Lajmet

Mandarina, fruti magjibërës i sezonit të dimrit

Mandarina është dy herë më e pasur se portokalli me vitaminë C.

Published

on

Në këtë stinë mandarinat i gjen me shumicë kudo. Sipas ekspertëve të mjekësisë shkencore por edhe sasaj alternative ky superfrut, me anë të përbërsve të saj ofron aq shumë dobi në shëndetin e popullatës, sa që ata nuk ngurrojnë të rekomandojnë konsumimin e tyre në sasi të mëdha.

Përbërësit magjikë
Kanë arritur ditët e para të ftohta dhe organizmi ka nevojë për sa më shumë vitaminë C, ndërsa mandarina është dy herë më e pasur se portokalli me këtë përbërës të çmueshëm. Përveç kësaj, në 100 gramë mandarinë ka vetëm 34 kalori, acide folike, kalium, hekur, magnez, vitamina B1, B2 dhe B3, si edhe fibra për tretje të balancuar. Me dekompozimin e beta karotenit krijohet edhe vitamina A, e rëndësishme për lëkurë të bukur dhe shikim të mirë, njëkohësisht është edhe diuretik, me mandarina mund të luftojmë edhe kundër celulitit. Lëvorja e mandarinës përmban një përbërës jashtëzakonisht të rëndësishëm, nobiletinë, pigmenti i cili është dhjetë herë më i fortë në mandarinë se në grejp.

Nobiletina mbron nga obeziteti, ataku kardiak apo hemoragjia në tru si dhe nga diabeti. Përveç kësaj, testimet në kafshë kanë treguar që nobiletina mbron edhe nga arteroskleroza, ndërsa fuqi të njëjtë ka edhe flavonoidi naringeninë, i cili mbron nga shëndeti i tepërt dhe sindroma metabolike. Edhe ky përbërës është shumëfish më e fortë në mandarinë se sa në grejpin aq shumë të njohur. Nëse blini mandarina të shtëpisë që nuk janë të spërkatura, lëvoren e qëruar gjithsesi priteni në copëza dhe thajeni, dhe përdoreni gjatë dimrit në ëmbëlsira, komposto, çaje dhe dushe për këndellje. Vajrat eterikë nga lëvorja e mandarinës kanë efekt të shkëlqyeshëm në dushet për relaksim, largojnë pagjumësinë, ushqejnë lëkurën e dëmtuar, ndërsa kanë edhe veçori tonifikuese dhe antiseptike. Pra, gjithsesi bëni mirë të konsumoni mandarina të freskëta, të shijshme dhe jashtëzakonisht të shëndetshme.

Sëmundjet
Mandarinat ulin rezikun e sëmundjeve të zemrës si dhe ndaj kancerit. Fruti i vogël me origjinë nga Kina, fsheh shumë veti kurative. Ashtu si dhe portokallet, përmbajnë shumë vitaminë C. Një mandarinë përmban 26 miligram vitaminë C. Gjithashtu, një përmbajtje tjetër e saj, është Beta-Kriptoxantin që pastaj në organizmin tonë kthehet në vitaminë A. 240 gram lëng mandarinë, kthehen në 20 përqind të nevojave të vitaminës A. Me këtë vitaminë kombinacion, thotë stidiuesi nga Florida, Dr Bill Ëidmer, mandarina ul në mënyrë të dukshme dhe rrudhat e fytyrës së njeriut. Gjithashtu, mjaft interesant është ndikimi pozitiv i mandarinës, në sëmundjen e kancerit.

Një përmbajtje që kanë mandarinat, është 250 herë më e dobishme, sesa ajo substancë që gjendet në sojën e fasules. Gjithashtu, sipas japonezëve, një e mirë tjetër e tyre është dhe në leucemi. Një e fshehtë tjetër e mandarinës, qëndron në lëkurën e saj. Do të ishte mjaft e vlefshme për organizmin e njeriut, perdorimi i lëkurës së mandarinës. Këtë gjë mund ta bëni duke e grirë mandarinën në lëng, ose dhe në vende të tjera si për shembull në kek, etj. Edhe pse mandarinat, bëhen si frut nga tetori deri në janar përsëri mund të përdoret si komposto ose si lëng gjatë sezoneve të tjera. Ka shumë lloje mandarinash, por më të dobishme, janë ato që kanë një kombinim ndërmjet mandarinës dhe qitros pasi përmbajnë një sasi të madhe vitaminë C, të tjerat janë përsëri të ushqyeshme, sidomos për fëmijët e vegjël pasi dhe mund të qërohen lehtë dhe kanë një ëmbëlsi dhe aromë të veçantë./neps.al

Vendi

Pesë kinezë hyjnë ilegalisht nga Serbia në Kosovë, arrestohet shoqëruesi i mitur

Published

on

Një person i mitur shtetas i Serbisë është arrestuar në fshatin Seqisht në Han të Elezit. Sipas raportit të Policisë së Kosovës, i njëjti dyshohet se ka përcjellë pesë shtetas kinez në drejtim të Maqedonisë së Veriut të cilët dyshohet se kishin kaluar ilegalisht kufirin nga Serbia në Kosovë. 

Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje për 24 orë, kurse 5 shtetasit kinezë janë depërtuar në Serbi.

Fsh. Seqishtë, Hani i Elezit 21.10.2025 – 20:20. Është arrestuar i dyshuari i mitur -shtetas i Serbisë, pasi i njëjti nga njësitet policore është ndaluar derisa ishte duke përcjellë pesë shtetas kinez në drejtim të RMV-së, të cilët dyshohet se kishin kaluar kundërligjshëm kufirin nga Serbia në territorin e Republikës së Kosovës, për të vazhduar në drejtim të RMV-së. Me vendim të prokurorit i dyshuari pas intervistimit është dërguar në mbajtje për 24-orë, ndërsa 5 shtetasit kinezë janë kthyer-depërtuar në Serbi”, thuhet në raportin e Policisë së Kosovës./S.K/KP/PK/

Continue Reading

Vendi

Vazhdon seanca gjyqësore për vrasjen e 26 vjeçarit në Prizren

Published

on

Në Gjykatën Themelore të Prizrenit, sot ka vazhduar shqyrtimi gjyqësor për vrasjen e 26-vjeçarit, A.Th.

Dëshminë e tij pritet të bëj edhe mjeku ligjor në rast. Të dyshuarit janë E.A dhe H.B.

Kujtojmë se 26-vjeçari A.Th humbi jetën pasi u godit me thikë nga një person, në qytetin e Prizrenit dhe u hodh në rrugë nga një veturë në lëvizje.

Ai vdiq në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës, pasi nuk arriti t’u mbijetonte plagëve të marra, në korrik të vitit të kaluar./S.K/KP/

 

Continue Reading

Lajmet

Profesoresha e UBT-së, Dr. Fatbardha Qehaja Osmani boton studim ndërkombëtar në revisten prestigjioze të Quartile-it 1- Reading Psychology, Taylor & Francis- Routledge

Published

on

Dr. Fatbardha Qehaja Osmani së bashku me hulumtuesen shkencore nga Universiteti Ibn Haldun në Turqi, Elma Berisha, kanë publikuar një studim të ri shkencor në revistën ndërkombëtare Reading Psychology të shtëpisë botuese Taylor & Francis (Q1) duke sjell rezultate të rëndësishme për mënyrën se si fëmijët zhvillojnë aftësinë për lexim të rrjedhshëm. Ky është një nga studimet e rralla që është bërë në fushën kognitive tek popullata shqipfolëse.

Punimi, me titull “The Mediating Role of Executive Functions in Reading Fluency Among 8–10 Year Old Children: Evidence from a Transparent Orthography”, është zhvilluar në Kosovë dhe përfshin 168 nxënës nga shkollat publike dhe private të Prishtinës.

Ky studim eksperimental ofron provat e para empirike për lidhjen ndërmjet moshës, funksioneve ekzekutive dhe rrjedhshmërisë së leximit në një gjuhë me ortografi të qartë si gjuha shqipe.

Sipas gjetjeve, fëmijët me aftësi më të zhvilluara në përditësimin e informacionit, frenimin e impulseve dhe fleksibilitetin kognitiv lexojnë më shpejt dhe më saktë. Këto funksione të trurit shpjegojnë rreth 23% të ndryshueshmërisë në performancën e leximit, edhe kur merren parasysh faktorë si mosha, gjinia apo inteligjenca joverbale.

Studimi tregon gjithashtu se mosha ndikon në lexim përmes funksioneve ekzekutive, duke theksuar rolin e zhvillimit kognitiv. Ndërkohë, statusi socio-ekonomik dhe arsimimi i nënës rezultuan faktorë që ndikojnë ndjeshëm në këtë proces, fëmijët nga mjedise më të thjeshta përfitojnë më shumë nga rritja e moshës, duke treguar rëndësinë e mbështetjes familjare.

Autorët rekomandojnë që mësuesit të përdorin leximin me zë të lartë, leximin e përsëritur dhe vlerësimin e hershëm të funksioneve ekzekutive që në fazat parashkollore, për të identifikuar fëmijët me rrezik për vështirësi në lexim. Autorët poashtu theksojnë se këto gjetje ndërlidhen ngusht me strategjitë e reja për përmirësimin e leximit në përgjithësi e në veçanti në performancën e fëmijëve tanë në testin PISA.

Ky hulumtim vlerësohet si një kontribut i parë shkencor ndërkombëtar mbi zhvillimin e leximit në gjuhën shqipe, duke vendosur shqipen në qendër të diskutimeve akademike për gjuhët me ortografi transparente si finlandishtja apo italishtja.

Artikullin e plotë mund ta lexoni këtu: Reading Psychology – Taylor & Francis Online

Continue Reading

Kronikë e zezë

Dy persona kapen me mbi 2 kg kokainë dhe mbi 13 mijë euro, sulmohet policia

Published

on

Një shtetas i Kosovës dhe një me shtetësi të huaj janë arrestuar gjatë një kontrolli rutinor në Prishtinë, pasi tek të dyshuarit u gjetën mbi 2 kilogram kokainë dhe mbi 13 mijë euro para të gatshme.

Policia ka njoftuar se i dyshuari ka rezistuar dhe ka sulmuar policët.

“Policia e Kosovës, më saktë Njësia për Reagim të Shpejtë- Prishtinë me datën 21.10.2025 gjatë një pike të rregullt kontrolli në Prishtinë ka ndaluar një automjet me targa të huaja me drejtues të dyshuarin mashkull kosovar dhe pasagjerin mashkull shtetas i huaj. Njësia e lartcekur policore gjatë zbatimit të autorizimeve të saj, pasi ka kërkuar realizimin e një kontrolli rutinor, i dyshuar mashkull shtetas i huaj ka tentuar të largohet nga vendi i ngjarjes, mirëpo si rezultat i reagimit profesional policor i njëjti është ndaluar nga njësia policore. I dyshuari gjatë tërë kohës ka rezistuar në mënyrë agresive duke i sulmuar zyrtarët policorë dhe tek i njëjti gjatë arrestimit janë gjetur dy paketime të mbështjella të mbushura me pluhur ngjyrë të bardhë të dyshuar si substancë narkotike e llojit kokainë pesha e përgjithshme e së cilës arrin rreth 2270.6 gramë (2 kilogramë e 270.6 gramë)” , njofton policia.

Gjithashtu, Policia ka njoftuar se përveç substancës së dyshuar narkotike pas kontrollit tek të dyshuarit në vendngjarje janë gjetur edhe: para të gatshme 12550 euro, para të gatshme 1000 euro, një telefon mobil.

“Përveç substancës së dyshuar narkotike pas kontrollit tek të dyshuarit në vendngjarje janë gjetur edhe: para të gatshme 12550 euro, para të gatshme 1000 euro, një telefon mobil. Lidhur me rastin në vendngjarje ka dalë edhe Drejtoria për Hetimin e Trafikimit me Narkotikë si dhe është njoftuar edhe prokurori kompetent, me urdhër të të cilit është kryer kontroll edhe tek shtëpia e të dyshuarit shtetas kosovar mirëpo nuk është gjetur diçka e  dyshuar. Të dyshuarit pas intervistimit me urdhër të prokurorit janë dërguar në mbajtje për 48 orë”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Të kërkuara