fetare që na lidh me humanizmin dhe vazhdimësinë që është pikërisht libri… E shkuara jonë si në Shqipëri dhe në Kosovë është një pengesë e vazhdueshme me historinë. Sot tre dekada nga rënia e komunizmit dhe gati 22 vite nga përfundimi i luftës së Kosovës mund të shohim dritën që shoqëroi dy vendet tona drejt një çlirimi shpirtëror. Poetët dhe shkrimtarët ishin ata që na orientuan drejt këtij çlirimi”, tha ajo.

Pritshmëritë janë që panairin ta vizitojnë rreth 40 mijë persona, ndërsa aty do të jenë të pranishëm shkrimtarë ndërkombëtarë e kombëtarë, profesionistë të librit, botues, përkthyes e librarë. Panairi i librit i Prishtinës, krahas atij të Tiranës është panairi më i madh i librit shqip.

Lifestyle

Pse duhet t’i lini gjethet në oborr? Truku i thjeshtë që ndihmon natyrën dhe xhepin tuaj

Published

on

Një truk i thjeshtë, 100% natyral që kursen para, ndihmon kopshtin dhe planetin – gjithçka fillon nga gjethet në oborr.

Për shumë njerëz, pamja e fshesave dhe qeseve të mbushura me gjethe është pjesë e zakonshme e pastrimit vjeshtor. Megjithatë, ndërsa kopshtaria ekologjike ao bëhetmë e njohur, shumë po e vënë në dyshim këtë praktikë tradicionale.

Heqja e gjetheve nuk është gjithmonë zgjidhja më e mirë – përkundrazi, ato mund të jenë një ndihmë e madhe për kopshtin dhe mjedisin.

Pse është e rëndësishme të mos i hidhni gjethet?

Sipas Agjencisë Amerikane për Mbrojtjen e Mjedisit, çdo vit rreth 10 milionë ton mbetje kopshti përfundojnë në deponi, ku gjatë dekompozimit prodhojnë metan – një gaz me ndikim të fuqishëm në ngrohjen globale.

Në fakt, gjethet luajnë një rol të rëndësishëm në shëndetin e tokës dhe ekosistemit.

“Ato veprojnë si një mulç natyral falas: ndihmojnë në ruajtjen e lagështisë, parandalojnë barërat e këqija, mbrojnë rrënjët e bimëve dhe rikthejnë lëndët ushqyese në tokë”, shpjegon Mary Phillips nga National Wildlife Federation.

Nëpër to kalojnë dimrin shumë insekte të dobishme, si larvat e xixëllonjave apo fluturat, ndërsa shërbejnë edhe si burim ushqimi për zogjtë gjatë muajve të ftohtë, shton arkitektja e peizazhit L. Be Laskowski-Sholar.

Si t’i mbani gjethet pa humbur pamjen e rregullt të oborrit?

Zgjidhja më e thjeshtë dhe natyrale është t’i lini gjethet aty ku bien.

“Kjo është mënyra më e mirë për të mbështetur pllenuesit dhe për të ruajtur ekuilibrin natyror”, thekson Phillips.

Nëse ju shqetëson ideja se mund të dëmtojnë barin, shpërndani në shtresë të hollë.

“Shtresa e lehtë dekompozohet gjatë dimrit e ushqen tokën, shtresat e trasha dëmtojnë barin në zonat e lagështa”, THA Krista De Cooke.

Një mënyrë tjetër është t’i shpërndani rreth pemëve ose në shtretërit e luleve, ku ato do të funksionojnë si mbulesë natyrale mbrojtëse kundër të ftohtit. “Në pranverë, bimët do ta shpërthejnë lehtësisht shtresën e gjetheve”, shton De Cooke.

Për pamje të rregullt, mund të vendosni një bordurë rreth pemëve ose të krijoni “rrethe gjetjesh”, për t’u dhënë atyre funksion të dukshëm estetik. Disa kopshtarë ekologjikë ndërtojnë “gardhe të vdekura”, struktura dekorative prej degësh ku mund të grumbullohen gjethet.

“Përdorni gurë ose trungje për të përcaktuar kufijtë, që tufat e gjetheve të duken të planifikuara, jo të shpërfillura”, këshillon De Cooke.

Gjatë dimrit, ato do të dekompozohen dhe do ta pasurojnë tokën për mbjelljet e pranverës.

Kujdes me vendin ku i lini gjethet

Mos i grumbulloni pranë hyrjeve, shtigjeve apo afër mureve të shtëpisë, pasi krijohet lagështi ose të tërhiqen insekte të padëshiruara. Në zonat ku ka rriqna apo brejtës, shtigjet duhet të mbahen të pastra.

Kur është koha më e mirë për t’i shpërndarë gjethet?

Ekspertët këshillojnë që kjo të bëhet në fillim të vjeshtës, para se të grumbullohen shumë dhe para se insektet të fillojnë të strehohen në to.

“Shumë insekte futen në shtresat e gjetheve sapo temperaturat bien 10°C, është mirë të veproni para këtij momenti”, shpjegon De Cooke.

Në pranverë, prisni para se t’i zhvendosni apo t’i përdorni për kompostim, insektet që dalin prej tyre ndihmon kopshtin të lulëzojë sërish.

“Lërini natyrën të bëjë punën e vet,” përfundon Phillips. “Gjethet që dikur i shihnim si mbeturina, janë në të vërtetë një dhuratë për tokën, për kopshtin dhe për planetin.” /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

125 vite pa Naim Frashërin, figurën qendrore të Rilindjes Kombëtare

Published

on

Naim Frashëri u lind më 25 maj 1846 në fshatin Frashër të Dangëllisë. Arsimin fillestar e mori në vendlindje, ku pranë teqesë bektashiane filloi të mësonte edhe gjuhën perse.

Më 1865, familja e tij u shpërngul në Janinë, ku Naimi vijoi studimet në gjimnazin “Zosimea”,  një ndër shkollat më të njohura të kohës.

Pas kthimit në atdhe, nisi hapat e parë në krijimtarinë poetike shqipe, i ndikuar nga bejtexhinjtë dhe më pas nga letërsia persiane.

Në vitin 1885, botoi përmbledhjen poetike në persisht “Tehajylat” (Ëndërrime). Frashëri mori pjesë aktive në Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, sidomos në mbledhjen e degëve të Jugut që u mbajt në Frashër më 1878.

Ai u përkushtua me pasion ndaj zgjimit kombëtar, duke promovuar gjuhën shqipe, letërsinë kombëtare dhe arsimimin në gjuhën amtare. Synimi i tij ishte që çdo shqiptar të kishte mundësinë të mësonte dhe të përparonte në gjuhën e vet.

Më 1882, Naimi u vendos në Stamboll, ku u angazhua në mënyrë të palodhur në veprimtarinë atdhetare, arsimore dhe kulturore.

Me punën e tij të frytshme, u bë një ndër figurave qendrore të Rilindjes Kombëtare Shqiptare dhe u quajt me nder “Apostulli i Shqiptarizmës”. Gjatë më pak se dy dekadave, ai botoi një krijimtari të gjerë në disa gjuhë, shqip, persisht dhe greqisht – duke lënë pas poezi, poema, tekste shkollore, prozë dhe përkthime. Ndër veprat e tij më të njohura janë:

“Bagëti e Bujqësija” (1886) – një himn për jetën bujqësore dhe dashurinë për atdheun;

“Luletë e verësë” (1890) – përmbledhje me poezi lirike, filozofike dhe atdhetare;

“Istori e Skënderbeut” (1898) – poemë epike kushtuar heroit kombëtar;

“Ëndërrime” – lirika në persisht;

“O alithis pothos ton Skyperaton” (Dëshira e vërtetë e shqiptarëve, 1886) – poemë në gjuhën greke që pasqyron idealin e lirisë shqiptare.

Krijimtaria e Frashërit vazhdon të botohet, lexohet dhe studiohet si një gur themeli i letërsisë shqipe dhe i vetëdijes kombëtare.

Naim Frashëri ndërroi jetë në Stamboll më 20 tetor 1900. Në vitin 1937, eshtrat e tij u sollën në atdhe dhe sot prehen me nderime në Memorialin e Rilindësve Kombëtarë në Tiranë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Pse flokët bëhen më të yndyrshme gjatë stinës së dimrit?

Published

on

Të ftohtit gjatë stinëve të dimrit mund ta bëjë lëkurën tuaj më të yndyrshme, duke ndikuar kështu edhe tek flokët.

Larja e flokëve gjatë dimrit mund të jetë e bezdishme, prandaj duke i larë më rrallë ato pa dyshim që duken më të yndyrshme.

Gjatë stinës së dimrit, disa njerëzve u pëlqen të bëjnë dush nën ujë të nxehtë, duke mos e ditur se kjo mund t’i bëjë flokët më të yndryshme.

Gjithashtu, shkaktar i yndyrës në flokë mund të jetë edhe përdorimi i një shampo të gabuar.

Një tjetër faktor është edhe vendosja e kapeleve, sepse mbështjellja e kokës për orë të gjata mund të shkaktojë djersitje më të madhe, gjë që i bën flokët të duken më të yndyrshëm dhe çon në shfaqjen e zbokthit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Muzeu “Vendi i Dëshmisë dhe i Kujtesës”, një dritare e gjallë e historisë që tërheq vizitorë çdo ditë

Published

on

Muzeu “Vendi i Dëshmisë dhe i Kujtesës” në Shkodër po tërheq gjithnjë e më shumë vizitorë, si vendas ashtu edhe të huaj. Vizitorët shprehen se ndihen të prekur nga historia që paraqitet aty, pasi muzeu ruan kujtimet e një periudhe të errët të komunizmit në Shqipëri.

“Jam nga Gjermania, nga një qytet i vogël pranë Berlinit. Kjo është hera jonë e parë që vizitojmë Shqipërinë, ajo që më tërheq më shumë është historia e këtij vendi. Sigurisht, peizazhet dhe natyra janë të mrekullueshme, por muzeu më ka ndihmuar të kuptoj shumë nga e kaluara e Shqipërisë”, tha një vizitor.

Një tjetër vizitor shtoi: “Është jashtëzakonisht interesante të ndjekësh zhvillimin e ngjarjeve gjatë 2000 viteve të fundit, dhe veçanërisht ndryshimet e fundit 100-vjeçare. Është vërtet mbresëlënëse.”

“Vlerësoj shumë shpjegimet mbi historinë e vendit, dhe kemi respekt për rrugën që ka ndjekur Shqipëria sot. Është një vend i mrekullueshëm për t’u vizituar. Atmosfera autentike dhe dëshmitë e ish-të përndjekurve politikë e bëjnë muzeun një pikë të rëndësishme reflektimi dhe njohjeje me të kaluarën”, tha një vizitor tjetër gjatë vizitës së tij.

Në guidën turistike të Shkodrës, përveç Muzeut Historik, Kalasë “Rozafa” dhe Muzeut Kombëtar të Fotografisë “Marubi”, përfshihet edhe Muzeu i Dëshmisë dhe i Kujtesës.

I vendosur në ambientin e ish-degës së Punëve të Brendshme gjatë periudhës komuniste, muzeu është unik në Shqipëri. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara