Kuriozitete

Manipulimi: Arti i shfrytëzimit të dobësive të të tjerëve

Psikologu Robert Baron studioi këtë fenomen së bashku me ekipin e tij.

Published

on

Shpesh jemi viktimë e manipulimit. Le të imagjinojmë skenën e mëposhtme: Hyjmë në stacionin e metrosë pas një dite rraskapitëse në punë. Duam vetëm të hidhemi në divan dhe të zbrasim frigoriferin. Papritur, fillojmë të nuhasim krepat. Kujtesa jonë na risjell shijen e tyre të shijshme, na pëlqejnë shumë. Më tej, një muzikant luan një nga këngët tona të preferuara në kitarë. A do t’i jepnim atij një monedhë?

Psikologu Robert Baron, i Institutit Politeknik Renssealer në Troy New York, studioi këtë fenomen së bashku me ekipin e tij. Sipas rezultateve të marra, duket se jemi tre herë më të prirur për të dhënë një monedhë nëse na rrethojnë erëra të këndshme dhe jo neutrale.

Qeniet njerëzore ndikohen nga natyra. Ne nuk kemi nevojë për një mjeshtër manipulues që truri ynë t’i dorëzohet emocioneve shumë më shpejt sesa logjikës dhe reflektimit. Si ta njohim manipulimin? Si të kuptojmë nëse dikush po na përdor?

Format e vogla të manipulimit të përditshëm

Është normale të mos i kundërvihemi çdo diskutimi që kënaq egon tonë dhe na premton lumturi. Shumë teknika në lidhje me marrëdhëniet shoqërore dhe të qenit të suksesshëm përdorin bindjen në mënyrë implicite dhe eksplicite.

Nga natyra, ne jemi qenie komunikuese dhe emocionale. Është e qartë se manipulimi ka një efekt të fuqishëm tek ne. Ndonjëherë ne e lëmë veten të bindemi nga qëndrimet dhe veprimet më të parëndësishme.

Ndoshta dorëzohemi ndaj lutjeve të fëmijëve tanë për të kaluar më shumë kohë duke luajtur videolojëra, edhe pse mendojmë se nuk duhet. Ata janë specialistë për të luajtur me ndjenjat tona. Ata na sfidojnë vazhdimisht. Fëmijët janë dëshmi se manipulimi dhe taktikat e tij zhvillohen shumë herët.

Manipulimi pervers

Ne jemi të vetëdijshëm se kjo prirje natyrore është e pranishme tek secili prej nesh. Ne nuk ndihemi fajtorë kur përdorim të gjitha mjetet që kemi në dispozicion për të marrë atë që duam. Në një masë më të madhe ose më të vogël, ne të gjithë e përdorim manipulimin. Megjithatë, manipuluesit e vërtetë i njohin kufizimet e të tjerëve dhe i shfrytëzojnë ato.

Specialistët e mashtrimit dhe simulimit përdorin informacionin që ne vetë u japim pak nga pak. Ajo që për ne është një veprim bujar, i sinqertë dhe intim, për ta është një as nën mëngë.

Një nivel i lartë i manipulimit të të tjerëve mund të bëhet edhe një formë psikopatie. E thënë thjesht, manipuluesi përdor dobësitë tona në avantazhin e tij. Duke i përdorur kundër nesh, ai na bind të bëjmë si të dëshirojë.

Manipuluesit duan të kontrollojnë të tjerët. Megjithatë, ata që manipulohen nuk janë të vetëdijshëm se kanë rënë në grackën e manipuluesit. Duhet të pranojmë se njerëzit që mashtrohen më shpesh kanë disa karakteristika të përbashkëta. Gjithashtu, ata që janë manipuluar një herë më parë kanë më shumë gjasa të bëjnë të njëjtin gabim. Kjo ndodh sepse krijohet cenueshmëria.

Nëse zbulojmë atë që na mungon, do të jemi në mëshirën e të tjerëve

Manipuluesit përpiqen të na premtojnë atë që duam më shumë. Prandaj, sa më shumë të dinë për nevojat tona, aq më shumë mund ta përdorin këtë informacion kundër nesh.

Manipuluesit janë gjithashtu eksplorues të pasigurive tona. Për shembull, nëse ndihemi në siklet për të bërë diçka ose kemi dyshime për aftësitë tona, ata do të na mësojnë dhe na ngacmojnë për sjelljet tona më qesharake, në këmbim të parave. Në shumicën e rasteve, këto janë zgjidhje krejtësisht të padobishme.

Në mesin e manipuluesve të ndryshëm është edhe “viktima e përjetshme”. Kjo formë manipulimi është më komplekse sepse fillimisht nuk kërkon përfitim ekonomik. Është një person që ekspozon të gjitha ankesat e veta, duke shfryrë gjithçka që do të donte t’u thoshte njerëzve të tjerë. Më vonë, kjo na bën të ndihemi fajtorë nëse flasim për problemin tonë.

Viktima e përjetshme përjeton gjithmonë më të keqen e çdo situate. Ajo është gjithmonë personi më i dëmtuar, i pikëlluar dhe njëkohësisht më i fortë. Nëse ankohemi, në vend të kësaj ne tregojmë mungesë ndjeshmërie ose pjekurie. Nuk kemi arsye të ankohemi apo të dëgjohemi edhe kur është radha jonë. Manipulimi në këto raste ka të bëjë me marrjen e vëmendjes së pakufizuar nga ne.

Edhe pse ka forma të ndryshme manipulimi, të gjitha ato bazohen në të njëjtën ide. Në fillim, manipuluesit përdorin ndjenjat tona për të marrë diçka që nuk duam ta ndajmë. Për të mos rënë në grackën e tyre, duhet të jemi shumë të kujdesshëm.

Si të mbrohemi nga përpjekjet për manipulim

Ilaçi më i mirë për të mbrojtur veten nga manipulimi është të kemi vetëvlerësim. Nëse jemi të sigurt për veten, do të jetë më e vështirë për ne që të prekemi nga arsyetimi i bazuar në emocione. Në këtë mënyrë ne do të jemi në gjendje të vendosim nëse një kërkesë ka kuptim apo jo.

Përveç kësaj, është e rëndësishme të reflektojmë dhe analizojmë marrëdhëniet tona. A na pasurojnë në ndonjë mënyrë? Nëse marrëdhënia që kemi me dikë na bën më shumë dëm sesa mirë, pse vazhdojmë të flasim me këtë person? Gjëja më e mirë për të bërë është të heqim qafe të gjithë ata që na përdorin pavarësisht nga ndjenjat tona.

Nëse një nga gjërat që duam për veten tonë është të jemi të lumtur pa i shkaktuar dëm askujt, le të mos ndihemi keq nëse i përplasim derën dikujt që po na dëmton. Nëse vërejmë se dikush po përpiqet të na manipulojë, le të largohemi pa hezitim. / bota.al

Continue Reading

Kuriozitete

Del në shitje libri më i vjetër i krishterë

Published

on

Libri më i vjetër fetar i krishterimit, sipas shtëpisë së ankandit Christie’s, do të dalë në shitje në qershor. Kodiku “Crosby-Schøyen”, i shkruar në papirus në Egjipt, daton midis viteve 250-350 pas Krishtit.

Mendohet të jetë një nga librat më të vjetër që ekziston e madje mund të shitet deri në 3.8 milionë dollarë (3.4 milionë euro). Libri liturgjik është prodhuar në një nga manastiret e para të krishtera dhe përmban tekstet e plota të dy librave të Biblës.

Teksti ka “rëndësi monumentale si dëshmi e përhapjes më të hershme të krishterimit rreth Mesdheut”, tha Eugenio Donadoni, specialist i lartë për libra dhe dorëshkrime në Christies. “Murgjit më të hershëm në Egjiptin e Epërm në manastirin më të hershëm të krishterë po përdornin pikërisht këtë libër për të festuar festat më të hershme të Pashkëve, vetëm disa qindra vjet pas Krishtit dhe vetëm njëqind vjet pas shkrimit të Ungjillit të fundit.”

Libri është pjesë e Papirusit Bodmer, përmbledhje e teksteve që u zbuluan në vitet 1950, përfshin shkrime të krishtera, ekstrakte biblike dhe literaturë pagane.

Libri është një nga tekstet më të vjetra në botë, thotë shtëpia e ankandeve. Ruajtja e tij i është atribuuar klimës së thatë të Egjiptit, tha Donadoni.

Kodiku u ble nga Universiteti i Misisipit ku mbeti deri më 1981 dhe u ble disa herë para se të blihej nga koleksionisti norvegjez i dorëshkrimeve Martin Schoyen në 1988. Schoyen po nxjerr në ankand dorëshkrimin së bashku me pjesë tjera nga koleksioni i tij, që është një nga arkivat më të mëdha të dorëshkrimeve në botë. Kodiku është i ekspozuar në Christie’s New York dhe do të qëndrojë atje deri më 9 prill. Ai do të del në ankand më 11 qershor në Londër. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Kujdes nga këto shkelje, ju pengojnë të bëheni shtetas zviceran

Published

on

Kriteret e natyralizimit të Zvicrës janë ndër më të rreptat në Evropë. Përveç kërkesave si: Kohëzgjatja e qëndrimit dhe aftësia gjuhësore të cilat janë të njëjta si në vendet e tjera – Zvicra gjithashtu këmbëngul që të gjithë aplikantët për shtetësi të jenë të integruar mirë.

Integrimi është një nga kushtet kryesore për natyralizim, kjo kërkesë ka rezultuar në gjykime arbitrare, si mohimi i natyralizimeve për arsye në dukje të parëndësishme si të vishesh në mënyrë të shkujdesur në publik, të ankohesh për zilet e lopës ose të mos kesh njohuri për pjatën e djathit zviceran, raclette.

Ka shkelje më “serioze” që me siguri do të përjashtojnë aplikimin për shtetësi, nëse jeni i huaj e dënuar për krime, mund të harroni të bëheni zviceran. Varësisht nga vepra juaj, mund të dëboheni nga Zvicra dhe qeveria i përkufizon “krime të rënda” si ato që kërkojnë të paktën një dënim me tre vjet burg, duke përfshirë vrasjen, përdhunimin, sulmin e rëndë seksual, aktet e dhunshme, grabitjen e armatosur, si dhe trafikun e drogës dhe njerëzve.

Është e drejtë të thuhet se nëse i përkisni ndonjë prej kategorive të mësipërme, nuk duhet të shqetësoheni as të aplikoni për shtetësi.

Thyerja e rregullave të vozitjes – Një banor francez i Gjenevës, shpejtësia mund t’ju çojë në telashe. Burri, i cili ka jetuar në Zvicër për 40 vjet e zotëron disa biznese me shumë miliona franga, e pa kërkesën e tij për shtetësi zvicerane të refuzuar pasi u kap duke kaluar një kantier ndërtimi me shpejtësi 40 km/h me shpejtësi 80 km/h. Kërkesa për shtetësi u refuzua, se komiteti i natyralizimit e konsideroi drejtimin e pakujdesshëm se kandidati nuk ishte “integruar me sukses”.

Ankesa kundër vendimit dështoi, kjo tingëllon si arsye e parëndësishme për t’i mohuar një pasaportë një banori tjetër të mirë, por është në përputhje me kriteret e natyralizimit të Zvicrës, të cilat përfshijnë respektimin e ligjeve të vendit.

Papërgjegjësi financiare – Të kesh borxhe të pashlyera ose të jesh subjekt i procedurave të mbledhjes së borxheve nuk është një shenjë e mirë për sa i përket shtetësisë. Kjo se Akti i shtetasve të huaj dhe integrimit (FNIA), e përcakton integrimin e suksesshëm – një kusht i rëndësishëm për natyralizim si përgjegjësi personale, vetë-mjaftueshmëri dhe pjesëmarrje në ekonominë e vendit.

Nëse keni borxhe, pa dyshim (në sytë e autoriteteve zvicerane) nuk keni atë që duhet për t’u bërë zviceran, në manualin e tij mbi natyralizimin, Sekretariati Shtetëror për Migracionin (SEM) vë në dukje se “përputhja me ligjin zviceran matet veçanërisht me një reputacion financiar shembullor”.

SEM vazhdon duke renditur mospagesën e taksave, primet e sigurimit shëndetësor, gjobat, qiratë, akumulimin e borxhit si arsye për mohimin e shtetësisë.

Marrja e ndihmës sociale (ose edhe kërkimi i saj)

Ashtu si papërgjegjshmëria financiare nuk shihet mirë në Zvicër, po kështu varet nga paratë publike për të mbajtur veten nëse jeni një i huaj që kërkon të natyralizohet. Konsiderohet një ofendim dhe më i madh (Një tipar i qartë ‘jozvicerian’) nëse refuzoni të punoni. Aplikimi për shtetësi zvicerane refuzohet nëse keni qenë në ndihmë sociale në tre vitet para aplikimit. Bëhet përjashtim nëse përfitimet kthehen plotësisht para se të merret aplikimi. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

I keni ditur këto fakte për Kullën Eiffel? E pesta do të ju befasojë

Published

on

Mund të jetë një ikonë e Parisit, por historia e Kullës Eifel nuk është aspak e qartë. Është quajtur çdo gjë, nga qesharake në thyerje rekord, dhe ka qenë shtëpia e apartamenteve sekrete dhe aksidenteve tragjike.

Në vazhdim mund t’i ndiqni dhjetë fakte interesante rreth Kullës Eiffel që disa mund të mos i keni ditur.

Ishte e diskutueshme – Kritikët bashkëkohorë e përshkruan dizajnin si “monstruoz”, “të padobishëm”, “qesharak” dhe një “kolona urrejtjeje prej llamarine me bulona”, një peticion zyrtar u nis për të provuar dhe ndaluar ndërtimin e tij. Arkitektët menduan se ishte fizikisht e pamundur të ndërtoni një strukturë të një lartësie të tillë.

Fillimisht ishte projektuar si hyrje – E ndërtuar për Panairin Botëror të 1889-ës, kulla ishte portë monumentale si Harku i Triomfit dhe ekspozitë për arkitekturën e re revolucionare me grila hekuri. Që atëherë ka gjetur vend në zemrat pariziane, është dëshmuar e dobishme si kullë komunikimi, deri tani ka zgjatur 113 vjet përtej datës së planifikuar të çmontimit.

Është lyer me ngjyra të ndryshme – Kulla Eiffel është e lyer në tre nuanca të ndryshme të kafesë, me nuancën më të errët në krye dhe më të hapur në fund. Hijezimi ka qëllim të kundërshtojë mjegullën atmosferike e të bëjë që struktura të shfaqet me ngjyrë uniforme nga lart poshtë. Në jetët e mëparshme, kulla dikur ishte lyer me të kuqe dhe të verdhë të ndezur.

Në dimër zvogëlohet – Moti i ftohtë bën që metali i kullës të tkurret, ndërsa nxehtësia e bën atë të zgjerohet. Dallimi në lartësinë e Kullës Eifel mund të jetë deri në 15 centimetra. Dhe po, edhe maja e Kullës mund të lëkundet nga era.

Ka një apartament sekret në krye – Arkitekti Gustave Eiffel kishte apartamentin e tij në majë të kullës për të kryer eksperimente e pritur mysafirë të shquar. Nuk ishte projektuar për të fjetur pasi nuk kishte shtrat. E mbyllur për vite me radhë, zyra është rikrijuar e është e hapur për publikun me turne.

Bërja e fotografive të kullës gjatë natës është e ndërlikuar – Dizajni i kullës është në domenin publik, ekrani i ndriçimit është i mbrojtur nga e drejta e autorit, që do të thotë se është e paligjshme shpërndarja komerciale e çdo fotografie të saj. Marrja e tyre nuk është e paligjshme, siç raportohet shpesh. Ligji francez mbetet pak i turbullt kur bëhet fjalë për publikimin e fotove, të themi, në burimin tuaj në Instagram.

Mund të jetë e rrezikshme

Kati i parë i Kullës ka qenë prej kohësh një magnet për guximtarët. Më 1912, Franz Reichelt u hodh për vdekje nga platforma ndërsa përpiqej të demonstronte një parashutë të veshur, ndërsa në vitin 1926 Léon Collot u përpoq të fluturonte avionin e tij nën harkun e katit të parë dhe u rrëzua.

Ka shumë kopje – Kulla Eifel ka prodhuar shumë kopje, duke përfshirë në Pakistan, Rusi dhe Las Vegas, ndërtesa më e hershme që mori frymëzim nga struktura ishte Kulla Blackpool. Ajo u ndërtua pesë vjet pas kushëririt të saj francez, kryetari i qytetit kërkoi diçka të ngjashme madhështore pranë bregdetit Lancashire.

Është një rekorde – Ashtu si Piramida e Madhe e Gizës, Empire State Building dhe Burj Khalifa, Kulla Eiffel dikur pretendonte dallimin e të qenit struktura më e lartë në botë – vetëm për t’u kapërcyer nga ndërtesa Chrysler në 1930. Megjithatë, në 1957 ajo kaloi kundërshtarin e saj të vjetër në Nju Jork pasi u shtuan direkët e radios. Në mars 2022, u rrit përsëri me gjashtë metra kur një antenë e re radioje u vendos në majë nga një helikopter. Ai tani qëndron në 330 metra lartësi pas shtimit të ri. Është atraksioni turistik më i vizituar me pagesë në botë – më shumë se 300 milionë njerëz kanë ngjitur majat e tij të çmendura që nga hapja, ose katër herë më shumë se popullsia e Francës sot.

Ka një zemër prej qelqi – Në vitin 2014, kulla doli nga një riparim për të shënuar 125 vjetorin, tipari më mbresëlënës i së cilës është një platformë e re xhami në katin e parë. Tani vizitorët mund të kërcejnë me nervozizëm teksa shikojnë radhët gjigante shumë më poshtë. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

‘Kafe Turke në rërë’, makineria unike që zëvendëson ekspresin

Published

on

Kafja turke ka një traditë të gjatë si të shijimit ashtu dhe të përgatitjes në të gjitha vendet e Lindjes.

Kjo kafe ka specifikat e saj si në përgatitje ashtu dhe në përpunim ku kokrrat e kafes bluen më trashë duke bërë që dhe produkti final të jetë më i trashë dhe kremoz, e pikërisht kokrrizat e bluara ndryshe të kafes turke janë dhe arsyeja përse nuk mund ta përgatisni në një ekspres të zakonshëm.

Në treg sot mund të gjeni një lloj të veçantë makinerie e cila ngjason me ekspresin, por është e dedikuar tek kafja tradicionale turke.

Makineria tradicionale Hovoli – Me veshje alumini, formë fine rrethore dhe mjaft opsioni për t’u përdorur, një nga laternativat e tregut është makineria e kafes turke Hovoli. Kjo makineri është e përshtatur për përdorim shtëpiak me sistem ngrohje 1500W  e material qe mban temeraturën konstante gjatë gjithë procesit.

Makineri tadicionale kafeje – Hovoli – Në pjesën e brendshme ka material izolues  që nuk lejon depërtimin e nxehtësisë, mund ta rregulloni sipas dëshirës me 8 pozicione nxehtësie sipas preferencës me thermostat 500 C-3000C për rregullimin e temperaturës.

Në pjesën e sipërme të saj hidhet rëra e posaçme dhe kur kjo të ngrohet vendoset xhezvja e kafes turke e cila duhet lërë për disa minuta duke e lëvizur herë pas here, kjo paisje shoqërohet dhe me një ibrik të vogël tunxhi dhe i gjithë procesi i përgatitjes nuk zgjat më shumë se disa minuta pas ngrohjes. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara