Aktualitet

Mali i Zi është lënë pas dore, Uashingtoni dhe Brukseli ta rikthejnë vëmendjen

Published

on

Analistë amerikanë dhe evropianë thanë se nxitja e hakmarrjes politike dëmton përpjekjet për anëtarësim në Bashkimin Evropian të Malit të Zi, vendi i vogël që është parë si favorit në mesin e vendeve të Ballkanit Perëndimor. I pavarësuar 15 vjet më parë, Mali i Zi tash e mbi pesë muaj ka një qeveri të re të zotëruar nga partitë proserbe e proruse, duke ngritur shqetësime për ndryshimin e orientimit të vendit që tashmë është anëtar i NATO-s.

Analisti amerikan, Richard Kraemer nga Instituti Kërkimor për Politika të Jashtme dhe Shef i Programit të Ballkanit Perëndimor në Qendrën Evropiane të Vlerave, tha në një bisedë për Zërin e Amerikës, se anketat e fundit tregojnë se shumica e qytetarëve të Malit të Zi duan që vendi të vazhdojë rrugën e integrimit në Bashkimin Evropian.

“Kur shohim se çfarë po ndodh muajt e fundit me amendamentimin e Ligjit për ndjekjen e krimit të organizuar dhe si qeveria aktuale po sulmon prokurorin e Posaçëm, Milivoje Katniç për të cilin unë kam vetëm respekt dhe admirim dhe e konsideroj si një patriot të vërtetë, veprimet e tilla kanë pasoja. Nxitja e hakmarrjes politike nuk do t’ju fus në Bashkimin Evropian. A do t’i dëgjojnë udhëheqësit e Malit të Zi këto mesazhe dhe t’i kuptojnë ato, është çështje e tyre”, tha ai.

Analistja Majda Ruge nga Këshilli Evropian për Marrëdhënie Ndërkombëtare, tha se çështja e këtij ligji që mori një opinion nga Komisioni i Venecias, u paraqit nga shumica parlamentare si një hap më tej drejt luftës kundër korrupsionit. Por, duket më shumë si një përpjekje për të ushtruar ndikim politik në drejtësi, posaçërisht në zyrën e prokurorit.

“Pra çështja është se si do të veprojë qeveria, e cila tha se ‘Komisioni i dha dritën jeshile’, që nuk është e vërtetë dhe si do të punojë për përmbushjen e kapitullit 23, që ka të bëjë me drejtësinë në negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian”, tha ajo.

Zonja Ruge thotë se në Malin e Zi ka veprime që demonstrojnë një trend drejt revizionizmit, që tashmë është parë edhe në Serbi dhe Kroaci.

“Pamë mohimin e gjenocidit në Srebrenicë nga ministri i Drejtësisë. Sapo kishim vizitën e një delegacioni të Malit të Zi, përfshirë ministrin e Financave, në Republikën Serbe të Bosnjës, dhe takimin e tyre me Milorad Dodikun, pa flamurin e Bosnjës dhe vetëm më simbolet e Republikës Serbe, pak pas publikimit të dokumentit joformal slloven që argumentonte për ripërcaktimin e kufijve në vija etnike dhe deklaratat e Milorad Dodikut se Bosnja duhet të shpërbëhet në mënyrë paqësore. Këto janë vetëm disa shenjat e qeverisë së re dhe çështja është nëse këto do të përkthehen në politika të jashtme dhe rajonale më pak konstruktive të qeverisë së Malit të Zi”, tha zonja Ruge.

Analisti Richard Kraemer për situatën në Malin e Zi

Analisti amerikan, Richard Kraemer, nga Instituti Kërkimor për Politika të Jashtme dhe Qendra Evropiane e Vlerave, tha në një bisedë me Zërin e Amerikës se nxitja e hakmarrjes politike në Mal të Zi nga koalicioni i ri qeverisës, nuk do të ndihmojë integrimin në BE.

Intervistën e plotë mund ta lexoni këtu.

Mali i Zi, i cili deri në vitin 2019, për gati 30 vjet është drejtuar nga Partia Demokratike e Socialistëve të presidentit aktual Milo Gjukanoviç, sfidoi aleatin historik, Moskën në vitin 2017, duke u anëtarësuar në NATO. Analistë të ndryshëm thonë se me qeverinë e re rusët mund të shfrytëzojnë zyrtarët më miqësorë ndaj tyre në Podgoricë për të përfituar qasje në informacionet e besueshme të aleancës. Për zotin Kraemer dhe zonjë Ruge, është vështirë të thuhet se Mali i Zi mund të ofrojë qasje në informacione të tilla.

“Por, duhet kuptuar se veprimet dhe fjalët kanë pasoja. Kur keni dikë si (kryeministrin Zdravko) Krivokapiç, që duket si dikush me mëdyshje rreth një perspektive të një unioni të ardhshëm ndërmjet Malit të Zi dhe Serbisë, ta zëmë, është pengesë e madhe për atë që duhet të jetë integrim efektiv i forcave ushtarake të Malit të Zi nën ombrellën e NATO-s”, tha zoti Kraemer.

“Do thosha duhet të jesh i brengosur me shumë nga përzgjedhjet në ministrinë e Mbrojtjes, shefin e Agjencisë Kombëtare të Sigurisë dhe Komisionin parlamentar për sigurinë. Shefi i këtij komisioni është Milan Knezheviç, që ishte dënuar për pjesëmarrje në përpjekjen për grusht shteti të mbështetur nga Rusia në Malin e Zi. Edhe nëse zoti Knezhevic dhe qeveria pohojnë se akuzat ishin të motivuara politikisht, çështja është nëse për emërimet ne sektorin e sigurisë është bërë vlerësimi i duhur”, tha zonja Ruge.

Përveç ndikimeve nga Serbia dhe Rusia, në Malin e Zi është në skenë edhe një lojtar tjetër u fuqishëm, Kina. Rreth një muaj më parë Mali i Zi kërkoi ndihmë nga Bashkimi Evropian për të shlyer një borxh prej 1 miliardë dollarësh që kishte marrë nga Kina në vitin 2014 për ndërtimin e një autostrade nga Tivari në bregdet deri në veri në kufi me Serbinë.

Analisti Kramer e quan “autostradë drejt asgjëkundit” dhe një shembull shkollor se çfarë ndodhë kur shteti kinez përfshihet fuqishëm me një qeveri të një vendi tjetër në atë masë sa diplomacia e kurthit të borxheve përdoret si mjet për të zgjeruar ndikimin gjithandej rajonit.

“Nëse e shihni shumën e kredisë dhe shkallën e ekonomisë në Mal të Zi, po flasim për vlerësimet se një kilometër e autostradës 42 kilometërshe është llogaritur 23,8 milion dollarë, për një vend me 650 mijë banorë, pa industri të zhvilluar, është befasuese për mua që qeveria e DPS-it ishte e vullnetshme të pranojë kushte të tilla. Megjithatë, e pranoj se kjo ka ndodhur para disa vitesh kur shumë evropianë, amerikanë, australianë, shumë njerëz të demokracive funksionale gjithandej në botë, kishin besim se Kina do të bëhet pjesë e komunitetit tregtar dhe investues dhe do të luajë sipas rregullave. Por, kushtet e kësaj kredie tregojnë se nuk kishte asgjë të padëmshme në atë që Kina po synonte. Kina e kishte shumë të qartë idenë se do të jetë në gjendje të marrë shumë nga Mali i Zi madje duke marrë portin e Tivarit si pasojë. Kjo është vetëm keqdashëse”, tha zoti Kraemer.

Për zonjën Ruge, Kina është lojtar i rëndësishëm në Ballkanin Perëndimor dhe paraqet sfidë për rajonin kur flitet për harmonizimin e tyre me standardet e Bashkimit Evropian, në fusha të ndryshme, si standardet e prokurimit, mjedisit apo mbrojtjen privatësisë. Mali i Zi, nuk është përjashtim, thotë ajo.

“Projektet kineze zbatohen gjithandej rajonit, përfshirë kreditë për autostradat dhe hekurudhat e ndërtuara kryesisht nga kontraktorët kinezë, për termocentrale më thëngjill që janë problematike për mjedisin, siç është në Tuzlla të Bosnjës. Për me tepër, kemi investime të mëdha kineze në Serbi, përfshirë blerjen e kompleksit e minierave të bakrit në Bor, shpëtimin e industrisë së çelikut, investimet në fabrikën e gomave në Zrenjanin, dhe pastaj kontratën e Huawei me Serbinë për rrjetin 5G dhe pajisjen me kamerat vëzhguese në Beograd”, thotë zonja Ruge.

Analistët pohojnë se në një botë të preokupuar me COVID-19, Mali i Zi është lënë pas dore, dhe Uashingtoni dhe Brukseli duhet të rikthejnë vëmendjen për të penguar rrëshqitjet demokratike në këtë vend por edhe gjetiu në rajon.

Bota

Kievi: Rusia ka grumbulluar 110,000 trupa pranë qytetit strategjik ukrainas

Published

on

By

Rusia ka grumbulluar 110,000 trupa në afërsi të Pokrovskut, si pjesë e përpjekjeve të saj për të marrë kontrollin e qytetit strategjik në lindje të Ukrainës, tha të premten shefi i ushtrisë ukrainase.

Oleksandr Syrskyi tha të premten se zona përreth Pokrovskut ishte “vendi më i nxehtë” përgjatë vijës së frontit prej 1,200 kilometrash (745 milje) që shtrihet në të gjithë lindjen.

Forcat ruse janë përpjekur të pushtojnë Pokrovskun për gati një vit , duke organizuar një ofensivë të ashpër pas tjetrës. Por, pavarësisht se ka një avantazh të qartë për sa i përket numrit të trupave dhe armëve në dispozicion, Moska nuk ka arritur ta marrë qytetin.

Pokrovsk është një objektiv strategjik për Moskën. Presidenti rus Vladimir Putin e ka bërë të qartë se qëllimi i tij është të pushtojë të gjitha rajonet lindore të Ukrainës, Donetsk dhe Luhansk, të cilat forcat e tij i kanë pushtuar pjesërisht.

Kievi dhe aleatët e tij akuzojnë presidentin rus, Vladimir Putin, për zvarritje të përpjekjeve për paqe, në mënyrë që forcat e tij të mund të pushtojnë më shumë territor ukrainas.

Edhe pse nuk është një qytet i madh, Pokrovsk ndodhet në një rrugë kyçe furnizimi dhe hekurudhë që e lidh atë me qendra të tjera ushtarake në zonë. Së bashku me Kostiantynivka, Kramatorsk dhe Sloviansk, ai formon shtyllën kurrizore të mbrojtjes ukrainase në pjesën e rajonit të Donetskut që është ende nën kontrollin e Kievit.

Continue Reading

Bota

40 zjarre shpërthejnë në Greqi

Published

on

By

40 zjarre shpërthyen gjatë 24 orëve të fundit në Greqi, 33 prej të cilëve u shuan menjëherë në fazën e tyre fillestare, por zjarrfikësit ende po luftojnë me shtatë të tjerë që nga mbrëmja e së premtes.

Një zjarr në shkurre të ulëta në zonën Argithea të Peanias, Atikë, u vu nën kontroll të pjesshëm.

Sipas Departamentit të Zjarrfikësve, zjarri shpërtheu rreth orës 18:30 pranë një fshati dhe përfshiu një total prej 50 zjarrfikësish me dy njësi komandosh pyjore, 15 kamionë zjarrfikës dhe vullnetarë, dy aeroplanë dhe katër helikopterë.

Banorët e fshatit Boura Papangelaki në zonën e Peanias morën një paralajmërim përmes shërbimit të mesazheve të emergjencës 112 për të qenë në gatishmëri dhe për të ndjekur udhëzimet e autoriteteve, në rast se duhet të evakuohen, shkruabn ANA.

Oficerët lokalë të hetimit dhe hetuesit e Departamentit të Zjarrfikësve po hetojnë shkaqet e zjarreve.

Departamenti i Zjarrfikësve u bën thirrje të gjithë qytetarëve të jenë veçanërisht të kujdesshëm dhe të ndjekin direktivat e autoriteteve në rast zjarri.

Continue Reading

Bota

Irani konfirmon vrasjen e një shkencëtari tjetër bërthamor në sulmet ajrore izraelite

Published

on

By

Irani konfirmoi sot vrasjen e një shkencëtari tjetër bërthamor gjatë sulmit të fundit ushtarak të Izraelit kundër vendit, raporton Anadolu.

Sipas agjencisë gjysmëzyrtare të lajmeve Tasnim, Universiteti i Shkencës dhe Teknologjisë i Iranit njoftoi se inxhinieri Soleiman Soleiman, i diplomuar në Departamentin e inxhinierisë kimike, u vra në sulmet izraelite.

Tasnim tha se Soleimani ishte një “shkencëtar bërthamor i Iranit i cili u vra në sulmet e regjimit sionist”.

Konfirmimi vjen pas pretendimit të Izraelit se ka vrarë 11 ekspertë bërthamorë dhe kishte goditur disa qendra kërkimore të lidhura me programin bërthamor të Teheranit si pjesë e një operacioni ushtarak 12-ditor.

Teherani nuk ka dhënë detaje të mëtejshme mbi rrethanat e vdekjes së Soleimanit ose vendndodhjen e saktë të sulmit.

Konflikti 12-ditor midis Izraelit dhe Iranit shpërtheu më 13 qershor pasi Izraeli nisi sulme ajrore ndaj caqeve ushtarake, bërthamore dhe civile iraniane, duke vrarë të paktën 606 persona dhe duke plagosur 5.332 të tjerë, sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Iranit.

Teherani nisi sulme hakmarrëse me raketa dhe dronë ndaj Izraelit, duke vrarë të paktën 29 persona dhe duke plagosur më shumë se 3.400, sipas shifrave të publikuara nga Universiteti Hebraik i Kudsit.

Konflikti u ndal me një armëpushim të sponsorizuar nga SHBA-ja që hyri në fuqi më 24 qershor.

Continue Reading

Bota

Gjykata refuzon të shtyjë gjykimin kundër Netanyahut

Published

on

By

Një gjykatë në Izrael refuzoi kërkesën e kryeministrit Benjamin Netanyahu, për të shtyrë dëshmimin e tij në gjyqin për korrupsion, pasi presidenti amerikan, Donald Trump, tha se ky rast gjyqësor duhet të anulohet.

Të enjten, avokati i Netanyahut i kërkoi gjykatës që të mos e thërriste kryeministrin për të dhënë dëshminë për dy javë, duke thënë se atij i duhet të përqendrohet në “çështje të sigurisë” pas luftës 12-ditore mes Izraelit dhe Iranit.

Gjykata e qarkut në Jerusalem tha në vendimin e publikuar online se “forma aktuale [e kërkesës së Netanyahut] nuk ofron bazë apo justifikim të detajuar për anulimin e seancave dëgjimore”.

Trump tha të enjten se gjykimi kundër Netanyahut ishte një “gjueti shtrigash”, duke shtuar se gjykimi “duhet të anulohet menjëherë ose të falet ky hero i madh”.

Netanyahu e ka falënderuar Trumpin për mbështetjen e tij në luftën e shkurtër të Izraelit kundër Iranit, që përfundoi me një armëpushim të arritur më 24 qershor.

Kryeministri izraelit ka mohuar çdo keqbërje dhe mbështetësit e tij e kanë përshkruar gjykimin si të motivuar politikisht.

Në rastin e parë penal, ai dhe gruaja e tij, Sara, akuzohen se kanë pranuar më shumë se 260.000 euro në formë të dhuratave luksoze sikurse cigare, bizhuteri dhe shampanja nga miliarderë në këmbim të favoreve politike.

Në dy raste të tjera, Netanyahu akuzohet se tentoi të negocionte mbulim më favorizues nga dy media izraelite.

Gjatë mandatit aktual, që e ka nisur në fund të vitit 2022, Qeveria e Netanyahut kishte propozuar një sërë reformash gjyqësore që kritikët thanë se ishin të dizajnuara që të dobësonin rolin e gjykatave.

Netanyahu ka kërkuar disa herë shtyrje që kur nisi gjykimi ndaj tij në maj të vitit 2020, duke përmendur si arsyetim luftën në Gazë që nisi më 2023 dhe më pas luftimet në Liban, si dhe gjatë këtij muaji konfliktin me Iranin./REL

Continue Reading

Të kërkuara