Aktualitet

Lituanezët përgatiten për sulm potencial rus

Lufta e Ukrainës: Frikë dhe pushim për Lituaninë.

Published

on

Lituanezët i ndjekin me shqetësim të madh ngjarjet në Ukrainë. Shumë përgatiten për një skenar ekstrem dhe disa stërviten për të marrë armët kundër Rusisë.

Gati për zjarr! Qitja fillon. Ka tre vjet që Paulius Liškauskas stërvitet për situatën e emergjencës. Kjo situatë emergjente nuk ka qenë kurrë kaq pranë, beson 39-vjeçari në bisedë me DW. “Unë doja të anëtarësohesha në Bashkimin e Qitësve të Lituanisë që në vitin 2014, kur Rusia aneksoi Krimenë dhe nisi luftën kundër Ukrainës. Propaganda shtetërore ruse e vuri në shënjestër Lituaninë që atëherë. Për ne kjo donte të thoshte: mund ta kemi radhën ne”.

Të shoqëruar nga Paulius Liškauskas, një duzinë burra dhe një grua i afrohen një pushke dhe shtijnë. Në një dhomë të errët në katin e parë të një ndërtese të vogël në mes të zonës së këmbësorëve të Marjanpoles, është varur një ekran. Ne të tregohet një animacion me terroristë të dyshuar, të fshehur diku pas një ndërtese. Ata janë objektivi. E gjitha kjo mund të ishte një lojë kompjuterike e padëmshme po të mos ishte zëri i frikshëm i vërtetë që bërtet nga altoparlantët me çdo të shtënë. Sikur të kujtonte luftën e vërtetë, që ka shpërthyer tani në zemër të Evropës.

E vetmja grua e pranishme në dhomë është gruaja e Paulius Liškauskas-it. Të dy mbajnë uniforma të gjelbra ulliri të Bashkimit të Qitësve të Lituanisë, një shoqatë paraushtarake e mbështetur nga shteti. Bashkimi i Qitësve të Lituanisë është një lloj ushtrie shtesë. Ai përbëhet nga lituanezë dhe lituaneze që stërviten rregullisht për përdorimin e armëve dhe që janë gati të luftojnë në rast emergjence.

Një shoqatë paraushtarake me një traditë të dyshimtë

Shoqata ka një traditë të gjatë dhe një reputacion të diskutueshëm. E themeluar në fillim të shekullit të 20-të për të luftuar për pavarësinë e Lituanisë, Bashkimi i Qitësve bashkëpunoi me nazistët gjatë Luftës së Dytë Botërore. Pasi Lituania u bë pjesë e BRSS, qitësit luftuan si partizanë sovjetikët, disa ranë viktimë e regjimit të Stalinit. Pas shpalljes së pavarësisë së Lituanisë në vitet 1990, shoqata përjetoi një rilindje. Pas fillimit të luftës në Ukrainë, qitësit amatorë janë shumë të njohur. Paulius Liškauskas është i lumtur që është një nga 14.000 anëtarët aktualë.

Sidomos për shkak se familja e Paulius Liškauskas-it jeton në një rajon që konsiderohet veçanërisht i cënushëm në rast të një lufte kundër Rusisë: në të ashtuquajturin Hendekun Suwalki. Ky është emri i një rripi të ngushtë toke që lidh Lituaninë me Poloninë dhe që “ka ngecur” midis enklavës ruse të Kaliningradit në veriperëndim dhe Bjellorusisë, një aleate e Rusisë, në jug. Ka ngecur sepse është vetëm 65 kilometra ndërsa korbi fluturon, sepse është e vetmja lidhje tokësore e shteteve baltike me partnerët e tjerë të NATO-s.

Shumë këtu kanë frikë se Moska do ta mbyllë këtë lidhje tokësore dhe ndiejnë një antipati të thellë për Rusinë. Këtë antipati e ndjen edhe Paulius Liškauskasi, i cili punon si avokat kur heq uniformën e Bashkimit të Qitësve Lituanezë. Lituanezi megjithatë, bën dallim mes politikës ruse dhe njerëzve të zakonshëm në Rusi: “Kam klientë rusë me të cilët vazhdoj të mbaj kontakte. Nuk ndjej urrejtje personale ndaj tyre, por ndaj shtetit të tyre dhe propagandës shtetërore ruse”.

Këtë urrejtje duhet ta ndjejnë edhe rusët që udhëtojnë me tren midis Moskës dhe enklavës ruse të Kaliningradit; ata më pas kalojnë nëpër kryeqytetin lituanez Vilnius. Ata sigurisht nuk lejohen të zbresin nga treni, por përballen me pamje të përgjakshme të luftës nga dritaret e trenit të tyre. Dhe me pyetjen nëse ata vërtet duan të mbështesin Presidentin rus Putin.

Lufta e Ukrainës: Frikë dhe pushim për Lituaninë

Për rreth 45 vjet, Lituania dhe Rusia kanë qenë pjesë të të njëjtit shtet: Bashkimit Sovjetik. Pas shpalljes së pavarësisë, Lituania u bashkua me NATO-n në vitin 2004. Vitet e fundit tensionet me Rusinë janë shtuar.

Lufta në Ukrainë është një thirrje zgjimi, paralajmëron deputeti lituanez Laurynas Kasčiūnas. Në një intervistë për DW, ai kërkon që Lituania të jetë më e armatosur kundër një agresioni të mundshëm nga Rusia: “Kemi vetëm pak vite kohë për t’u përgatitur. Prandaj na duhet një prani më e madhe e ‘NATO-s si një parandaluese e sigurt’.

Paulius Liškauskas

Janë pikërisht ukrainasit ata që sot u japin përparësi lituanezëve, vëren politologu Tomas Janeliūnas nga Universiteti i Vilniusit. Kur filloi lufta, në Lituani kishte njerëz që donin të largoheshin nga frika, tha ai për DW. Por tani shumë shohin se ushtria ruse është më e dobët nga sa mendohej më parë, thekson Janeliūnas. Vullneti i ukrainasve ndërkohë është më i fortë: “Gjëra të tilla si lufta në Ukrainë janë një mësim i mirë për ne. Ato na japin kohë për t’u përgatitur. Ukrainasit na japin kohë. Duhet ta shfrytëzojmë këtë kohë në mënyrë optimale dhe të përgatitemi”.

Për shembull, me ushtrime qitjeje, si Paulius Liškauskas-i nga Bashkimi Lituanez i Qitësve. Ai sigurisht do të ishte i lumtur të kishte më shumë ushtarë të NATO-s, por në rast urgjence do të shkonte vetë në luftë me gruan e tij: “Është e vështirë të flasësh për të ardhmen. Jetojmë në kohë të vështira dhe askush nuk e di se çfarë do të sjellë e nesërmja. Prandaj është e rëndësishme të jetosh këtu dhe tani, të hedhësh hapa të vegjël, të forcosh vendin me patriotizëm”.DW

Continue Reading

Bota

Të paktën dhjetë të vrarë nga sulmet izraelite në Gazë

Published

on

By

Agjencia për mbrojtje civile në Gazë tha se sulmet ajrore izraelite kanë vrarë të paktën dhjetë persona më 5 qershor, teksa ushtria izraelite po vazhdon ofensivën në territorin palestinez.

Zëdhënësi i kësaj agjencie, Mahmud Bassal, tha për AFP-në se sulmet vdekjeprurëse shënjestruan një zonë ku po strehohen personat e zhvendosur në Han Junis, disa shtëpi në Qytetin e Gazës dhe në Deir el-Balah.

Ushtria izraelite ende nuk ka komentuar për këto raportime.

Izraeli ka intensifikuar ofensivën e tij, duke thënë se synon të mposhtë Hamasin – grupin palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – i cili sulmoi Izraelin më 7 tetor 2023, sulm që nxiti luftën në Gazë.

Sulmi i paprecedent i Hamasit la të vrarë afër 1.200 persona, shumica civilë, dhe grupi palestinez rrëmbeu edhe afër 250 të tjerë.

Ndërkaq, sipas Ministrisë së Shëndetësisë në Gazën e udhëhequr nga Hamasi, të paktën 4.335 persona janë vrarë që kur Izraeli rinisi ofensivën më 18 mars. Numri i përgjithshëm i viktimave që nga nisja e luftës, sipas kësaj ministrie, ka arritur në 54.607. Kjo ministri thotë se shumica e viktimave ishin civilë./REL/

Continue Reading

Bota

Trump vendos ndalesë udhëtimi për qytetarët nga 12 shtete

Published

on

By

Presidenti amerikan, Donald Trump, ka nënshkruar një vendim që ua ndalon hyrjen në Shtetet e Bashkuara të qytetarëve nga 12 shtete, përfshirë nga Afganistani dhe Irani.

Një ndalesë të tillë udhëtimi, Trump e kishte ndërmarrë edhe gjatë mandatit të parë presidencial.

Presidenti amerikan tha se ndalesa e udhëtimit është e nevojshme për të mbrojtur amerikanët nga sulmet terroriste, sikurse sulmi që ndodhi më 1 qershor në Kolorado. Autoritetet kanë thënë se një grup personash që protestonin në mbështetje të pengjeve izraelite që mbahen nga Hamasi – grupi palestinez i shpallur organizatë terroriste nga SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian – u sulmuan nga një shtetas egjiptian.

Sulmi i fundit terrorist në Kolorado ka vënë në pah rreziqet ekstreme që i kanosen vendit tonë nga hyrja e shtetasve të huaj që nuk kanë kaluar nëpër kontrolle siç duhet, si dhe nga ata që vijnë këtu si vizitorë të përkohshëm dhe qëndrojnë më gjatë sesa lejohet me vizat që posedojnë. Ne nuk i duam ata”, tha Trump përmes një video-mesazhi.

Sipas policisë, i dyshuari për sulmin në Kolorado, Mohammed Sabry Soliman, hodhi mjete plasëse dhe spërkati grupin me benzinë të ndezur. Pesëmbëdhjetë persona u plagosën. Zyrtarët e sigurisë kombëtare të SHBA-së thanë se Soliman gjendej në SHBA në mënyrë të paligjshme, pasi ai kishte tejkaluar afatin e qëndrimit të vizës së tij turistike.

Trump e krahasoi ndalesën e re të udhëtimit me “kufizimet e ashpra të udhëtimit” që ai vendosi ndaj një numri shtetesh, kryesisht myslimane më 2017, pak pasi nisi mandatin e parë presidencial. Ai tha se ai vendim ishte një nga politikat më të suksesshme të mandatit të tij të parë dhe ishte pjesë e rëndësishme e parandalimit të sulmeve të mëdha terroriste nga jashtë në SHBA, duke përmendur sulmet terroriste që kanë ndodhur në Evropë në vitet e fundit.

Nuk do të lejojmë që ajo që ndodhi në Evropë të ndodhë në Amerikë”, tha Trump. “Ne nuk mund të kemi një migrim të hapur nga asnjë vend prej nga nuk mund të bëjmë një verifikim të sigurt dhe të besueshëm”.

Përveç Afganistanit dhe Iranit, shtetet që përfshihen në ndalesën e re janë: Burma, Çadi, Republika e Kongos, Guinea Ekuatoriale, Eritrea, Haiti, Libia, Somalia, Sudani dhe Jemeni. Ndalesa e udhëtimit do të hyjë në fuqi më 9 qershor.

Edhe pse kufizimi nuk prek udhëtarët nga Egjipti, Trump tha se “në dritë të ngjarjeve të fundit”, ai ka urdhëruar sekretarin e Shtetit që ta informojë lidhur me rishikimin e praktikave dhe procedurave të Egjiptit “për të konfirmuar nëse kapacitetet e tyre aktuale të kontrollit dhe verifikimit janë të mjaftueshme”.

Përveç ndalimit të udhëtimit do të ketë edhe kufizime shtesë për vizitorët nga Burundi, Kuba, Laosi, Sierra Leone, Togo, Turkmenistani dhe Venezuela, thuhet në vendimin e nënshkruar nga presidenti Trump.

Trump tha se mbetet “i përkushtuar për t’u angazhuar me shtetet që janë të gatshëm të bashkëpunojnë në përmirësimin e këmbimit të informacioneve dhe për procedurat për menaxhimin e identitetit, si dhe për të adresuar rreziqet që lidhen me terrorizmin dhe sigurinë publike”.

Ndalesa e udhëtimit, e vendosur gjatë mandatit të parë të Trumpit, ua ndalonte shtetasve nga shtatë shtete, kryesisht myslimane – Irak, Siri, Iran, Sudan, Libi, Somali dhe Jemen – që të udhëtonin në SHBA. Ai vendim kishte shkaktuar kaos dhe paqartësi në aeroportet e këtyre shteteve dhe në aeroportet amerikane, pasi udhëtarëve ose iu ndalua hipja në avion për në SHBA ose ata u ndaluan sapo arritën në tokën amerikane.

Udhëtarët e prekur nga vendimi përfshinin studentë dhe staf akademik, si dhe biznesmenë, turistë dhe persona që vizitonin miqtë dhe të afërmit e tyre.

Trump e mbrojti vendimin duke u thirrur në çështje të sigurisë kombëtare dhe duke argumentuar se vendimi nuk bazohej në paragjykime kundër myslimanëve. Vendimi i rishikua gjatë betejave ligjore, teksa një version i vendimit u mbështet nga Gjykata Supreme më 2018.

Ndalesa e re e udhëtimit vjen pas një vendimi ekzekutiv të lëshuar nga Trumpi në janar, i cili kërkonte nga Departamenti i Shtetit, nga ai i Sigurisë Kombëtare si dhe nga drejtori i Inteligjencës Kombëtare, që të përgatisnin një raport mbi “qëndrimet armiqësore” ndaj SHBA-së. Urdhri ekzekutiv kërkonte edhe një vlerësim nëse hyrja e qytetarëve nga disa vende përbënte rrezik për sigurinë kombëtare./REL/

Continue Reading

Bota

KE-ja i jep dritën jeshile Bullgarisë për euron

Published

on

By

KE-ja, e cila u mblodh më 4 qershor për të marrë një vendim lidhur me këtë çështje, tha se Bullgaria i përmbush katër kriteret nominale të konvergjencës që përdoren për të vlerësuar nëse një vend është i gatshëm të adoptojë euron.

Euroja është një simbol i prekshëm i forcës dhe unitetit evropian”, tha presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.

Banka Qendrore Evropiane pritet po ashtu që të publikojë mendimin e saj më 4 qershor, dhe zyrtarët bullgarë kanë thënë se presin një vlerësim pozitiv edhe nga ky institucion.

Këshilli i Bashkimit Evropian do të marrë vendimin përfundimtar për pranimin e Bullgarisë në eurozonë, duke u bazuar në opinionet e KE-së dhe Bankës Qendrore Evropiane, si dhe në diskutimet me Eurogrupin dhe Këshillin Evropian.

Edhe pse pranimi i euros ishte një nga kushtet për anëtarësimin në BE, dështimet legjislative – përfshirë reformat për luftimin e pastrimit të parave, shqetësimet për inflacionin dhe bllokadat politike (Bullgaria ka mbajtur shtatë procese zgjedhore në katër vjetët e fundit) – e kanë bërë këtë rrugëtim të vështirë për Sofjen.

Një vendim në favor të adoptimit të euros është hapi i dytë i madh i Bullgarisë brenda një viti në rrugën e shtetit drejt integrimit në BE.

Në janar, Sofja u bë anëtare me të drejta të plota e zonës Shengen dhe kufijtë e Bullgarisë me Greqinë dhe Rumaninë tani janë plotësisht të hapur.

Continue Reading

Bota

Britania: Po punojmë me SHBA-në për marrëveshjen tregtare

Published

on

By

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka deklaruar se po punon “me ritëm të shpejtë” për të zbatuar marrëveshjen tregtare me SHBA-në, pas vendimit të Presidentit Donald Trump për të dyfishuar tarifat e çelikut dhe aluminit në 50%.

Megjithatë, Mbretëria e Bashkuar është përjashtuar përkohësisht nga rritja e tarifave, ndërsa një taksë mbetet në 25%.

Eksportuesit britanikë mund të përballen me një normë më të lartë tarifash nëse marrëveshja për heqjen e tarifave të çelikut dhe aluminit midis Britanisë dhe SHBA-së nuk hyn në fuqi. Kancelarja Rachel Reeves e ka mirëpritur përjashtimin e përkohshëm nga tarifat më të larta, ndërsa përfaqësuesit e industrisë kanë theksuar se bizneset britanike përballen me pasiguri të madhe për të ardhmen.

Pjesa më e madhe e çelikut global, i cili ishte destinuar fillimisht për SHBA-në, mund të devijohet në tregun e Mbretërisë së Bashkuar për shkak të tarifave të larta që do të ndikojnë në eksportet amerikane. Ky fenomen është tashmë duke ndodhur, dhe prodhuesit e çelikut në Britani kërkojnë veprime nga qeveria për të kufizuar importet e çelikut, të cilat po ulën çmimet dhe po dëmtojnë bizneset e tyre lokale.

Gareth Stace, drejtor ekzekutiv i UK Steel, tha se “importet po vërshojnë tregun e Mbretërisë së Bashkuar, duke ulur çmimet e çelikut dhe duke marrë pjesë të tregut”. Ai shtoi se është e rëndësishme që Britania të ruajë stabilitetin e tregut të brendshëm, ndërsa lufton për të stabilizuar eksportet e saj drejt SHBA-së.

Continue Reading

Të kërkuara