Lajmet

Lufta e Rusisë, kriza energjetike dhe inflacioni: Pesë historitë kryesore në BE gjatë vitit 2022

Lufta solli një krizë të thellë energjetike dhe inflacion rekord.

Publikuar

2022 do të mbahet mend si një nga vitet më sfiduese në historinë e Bashkimit Evropian, pasi blloku u përball me pushtimin rus të Ukrainës dhe pasojat e tij humanitare dhe financiare. Lufta solli një krizë të thellë energjetike dhe inflacion rekord.

Pushtimi i Rusisë në Ukrainë

BE-ja shpejt dënoi pushtimin e Ukrainës nga Rusia, që filloi më 24 shkurt pas muajsh shqetësimi për grumbullimin e dhjetëra mijëra trupave ruse në kufirin e vend

Që atëherë, BE-ja ka kërkuar vazhdimisht që Rusia të ndërpresë veprimet e saj ushtarake në Ukrainë dhe të tërheqë të gjitha forcat nga territori i saj, duke e quajtur pushtimin “të paprovokuar” dhe “të pajustifikuar”.

Blloku deri më tani ka nxjerrë nëntë paketa sanksionesh për të shkatërruar aftësinë e Moskës për të financuar luftën. Me këto sanksione, BE-ja shënjestroi bankat ruse dhe eksportet e naftës, qymyrit, çelikut dhe drurit në det dhe ndaloi eksportet e çdo materiali nga BE-ja, si ato të teknologjisë, që mund të përdoret nga ushtria.

Lista e individëve dhe subjekteve ruse që u sanksionuan nga Rusia shkoi në mbi 1 mijë e 500, dhe në mesin e të sanksionuarve janë presidenti Vladimir Putin, Ministri i Punëve të Jashtme, Sergej Lavror, zyrtarë të rangut të lartë, oligarkë dhe propagandues. Gjithashtu blloku ka dërguar paketa të shumta ndihme humanitare dhe ushtarake në Ukrainë.

Miliona ukrainasve, kryesisht gra dhe fëmijë, të cilët ikën nga lufta dhe kërkuan siguri në Evropë, iu dha e drejta për të punuar dhe për të shkuar në shkollë.

Kriza e energjisë

Varësia e BE-së nga lëndët djegëse fosile ruse kushtoi shumë. Në përgjigje të luftës në Ukrainë, blloku u zotua të heqë dorë shpejt nga furnizimet ruse me energji. Dhe përkundër se nuk vendosi sanksione ndaj gazit – Rusia furnizoi rreth 40 për qind të gazit natyror të bllokut në vitin 2021, sipas Komisionit Evropian. BE-ja u përpoq të gjente furnizime alternative kur Moska mbylli gazsjellësin Nord Stream 1 për t’u hakmarrë kundër sanksioneve.

Fatih Birol, Drejtor Menaxhues i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, tha se “Evropa është në epiqendrën” e “krizës së parë të vërtetë globale të energjisë” për shkak të varësisë së saj nga energjia ruse.

“Bota nuk ka përjetuar kurrë një krizë energjetike me këtë thellësi dhe me këtë kompleksitet”, tha ai në një intervistë për Euronews.

Për të pasur furnizime adekuate gjatë gjithë dimrit, BE vendosi një plan të kursimit të energjisë, arriti marrëveshje me të ashtuquajturit partnerë të besueshëm për të zëvendësuar karburantet fosile ruse dhe ra dakord të krijojë një platformë të përbashkët blerjeje për gazin në përpjekje për të ulur çmimet.

Komisioni Evropian doli gjithashtu me një plan veprimi të quajtur REPowerEU për t’i dhënë fund varësisë së tij nga karburantet fosile ruse deri në vitin 2027 dhe për të përshpejtuar tranzicionin energjetik që blloku është zotuar të ndjekë për të luftuar krizën klimatike.

Një marrëveshje mbi këtë plan u arrit më 13 dhjetor duke u mundësuar vendeve të BE-së të shfrytëzojnë 225 miliardë euro para të pashpenzuara e që fillimisht ishin destinuar për të ndihmuar ekonomitë e bllokut të rimëkëmbeshin nga rënia e tyre si pasojë e COVID për të përshpejtuar tranzicionin e energjisë dhe për të diversifikuar furnizimet me energji larg Rusisë.

Nga ana tjetër, blloku ‘luftoi’ për të vendosur kufij të çmimeve të naftës dhe gazit. Por pas disa javësh grindje politike, më në fund u arrit një marrëveshje më 19 dhjetor për kufirin e parë të çmimit të gazit.

Inflacioni

Pas dy vitesh ndërprerjesh si pasojë e COVID-19, viti 2022 u përball me rritje të inflacionit në të gjithë globin – por Evropa është prekur veçanërisht, duke i vënë qytetarët e bllokut nën një tendosje të konsiderueshme financiare.

Në Eurozonë, inflacioni vjetor u ngjit në një nivel rekord prej 10.7 për qind në muajin tetor, i nxitur nga kriza energjetike që u përkeqësua si pasojë e luftës së Rusisë në Ukrainë dhe kostot më të larta të ushqimit që rezultojnë nga ndikimi i konfliktit në Ukrainë, një eksportues kryesor i ushqimit në botë.

Në vendet veçanërisht të cenueshme ndaj luhatjeve në tregjet e energjisë, si Estonia dhe Lituania, inflacioni vjetor u rrit mbi nivelin 20 për qind. Çmimi i gazit natyror për konsumatorët familjarë në këto vende u rrit me mbi 100 për qind mes gjysmës së parë të vitit 2021 dhe gjashtë muajve të parë të vitit 2022.

Këto shifra janë shumë më të larta se objektivi i Bankës Qendrore Evropiane (BQE) për të mbajtur inflacionin vjetor në Eurozonë “afër por nën kufirin 2 për qind”. Në një përpjekje për të ulur inflacionin, BQE-ja shpërtheu me mbi një dekadë të normave të interesit të pandryshuara dhe operoi rritje të shumta midis shtatorit dhe dhjetorit. Megjithëse inflacioni u ul gjatë muajit nëntor, presidentja e BQE-së, Christine Lagarde ka paralajmëruar se mund të mos e ketë arritur ende kulmin në Eurozonë.

Sundimi i ligjit

Në një lëvizje që ishte e paprecedentë në historinë e BE-së, Komisioni Evropian ndezi një mekanizëm të ri kushtëzimi kundër Hungarisë.

Ekzekutivi i BE-së kërkoi që 7.5 miliardë euro në fondet e BE-së për Hungarinë të ngrihen derisa të miratohen një sërë reformash për të adresuar shqetësimet e sundimit të ligjit mbi pavarësinë e gjyqësorit, korrupsionin dhe konfliktet e interesit. Budapesti kishte kohë deri më 19 nëntor për të miratuar 17 reforma që i negocioi me ekzekutivin e BE-së gjatë verës për të shmangur kërcënimet për ngrirje nga Brukseli.

Vlerësimi i Komisionit ishte se “ndërsa një sërë reformash janë ndërmarrë ose janë duke u zhvilluar, Hungaria nuk arriti të zbatojë në mënyrë adekuate aspektet qendrore të 17 masave të nevojshme korrigjuese…siç ishte zotuar” dhe ia referoi çështjen kryeqyteteve të BE-së për votim.

Megjithatë, Hungaria arriti të negociojë një reduktim të fondeve të ngrira të BE-së në 6.3 miliardë euro duke hequr veton për disa dosje që kërkojnë unitet: më shumë ndihmë për Ukrainën dhe vendosjen e një takse minimale globale të korporatave.

Budapesti ka tani dy vjet kohë për të zbatuar reformat e nevojshme për të zhbllokuar fondet.

Skandal parlamentar

Gjatë muajit dhjetor, Brukseli u trondit nga një skandal korrupsioni brenda Parlamentit Evropian, organi i vetëm i bllokut, anëtarët e të cilit zgjidhen drejtpërdrejt nga publiku.

Më 9 dhjetor, policia belge arrestoi nënpresidenten e Parlamentit Evropian, Eva Kaili dhe pesë persona të tjerë pas një “hetimi të gjerë” për korrupsion, pastrim parash dhe organizata kriminale.

Katër nga ta, përfshirë edhe Kailin, u akuzuan dhe u burgosën në Belgjikë nën dyshimet se kanë marrë pagesa “të konsiderueshme” parash nga një shtet i Gjirit Persik, që besohet se është Katari. Qeveria e Katarit mohon përfshirjen dhe zyra e prokurorisë belge nuk do të konfirmojë emrin e vendit.

BE-ja ka mbajtur një qëndrim të fortë kundër atyre që akuzohen si të përfshirë në skandalin e korrupsionit. Presidentja e Parlamentit Evropian, Roberta Metsola tha se parlamenti “qëndron me vendosmëri kundër korrupsionit” dhe se nuk do të ketë “mosndëshkim”. Skandali u dënua nga eurodeputetët dhe liderët e BE-së./UBTNews/

Lajmet

FSPK paralajmëron protestë, Azemi: Kërkojmë rritje të pagave për punëtorët teknik

Publikuar

nga

Federata Sindikale e Sektorit Privat të Kosovës ka shfaqur pakënaqësitë e saj në lidhje me siç u tha ‘zhvatjen e tenderëve dhe mos dhënien e pagave të premtuara nga qeveria për punëtorët e sektorit publiko-privat’.

Kryetari i kësaj sindikate, Jusuf Azemi theksoi se problemet vijnë si pasojë e zvarritjes së tenderëve dhe mos dhënien e pagave të premtuara për punëtorët teknikë të fushës së shëndetësisë dhe atij arsimor në komunën e Prishtinës.

“Ne kemi pas zvarritje të tenderëve. E kemi problemin në QKUK, paga në marrëveshje është 405 euro ndërsa tani marrin 270 euro. Te komuna e Prishtinës kemi të njëjtat probleme, kemi arritur marrëveshje për punëtorët teknikë të shkollave, të Qendrave të Mjekësisë Familjare për shkak të procedurave burokratike të cilat dëshirojmë të ndryshohen”, theksoi Azemi.

Për sindikatën sipas kryetarit Azemi, shqetësim të madh kanë edhe për punëtorët e Universitetit të Prishtinës dhe ata të QKUK-së, dhe ka paralajmëruar grevë nëse nuk arrihet zgjidhja për dhënien e pagave të premtuara nga Qeveria edhe komuna e Prishtinës.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Rreth 1.6 milion pritet të jetë numri i banorëve në Kosovë

Publikuar

nga

Kosova pritet t’i ketë 1.6 milion banorë. Kështu është bërë e ditur në konferencën përmbyllëse për media për Regjistrimin e Popullsisë, Ekonomive Familjare dhe Banesave në Kosovë.

Ushtruesi i Detyrës së drejtorit ekzekutiv të ASK-së, Avni Kastrati përmbylljen e këtij projekti, e ka vlerësuar si një ditë të madhe për gjithë vendin, pasi sipas tij, ka vlerë të madhe në disa fusha. Ai derisa ka treguar se çdo gjë ka shkuar sipas planifikimeve, pa ndonjë problem, ka thënë se të dhënat e Kosovës do të jenë të krahasueshme në aspektin rajonal, por edhe në nivel global.

Ndërkaq, Kastrati ka bërë të ditur se gjatë kohës së realizimit të procesit, ka pasur një dezinformatë se nga komuniteti serb do të ketë regjistrim pas dy muajve, mirëpo ka thënë se kjo nuk është e vërtetë, dhe se regjistrimi i ardhshëm do të jetë në vitin 2031. Ai po ashtu ka thënë se të gjitha komunitetet kanë marrë pjesë në regjistrimin e popullsisë, përveç komunitetit serb që ka pasur disa hezitime.

“Kosova pritet t’i ketë përafërsisht rreth 1.6 milion banor. Pra të dhënat paraprake publikohen në pjesën e parë të muajit korrik… Ndërsa, në bazë të ligjit që është në fuqi ASK ka kohë t’i publikojë të dhënat preliminare në fund të muajit gusht, do të mundohemi të dhënat preliminare të jenë më herët, pra pritjet janë që të dhënat paraprake të publikohen në muajin korrik, pjesën e parë. Praktikat janë që të dhënat finale publikohen një vit pas datës së regjistrimit, apo deri në 15 muaj. Tani planifikojmë të publikojmë pas gjashtë muaj… Po ashtu ashtë një ditë e madhe për Kosovën, institucionet, por edhe statistikën vet, sepse një projekt i tillë madhor ka vlerë të madhe në disa fusha… Regjistrimi i popullsisë në Kosovë ka respektuar parimet, standardet dhe konceptet ndërkombëtare në plotni, që nënkupton se të dhënat e Kosovës të jenë të krahasueshme në aspektin rajonal, por edhe në nivel global… Janë kodifikuar rreth 650 mijë objekte, njëkohësisht është bërë ndarja për projekt në mbi 5 mijë zona regjistruese. Njëkohësisht janë bërë rreth 5 mijë harta digjitale, po ashtu edhe të printuara, si dhe janë përgatitur po aq aplikacione që është dashtë të instalohen në pajisje”, tha Kastrati.

Kastrati ka thënë se sa i përket numrit të personave direkt të përfshirë në këtë proces, ka tejkaluar 5 mijë, pa përfshirë këtu Policinë e Kosovës. Ai po ashtu ka thënë se kishte një dezinformatë nga komuniteti serb se do të ketë regjistrim pas dy muajve, mirëpo ka thënë se kjo nuk qëndron.

“Në përgjithësi numri i stafit direkt të përfshirë në këtë projekt, ka vajuar prej kohës, por maksimumi që ka arritur është mbi 5 mijë, pa përfshirë Policinë e Kosovës. Ndërsa tek regjistruesit është interesant, sepse për herë të parë pas regjistrimit të 2011, regjistruesit kanë qenë dominant femra, rreth 60 për qind e regjistrueseve në terren kanë qenë femra, raporti i njëjtë është pothuajse edhe me mbikëqyrësit. Mosha mesatare e regjistrueseve ka qenë më të rinj, pra rreth 29 vjet, ndërsa mbikëqyrësit pak më të moshuar… Ndërkaq ata që nuk janë regjistruar në gjitha komunitetet, kësaj here do të regjistrohen në vitin 2031. ASK nuk ka plane, sepse ka qenë një dezinformatë që kam marrë nga komuniteti serb, ndoshta nga Lista Serbe se do të ketë regjistrim pas dy muajve, kjo nuk është e vërtetë”, ka theksuar Kastrati.

Ndërsa Kastrati derisa ka përmendur shifra se sa janë kursyer nga ky proces, ka treguar se çfarë kanë menduar të bëjnë me ato para.

“Sistemi është treguar i suksesshëm, dhe çfarë e bënë më madhor këtë sistem, është se janë kursyer përafërsisht mbi gjysmë milion euro në ndërtimin e sistemit, stafi jonë i brendshëm, kanë kursyer një shumë të çmuar… njëkohësisht edhe pajisje është dashur të blihen po aq, kjo ka mundësuar të kursehen po ashtu edhe rreth një milion e gjysmë në pajisje dhe staf…  Ne nuk kishim nevojë të kursejmë për një projekt të tillë, por i kishim kapacitetet dhe kemi diskutuar disa herë me koleg, nëse do ja dalin mirë, dhe kur e pamë që po ecim me kapacitetet tona, pse jo. Përndryshe, stafi i ASK jep mbështetje edhe jashtë Kosove në disa fusha, dhe nuk jam i sigurt, ku do t’i dërgojmë këto mjete, por neve na mungon një pjesë e mirë e stafit që kemi nevojë t’i rrisim kapacitetet humane, njerëz, edhe në pajisje por edhe në ambient më të mirë”, ka thënë ai.

ASK po ashtu ka falënderuar gjithë qytetarët për bashkëpunim me regjistruesit si dhe institucionet pjesëmarrëse, përfshirë edhe ato ndërkombëtare, si dhe komunat. Ndërsa, ka thënë se gjatë këtij procesi ka qenë dhe një task-forcë për ruajtjen dhe sigurimin e të dhënave nga sulmet kibernetike.

Regjistrimi i popullsisë është një proces i numërimit të gjithë banorëve dhe mbledhjes së informatave demografike, ekonomike, sociale, arsimore, bujqësore dhe informatave të tjera për secilin person. Në këtë proces përfshihet edhe një pyetësor, i cili iu mundëson qytetarëve të deklarohen mbi dëmet e shkaktuara nga Serbia gjatë luftës në Kosovë.

Procesi i fundit i regjistrimit të popullsisë më 2011 dështoi të mbahej në katër komunat me shumicë serbe në veri, dhe ishte bojkotuar pjesërisht edhe në komunat e tjera me shumicë serbe në Kosovë.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Kurti: Avancimi i statusit të Kosovës në NATO është një hap i rëndësishëm në integrimin euro-atlantik

Publikuar

nga

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se avancimi i statusit të vendit për anëtarësim në NATO është një hap i rëndësishëm në integrimin euro-atlantik.

Kurti njëkohësisht ka falënderuar ata që e ndihmuan Kosovën për avancim të statusit të saj.

“Me shumicë dërrmuese të votave të delegatëve nga vendet anëtare të NATO-s, Kuvendi i Republikës sonë tash ka statusin e anëtarit të asociuar në Asamblenë Parlamentare të NATO-s. Në prag të 25-vjetorit të çlirimit, Sofja, kryeqyteti i shtetit që 25 vjet më parë hapi hapësirën e vet ajrore për aeroplanët e NATO-s në fushatën kundër Serbisë, sot ishte vendtakimi në të cilin bëmë një hap të rëndësishëm në integrimin euro-atlantik, përkundër fushatës së Serbisë. Përgëzime të gjithë zyrtarëve të shtetit që punuan për këtë arritje, e shumë urime qytetarëve të Republikës. Falënderim dhe mirënjohje për të gjithë miqtë e partnerët që me votën e tyre sot i dhanë mbështetje avancimit të statusit të Kosovës në Asamblenë e Parlamentare të NATO-s dhe që i qëndrojnë përkrah Kosovës përherë”, deklaroi ai.

Asambleja Parlamentare e NATO-s e ka miratuar të hënën rekomandimin për avancim të statusit të Kosovës nga anëtare vëzhguese në anëtare të asocuar.

Shumica e vendeve kanë votuar për, një votë ka qenë kundër dhe 14 vende tjera kanë abstenuar në takimin e Asamblesë, që po mbahet në Sofje të Bullgarisë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​“Kosova, histori suksesi e NATO-s”, Konjufca i gëzohet vendimit të Asamblesë Parlamentare

Publikuar

nga

Kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca e ka quajtur të shkëlqyeshëm vendimin e Asamblesë Parlamentare të NATO-s, që Kosovës i dha statusin e anëtarit të asociuar.

Në një postim në Facebook, Konjufca ka uruar të gjithë qytetarët e Kosovës dhe ka shprehur mirënjohje për të gjithë anëtarët e Asamblesë Paralementare të NATO-s që sot me votën e tyre i dhanë statusin e anëtarit të asociuar të NATO-s.

Kryeparlamentari Konjufca ka thënë se Republika e Kosovës është histori sukesi e NATO-së, ndërsa NATO është destin i Kosovës.

Asambleja Parlamentare e NATO-s e ka miratuar të hënën rekomandimin për avancim të statusit të Kosovës nga anëtare vëzhguese në anëtare të asocuar.

Shumica e vendeve kanë votuar për, një votë ka qenë kundër dhe 14 vende tjera kanë abstenuar në takimin e Asamblesë, që po mbahet në Sofje të Bullgarisë.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara