Lajmet

Lubonja: Një leksion shqiptar për dështimin e amerikanëve në Afganistan

Pse dhe si dështuan amerikanët në Aganistan?

Published

3 years ago

August 16, 2021

Betim Gashi

Shkruan: Fatos Lubonja

Dështimi i SHBA-së dhe Perëndimit në Afganistan nuk po shihet si një ngjarje e largët, siç ka qenë deri dje, pasi në vend sot po flitet veç për vendimet e qeverive për strehimin në Shqipëri dhe Kosovë të afganëve të rrezikuar nga talibanët. Fatkeqësisht në lajme po mbizotëron aprovimi i njëzëshëm i politikanëve tanë që i mbiquajnë këta vendime një “detyrë” si “vend i NATO-s” si “partner i SHBA-së”, si “besa shqiptare” si “vend emigruesish”, çka po e dështon pa lindur debatin që gjykoj se duhej nisur, jo vetëm në emër të përfaqësimit të një pjese jo të vogël shqiptarësh që reagojnë në rrjetet sociale me shqetësime dhe paqartësi gjithfarëshe, por edhe duke pasur parasysh se shqiptarët kanë ushqyer dhe vazhdojnë të ushqejnë aq shumë shpresa se amerikanët dhe perëndimorët do të ndërtojnë në Shqipëri shtetin e së drejtës, që do t’i çlirojë nga elitat e korruptuara që i qeverisin.

E kam fjalën mbi debatin se pse dhe si dështuan amerikanët në Aganistan?

Pa marrë përsipër të analizoj të gjithë faktorët e dështimit, duke u nisur edhe nga çfarë shoh në Shqipëri (dhe jo vetëm), gjykoj se një prej faktorëve kryesorë duhet ta gjejmë në një lajm që tregonte se talibanët, pasi pushtuan qytetin Mazar-i Sharif, publikuan video të vilës së liderit ushtarak afgan, Rashid Dostum, aleati kryesor i amerikanëve, njëherësh edhe themeluesi i partisë Junbish-e, e cila rezultonte “e larë në ar”.

Është vështirë të besosh se populli afgan, që ka luftuar trimërisht edhe kundër pushtimit sovjetik, qenka kaq armik i demokracisë, i lirisë dhe i disa vlerave perëndimore sa të zgjedhë telibanët e dhunshëm dhe fanatikë në vend të tyre.

Për mua nuk ka pikë dyshimi se një nga faktorët që i ka bërë afganët e thjeshtë e të shumtë të mbështesin talibanët në luftë me botën e qytetëruar nuk lidhet me dashurinë e tyre për burkën, që përmendet aq shumë këto ditë, apo për islamin fundamentalist, por me korrupsionin e elitave që kanë mbështetur amerikanët. Është kjo një histori e njohur që ka gatuar më herët edhe ngjarje të tilla si Revolucioni Islamik iranian, pranverat arabe etj., për të mos dalë në vende të tjera të botës me fe të tjera. Do të shpresoja qe administrata Biden është nisur nga përvoja e këtij dështimi për ta cilësuar korrupsionin si rrezik strategjik për SHBA-në, por këtë do ta tregojë e ardhmja. Deri më sot kemi parë mbështetjen e të korruptuarve deri në dështimin final.

Problemi, pra, është se në këto vende pa kulturë demokratike, ku interesat janë mbuluar me petkun e të drejtave të njeriut dhe demokracisë, amerikanët kanë mbyllur sytë ndaj bëmave të politikanëve që kanë mbështetur. Sikurse shkruante “The Washington Post”, këto ditë gazetarët amerikanë prej kohësh kanë konstatuar se ajo që po bënin në Afganistan ishte e dështuar, por si administrata e Bushit, ashtu edhe ajo e Obamës, kanë preferuar të mbyllin sytë për të mos pranuar dështimin politik – derisa erdhi ky dështim kaq i turpshëm, kaq spektakolar dhe kaq i rrezikshëm për popullin afgan.

Leksioni edhe këtë radhë për amerikanët është ai se demokracia nuk eksportohet. Por ka edhe një leksion tjetër, duke pasur parasysh se këtë të parin nuk duhet ta absolutizojmë: nëse vendos të ndërhysh në emër të demokracisë, duhet të ndjekësh me vëmendje dhe hap pas hapi realitetin në atë vend, të bësh çmos të mbështetësh me dashuri dhe përgjegjësi procesin demokratik, duke respektuar e përfshirë të gjitha palët dhe jo duke ngulmuar të mbështetësh një palë edhe kur e sheh duke abuzuar e duke ndërtuar vila prej ari, sepse këtë e manipulon më lehtë edhe ngase është e korruptuar e ka nevojë për mbështetjen tënde për të sunduar. Sepse popujt nuk janë aq budallenj sa të mos e kuptojnë këtë, herët ose vonë. Dhe kështu vjen një ditë kur, duke pas mbetur pa mjete demokratike edhe për fajin tënd që ke fuqizuar abuzuesit autoritarë, mbështesin talibanët kundër teje dhe elitave të tua. Ose edhe më keq, kur nuk kanë talibanë, ikin nga sytë këmbët.

Po leksioni për shqiptarët cili do të ishte? I njëjti do të thosha unë: përkushtimi ndaj demokracisë, që do të thotë e kundërta e reagimit të liderit të opozitës, Lulzim Basha, në këtë rast (e jo vetëm). Pse? Sepse në prononcimin e tij ai mbështeti plotësisht vendimin e Edi Ramës pa trajtuar fare disa pyetje që ngrenë shqiptarët e thjeshtë të cilat kanë të bëjnë sa me akuzat që opozita shqiptare ka ngritur ndaj Ramës autoritar e të korruptuar, aq edhe me disa shqetësime të tyre mbi lajmin në fjalë. Dhe që të dyja këto janë të lidhura ngushtë me demokracinë që edhe Basha e shpërfilli në emër të sundimit të shqiptarëve nëpërmjet amerikanëve, pa menduar asnjë çast se edhe këta mund të dështojnë. Po përmend vetëm disa që janë edhe shqetësime të miat:

– Po mirë, a nuk kishte nevojë për një lloj transparence ky vendim i Ramës, sepse çështja është kush vendos për këtë, “demosi” apo princi? Mirë se meqenëse më herët në histori kemi shpëtuar Europën, hebrenjtë, s’ka se si të mos e bëjmë edhe këtë sakrificë sublime për afganët, po a nuk e meritonim sqarimin e disa pyetjeve dhe shqetësimeve të tilla, si: sa afganë mund të vijnë? Kush do të investojë për ta? A ka vende të tjera që do të ndajnë këtë barrë dhe sa do të jetë pesha e barrës sonë, duke pasur parasysh se jemi një vend i vogël, me mundësi shumë të kufizuara ekonomike? A ka vende që refuzojnë dhe me çfarë argumentesh etj., etj.

Ajo që reflektoi reagimi i shpejtë i Lulzim Bashës ishte se edhe ai do të sillej njëlloj si Rama në karriken e Kryeministrit (ashtu siç ka bërë edhe Sali Berisha para tij) e se mezi paskësh pritur t’u thoshte “Po” amerikanëve, se sa për shqiptarët nuk e ka problem, pasi tek e fundit edhe për punën e vilave janë amerikanët që vendosin nëse i ke bërë me nder apo pa nder.

Deri sa një ditë të vijnë talibanët.

Panorama

Bota

Klani Berluskoni po kthehet në politikën italiane!

Published

2 hours ago

October 9, 2024

UBT NEWS

Dy fëmijët e Silvio Berlusconit, ish-kryeministrit italian, Marina dhe Pier Silvio, po planifikojnë rikthimin e partisë Forza Italia në politikën italiane. Ky zhvillim vjen pas vdekjes së Berlusconit vitin e kaluar në moshën 86-vjeçare, pas një karriere të gjatë si lider i qeverisë italiane dhe themelues i partisë së njohur.

Sipas raportimeve të Bloomberg, që nga fundi i korrikut, fëmijët e Berlusconit janë takuar me këshilltarët e tyre politikë, përfshirë strategun e babait të tyre, Gianni Letta, dhe ish-presidentin e Parlamentit Europian, Antonio Tajani, aktualisht ministër i Jashtëm. Takimet kanë për qëllim diskutimin e ideve për rikthimin e Forza Italias dhe sfidimin e partisë aktuale në pushtet, Vëllezërit e Italisë, të udhëhequr nga kryeministrja Giorgia Meloni.

Marina, 58 vjeçe, drejton kompaninë e familjes, Fininvest SpA, ndërsa vëllai i saj Pier Silvio, 55 vjeç, është në krye të MediaForEurope. Ata duket se po përpiqen të largohen nga bota e korporatave dhe të rinovojnë Forza Italian, duke e pozicionuar atë si një alternativë të fortë ndaj qeverisë aktuale.

Sipas raportit, fëmijët e Berlusconit po përpiqen të ndikojnë edhe në politikën qeveritare, sidomos në përpjekjet për të penguar vendosjen e taksave të reja mbi fitimet bankare. Giovanni Orsina, kreu i departamentit të politikës në Universitetin LUISS në Romë, thekson se fëmijët mund të jenë të gatshëm të “marrin kontrollin” nëse qeveria Meloni përballet me një krizë.

Ky rikthim politik erdhi në një kohë kur partia e Melonit po përballet me tensione brenda koalicionit të saj dhe përplasje me Brukselin për politikën buxhetore. Klani Berlusconi po shfrytëzon këtë situatë për të mobilizuar mbështetje dhe për të ushtruar presion mbi ekipin e Melonit, duke krijuar mundësi për një rikthim të mundshëm në pushtet./UBTNews/

Lajmet

Muaji i ndërgjegjësimit: UBT rozë në tetor!

Published

2 hours ago

October 9, 2024

UBT NEWS

Në UBT u mbajt një ngjarje e veçantë në kuadër të muajit Tetor Rozë, dedikuar ndërgjegjësimit për Kancerin e Gjirit. Kjo ngjarje kishte si qëllim të nxisë ndërveprimin dhe të promovojë veprime konkrete për shëndetin e grave dhe vajzave në Kosovë.

Pjesëmarrësit përfshinin përfaqësues nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës, profesorë, dekanë dhe studentë të UBT-së. Gjatë diskutimeve, u theksua rëndësia e diagnostikimit të hershëm dhe kujdesit të vazhdueshëm ndaj shëndetit të grave. Ekspertët mjekësorë nënvizuan se diagnostikimi i hershëm mund të shpëtojë jetë dhe inkurajuan gratë dhe vajzat të kryejnë kontrolle të rregullta dhe të informohen për metodat e parandalimit dhe trajtimit të kancerit të gjirit.

Fjalimet e përfaqësuesve të UBT-së dhe të ftuarve reflektuan angazhimin e tyre për të mbështetur fushata të tilla dhe për të ofruar platforma informuese për shëndetin publik. Ata bënë thirrje për vëmendje të shtuar ndaj shëndetit të grave, duke theksuar se kontrollet mjekësore të rregullta janë të domosdoshme për parandalimin e sëmundjeve.

Ngjarja u shoqërua me aktivitete ndërgjegjësuese, duke përfshirë shpërndarjen e materialeve informuese dhe mundësinë për të bërë pyetje ekspertëve. UBT demonstroi kështu angazhimin e tij për shëndetin e komunitetit, duke ofruar një platformë të vlefshme për informimin dhe mbështetje për çdo grua dhe vajzë në Kosovë./UBTNews/

Lajmet

Rohde: Kosova nga tani do të përfaqësohet në CEFTA nga zyrtarët e vet

Published

3 hours ago

October 9, 2024

UBTnews

Ambasadori gjerman në Prishtinë, Jorn Rohde, ka thënë të mërkurën se Kosova do të përfaqësohet nga zyrtarët e vet nga tani në Marrëveshjen për Tregtinë e Lirë të vendeve të Evropës Qendrore (CEFTA).

Kosova është përfaqësuar në CEFTA përmes Misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK) prej vitit 2007, kur iu bashkua asaj.

“Lajm vërtet i mirë për Kosovën dhe tërë rajonin: CEFTA është zhbllokuar dhe nga tani Kosova do të përfaqësohet nga zyrtarët e vet, ashtu siç duhet, e jo nga UNMIK-u”, shkroi Rohde në X.

CEFTA synon rritjen e tregtisë së mallrave dhe shërbimeve, eliminimin e barrierave tregtare mes palëve dhe tërheqjen e investimeve.

Ai tha se ky është “hap i madh” drejt përfaqësimit dhe pjesëmarrjes së barabartë në këtë organ rajonal.

Ky ndryshim, të cilin Kosova ka kohë që e kërkon, erdhi dy ditë pasi Qeveria e Kosovës vendosi ta heqë ndalesën ndaj importit të mallrave serbe në pikëkalimin në Merdare.

Kosova u përball me trysni në javët e fundit për ta hequr ndalesën ndaj mallrave serbe, posaçërisht nga Gjermania.

Gjermania ka këmbëngulur se ndalimi i importit të mallrave nga Serbia dëmton marrëveshjen CEFTA-s dhe Procesin e Berlinit, një nismë që synon të ndihmojë zhvillimin ekonomik të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor dhe t’i afrojnë ato me Bashkimin Evropian.

I dërguari i posaçëm i Gjermanisë për Ballkanin Perëndimor, Manuel Sarrazin, qëndroi disa herë në Kosovë në muajt e fundit, ku paralajmëroi se ndalesa e mallrave serbe bllokonte punën e CEFTA-s, dhe se, për shkak të saj, Kosova rrezikonte pjesëmarrjen në Procesin e Berlinit.

Samiti i dhjetë i Procesit të Berlinit mbahet më 14 tetor.

Pas kërkesës së zyrtarëve kosovarë për ndryshimin e emrit, Gjermania ofroi një “zgjidhje” në këmbim të heqjes së ndalesës për importin e mallrave nga Serbia.

Sarrazin theksoi se pranë emrit të Kosovës në CEFTA do të kishte një yll, ose një fusnotë, që tregon se statusi i Kosovës nuk është zgjidhur përfundimisht.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha të hënën kur njoftoi për heqjen e ndalesës ndaj mallrave serbe, se pret që Kosova në takimin e radhës të përfaqësohet me emrin e vet.

Shtetet anëtare të CEFTA-s janë Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Serbia, Bosnja dhe Hercegovina, Mali i Zi dhe Moldavia.

Rumania, Bullgaria dhe Kroacia u tërhoqën nga CEFTA pas anëtarësimit të tyre në BE./REL/

Lajmet

Hajdari: Kosova tash do të përfaqësohet vetë në CEFTA, pa UNMIK-un

Published

3 hours ago

October 9, 2024

UBTNews

Ministrja e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, ka dalë me njoftim publik rreth zhbllokimit zyrtar të Marrëveshjes së Tregtisë të Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA), ku tanimë Kosova do të përfaqësohet vetë dhe pa pjesëmarrjen e UNMIK-ut.

Në një konferencë për media pas përfundimit të mbledhjes së Komitetit të Përbashkët të CEFTA-s, Hajdari ka thënë se Kosova do të përfaqësohet si vendet tjera anëtare “pas një pune intensive të Qeverisë së Kosovës”.

“Ju njoftojmë se në takimin që kemi pasur me CEFTA-n, me Serbinë si udhëheqëse e këtij viti, ku në këtë takim është marrë vendim që përfundimisht pjesëmarrja e UNMIK është larguar dhe kjo ka ardhë pas një pune intensive të Qeverisë së Kosovës. Kosova do të përfaqësohet vetë dhe pa pjesëmarrjen e UNMIK. Qeveria përmes MINT me datë 24 shtator kishte adresuar letrën në sekretariat ku kërkonim largimin e UNMIK-ut, në mënyrë që Kosova të përfaqësohej si vendet tjera anëtare”, ka thënë Hajdari.