Kuriozitete

Machu Picchu është quajtur gabimisht për 100 vjet, historianët zbulojnë emrin e vërtetë

Kështu u bë e ditur sipas një raporti të publikuar në Ñawpa Pacha: Journal of the Institute of Andean Studies.

Published

on

Për më shumë se 100 vjet, një nga vendet arkeologjike më të njohura në botë, Machu Picchu, është njohur me emrin e gabuar. Kështu u bë e ditur sipas një raporti të publikuar në Ñawpa Pacha: Journal of the Institute of Andean Studies.

Sipas raportit, inkasit që ndërtuan qytetin antik ka të ngjarë ta quanin atë Huayna Picchu. Huayna përkthehet ‘e re’, ndërsa Picchu do të thotë ‘majë mali’ në gjuhën indigjene Keçua, sipas Emily Dean, profesoreshë e antropologjisë në Universitetin e Jutas Jugore në Cedar City. Ajo nuk ishte e përfshirë në raport. Kurse fjala Machu do të thotë ‘e vjetër’, prandaj njihet si maja e malit të vjetër.

Sipas autorit të raportit, Brian Bauer, profesor i antropologjisë në Universitetin e Illinois në Çikago të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, vendbanimi inkas besohej të ishte ndërtuar rreth vitit 1420 si një pronë për inkat mbretërore që jetonin në Cuzco, kryeqyteti i perandorisë inkase.

Sipas raportit, kur spanjollët më vonë pushtuan Incat, Huayna Picchu u braktis. Ai ishte fshehur për shekuj thellë në malet e Andeve derisa eksploruesi amerikan Hiram Bingham e rizbuloi atë në vitin 1911.

Në shënimet e tij në terren, Bingham vendosi ta quante qytetin antik Machu Picchu, bazuar në informacionin e dhënë nga udhëzuesi i tij Melchor Arteaga, një fermer që jetonte në zonë, tha Bauer.

Gjatë hulumtimit të Bauer në Machu Picchu, ai gjeti prova se emri i tij origjinal ishte ndryshe. Autori i raportit, Donato Amado Gonzales — një historian në Ministrinë e Kulturës në Peru — zbuloi po të njëjtin model, kështu që ata vendosën të bashkoheshin dhe të zbulonin së bashku emrin e vërtetë.

Studiuesit filluan duke i analizuar shënimet e Binghamit, i cili tha se ishte i pasigurt për emrin origjinal kur për herë të parë e vizitoi atë vend. Nga ajo, Bauer dhe Amado Gonzales i rishikuan hartat dhe atlaset e printuara para dhe pas vizitës së Binghamit.

Një nga dokumentet më mahnitëse ishte një raport i vitit 1588 që thoshte se njerëzit indigjenë të rajonit Vilcabamba po shqyrtonin mundësinë të ktheheshin në Huayna Picchu, tha Bauer.

Gabimi i emrit nuk është befasues, tha Dean, sepse shumë arkeologë të huaj nuk bënë shumë përpjekje për të hulumtuar emrat e vendeve dhe nuk e kuptonin plotësisht Keçuan./UBTNews/

Continue Reading

Kuriozitete

NASA: Hemisfera veriore e Tokës po errësohet më shpejt se ajo jugore

Published

on

Qendra kërkimore Langley e NASA-s ka zbuluar se hemisfera veriore po humbet reflektimin e dritës më shpejt se ajo jugore, një ndryshim që mund të ndikojë tek reshjet dhe modelet e motit në dekadat e ardhshme.

Normalisht, ekziston një simetri mes dy hemisferave: ato reflektojnë pothuajse të njëjtën sasi të dritës së diellit në hapësirë.

Ky ekuilibër konsiderohet i çuditshëm, pasi hemisfera veriore ka më shumë tokë, qytete dhe ndotje, që teorikisht duhet të çojnë në një reflektim më të lartë të dritës, ndërsa hemisfera jugore, kryesisht oqeanike, është më e errët dhe thith më shumë rrezatim.

Megjithatë, studimi i fundit i publikuar në Proceedings of the National Academy of Sciences tregon se ky ekuilibër po ndryshon.

Analiza e 24 viteve të të dhënave nga misioni CERES ka zbuluar se hemisfera veriore po thith më shumë dritë sesa ajo jugore – pra, po errësohet.

Ky ndryshim në ekuilibrin e energjisë së Tokës përshpejton ngrohjen globale, pasi çdo objekt që thith më shumë dritë rrit temperaturën e tij.

Kjo mund të ketë pasoja të drejtpërdrejta tek reshjet dhe modelet e motit, duke ndikuar në klimën globale për dekadat e ardhshme. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Çfarë i bën vetmia trupit dhe mendjes së njeriut?

Published

on

Secili prej nesh, ndoshta në një moment të jetës, është ndier i vetmuar.

Mund të ketë raste kur nuk keni me kë të shkoni në kinema apo thjesht me kë të bisedoni.

Të gjithë jemi të ndryshëm, dhe kur përballemi me vetminë, nuk dimë si të reagojmë apo çfarë të bëjmë për ta përballuar.

Si pasojë, njerëzit hanë më shumë, vuajnë nga pagjumësia dhe besojnë se vetmia është fati i tyre i pashmangshëm.

Trupi dhe mendja jonë reagojnë ndaj  ndryshimeve, dhe disa prej shenjave më të zakonshme të ndikimit të vetmisë janë:

Ndiheni gjithmonë të uritur.

Nuk keni ëndrra apo plane për të ardhmen dhe nuk gëzoheni për sukseset e të tjerëve.

Filloni të besoni se vetmia është e vetmja rrugë për ju.

Nuk arrini të relaksoheni asnjëherë plotësisht.

Keni vështirësi për të fjetur ose vuani nga pagjumësia.

E kaloni shumicën e kohës së lirë duke parë televizion.

Nuk ndieni dëshirë të kujdeseni apo të kaloni kohë me veten.

Ndiheni sikur nuk jeni të rëndësishëm për askënd.

Nuk keni provuar diçka të re prej një kohe të gjatë.  /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Më shumë se dieta: Si të jetosh gjatë sipas ChatGPT?

Published

on

Një përdorues pyeti ChatGPT se si mund të jetojë deri në 140 vjeç.

Përgjigja nuk kishte të bënte me dietën, gjenetikën apo pasurinë, por me stresin.

Sipas ChatGPT, njerëzit që jetojnë më gjatë kanë disa tipare të përbashkëta: lëvizin rregullisht, qëndrojnë të lidhur me të tjerët dhe shmangin stresin kronik, i cili vepron si një helm për trupin dhe mendjen.

Ata jetojnë momentin, pushojnë kur ndihen të lodhur dhe nuk presin deri në pension për të filluar të shijojnë jetën.

Pra, jeta e gjatë ka më shumë të bëjë me mënyrën si ndihesh dhe me kë kalon kohën, sesa me atë që hani. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

BMW-ja e Papës shitet për 156,000 euro

Published

on

Një BMW R 18 Transcontinental me firmën e Papa Leo XIV u shit në një ankand në Monako për një shumë mbresëlënëse prej 156,000 eurosh.

Eventi, i organizuar nga RM Sotheby’s, i tejkaloi të gjitha pritjet dhe paratë e mbledhura do të shkojnë për organizatën Missio Austria për të ndërtuar një shkollë për fëmijë në Madagaskar.

E gjithë historia filloi në shtator të vitit 2025, kur grupi i motoçikletave “Jesus Bikers” udhëtoi më shumë se një mijë kilometra nga Gjermania në Romë për t’ia dhuruar motoçikletën Papës.

Në një ceremoni të mbajtur në sheshin “Shën Pjetri”, Papa bekoi motoçikletën dhe vendosi firmën e tij në rezervuarin e karburantit, duke e bërë atë një ekzemplar unik.

Pas kësaj, motoçikleta u ekspozua në BMW Welt në Mynih përpara se të shitej në ankand.

BMW R 18 transcontinental është një motoçikletë për udhëtime të gjata. E pajisur me një motor 1,802 cc, ajo ofron 91 kf në 4,750 rpm dhe 163 Nm çift rrotullues. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara