Lajmet

Lufta e Rusisë, kriza energjetike dhe inflacioni: Pesë historitë kryesore në BE gjatë vitit 2022

Lufta solli një krizë të thellë energjetike dhe inflacion rekord.

Publikuar

2022 do të mbahet mend si një nga vitet më sfiduese në historinë e Bashkimit Evropian, pasi blloku u përball me pushtimin rus të Ukrainës dhe pasojat e tij humanitare dhe financiare. Lufta solli një krizë të thellë energjetike dhe inflacion rekord.

Pushtimi i Rusisë në Ukrainë

BE-ja shpejt dënoi pushtimin e Ukrainës nga Rusia, që filloi më 24 shkurt pas muajsh shqetësimi për grumbullimin e dhjetëra mijëra trupave ruse në kufirin e vend

Që atëherë, BE-ja ka kërkuar vazhdimisht që Rusia të ndërpresë veprimet e saj ushtarake në Ukrainë dhe të tërheqë të gjitha forcat nga territori i saj, duke e quajtur pushtimin “të paprovokuar” dhe “të pajustifikuar”.

Blloku deri më tani ka nxjerrë nëntë paketa sanksionesh për të shkatërruar aftësinë e Moskës për të financuar luftën. Me këto sanksione, BE-ja shënjestroi bankat ruse dhe eksportet e naftës, qymyrit, çelikut dhe drurit në det dhe ndaloi eksportet e çdo materiali nga BE-ja, si ato të teknologjisë, që mund të përdoret nga ushtria.

Lista e individëve dhe subjekteve ruse që u sanksionuan nga Rusia shkoi në mbi 1 mijë e 500, dhe në mesin e të sanksionuarve janë presidenti Vladimir Putin, Ministri i Punëve të Jashtme, Sergej Lavror, zyrtarë të rangut të lartë, oligarkë dhe propagandues. Gjithashtu blloku ka dërguar paketa të shumta ndihme humanitare dhe ushtarake në Ukrainë.

Miliona ukrainasve, kryesisht gra dhe fëmijë, të cilët ikën nga lufta dhe kërkuan siguri në Evropë, iu dha e drejta për të punuar dhe për të shkuar në shkollë.

Kriza e energjisë

Varësia e BE-së nga lëndët djegëse fosile ruse kushtoi shumë. Në përgjigje të luftës në Ukrainë, blloku u zotua të heqë dorë shpejt nga furnizimet ruse me energji. Dhe përkundër se nuk vendosi sanksione ndaj gazit – Rusia furnizoi rreth 40 për qind të gazit natyror të bllokut në vitin 2021, sipas Komisionit Evropian. BE-ja u përpoq të gjente furnizime alternative kur Moska mbylli gazsjellësin Nord Stream 1 për t’u hakmarrë kundër sanksioneve.

Fatih Birol, Drejtor Menaxhues i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, tha se “Evropa është në epiqendrën” e “krizës së parë të vërtetë globale të energjisë” për shkak të varësisë së saj nga energjia ruse.

“Bota nuk ka përjetuar kurrë një krizë energjetike me këtë thellësi dhe me këtë kompleksitet”, tha ai në një intervistë për Euronews.

Për të pasur furnizime adekuate gjatë gjithë dimrit, BE vendosi një plan të kursimit të energjisë, arriti marrëveshje me të ashtuquajturit partnerë të besueshëm për të zëvendësuar karburantet fosile ruse dhe ra dakord të krijojë një platformë të përbashkët blerjeje për gazin në përpjekje për të ulur çmimet.

Komisioni Evropian doli gjithashtu me një plan veprimi të quajtur REPowerEU për t’i dhënë fund varësisë së tij nga karburantet fosile ruse deri në vitin 2027 dhe për të përshpejtuar tranzicionin energjetik që blloku është zotuar të ndjekë për të luftuar krizën klimatike.

Një marrëveshje mbi këtë plan u arrit më 13 dhjetor duke u mundësuar vendeve të BE-së të shfrytëzojnë 225 miliardë euro para të pashpenzuara e që fillimisht ishin destinuar për të ndihmuar ekonomitë e bllokut të rimëkëmbeshin nga rënia e tyre si pasojë e COVID për të përshpejtuar tranzicionin e energjisë dhe për të diversifikuar furnizimet me energji larg Rusisë.

Nga ana tjetër, blloku ‘luftoi’ për të vendosur kufij të çmimeve të naftës dhe gazit. Por pas disa javësh grindje politike, më në fund u arrit një marrëveshje më 19 dhjetor për kufirin e parë të çmimit të gazit.

Inflacioni

Pas dy vitesh ndërprerjesh si pasojë e COVID-19, viti 2022 u përball me rritje të inflacionit në të gjithë globin – por Evropa është prekur veçanërisht, duke i vënë qytetarët e bllokut nën një tendosje të konsiderueshme financiare.

Në Eurozonë, inflacioni vjetor u ngjit në një nivel rekord prej 10.7 për qind në muajin tetor, i nxitur nga kriza energjetike që u përkeqësua si pasojë e luftës së Rusisë në Ukrainë dhe kostot më të larta të ushqimit që rezultojnë nga ndikimi i konfliktit në Ukrainë, një eksportues kryesor i ushqimit në botë.

Në vendet veçanërisht të cenueshme ndaj luhatjeve në tregjet e energjisë, si Estonia dhe Lituania, inflacioni vjetor u rrit mbi nivelin 20 për qind. Çmimi i gazit natyror për konsumatorët familjarë në këto vende u rrit me mbi 100 për qind mes gjysmës së parë të vitit 2021 dhe gjashtë muajve të parë të vitit 2022.

Këto shifra janë shumë më të larta se objektivi i Bankës Qendrore Evropiane (BQE) për të mbajtur inflacionin vjetor në Eurozonë “afër por nën kufirin 2 për qind”. Në një përpjekje për të ulur inflacionin, BQE-ja shpërtheu me mbi një dekadë të normave të interesit të pandryshuara dhe operoi rritje të shumta midis shtatorit dhe dhjetorit. Megjithëse inflacioni u ul gjatë muajit nëntor, presidentja e BQE-së, Christine Lagarde ka paralajmëruar se mund të mos e ketë arritur ende kulmin në Eurozonë.

Sundimi i ligjit

Në një lëvizje që ishte e paprecedentë në historinë e BE-së, Komisioni Evropian ndezi një mekanizëm të ri kushtëzimi kundër Hungarisë.

Ekzekutivi i BE-së kërkoi që 7.5 miliardë euro në fondet e BE-së për Hungarinë të ngrihen derisa të miratohen një sërë reformash për të adresuar shqetësimet e sundimit të ligjit mbi pavarësinë e gjyqësorit, korrupsionin dhe konfliktet e interesit. Budapesti kishte kohë deri më 19 nëntor për të miratuar 17 reforma që i negocioi me ekzekutivin e BE-së gjatë verës për të shmangur kërcënimet për ngrirje nga Brukseli.

Vlerësimi i Komisionit ishte se “ndërsa një sërë reformash janë ndërmarrë ose janë duke u zhvilluar, Hungaria nuk arriti të zbatojë në mënyrë adekuate aspektet qendrore të 17 masave të nevojshme korrigjuese…siç ishte zotuar” dhe ia referoi çështjen kryeqyteteve të BE-së për votim.

Megjithatë, Hungaria arriti të negociojë një reduktim të fondeve të ngrira të BE-së në 6.3 miliardë euro duke hequr veton për disa dosje që kërkojnë unitet: më shumë ndihmë për Ukrainën dhe vendosjen e një takse minimale globale të korporatave.

Budapesti ka tani dy vjet kohë për të zbatuar reformat e nevojshme për të zhbllokuar fondet.

Skandal parlamentar

Gjatë muajit dhjetor, Brukseli u trondit nga një skandal korrupsioni brenda Parlamentit Evropian, organi i vetëm i bllokut, anëtarët e të cilit zgjidhen drejtpërdrejt nga publiku.

Më 9 dhjetor, policia belge arrestoi nënpresidenten e Parlamentit Evropian, Eva Kaili dhe pesë persona të tjerë pas një “hetimi të gjerë” për korrupsion, pastrim parash dhe organizata kriminale.

Katër nga ta, përfshirë edhe Kailin, u akuzuan dhe u burgosën në Belgjikë nën dyshimet se kanë marrë pagesa “të konsiderueshme” parash nga një shtet i Gjirit Persik, që besohet se është Katari. Qeveria e Katarit mohon përfshirjen dhe zyra e prokurorisë belge nuk do të konfirmojë emrin e vendit.

BE-ja ka mbajtur një qëndrim të fortë kundër atyre që akuzohen si të përfshirë në skandalin e korrupsionit. Presidentja e Parlamentit Evropian, Roberta Metsola tha se parlamenti “qëndron me vendosmëri kundër korrupsionit” dhe se nuk do të ketë “mosndëshkim”. Skandali u dënua nga eurodeputetët dhe liderët e BE-së./UBTNews/

Lajmet

Bashkëbisedimi në UBT: Sfidat dhe mundësitë e zhvillimit të qëndrueshëm lokal në Kosovë

Deklarata e Rektorit të UBT-së, Edmond Hajrizit u përqendrua në rëndësinë e qeverisjes lokale si një mjet për të përmbushur nevojat dhe të drejtat e qytetarëve.

Publikuar

nga

Në një ngjarje të rëndësishme në Parkun Shkencor Inovativ të UBT-së, në Lipjan, Ministri i Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal në Republikën e Kosovës, Elbert Krasniqi, diskutoi për sfidat dhe mundësitë e zhvillimit të qëndrueshëm lokal. Aktiviteti u organizua nga Fakulteti i Shkenca Politike në UBT dhe në panelin e diskutimit mori pjesë edhe Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi.

Deklarata e Rektorit të UBT-së, Edmond Hajrizit u përqendrua në rëndësinë e qeverisjes lokale si një mjet për të përmbushur nevojat dhe të drejtat e qytetarëve. Ai theksoi ndikimin e historisë dhe traditës në strukturën dhe funksionimin e qeverisjes lokale në rajonin e Ballkanit Perëndimor, duke përmendur sfidat dhe ndryshimet kushtetuese në vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore pas rënies së bllokut komunist.

“Nga e kaluara jo fort e largët e dimë se vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore si dhe vendet e Evropës Juglindore kanë pasur sfida të mëdha në adresimin e ndryshimeve që kanë ndodhur në fund të shekullit të kaluar me rënien e bllokut komunist. Për t’i përballuar këto sfida, këto shtete kanë implementuar ndryshime kushtetuese të nevojshme të legjislacionit që kanë mundësuar ndarjen demokratike të pushtetit qendror dhe lokal”, tha Hajrizi.

Hajrizi po ashtu përmend edhe rolin e Kartës Evropiane për vetëqeverisje lokale në përcaktimin e parimeve themelore të qeverisjes lokale, duke shprehur besimin se edhe pse Kosova nuk është palë nënshkruese e kartës, korniza ligjore aktuale e qeverisjes dhe pushtetit lokal e zbatojnë atë në praktikë. Në këtë mënyrë, Hajrizi theksoi rëndësinë e një qeverisje lokale të përshtatur me standarde demokratike dhe evropiane, si një hap drejt zhvillimit dhe përmirësimit të vendit të tij.

Ministri Elbert Krasniqi, ndau përvojën e tij në Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal me studentët e Shkencave Politike. Ai theksoi se qasja në hartimin e politikave është ndryshuar dhe se janë filluar reformat e nevojshme që mungonin. Kjo bashkëbisedim ofroi një platformë për diskutimin e sfidave aktuale dhe për të shkëmbyer idetë për të forcuar zhvillimin e qëndrueshëm lokal në Kosovë.

Deklarata e Elbert Krasniqit, ministrit në Ministrinë e Administrimit të Pushtetit Lokal në Republikën e Kosovës, ka fokusuar në përpjekjet dhe programet e veçanta të ndërmarra për të përmirësuar gjendjen e grupeve të margjinalizuara në Kosovë. Ai theksoi se që nga fillimi i mandatit të tij, qeveria ka pasur një fokus të veçantë në këtë drejtim dhe ka krijuar programe të dedikuara për të adresuar nevojat e këtyre grupeve.

Një nga programet kyçe të përmendura është programi i financimit të komunave, i cili ka qenë i fokusuar në ndërtimin e infrastrukturës në zonat ku jetojnë grupet e margjinalizuara. Krasniqi bëri të ditur se ky program ka qenë një mbështetje simbolike për këto grupime, duke siguruar një shumë prej deri në dy milion euro në vit për këtë qëllim. Ai gjithashtu përmendi se ka pasur investime në mbi 30 ose 40 projekte në këto zona, duke synuar të përmirësojë infrastrukturën dhe të adresojë problemet që hasin këto komunitete.

Në vijim të fjalimit, Krasniqi diskutoi rastet konkrete të ndikimit të këtyre programeve në komunitetet e margjinalizuara. Ai tha se ka komuna që kanë pasur fokus më të theksuar në të kaluarën, por këto programe kanë ndihmuar që të rritet investimi në zonat e nevojshme. Kjo ka sjellë përfitime konkrete për këto komunitete, duke reduktuar problemet me infrastrukturën dhe duke sjellë ndryshime pozitive në cilësinë e jetës së tyre.

Krasniqi gjithashtu theksoi një rast konkret në Gjakovë, ku një zonë që jetojnë komunitetet kishte përballur një problem të vazhdueshëm me një deponi ilegale. Përmes programeve të Ministrisë, ata kanë arritur që të marrin masat e nevojshme për të eliminuar këtë problem, duke sjellë një ndryshim të domosdoshëm për këtë komunitet.

Ministri Krasniqi shpreh gëzimin e tij për njoftimin e mbajtjes së seancës së parë të Kuvendit të Komunës së Zubin Potokut në objektin e tyre të ri. Ai shpreh shpresën se kjo veprimtari dhe thirrja e Kryeministrit për kthimin e kryetarëve të komunave në zyrat e tyre pas zgjedhjeve të fundit do të sjellë përparim në lidhjen mes autoriteteve lokale dhe komunitetit.

“Unë shpresoj që ky veprim dhe thirja e Kryeministrit pas mbajtjes së zgjedhjeve të së dielës që kryetarët të kthehen në Komunë dhe vazhdojnë të krijonë mundësi për qytetarët edhe të bashkëpunojnë drejtpëedrejtë nga objekti i Komunës është shumë i rëndësishëm”, shtoi ministri përderisa theksoi rëndësinë e krijimit të mundësive për qytetarët dhe bashkëpunimin drejtpërdrejt nga objektet e komunave, duke e vlerësuar këtë si një hap të rëndësishëm për zhvillimin e komunitetit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mijëra fluturime janë anuluar për shkak të grevës të kontrollorëve ajrorë në Francë

Greva ka shkaktuar ndalesën më të madhe në trafikun ajror ndër dekada.

Publikuar

nga

Në Francë dhe Evropë janë anuluar mijëra fluturime më 25 prill, si pasoj e grevës të kontrollorëve të trafikut ajror në Francë. Greva ka shkaktuar ndalesën më të madhe në trafikun ajror ndër dekada.

Ndërsa kompanitë e fluturimeve kanë përgjysmuar fluturimet në dy aeroportet kryesore në Paris, në Orly dhe Roissy Charles-de-Gaulle. Gjithashtu bedhe në Marsej, janl anuluar një numër i madhë fluturimesh.

Më të prekurat janë fluturimet me destinacione të shkurtra, por gjithsesi dhe ato të gjata janë përballur me pengesa.

Rreth 2.300 fluturime në total janë anuluar dhe rreth 1.000 të tjera kanë ndryshuar rrugën për të shmangur këtë zonë ajrore.

Drejtori i Grupit ADP, Augustin de Romanet, numri i fluturimeve të anuluara ishte më i larti në këto 20 vjet, dhe se dhjetëra mijëra dollarë po rrezikohen nga këto anulime për shkak të grevës.

Ndërsa, shoqata e trafikut ajror, IATA, akuzoi kontrollorët francezë se po “shantazhojnë” dhe po bëjnë kërkesa të parealizueshme.

Një numër i madh i punëtorëve është tërhequr nga greva, pavarësisht se ende greva vazhdon. Megjithatë në këtë grevë janë dhe tri shoqata të tjera./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mbi 34 mijë palestinezë janë vrarë në Gaza

Në mesin e viktimave janë edhe 14 mijë e 500 fëmijë dhe 9 mijë e 500 gra në Gaza.

Publikuar

nga

Së paku 34 mijë e 305 palestinezë janë vrarë dhe 77 mijë e 293 të tjerë janë plagosur si pasojë e sulmit të Izraelit në Gaza që nga 7 tetori, konfirmoi Ministria e Shëndetësisë.

Në mesin e viktimave janë edhe 14 mijë e 500 fëmijë dhe 9 mijë e 500 gra në Gaza./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Lirohen nga akuza për krime lufte Sylejman Selimi e Jahir Demaku

Kështu është vendosur në seancën e Gjykatës Themelore në Prishtinë.

Publikuar

nga

Sylejman Selimi dhe Jahir Demaku janë liruar të enjten nga akuza për krime lufte. Kështu është vendosur në seancën e Gjykatës Themelore në Prishtinë.

“Kryetari i Trupit Gjykues në këtë çështje penale ka konstatuar se në kuptim të nenit 363 paragrafi 1 nën paragrafi 1.3 të Kodit të Procedurës Penale, nuk është provuar se të akuzuarit J.D dhe S.S kanë kryer veprën penale për të cilën janë akuzuar, andaj gjykata të njëjtit i liroj nga akuza”, thuhet në njoftimin e Gjykatës.

Më tej thuhet se trupi gjykues fillimisht ka vlerësuar të gjitha deklaratat e dëshmitarit “A” në këtë çështje penale, deklarata këto që kanë qenë baza mbi të cilën është mbështetur edhe pretendimi i aktakuzës, por trupi gjykues pas vlerësimit të këtyre deklaratave, ka nxjerrë konkludimin se fillimisht nuk është arritur të vërtetohet se cilit personi ia kanë cenuar integritetin trupor dhe shëndetin tani të akuzuarit, për faktin se viktima e pretenduar asnjëherë nuk është arritur të identifikohet e as nuk janë arritur të identifikohen dëshmitarë të tjerë potencial, në të cilat do të mbështetej dëshmia e dëshmitarit “A” e që rrjedhimisht kjo gjykatë vë theks të veçantë në faktin se dëshmia e një dëshmitari si e vetme pa mbështetje në asnjë provë tjetër, ka qenë e mangët në rastin konkret për të arritur standardin e të provuarit në rastet e krimeve të luftës, e po ashtu specifikojmë faktin se me rastin e marrjes së këtij vendimi, trupi gjykues është mbështetur në standardet dhe praktikat vendore dhe ndërkombëtare përkitazi me këto raste.

“Arsyet e detajuara për mungesën e provave të ofruara nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës si dhe standardet vendore dhe ndërkombëtare që kjo gjykatë ka marr për bazë me rastin e këtij vendimi, do të elaborohen në detaje në aktgjykimin me shkrim të kësaj gjykate. Palët e pakënaqura kanë të drejt ankese në Gjykatën e Apelit të Kosovës, përmes Gjykatës Themelore në Prishtinë”./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara